۱۴۰۰ اردیبهشت ۱۵, چهارشنبه

کاکوله/ گیلداستان - گیل آوایی

کاکوله

گیلداستان

گیل آوایی

دوشنبه ۱۵ مهر ۱۳۹۸ - ۰۷ اکتبر ۲۰۱۹


-         کاکوله کاکوله کاکوله، کاکوله نوکون ناز، مره بخوان آواز، من تره زنم ساز، تا بیبی میدمساز... کاکوله کاکوله کاکوله....

می هاواس ننابو. مره مره خاندان دوبوم. ایتا نیگا می شین کاغذانه مئن، هیزارتایام می ماریخاک ناهابابو. وختیام کی تره تره تی میان آویرابی، هیکس نانه آویری، ایساییو نِسای. کی تانه بدانه تی دیل پراگیره شه، تا واخوبابی، هیزارجایا وامخته، اورشین بامو داری. تی دسام نی یه کی تیخیالا، گابه مانستن شکل بزنی[1]، سرادی تا جه تی ها زمانو مکانو کارا دن واره.

کاغذان پاییزه ولگانه مانستن می میزه سر فوجه بید. آی تا گیفتیم اویتا ناییم. پورزمات نی یه کی ده نشاستی همه چه دیجیتالی اوسه کودن یا گیفتن. هانه واسی گاگلف منام واستی کاغذپاغذا کی نواستی دیجیتالی اوسه کودیبم، دسدسی واستی ببردیم اونه چانا دوستی بیم یا چاکون واکون بوکودیبیم.

ایدفا واخوبا بوم کی قهوه بوخورده پسی، لیوانا بنابوم میزه سر. ویریشته بوم. ایتا پیله کاغذ می دس شوندوبوم حیسابداری. می دفتره جا باموبوم بیرون. درازه راهرو مئن راه دکفته بوم. برنامه ریزی دفترا دوارسته، شون دوبوم. مودیره عامله اوتاقه در، واز بو. اونام درجه کا وازا کوده،  داره ولگانا فاندرستان دوبو کی باده مرا رقصا دیبید. پاک هاتو بو کی خودشام دارو ولگو ایتا درجه که چوم دکف نقاشه مانستی ولی هاتو کی سیگاره دود دیپیچستی آدمه نیگا مئن، آدم فامستی که نقاشی نوبو. مرا نیده بو. منام مره ننا راهرویا بیگیفته، مودیره عامله دفترا دوارستم. فاره سه بوم ساختمانه سرسرا  کی ایتا پیله میز نهابویو اونه پوشت " تیامو[2]" هیزارتا دیلبری مرا نیشته بو. اونه ایسم ماریا[3] بوو ولی من اونا دوخادیم تیامو. جه هو اولی روزه پسی همیشک اونا گفتیم تیامو. ایتالیایی بو کی خو مرده مرا امی شرکت کار کودی. امی شرکت کی گمه نه اینکی می پئره ایرثی بوبوسته بی، آمی شرکت گم یانی کی آما اویا کار کودیم منام ایتا جه هوو آدمان. پاتریک[4]، تیامو مرد، مهندسه طراح بوو. طراحی بخش کار کودی. تیامو یو پاتریک هاچین ایجور بید کی، می نیگا جا، پاک دونیایا آب ببردی بی اوشانا خاب بردی. ایجور کرا پاک ایروز نوبوستی کی اوشونه هفت گیروبه نوه بوبستی بی. دونیا غما ناشتیدی. کریسمسان، پاتریک بوستی بابانوئل[5] کی هولندی اما گفتیمی یانی گیمی سینترکلاس[6].  ایتا پیله کیسه خو کول نایی یو اونه مئن همه تانه ایتا کریسمسه پیشکشی داشتی. تیامویام، یانی ماریا، ایتا کریسمسه کولا نایی خو سر کی اونه قشنگه مویان جه کریسمسه کولا بیرون، اونه کوله سر فو وسته، وختی نازه مرا خو سرا تکان دایی، ایجور افشانا بوستی کی پاک خیاله آدم دیلا خاستی ببره.

پاتریکا خوش آمویی وختی اونا دوخادیم تیامو. گفتی راستی راستی یام کی تیامویه می ماریا. ایجورام گفتی ماریا کی پاک هاتویا مانستی که بخایه بگه هاچین شیمی دیلا صابون نزنید که ماریا می ماریایه نه شیمی ماریا. گاگلف آموییدی می ویرجا مهمانی. منام هرچی تانستیمو دانستیم چاکودیم اوشانام زالاش باوردانه مانستین ایجور خوردیدی تاریف کودید کی مرا خیال واداشته بود کی پاک پیله آشپز بوم. پاتریک باقلاخوروشا خیلی دوس داشتی تیمامو مرا همیشک موسابقه داشتی که نشان بده جه کالکباب خوشمزه تره. ویسکی مرا زیتون پرورده خوردی شرابا باقلاخورشه مرا. هرچیام گفتیم کی باقلاخوروش پلامرایه اونا هالی نوبوستی هاتو همه چه خو بوشقابه مئن چاکودی پاک هفتابیجارو خوردی.

تیامو مست کی کودی دئن داشتی. پاتریک بوستی رومئو یو اونام بوستی جولیت. منام کی هاچین قاق اونا ایساییم تماشا. ایدفا تیامویو پاتریک کی مست بوکوده بید، تیامو باله رقصا دوبو می سالونه مئن، پاتریک ره نوصرت رحمانی شعرا ترجمه بوکم کی خودایا تو هرماله ماچی بدای، مسته زناکه سورخه لبا!؟ تیامو خورا ویشتر لیسکا کودیو پاتریک اونه مرا لب به لب منام هیزارتا ناجه تماشا. تیامویا گفتیم خیلی شانس باوردی. پاتریک هارهار خنده کودیو تیامویام ایجور کی بگه " دیل!" بوسوجه!

می هاواس ننامو. مودیره عامله دفترا دوارسته، فاره سه بوم شرکته سرسرا. تیامو میزا فاره سه فان رسه، تیامو مرا چوم بودوخت. پاک ایجور فاندرستی کی تومامه خو هوشو هاواسا جیما کوده فکراشوبو.

اونه میزا دنوارسته بوم کی واورسه:

-         چی خاندان دری؟

-         کی؟

-         تو!

ایجور گفتی کی یانی جغیرز تو ده کی راهروجا آمون دره! واخوبا بوم بیدم مره مره خاندان دوبوم:

-         کاکوله کاکوله کاکوله، کاکوله نوکون ناز، مره بخان آواز، من تره زنم ساز، تا بیبی میدمساز....

هاتو مره خوشخوشانی خاندنه مرا، جه راهرو کرا شون دوبومو فاره سه بوم تیامو میزه ور.

راهرو مئن هیکس نه سابو. من بومو تیامو. دو واره واورسه:

-         چی خاندان دری؟

منام نه بنا نه اوساده هوتو گیلیکی بخاندم:

- کاکوله کاکوله کاکوله، کاکوله نوکون ناز، مره بخوان آواز، من تره زنم ساز، تا بیبی میدمساز...

 

تیامویا فاندریستیمی، می خیال بوشوبو می زاکی سالان. پاک خیاله هاسا بوو کی پرچینه کش خاکبازه

دوبوم. می مار چاچه دیمه تشته مئن رختانا بوبوشته، سرپا به سابو خو چادرا وازا کوده دو واره خو کمره دور توشکه بزه، مرا واورسه بو:

-         چی خانداندری زای جان؟

هاتو کی مره مره خاندان دوبوم "شاق شاقی بیرون بی یه ماستو پلا ترا فادم" می سرا جورا گیفته می مارا فاندرستم ایجور کی صوبان می مار خوره خوره ایچی عربی خاندی کی من مرا هیچی هالی نوبوستی. می مار دو واره مرا واورسه:

-         چی خانداندری زای جان؟

بازین می جیوابه رافا نه سا. بامو می سمت. خو چادرپره مرا می دیمپرا پاکوده پسی، خنده بوکود، خوره خوره بوگفته:

- ز اکی زاکی زاکی سالان چی دورانی ایسه. آخه زای جان راب کی تی زبانا نفامه!

هوتو خنده مرا بوشو چاچه دیمه منام پرچینه کش راب می دس خاندان دوبوم:

- شاق شاقی بیرون بی یه ماستو پلا ترا فادم....

ایجور می خیاله مئن دمرده بوم کی تیامو یا خوشکا زه مرا فاندرست. من اونا فاندرستیمیو فان درستیم. هاواس می شین ننابو. هم اوسالان ایسابومو هم آ سالان. تیامو ویریشته وینرشته دسانا میزه سر سکت بوکوده مویان اونه شین اورشینابوسته، سینه یان هاچین واهیلاکون، واورسه:

-         یانی چی؟ مانی بوکون مره.

هاچین لاله توربه مانستن تیامویا فاندرستم. ایجور کی لالپیتی مرا جوتیکی واکفتیبی. هرچی فکراشوم کاکوله بوکون نازا هولندی ترجمه بوکونم نتانستم. تیامو می ترجمه رافا، منام مثاله دمرده دنمرده لوتکا دریا مایاق آویرابوسته، تیامویا فاندرستیمیو فان درستیم. می داهان زبان دینه بو پاک.

می خیال پاک لاته سرادا اسپه مانستن تاخت بزه بو. بوشوبو. بوشوبو او سالان، درس تومانا بوسته، کاره سر بوشو یو نوشو، مارو خاخورو برارو، دارو درختو باغو و بولاغو مورغو کیشکا خانه نما، سالانی کی گاگلف من خاندیمی خاخوره نوکون ناز مره بخان آواز من تره زنم ساز تا بیبی می دمساز .... بازین چاپلا زنان ایجور کی ایتا پیله مهمانی آدمانا رقصکونی واداشتیبیم، درازه داییم:

- خاخوره.... خاخوره..... خاخوره.......

تیامو هاچین قاقا بو، خو صندلی سر بینیشته. مرا چوم بودوخته فکراشوبو. نانم چی فکرا دوبو. نانم می

فکرا دوبو یا بوشوبو خو ماریخاک ایتالیا. من جه کویه بدانسته بیم خاب!؟.

تام بزه، می کشتیان دمرده مانستن، جه تیامو دوارستان دوبومو شون دوبومه یو می دیله مئن بازام مره خاندان دوبوم:

- کاکوله کاکوله کاکوله نوکون ناز مره بخوان آواز من تره زنم ساز تا بی بی می دمساز....

آویرا بوسته خیاله مئن، تیامویا هیچی نوگفتم. تیامو می گرده گیجیا خیالا بفامسته، لبخند بزه پسی خو کارا بوکود.  منام می رایا بوشم.

 

هان!

 

برگردان فارسی

کاکُلی / داستان گیلکی

-         کاکوله کاکوله کاکوله، کاکوله نوکون ناز، مره بخوان آواز، من تره زنم ساز، تا بیبی میدمساز  کاکوله کاکوله کاکوله... [7]

 

حواسم نبود. داشتم با خودم می خواندم. یک نگاهم میان کاغذها بود، هزار نگاهم به خاک مادریم. وقتی  هم که با خودت در خودت گم می شوی، هیچکس نمی داند که گم شده ای. هستی و نیستی. چه کسی می تواند بداند دلت پر می گیرد می رود. تا بخودت بیایی هزارجا جسته، به هم ریخته ای. دست خودت هم نیست که خیالت را مانند گاو شاخش را به دستش ببندی رهایش کنی تا از این زمان و مکان دور نشود.

کاغذها مانند برگهای پاییزی روی میزم ریخته بودند. این یکی را بر می گرفتم آن یکی را می گذاشتم. دور زمانی هم نبود که نمی شد همه چیز را دیجیتالی فرستاد یا گرفت.  برای همین هم گاه گاه من هم می بایست کاغذ پاغذ را که نمی بایست دیجیتالی فرستاد دستی باید می بردم و کارش را انجام می دادم یا درستش می کردم. یک وقت به خودم آمدم که پس از خوردنِ قهوه، لیوانم را روی میز گذاشته بودم. بلند شده بودم. کاغذِ بزرگی در دست، به حسابداری می رفتم. از دفترم بیرون آمده بودم. در راهروِ دراز، راه افتاده بودم. از دفترِ برنامه ریزی رد شده، می رفتم. درِ اتاق مدیرِ عامل باز بود. او پنجره را باز کرده، به برگهای درخت که با باد می رقصیدند، چشم دوخته بود. درست اینطور بود که خودش هم نقاشیِ درخت و برگ و یک پنجره چشم انداز شده بود اما همچین که دودِ سیگار در نگاه آدم می پیچید آدم می فهمید که نقاشی نبود. مرا ندیده بود. من هم به روی خود نیاورده، راهرو را گرفته از دفتر مدیر عامل گذشتم. به سرسرای ساختمان رسیده بودم که یک میز بزرگ در آن بود و در پشت آن تیامو با هزار دلبری نشسته بود. اسم او ماریا بود ولی من او را تیامو صدا می کردم. پس از همان اولین روز همیشه به او تیامو می گفتم. او ایتالیایی بود که با شوهرش در شرکت ما کار می کرد. می گویم شرکت ما نه این که ارث پدرم  بوده باشد. شرکت ما می گویم یعنی این که آنجا کار می کردیم. من هم یکی از همان آدمها بودم. پاتریک، شوهرِ تیامو، در بخش طراحی کار می کرد. تیامو و پاتریک درست اینطور بودند که انگار دنیا را آب می برد آنها را خواب می برد. یک جور که انگار یک روز نمی شد که هفتِ آنها در گروِ نُهِ آنها باشد. غم دنیا را نداشتند. کریسمسها، پاتریک لباس بابانوئل که آن را به هلندی سینترکلاس می گفتیم، می پوشید. یک کیسه بزرگ بر دوشش می گذاشت و در آن برای همه یک پیشکشیِ کریسمس داشت. تیامو هم یک کلاه کریسمس بر سر می گذاشت. وقتی با ناز سرش را تکان می داد، موهای قشنگش از کلاه کریسمس، روی شانه اش طوری افشان می شد که انگار می خواست دل آدم را برباید. 

پاتریک خوشش می آمد وقتی او را تیامو صدا می کردم. می گفت براستی هم که ماریای من تیامو است. یک جور هم می گفت ماریا که درست انگار  مثل این بود بخواهد بگوید بیهوده دلتان را صابون نزنید ماریا ماریای من است نه ماریای شما. گاه گاه پیش من مهمانی می آمدند. من هم هرچه می توانستم و می دانستم درست می کردم آنها هم مانند قحطی زده ها یک جور می خوردند و تعریف می کردند که خیال برم می داشت انگار من آشپز بزرگی بودم. پاتریک از باقلاخورشت خیلی خوشش می آمد همیشه با تیامو مسابقه داشت انگار که نشان دهد از کالکباب[8] خوشمزه تر است. او با ویسکی، زیتونپرورده می خورد، شراب را با باقلاخورشت. هرچه هم می گفتم که باقلاخورشت با پلو است حالیش نمی شد همینطور همه چیز را در بشقابش قاطی می کرد. همه چیز درهم برهم.

تیامو که مست می کرد، دیدن داشت. پاتریک رومئو می شد و او هم جولیت[9]. من هم که کاملاً حیران شده تماشایشان می کردم. یک بار هم که تیامو و پاتریک مست کرده بودند، تیامو در سالنِ من، باله می رقصید، برای پاتریک شعر نصرت رحمانی را ترجمه کردم "خدایا تو هیچگاه بوسیده ای لب سرخفام زنی مست را". تیامو خودش را لوس کرد با پاتریک لب به لب شد و من هم با هزار حسرت تماشا کردم. به تیامو می گفتم خیلی شانس آوردی. پاتریک قاه قاه می خندید و تیامو هم یک جور که بگوید دلت بسوزد!

حواسم نبود. از دفتر مدیر عامل رد شده بودم به میز کار تیامو در سرسرای شرکت رسیده بودم. تیامو به 

من چشم دوخته بود. طوری که تمام هوش و حواسش جمع شده باشد، فکر می کرد. از میزکارش رد نشده بودم که پرسید:

-         چه داری می خوانی؟

-         چه کسی؟

-         تو!

 

یک جور می گفت تو که یعنی غیر از تو دیگر چه کسی در راهرو می آید! به خودم آمدم، دیدم با خودم می خواندم:

-         کاکوله کاکوله کاکوله، کاکوله نوکون ناز، مره بخان آواز، من تره زنم ساز، تا بیبی میدمساز...

 

همینطور با خوشخوشانه خواندن، در راهر می رفتم که به میزِ تیامو رسیده بودم.  

در راهرو هیچکس نبود. من بودم و  تیامو. دوباره پرسید:

-         چه می خواندی؟

 

من  هم نه گذاشته نه برداشته، گیلکی خواندم:

-         کاکوله کاکوله کاکوله، کاکوله نوکون ناز، مره بخان آواز، من تره زنم ساز، تا بیبی میدمساز...

 

به تیامو نگاه می کردم اما خیالم به سالهای کودکیم رفته بود. کنار پرچین خاکبازی می کردم. مادرم کنار حوضچه، رختها را در تشت شسته، سرپا ایستاده بود و چادرش را باز کرده، دورِ کمرش گره زده و پرسیده بود:

-         چه داری می خوانی بچه جان؟

 

همینطور که برای خودم می خواندم "شاق شاقی بیرون بی یه ماستو پلا ترا فادم[10]"، سرم را بالا گرفته به مادرم نگاه کردم طوری که صبحها مادرم با خودش یک چیزی عربی می خواند که هیچ حالیم نمی شد. مادرم دوباره پرسید:

-         چه داری می خوانی بچه جان؟

 

سپس منتظر پاسخ من نماند. به طرف من آمد. سپس با لبۀ چادرش گونه و چانه ام را پاک کرد. با خودش گفت:

-         بچگی بچگی، سالهای بچگی چه دوره ایست. آخر بچه جان حلزون که زبان ترا نمی فهمد!

 

همانطور با خنده کنار حوضچه رفت ، من هم کنار پرچین، حلزون در دست می خواندم:

-         "شاق شاقی بیرون بی یه ماستو پلا ترا فادم"

 

طوری غرق در خیال خود شده بودم که تیامو خشکش زده به من خیره شده بود. من به او نگاه می کردم و نمی کردم. حواسم نبود. هم آن سالها بودم و هم این سالها. تیامو بلند  شده نشده، دست روی میز اهرم کرده موهایش افشان شده، سینه هایش دیوانه کننده، پرسید:

-         یعنی چه؟ برایم معنی کن.

 

مانند آدم نادانِ هیچ نفهم به تیامو  نگاه کردم. یک جور که لال شده باشم و به لکنت دچار شده باشم، هر چه فکر کردم " کاکلی بکن ناز" را به هلندی ترجمه کنم نتوانستم. تیامو در انتظار ترجمۀ من، من هم مانند قایقِ غرق شده در دورهای دریا گم شده، به تیامو نگاه می کردم و نمی کردم. زبان در دهانم نبود.

خیال من مانند اسبِ رها شده در دشت تاخت می زد. رفته بود. رفته بود آن سالها، درس تمام شده، سر کار رفته و نرفته، مادر و خواهر و برادر و درخت و باغ و بیشه و مرغ و جوجه نمای خانه، سالهایی که گاه گاه می خواندم: خواهرکم، خواهرکم، ناز کن برایت ساز می زنم.... سپس طوری که در یک مهمانی بزرگ مهمانها را به رقصیدن وا دارم، دستزنان ادامه می دادم:

خواهرکم.....خواهرکم.....خواهرکم.....

تیامو حیرت زده روی صندلیش نشست. به من خیره شده به فکر فرو رفته بود. نمی دانم به چه فکر می

کرد. نمی دانم به من فکر می کرد یا به خاک مادریش ایتالیا رفته بود. خوب من از کجا می دانستم!؟

 دم فرو برده، مانند کشتیهایم غرق شده، از تیامو رد می شدم و در دل باز هم با خود می خواندم:

- کاکوله کاکوله کاکوله نوکون ناز مره بخوان آواز من تره زنم ساز تا بی بی می دمساز.... کاکوله... کاکوله... کاکوله......

 

گم شده در خیال، به تیامو هیچ نگفتم. تیامو سرگردانیِ در خیالم را دریافت. پس از لبخندی به کار خود مشغول شد. من هم به راهِ خودم رفتم.

 

 

همین! 



[1] گابه شاخا لافنده مرا اونه دس دوستن ایجور کی گاب نتانه بودو وه، بشه، گردن بیجیر، گردنو ایتادس ایجانایی جوم بوخوره!( شَکَل=shakal )

[2] Ti amo ترا دوس دارم.

[3] Maria

[4] Patriek

[5] بابانوئل، کریسمسه عمونوروزِ!

[6]  Sinterklaas = sint-nicolaas

[7] کاکُلی، کاکُلی، کاکُلی کاکُلی، کاکُلی نکن ناز، برایم بخوان آواز، من برایت می زنم ساز، تا بشوی دمسازِ من! کاکُلی، کاکُلی، کاکُلی...

[8] کالکباب یعنی کبابِ نپخته که بادمجان کبابی له شده  با مخلوطی از انار و سبزیهای معطر و گردوی آسیاب شده است.( البته اینطور که من، من درآوردی درست می کنم!) مزه خوبی برای عرق خوری هم است!

[9] رومئو جولیت یا ژولیت اثر شکسپیر که اپرانامۀ آن را به فارسی ترجمه کرده ام.آن را می توانید در این نشانی دانلود/دریافت کنید>  http://shooram2.blogspot.com/2018/10/blog-post_25.html

[10] شاخ شاخک بیا بیرون به تو ماست و پلو بدم( یک ترانه کودکانۀ من در آوردی!) 

گیلچاردانه(2013) - گیل آوایی

1

تویی رقصه بیجاران، نازه می خاک

جه تو دورم، ایسم می گیلانه زاک

هاتو دوری زنم ونگ، های کونم داد

می دیل زاکابو بوک بارده زنه ناک 

فارسی

تو یی که رقصِ شالیزارانی، ناز خاک منی

از تو دورم، بچه گیلان هستم

همینطور از دوری گریه می کنم، هی داد می زنم

دلم کودک شده بغض کرده هق هق می کند

 

2

تی چوم تیتی، تی مو، می دیله جایه

تی واستی لیسکا به دیل گیره تایه!

مرا لوچان زنه دوری، دیهه تاب

خیالا چو زنه، می دیلا پایه


فارسی

چشمانت شکوفه، مویت جای دل من است

برای تو دل لوس می شود، تدارک می بیند

دوری چشم غره می رود، تابم می دهد

خیال را تحریک می کند، دلم را چوب می زند!

 

3

تونام دوسکول زنی جه پا دکفتا

دمه جی تو هاچین راشی بکفتا

اسا کی داب بوبو بیگانا بون، حایف

فیچالی، دورسینی سرما فوخوفتا 

فارسی

تو هم هول می دهی از پا افتاده را

زیر پا می نهی بیهوده در راه افتاده را

حالا که بیگانه بودن رسم شده، حیف

می فشاری، پاره می کنی، سرما مچاله کرده را

پنجم ماه مه 2013 

۱۴۰۰ فروردین ۲۹, یکشنبه

هاسا گیلچامان! / گیل آوایی

منو تاسیانی

داره نقله یو بادا دیل دوستن

ولگ فیشانو

بی ولگی زمستان!

 

فارسی: 

من وُ دلتنگی

ماجرای درخت است وُ دل بستن به باد

برگریزان وُ زمستانِ بی برگی!

 

2

دوچکسته

واپیچسته

راشی دوار

 

سایه یو من

فاکش فاکش

کشاشو

بی سیوایی!

 

هان!

 

فارسی: 

چسبیده

پیچیده

در راه بودن/رفتن/گذشتن

 

سایه وُ من

کشان کشان

در آغوشِ هم وُ

بی جدایی!

همین!

 

 3

راشی بی را دوار

داره لچچه خالی چیچینی قوپپه  یو

ایتا آسه مان بی چی چی نی، بی پر، بی پرکشئن!

 

تنایی دابه چوم برایی!

 

فارسی: 

راهِ بی رهگذر

بالای درخت، لانۀ خالی گنجشک وُ

یک آسمان بدون گنجشک، بدونِ پر، بدونِ پر کشیدن 

رسم تنهایی ست چشم به راهی!

 4

دارا واچکستن

زاکی دابه یو ول وله گی! 

باغ هاچین

راسته دیفاره مرا

رخشان کشه!

 فارسی:

از درخت بالا رفتن

رسم بچگی ست وُ بازیگوشی کردن!

 باغ بیهوده

با دیوار بلند

!شکلک در می آورد

5

اونی کی تسکوتنایه

جه تسکه دیل خوره پایه

کرا راشی کی رافایه!

 هاچین رافا کی رافایه!؟

کی راشِه چوم داره هانده

هونی کی تسکو تنهایه!

 هاتو ارسو واره ارسو!

چومان بی چوم پیله،

آی داد!

بوشو نه سا!،

نایه هرماله

رافا رایا چی پایه!؟

فارسی:

بیهوده چشم به راه،

چشم به راهِ چه کسیست!؟

که چشم به راه دارد باز

همان که تنهای تنهاست!

همینطور اشک می بارد اشک

چشم بی چشم برهم نهادن( چشم بی پِلک زدن)

ای داد

رفته، نیست،

نمی آید دیگر

چشم به راه

راه را

برای چه می پاید!؟

6

دمخته چوفاله گیلو

بیجارانه ووشمه سر

دمرده اشکلاند

جولفه بیجاره سلابونه

زمستان تترانه چیچیننه دسکلایو بجانه رقص

کلاچه کوتامه مترسی

بیجاره اپا اوپا کودنه

بهاره کشاشونا!

فارسی:

گلِ رسِ زیرپا له شده

آشفته سرِ شالیزاران

ساقه های بجا مانده ی برنج هستند که غرق شده اند

از شالیرار آب گرفته ژرف

زمستان دست زدنهای گنجشکان و رقص برنجها را فراری داده است

مترسک آلاچیقِ کلاغ است 

شالیزار

برای در آغوش گرفتن بهار

بی قراری می کند!

7

چوبی شانه یه یو تی حنابزه مویان

چلتاسه آبه تی نیگا آینه!

آیوانه واشاده حصیره سر ،

آپا اوپا کودان دره جانماز تی رافا!

من هاتو

چی قاقم تاسیان

تی بوشو پسی!

فارسی:

شانۀ چوبی وُ موهای حنازده ات

آبِ چهل تاس آینۀ نگاه توست

روی حصیر پهن شده

جا نماز این پا آن پا می کند در انتظار تو!

من همینطور چه حیرانم دلتنگ

پس از رفتنت!

8

کویتا کرانه جا دوارستی

کی هی تا تی نشانا ناشتی تا هاسا

چی هاچین

تی رافا

چومه ارسو بیشماردمه

سالانه سال

قاق!

فارسی:

از کدام کرانه گذشتی

که تا کنون هیچکدام نشانی از تو نداشت.

چه بیهوده

چشم به راهت

اشک شمردم سالهای سال

مات!

۱۴۰۰ فروردین ۱۹, پنجشنبه

بوشو سالانه پاماله / گیلداستان / ( 1-6) - گیل آوایی

بوشو سالانه پاماله

گیلداستان   ( یک از شش بخش)

 پیشاشو

چومان ارسو پوره هانده تی رافایم!

ایسام رافایو تی راشه هاچین پایم!

دانم نایی، آویری سالانه ساله

بوشو سالانه امرا پاک بوشویی! من،

هاچین واهیله واهیل چوم بتی رایم!

تی رافایی، تی واستی تاسیانی، چوم برایی.....وای......

مره گم ایشتاوم:

-         اخه چی واستی راشی یا پایم!؟

( گیل آوایی)

 1

 اینه مئن هاتو واهیلابو خورا فاندرسته. خو انگوشته مرا خو مچچه جا خط بکشه تا دوماغ جه دوماغ انگوشت بگردانه تا دیمه سرو فاره سه چومانو ابرویو پیشانی، بئسا. هاتو قاقابوسته فاندرست. نانستی خورا فاندره یا خو بکشه خططانا. ایتا موشته آب فوکونه آینه سر، هر چی خط بکشه بو پاکا کونه. خوره خوره بوگفت:

-         کرا واهیلابو دارم. سی یا غوربته نیه ده ان!غوربتانه غوربته پاک. نانم تا اکه تانم بوشوسالانه بگردم جه واهیلی بازین تورا نبم!

 ایتا پیچه بفکراشو پسی آه بکشه یو پیجپیچ بوگود:

-         اگه تورا نوبوسته بیم تا هاسا!؟

اخه جیویشته، بیبیشته جه سالانه ساله آویریو واهیلی، سیما خو تاسیانه کشا گیفته، شه خو ماری خاکو خوماری شهره و خو ماری خانه.

سیما دیل شواله کشه هاتو کی بوشو سالانه وامجه. هاچین واهیلا به خیاله گرده گیجه جا. خوو خاکه مئن آویرابه!؟ یا خو خاطراته مئن!؟، توفیر ناره! آویری یو ایسان نِسان! ایتا مسته واخوب، ایتا واخوبه مستام.

خاب! چی شا کودن!؟، وختی تی یادانه بوقچا واکونی، نانی کویتا یاده باله سر نشینی، شی. ایتا بوقچه یادو ایتا دونیا تاسیانی. بوشو روزانو شبانا گردی ایتا ایتا یاده بالا گیری شی. جه کوچیکانی بیگیر تا هوو وخت کی ترا جومجوم دکفته تی یادانا دُوره بوکونی. تی دسام نی یه کی. تی بوشو سالانه یو تی یاد بمانستان.

چیچیلاسه مانستن تره بال زنیو نیشینیو ویریزی جه ایتا داره بال تا ایتا خانه لوجانه. گاگلف تی گرده گیجه جا خستا بو، ایتا جا تام بزه تی خاطراتا اورشین کونی بفکرا شی هاچین مثاله ایتا آبلاکو روخانه کوله سره آفتابخوسان.

هاتو تره تره ایوخت واخوبا بی دینی ایتا یاده باله سر بینیشته پراگیفته داری. سیما جانام هاتو بوو.

هاتویی که مثاله ایسان نِسان، مثاله واهیله آویر کی خو بوشوسالانا دیل زئنه مرا اورشین بامو داره. 

 پاک اوخان به اوخان:

-         آخ تی حال می حالای، سیمای‌ جانای[1]

 سیما جان دس اونسانه. هاتو یک روند اونه گوشه مئن اوخانا به:

-         تی سر می بالای، سیمای جانای...

ایتا آه کشه یو خو پئرا یاد آره کی چاچه دیمه سرپا ایسابو پیچپیچانی خاندان دوبو:

-         های تی واستی من لاجان بوشوم لنگرود بوشوم، دیلمان بوشوم هاتو تا بامُوم به ایسپیلی تو بامویی می‌پالی

کوچیکانی هامه جایا آب بردن بویو آدما خاب بردن! پیله کانی هیزار دردو هیزار ناجه.  سالانی که هر چی بوو هانده یام آدمه دیل هو سالانه ره ول کشه. مویانا فادا باده دس، سیما دیل شواله کشئن دوبو. تسکه خانه پاک خیاله بیگفته اسه مانه دیل بو کی هاتو ارسو بوارسته یو همه جایا رده بزه هیستا گوده،  ابرانا تا آدمه کوله سر جیر باورده بو. سیما چوم سورخا بو وارگاده گرَگا قاقا بوسته فاندرستی کی هاتو جه رف جلاسته، جوم نوخوردی. سیما دیل هیزار را شویی. پور زمات نوبو کی وارش به سابو. آسه مانه ایجگره تومانا بوسته بو. ده هاچین خوره ناک زه یی. پوشته پوشته سیاابران، باده باله سر بینیشته شون دیبید کویانا دوارید. هاوا دیل واوُستان دوبو.  

سیما هاچین لسا بو جه وارش بوشوسته صارا خاکا یاد باورد. هاتویا مانستی کی هاسا پاک وارش بوارسته پسی، هیسته خاکه عطر پاک آدما تورا گودی. همساده خانانه در ایتا ایتا وازا بوسته بو. زاکان خوشونه ولوله کارانا سرا گیفتی بید. گاگلف ازازیلانه مئن، اوشونی کی خیلی جینگیری زای بید، ایجور اوشونه ایجگیری صدا آمویی که آدمه سرا بردی.

ایتا چیچیر راسته دیفارا واچکسته بو کی ایتا ازازیل زای بامو اونا بیگیره چیچیره دوم وُرسفته یو دیفاره آجورا جلاسته بمانسته بو. چیچیر خورا جیویزانه،  بوگروخته بو. ازایل زاکا هالی نوبو کی چیچیر اونا گول بزه بویو جه اون جیویشته بوگروخته بو.

دیفاره جوره دامنه جا ایتا دورسفته لافند والای خوردی. ایتا ترکمه ری  گیل گوده اوساده های  تاوه دایی لافندا بزنه اونا بِئگانه. هرتایام کی زه یی جه دیفاره جور دوارستی یو کفتی همساده خانه صارا مئن. ایدفایی ایتا صدا بامو ایجور کی درجه که شیشه بشکسه بی. ترکمه ره که دانه گیله گوده خو دس، بنا پا به گوروز. ده نِسا صابخانه دانه جه خانه بایه بیرون اونا چکا گیره.>>>تومامه آ گیلداستانا تانیدی ایا بخانید = تمام این داستان گیلکی را می توانید در اینجا بخوانید



[1] عاشورپوره ترانه جا: سیمای جانای! 

۱۳۹۹ اسفند ۷, پنجشنبه

هاتویی/همینطوری! - گیل آوایی

0

بامو نوروزو هانده من آویرم

می هفسینا وا هانده کشا گیرم!

ببم جه تاسیانی پاک آویر، قاق!

هاچین واهیل می مسته سراگیرم!

فارسی

نوروز آمده باز گم شده ام

هفت سینم را باید باز در آغوش بگیرم!

از دلتنگی گم شده شوم، حیران

سرگشته شده، مستی ام را آغاز کنم!

1

فادا نامه مره از رشت می مار

بیگیفت انگاره چوم گریه بوگود زار.

فو وُسته نامه سر ارسو جه چومان،

هاچین ناما فوشوستم با می آ کار!

( هاچین ناما فوشوستم با می اشکان!)

پیرار سالان!

فارسی

مادرم از رشت نامه فرستاد

چشمم گریستن  تدارک دید، گریست زار

روی نامه اشک از چشمها ریخت

انگار ناما را با این کارم شستم!

2

خیالا چو زنم شب، چوم نیشه خاب!

تیتِه-نا فاندِرَم، می دیل بِه بی تاب!

هاتو کورم کلاچم ونگ زنم داد،

خیاله شب گیره می ارسویا قاب!

فارسی

شب خیالم را تحریک می کنم چشمم خواب نمی رود

ستاره ها را می نگرم دلم بیتاب می شود

هیمنطور چشم بسته مثل تیر در تاریکی داد می زنم

انگار که شب اشکهای مرا قاب می گیرد!

3

چره غورصه!؟، ویریز!، دوشمن نیهه شه!

چوما فونچین!، بیدین ارسو فی وه شه!

جوخوفتن، آیو ناله، خانه بی صاب!

نایی میدان، تی دوشمن کی نیشه، شه!؟ 

فارسی

غصه چرا!؟ برخیز، دشمن می گذارد و می رود

بازکن چشمانت را، ببین اشک می ریزد و می رود

پنهان شدن، آه و ناله، خانۀ بی صاحب!

میدان نیایی!، دشمنت نمی رود!، می رود!؟

بیست و پنج فوریه 2013.

۱۳۹۹ بهمن ۲۸, سه‌شنبه

دوکتور پامودور با پینیک دوج /گیلداستان- گیل آوایی

 

 دوکتور پامودور با پینیک دوج
گیل آوایی

9 آوریل 2009

- پاک خربستگایا مانه. هاچین سگ خو صابا نشناسه. هر که دینی خو کلا کاره. هاتویام پوتاره مانستن شونو امونا درید. هیشکی نانه چی واستی آتو سرسام بیگفته دو وستاندره.

ایتا پیچه چادره پره مرا خو هیستابو پیشانه خوشکا کوده، پیله کانه سر بینشته. خو مچ چا پاکوده پسی بوگفت:

- می چکره ده قو وت ناره. پاک دمردان درم. چقد یکشی واسی هیزارتا را بشم. چره آ - خودا آدمه جانا فانگیره آخه.

آفتاب خیاله هاچین ول گیفتان دوبو. سایه دیمه ایچکه فوفوسته یخ دربهشته سر، گرزکان مهمانبازه دیبید. راه دوار هیشکی نیارستی اوشونه دمه چک بشه.

ایتاپیچه خو دور برا فاندرسته. بیده مش تقی خو چارچرخه سر ایتا برزنت واشاده داره، اونه کنار چارپایه سر هف پادشایا خواب دئن دره.

خو چادر پره امرا خورا باد بزه. لل پر نزه یی. زلزله تبریزی داره سر یکبند خندان دوبو. چی چی نی بامو بینیشته داره لچه، زلزله خورا جیگیفته.

کاس آقا پالان دوج، دوکانه درا بیجیر باورده، بوشوبو ناهار. کبلعلی پینیک دوج سایه دیمه، ایتا واچرده شلوارا سربسر نهان دوبو. اونه گردنه سر کولکه باورده قیطانی نخ، والای خوردی. هاتو کی خو سرا واگردانه مش تقی چارچرخا فان دره، ایتا گرزک بینشته اونه چانه پس. ایدفایی پینیک دوجه داد در بامو. خو راسته دسا مرا بزه خو چانه پس! ایجور کی اونه فاله ریکابی جه اونه شانه تا اونه بازو بامو بیجیر.

پیره زنای فیللی مرا خو لبانا هیستا کوده. ایتا پیچه اپا اوپا بوکوده خو چادورا والای بدا. پینیک دوج هاتو کونامجان گودیو های خوره خوره فوش دایی. مش تقی خوابه جا دپرکسه تا بایه ایچی بگه قاقا بوسته بیده کبلعلی شتراخ بزه خو چانه پسا! هاتو خو واکوده وانکوده چومانه مرا کبلعلی یا فاندرست.

پیره زنای پینیک دوجه داده مرا ویریشته بایه بیدینه چی بوبو. هالا هیچی نوگفته بو کی بیده پینیک دوج گرزکا فورانن دره. بفامسته کی گرزک پینیک دوجا بگشته داره.

دوکتور پامودور خو کوچی چمدانا دسه مئن ولای دانه مرا، کبعلی یا دوارست. هوتو کی خندادوبو کبلعلی مارا فوش بدا یو بازین خنده کونان جه اونه دوکانه ایتا کتل اوساده بوشو سایه دیمه کبلعلی دمه چک بینیشته. خو دسمالا جه کوته جیب بیرون باورده هاتو کی خو دیمپرا پاکودان دوبو، کبلعلی ایجور چاربداری فوش بدا کی دوکتور پامودور دو بالا بجسته.

کبلعلی یا گه:

- ا....خجالتام خوب چی یه پسر! هاتو ایتا شوخی تی امرا بوکودم تی پالانا تاوه دای شونده کله!؟ آخه تی...

کبلعلی بوگوفت:

- آخه جاکش انهمه جا صاف بنایی بامویی...

دوکتورپامودور کی حیسابی جوش باورده بو گه:

- ا.......بازام فوش دان دره خجالت نکش.....

کبلعلی حواس ننا بو کی دوکتورپاموره چی اونا بوگفته داره، خو حرفه دوما بیگیفته، بوگفت:

- آ دورسفته شلوارام کی ده هرجایا دس زنی دکفه ادمه گردن، ده پاک واکفتمه! بازین بیدین آخه انهمه آدما بنا بیگیفته می یخا... من خاره هر چی......

پیره زنای خو رو بیگفته. کبلعلی یا ده نیارستی فاندره. هاتو چادور پرا فاکشه بو تا خو مچه سر. بازین دوزه پیچا مانستن دوکتور پامودرا نیگا بوکوده بیدینه کی اکه خو دسا بیجیر آوره نیهه کبعلی گوشه کون.

خود دیله مئن بوگفته:

- آ گرزکام کون برانانه دوما داره! یا پابراندانا وا بگزه یا کی بیچاره پینیک دوجا!

دوکتور پامودور، کی اونا کارد بزه بی خون نامویی، ایدفایی ایجور چک بزه کبلعلی یا کی کبلعلی پاک چنگرا بوسته. پاره شلوارا جه خو زانو بنا بیجیر، بیگیفته خو جولا، خیال کونی کی ده پاک گورشا بوسته بو. تا بایه ایچه بگه، دوکتور پامودور ایتا ده دخشارده. کبلعلی تا دس ببره کتلا اوسانه بزنه دوکتور پامودوره سر، مش تقی کی ویریشته بو، ده بودو بامو کبلعلی ویرجا اونه دسا بیگیفته. واورسه:

- آ زباله مئن! تورا بوستیدی! چیسه شمه را!؟ پاک ترکمه زاکانه مانستن دکفتیدی همدیگه جان! ا..... زاکیدی مگه!

کبلعلی هیچی نوگفته، دوکتور پامور بداد بامو:

- خجالت نکشه! هاتو هرچی انه داهان دره فوکونه بیرون! آخه..

مش تقی بوگفته:

- شوما کی همیشک فانرسه، فوش دانه ره، همدیگه مرا پاک موسابقه دارید! اسا چی بوبو ایمروز غیرت شیمی شین گول بوکوده داره!؟

کبلعلی ولناشته دوکتور پامودور ایچی بگه، مش تقی حرفه من دکفته بوگفت:

- ا...برا...............ایجور مرا بگشته خار.....خیال کونی تمامه می جانا گورشا کوده! بازین چوتو....

دوکتور پامودور مش تقی یا ولناشته حرف بزنه. هاتو داده مرا بوگفته:

- بیدین آخه بازام فوش داندره جاکش! آخه چره آنقد فوش دی!؟

مش تقی تا بایه کبلعلی یا بگه کی تی داهانه بدار ده چره انقد فوش دی آخه، کبلعلی گه:

- فوش دم کی دمه ده برا... مگه آ جاکش پاسبانه!؟ فوش دانه ره مالیات وا فادام!؟

دوکتور پامودور داده مرا بوگفت:

- تی خاخورا.............. ایدفا ده فوش بدی تی مارا....

کبلعلی دکفته دوکتور پامودوره حرفه مئن بوگفت:

- آخه جاکش.... بتو چی!!! گرزکام نشا ده فوش دان! تو گرزکه وکیلی!؟ بتو چی!؟ من خایم تا می دیل خایه گرزکانا فوش بدم. اصلن خایم از ایمرو مگسو پشه یو سگو پیچایام فوش بدم! بتو چی! من خاره هرچی دوکتور پوکتور پامودورا.....

دوکتور پامودور ایجور خنده بوکود کی مش تقی قاقا بوست. پیره زنای تازه فارسه بو سرپایینی. واگردسه بیدینه چی بوبو کی دوکتور پامودور آتو خندا کودا بو.

مش تقی ده هاتو خوشکا بو دوکتورپامودرا فان درست. کبلعلی چارپایا بنا بیجیر، بوگفت:

- تی مارا....چکا بزه یی تره خنده یام کودان دری! مره ولا کون مش تقی تا آ خار.....

مش تقی بوگفت:

- وا بدن تونام. خجالت بکش! ده وسته!

دوکتور پامودور، جولو آیه کبلعلی یا کشا گیره، هاتو چلسک چلوسک اونه رویا خوشا ده.

مش تقی خو دیله مئن بوگفته:

- آمی دوکتورپامودورام کوسخولا بو داره! بیچارا چکا گیفته پسی اسا اونا خوشا داندره!

کبلعلی هلا هیچی نوگفته بو کی دوکتور پامودور بوگفت:

- من فکر بوکودم مرا فوش دان دری!

مش تقی واورسه:

- پس کبعلی که فوش دان دوبو کی!؟

کبلعلی بوگفته:

- بتو چی!؟ تونام خایی مگه....

دوکتور پامورد اونه حرفه مئن دکفته، مش تقی یا بوگفت:

- گرزکا فوش دان دوبو! نه مرا!!!

کبلعلی کی خو جولا دس زن دوبو، داد بزه:

- آ گرزکا دینی چوتو مرا گورشا کوده بی صاب!

مش تقی هاچین خنده جا خو شکما بیگفت . دوکتور پامودوره چوم جه ارسو پورا به انقد کی خنده بوکود.

کبلعلی بوگفت:

- گرزک مرا بگشته، تونام مرا دخشاردی! هاچین هیچی ره! بازین بوگو نگم خاره آ دارا دوتا آغوز باوره هردوتا .....

سه تایی خنده کونان مش حوسینا دوخادید سه تا قندپالو باوره .

پیره زنای ده بمانسته بو کی چه بوبوسته داره. هاتو بفیکراشوبو کی ایتا نیسان تا دوکانانه نو دانه لب بار داشتی ، بوق بزه. پیره زنای خورا فاکشه دیفاره کش. نیسان والای خوران، جه اونه نیگا دورا بو. پیره زنای دو واره را دکفته. هاتو خو چادره مرا خورا باد زئن دوبو یو آبلاکو مانستن شون دوبو.


هان!

9 آوریل 2009

 

پنشتا گیلچاردانه - گیل آوایی


1

تی راشه پایمه دیل واهیـــــــــلا بو / نانه هیکس چی واستی دیل پورابو
هاتو را فــــــــان دِرَم با داد و بیدا / نی یافم آشـــــنا چوم پاک کورا بو

فارسی

چشم به راهِ تو هستم دل سرگشته شده/ هیچکس نمی داند برای چه دل پر شده است

همینطور چشمم به راه هست  با داد وبیداد/ چشم نمی بینید، آشنایی نمی یابم.


2

بشم گیلان ده وسته تاســــــــیانی/ ده وسته دوریو غوربت، جودایی
بشم جنگل، بشم دریـایو مورداب/ کی وسته وسته وسته تاســــیانی

فارسی

گیلان بروم دلتنگی دیگر بس است/دیگر بس است دوری و غربت، جدایی

جنگل بروم، بروم دریا و مرداب/ که بس است بس است دلتنگی


3

هاچین بــــــانه نیگیر مرا نخوایی / امی مئن ده ننه انقد ســـــــــیوایی
منم من کی ایسم هانده تی قوربان / آیم تی خــانه دورو ور غوروبان

فارسی

بیهوده بهانه نگیر مرا نمی خواهی/ میان ما دیگر این همه جدایی نگذار

من هستم که باز قربان تو می روم/ غروبها می آیم دور و برِ خانه ات


4

ایسم شلمان پوشت هانده تی رافا / تی لیسکه همســـــاده به می بپپا
تره تا شیب زنم یافی می جــایه/ می دیل قاقه تی او کتله صــدایه

 فارسی

پشت تیر برق باز چشم به راه تو می مانم/همسایۀ پُر روی تو حواسش به من است

برای تو سوت می زنم جایم را می یابی/دلم حیران می شود با صدای دمپایی چوبیت.

 

5

نانم تی مار ه یا کی تی صـــــدایه/ کی می دیل زئندره لاب بی حیایه
گیره انـــگاره پاک آ ترکمه زای / 
هاتو کی ایشــــتاوه تی پا صـدایه

فارسی

نمی دانم صدای توست یا صدای مادرت/ که دلم تند می زند بی حیاست!

درست برنامه می چیند این بچۀ حرف گوش نکن!/ به محضِ این که صدای پای ترا می شنود!

.

29 مارس 2009