گیلداستان:
گیل
آوایی
یکشنبه ۱۲ بهمن ۱۳۹۳ - ۱ فوریه ۲۰۱۵
کولکه
باورده هاچین هیزارتا توشکا مانستی که نانستی کویتایا وازا کونه. سالانه سال
دوارسته، پور زمات بو کی ده هرماله خو یادانا اورشین نوکودی یو گاگلفانام کی اونه
دس ده نوبو یو نتانستی جه آ سی یا روزان بوگروختی بی، ایدفا خورا ده یی کی رُو
باورده بازام خیاله باله سر بینیشته شون دوبو. همیشکام آتو کی بوستی، جه اون گوروختی.
ولی خاب، ایدفایام ده یی اونا هالی نوبو، نوگروخته خیاله مرا بال به بال بوشوبو.
روزیگارام
اونا ایجور فیچالسته دیپیچسته جه همه چی یو جه همه کس جیگیفته بو کی ده انه دسو
دیل نامویی بینیشینه خو جان دکفه کی چی بوکونه چی نوکونه خو یادا چو بزنه یا نزنه.
یانی اینقد کی خو یادانه مرا دمرده، بوشوبو کی ده اونا وامرازه یی های دیل فادابی
هو روزانا.
روزو
شبام ناشتی که هر وخت انه دیل گیفتی آمویی ها روباره کوله سر نیشتی یو دارو درختا
فاندرستی یو ارام ارامه جه خو کولکه باورده حاله جا گوروختی. چن سال پسی بازام
بامو بو روباره لب، اونه کوله سر واشانه مئن دیلا پرا دابو. هوروزام هاتو بوبوسته
بو یانی هاتو نوبوسته بو. بوگرخته بو جه خو دادو بیداد خو ماره مرا کی نانستی هیچی
یام هاچین هاچین نیبه. هر چی ایچی واسی تفاق دکفتی.
روباره
کوله سر نیشته بو، خو سرا بیگیفته خو دسانه مئن، فکراشوبو. هاچین خیاله ایتا دونیا
غورصا خودیله مئن ایشماردان دوبو. روباره آب هاچین ابریشما مانستی. گاگلف ایتا
کولی آمویی آبه سر ایتا دوم زه یی و شویی آبه جیر. روباره آبه لب، واشانه مئن،
گوسکایان پاک رژه شون دیبید. پلت داران، هر ایتا ایتا غوله قد ایجور قد بکشه بید
کی خیاله آسمان لچچا گیفتان دیبید. واشک
خو پروبالا واکوده آسه مان مئن گردسی یو همه چه یا پاستان دوبو. چیچینیدانه پاک
ایجور کی اونه دیل دکفتی بی اونه ناف، داره ولگانه مئن جوخوفته، ایچه توک زئن
دوبو.
خو
سرا راستا کوده هاتو کی دارانا فاندرستان دوبو ایتا آه بکشه.
خوره
خوره بوگفته:
-
من جه کویه بدانستی بیم کی.................
خودشام
ده حالی نوبو کی چوتو خوره گه، خوره ایشتاوه، خوره داد زنه. ده هاتو انه ره داب
بوبوسته بو. همیشکام خو دور و برا فاندرستی کی اینفر اونه پاستان دره یا اونه حرفا
ایشتاوه یا نه. توره عاقیل یا اینکی عاقیله تورانا مانستی. هر چی بو رُو باورده
آدمانه مانستن ده نانستی جه کویا واستی سراگیفتی بی.
خوره
خوره گفتی:
-
چی خوب بو کی اگه آدم بتانسته بی خو نوگفتانا
بوگفتی بی. نوگفتانی که شاستی فامستن ولی نشاستی فامانن. چوتو بفامانم!؟ تازه کی
چی!؟
خو
فیللی مرا خو گوله هیستا کود. پورزمات بو کی خو مارا ده یی. ما به ما ایتا بقچه پورا
کودی یو دوَستی بازین اوسادی شویی. هیکسام نوگفتیی کویه شویی. چره شویی. کی ویرجا
شویی. چی واسی شویی.
اوروزام
نانستی. جه کویه بدانسته بی. ماره کرده کارا ده یی فیکرا شویی خوره گفتی:
-
آخه می مار کویه شه!؟ تازه چره بقچه مرا شه!؟
هو
روز بو کی خو پیرانه دونبال گردسی. هر چی بگرده سه بو نی یافته بو. تازه هاچین پیران
نوبو کی. ایدفا پیران بو. ایدفا شلوار بو. ایدفا کت بو. ایدفا کفش بو. هاتو درازه
داشتی. هر دفایام خو مارا واورسه یی انه مانستن کی:
-
مار می شلوار چی بوبوسته؟
-
کو شلوار زای جان؟
-
مِه خی شلوار!
-
اوو اوو شلوارا کی ده سالا سال دونکودی زای جان!
-
خاب اسا خایم دوکونم!
-
ننا.
-
چی بوبوسته؟
-
فیشادم.
-
چی!؟
-
فیشادم!
-
آخه مار!!!!
-
خاب ده اسا ده ننا. ایتا دیگه دوکون! اون همه
شلوار! لاب بیگیفتی مه خی شلوارا!
هاتو
ها ماجرا بو. هر چی یام خاستی داوا بوکونه خو مارا ده یی که ایجور اونا فاندیره کی
اونه چومه جا خجالت کشه یی. مار بو یو ایتا دونیا مهربانی.
اوروزام
کی پیرانا نتانستی بیافه، نوگفته دانستی کی اونه مار، ایتا بلا اونه سر
باورده داره کی چانه زئنام
فایده
ناشتی.
شب
خوفتان دوبو کی بفکراشو:
-
آخه می مار می لیباسانه مرا چی کونه!؟
خو
فکرا بوکوده پسی هیزارتا بیجیر بوجور کوده پسی، خوره خوره بوگفته:
-
می مارا واستی بپپایم می لیباسانه مرا چی کونه!
ایجور
کی ایتا پیله موشکیله چانا دوسته بی، خو
خیالا بوقچه بوکوده بنا دیمه. تا ایروز خو مارا بیده کی لیباس پیباسانا آ رو اوو
رو کودان دره. بفامسته کی هاسایه کی مار دکفه اونه لیباسانه جان. خورا ننا. ایجور
کی دونیایا آب ببردی بی، اونا خاب بردی. مار لیباس پیباسانا دوجین بوکوده پسی ایتا
ساکا پورا کوده بنه دیمه.
خو
کفشانا واکس زئن دوبو کی بیده مار چادر بنا بقچا فوزه چادره جیر را دکفت.
تونداکیتی کفشانا بنا دیمه یو واکس پاکسا وا بدا بودو وَسته بوشو اوتاقه مئن ایتا
پیران شلوار دوکوده دونکوده راه دکفت. بامو جه اوتاق بیرون هاتو دراسانه سر پا
ایسابو فاندرست بیده مار دروازا واکوده شون دره. بودو وسته بامو پیله کانانه سر
کفشو پفشو دمپایی پمپایی هاتو اورشین بامو فوجه بو. تا بایه ایتا کفشا اوسانه
دوکونه کتله دکفت اونه پا مئن دگرا بوخورد ایجور کی ده پور نمانسته بو جه پیله
کانانه جور بکفته بی صارامئن پاختا بوسته بی. هرجور بو خودشا بداشته یو ایتا
دمپایی دوکوده ده بودو صارا مئنو فاره سه دروازه دیمه. درا نیمیگیره واکوده بیده
مار کوچا شون دره.
ماره
پوشته سر رادکفت. جیمزباند بازی مرا خو مارا پاستی ایجور کی اونه چومه جا آویرا
نبه. هاتو بوشو بوشو بوشو تاسومابیجار کوچه. خیال بوکوده موستشاری کوچا خایه دیپیچه.
شلمانه پوشت جوخوفت تا مارا بیدینه کی دیپیچه موستشاری کوچا یا نه. ولی بیده راسته
رایا بیگیفته بوشو. پاک ایجور کی خیال ناره ایتا درا بزنه. مار بوشو، اونام ماره
دونبال بوشو. جه آ شلمانه پوشت به او
دیفاره کش، هاتو مارا بپپاسته یو بوشو. فاره سه ساغرسازان. هاتو جه
ساغرسازان داوش سهراب کوچه یو دانشسرا یو پورده عراق تا دیپیچسته دباغیان. هاتو کی
دباغیان کوچا دیپیچست، اونه شصت خبردارا بوسته کی مار شون دره ساداته خانه. خانم
سادات، اونه مار جانجانی ریفق بو. هاتو سالانه سال بو کی دسخاخوری داشتی اونه مرا.
خانم
سادات هشتا زای داشتی. بیچاره سرسام بیگیفته بو جه زاکانه ولوله کاران. ایتا پیله
پسر اونه شین آباسیابه مئن دمرده بو. اونه وسطی زاکا ماشین بزه بو، لام بوبوسته
بو. ایتا کوچی پسر اونه شین توکه زبانی گب زه یی یو جوت بو. پیله دختر اونه شین
مشته غولامه چانکشه زن بو کی هاچین اونه هفت نویه گیروب بو. اونه جه وسطی زای
کوچیکتر، دوتا دیگه مرا مدرسه شو بویو کوچیکانه کوچی زاکام اونه شین تازه کون
واسین کون واسین کودی که بیچاره مرد بمرده بو. هیکسام نفامسته بو کی آخه بیچاره
مرداکا چی بوبوسته بو کی بمرده بو. مرگ کی خاب آدما خبر نوکونه ایدفا دینی چارچرخ
آدمه شین هاوا به.
هاتو
کی خو مارا بیده خانم ساداته خانه درا واکودان دره، هاچین اونا شه بزه. بمانسته.
خوره خوره به سا چی بوکونه.
دباغیان
کوچه سر، پا به سا. آ طرف اوطرفا فاندرست. آدمان شویید امویید. دسفروشه دانه کی او
روز ایتا کوه قد ولش خو چارچرخه سر بنابو
فوروختان دوبو گاگلف اونا فاندرستی یو بازین کی اوشونه چوم دکفتی همدیگه چوما، خو
نیگایا دوزانه یی و داد زه یی:
-
ولش دارم مورووببا هرچی خوری ترا وا...
چقد بوگذشته بو اونا هالی نوبوسته بو. ایدفا بیده
مار جه خانم ساداته خانه بامو بیرون. تونداکیتی خورا فاکشه دیفاره کش. ایتا پیچه
آپا اوپا بوکوده چی بوکونه. نیمیزگیره دیفاره کش، خو مارا بیده کی خو چادرا وازا کوده
خو رُو گیفتان دوبو یو بازین دو دستی چادر
پرا جورا گیفتان دوبو کی هیستا نبه چله آبه جا.
تونداتوند
جه دیفاره کش بامو خیابان دوارست بوشو دوکانانه پوشت، روبار کنارا بیگیفته فاره سه
ایتا جا کی ده گاگلفام جه اویا آدم نوشویی نامویی. هویا کی همیشک نیشیتی یو خو
خیالا وامختی. هاتو فاره سه فان رسه، روباره کوله سر بینشته یو فکرا شو. خوره خوره
بوگفت:
-
می مار لیباسانا پس هاچین
هاچین...................
خو
سرا بیگیفته. ایتا گیلگوده اوساده تاوه دا روباره آبه مئن. خو درازا کوده پایا
اوچه پسی کشا گیفت. روباره آبا قاقا بوست، یاد باورده کی هو روز بو کی نانستی خو
ماره جا خوشحال ببه یا خانم ساداته زاکانه ره غورصه بوخوره. جه هو روز پسی همیشک خو لیباسانا نایی دیمه یو
خو مارا گفتی که ده اوشانا دونکودی.
ایتا
آه بکشه. خو دیمپرا پاکوده. خو مویانا دس بکشه. خوره خوره بوگفته:
-
وای کی آدمه یادان تومانا بوستنی نی یَد کی نی یَد!
هان.
برگردان فارسی:
دوستی
صمیمانۀ مادر
آشفته
چنان که گویی مانند هزار تا گره شده بود که نمی دانست کدام یک را باز کند. سالهای
سال می گذشته بود. خیلی وقت بود که دیگر کمتر سعی نمی کرد یادهایش را دوباره زنده کند و گاه گاهی هم که پیش می آمد، دست
خودش نبود و نمی توانست از این روزگار سیاه بگریزد. ناگهان خودش را می دید که کنار
رودخانه باز هم بر بالِ خیال نشسته و رفته بود. همیشه هم اینطور می شد. از آن می
گریخت ولی خوب یک بار هم می دید که حالی اش نشده بود. نگریخته بود. دست در دست
خیال رفته بود.
روزگار
هم او را یک جور چلانده، پیچانده از همه چیز و همه کس محروم کرده بودکه دیگر به
دست و دلش نمی آمد می نشست بجان خودش می افتاد که چه بکند، چه نکند، سراغِ یادش
برود یا نرود. یعنی اینقدر که در یادش غرق شده
رفته بود که دیگر خوشش نمی آمد به همان روزها دل می داد.
روز
و شب هم نداشت. هر وقت دلش می گرفت می آمد روی پُشتۀ همین رودخانه می نشست و به
درختان چشم می دوخت و آرام آرم از حال و هوای گره خورده اش جان بدر می برد.
پس
از چند سال باز هم آمده بود کنار رودخانه، روی پُشته اش نشسته بود دل را پرواز
داده بود. آن روز هم همینطور شده بود یعنی همینطور نشده بود. از داد وبیداد کردنِ
با مادرش گریخته بود که نمی دانست هیچ چیز هم بی دلیل نمی شود. هر چیزی به دلیلی
اتفاق می افتاد.
روی
پشته رودخانه نشسته بود. سرش را میان
دستانش گرفته، بفکر رفته بود. درست مثل این بود که انگار داشت یک دنیا غصه را در
دلش می شمرد. آب رودخانه مثل ابریشم بود.گاه
گاهی یک ماهی روی آب می آمد و دُمی زد و در آب پایین می رفت. کنار رودخانه میان
علفهای هرز، غورباغه ها انگار در حال رژه رفتن بودند. درختان بلوط هر کدام مانند
غول قد کشیده بودند طوری که می خواستند قله آسمان را بگیرند. شاهین، پر و بالش را
باز کرده میان آسسمان گشت می زد و همه چیز را داشت می پایید. گنجشک هم طوری که ته
دلش خالی شده باشد میان برگها پنهان شده چیزی را داشت نوک می زد.
سرش
را بلند کرد. همینطور که به درختان چشم دوخته بود، آهی کشید. با خودش گفت:
-
من از کجا می دانستم که...........
خودش
هم حالی اش نبود که چطور با خودش می گوید، با خودش می شنود، با خودش داد می زند. این
کار دیگر برایش عادت شده بود. همیشه هم به دور و برش نگاه می کرد که کسی حواسش به
او هست یا نه. دیوانه های عاقل یا عاقلانِ دیوانه را می ماند. هر چه بود مانند
آدمهای پریشان، دیگر نمی دانست از کدام می بایست شروع می کرد.
با
خودش می گفت:
-
چه خوب
بود اگر آدم می توانست ناگفته هایش را می گفت. ناگفته هایی که می شد فهمید
ولی نمی شد فهماند. چطور بفهمانم!؟ تاز ه که چه!؟
با
آبِ دهان، گلویش را خیس کرد. خیلی وقت بود که مادرش را می دید، ماه به ماه بقچه ای
را پر می کرد و می بست بعد برمی داشت می رفت. به هیچ کس هم نمی گفت کجا می رفت.
چرا می رفت. پیش چه کسی می رفت برای چه می رفت.
آن
روز هم نمی دانست. از کجا می دانست. از رفتار و کردار مادرش بفکر رفته بود با خودش
می گفت:
-
آخر مادرم کجا می رود؟ تازه چرا با بقچه می رود؟
همان
روز بود که دنبال پیراهنش می گشت. هرچه گشته بود نیافته بود. تازه فقط پیراهن نبود
که. یک بار پیراهن بود یکبار شلوار بود یک بار کت بود یک بار کفش بود همینطور
ادامه داشت. هر بار هم از مادرش مثلاً می پرسید:
-
مادر شلوارم چه شد؟
-
کدام شلوار؟
-
شلوار جین
-
آه. آن شلوار را که دیگر سالهای سال بود نمی
پوشیدی بچه جان.
-
خوب حالا می خواهم بپوشم.
-
نیست.
-
چه شده؟
-
انداختم دور.
-
چرا؟
-
انداختم.
-
آخر مادر!!!
-
خوب حالا دیگر نیست. یکی دیگر بپوش. آن همه
شلوار. درست گرفتی شلوار جین را.
همینطور همین ماجرا بود. هر چه هم می خواست با مادرش
دعوا کند مادرش را می دید طوری که نگاهش می کرد از چشمان مادرش خجالت می کشید.
مادرش بود و یک دنیا مهربانی اش.
آن روز هم پیراهنش را نمی توانست پیدا کند، ناگفته می
دانست که مادرش یک بلایی سر آن آورده است که چانه زدن فایده نداشت.
شب داشت می خوابید که بفکر رفت:
-
آخر مادرم با لباسها چه کار می کند!؟
پس از فکر کردن با خودش، پس از هزار بار بالا و پایین
کردن، با خودش گفت:
-
مادرم را باید زیر نظر بگیرم ببینم با لباسهایم
چه کار می کند.
یک جور که مشکل بزرگی را حل کرده باشد، خیالش را بقچه
کرد و کنار گذاشت تا روزی که مادرش را دید لباسها را هی این رو آن رو می کند.
فهمید که همین الان است که مادر به جان لباسهایش بیافتد. طوری که دنیا را آب می
برد او را آب می برد، به روی خودش نیاورد.
مادر پس از انتخاب کردنِ لباسها یک ساک را پر کرد و کنار
گذاشت.
کفشهایش را داشت واکس می زد که دید مادرش چادر به سر
کرد، بقچه را زیر چادر گرفت، راه افتاد. تندا تند کفشها را کنار گذاشت و از واکس
زدن دست برداشت. دوید رفت داخل اتاق یک پیراهن و شلوار پوشیده نپوشیده راه افتاد از
اتاق بیرون آمد. همینطور میانۀ در سرپا ایستاده بود نگاه کرد که دید مادرش در را
باز کرده، می رود. تا آمد کفشی بردارد بپوشد دمپایی ها و صندلها به پایش گیر کردند.
کم مانده بود از پله ها به میان حیاط بیافتد و ولو شود. هر جور بود خودش را نگه
داشت و یک دمپایی پوشید و از میان حیاط دوید به کنار دروازه رسید. در را نیمباز
نگه داشت و دزدانه نگاه کرد دید مادرش میان کوچه می رود.
پشت سر مادرش راه افتاد با جیمزباند بازی مراقب مادرش
بود طوری که از نگاهش گم نشود. همینطور رفت و رفت و رفت تا به کوچه سومابیجار[1]
رسید. خیال کرد که می خواهد داخل کوچه مستشاری بپیچد. پشت تیر چراغ برق
پنهان شد تا مادرش را ببیند که داخل کوچه مستشاری می پیچد یا نه ولی دید
راه راستش را گرفت و رفت. درست یک جور که انگار خیال ندارد دری را بزند. مادر رفت،
او هم دنبال مادر رفت. از پشت این تیر چراغ برق به گوشه آن دیوار همینطور حواسش به
مادر بود و رفت. به ساغریسازان رسید. همینطور از ساغریسازان کوچه داوش
سهراب، دانشسرا، پل عراق
به داخل دباغیان پیچید. به محض اینکه داخل دباغیان پیچید شصتش
خبردار شد که خانۀ خانم سادات دوست نزدیکش می رود. که سالهای سال با او دوستی
صمیمانه داشت.
خانم سادات هشت تا بچه داشت. بیچاره از کارهای سرپیچانۀ
بچه ها دست و پایش را گم کرده بود. یک پسر بزرگ داشت که در آباسیاب[2]
غرق شده بود. بچآ وسطی اش را ماشین زده بود و او را فلج کرده بود. پسر کوچکش هم
نُکِ زبانی حرف می زد و لکنت داشت. دختربزرگش با غلام دستفروش عروسی کرده بود و
هفتش گروی نُهش بود. بچه کوچکتر از بچۀ وسطی اش با دو تای دیگر مدرسه رو بودند.
کوچکترین بچه اش هم که تازه با باسن روی زمین خود را می کشید و داشت به راه می افتاد
که شوهرش مُرد. مرگ هم که خوب آدم را خبر نمی کند یک دفعه می بینی آدم را می برد.
به محض اینکه مادرش را دید که در خانۀ خانم سادات را
دارد باز می کند، عرقِ سردی به تنش نشست. خشکش زد. از اینکه چه کار کند، وا ماند.
سرِ کوچۀ دباغیان سرپا ماند. به این طرف آن طرف
نگاه کرد. آدمها می رفتند، می آمدند. دستفروشی که آن روز یک کوه تمشک روی چارچرخش
گذاشته بود می فروخت گاهگاهی به او نگاه می کرد وقتی نگاهشان به هم برخورد می کرد، نگاهش را می دزدید و داد می زد:
-
تمشک دارم مربا، هرچه بخوری باز دلت میخواد
چقدر گذشته بود حالی اش نشده بود. یک دفعه دید مادرش از
خانۀ خانم سادات بیرون آمد. تنداتند خودش را کنار دیوار کشید. کمی این پا آن پا
کرد که چه بکند. دزدکی از کنار دیوار مادرش را دید که چادرش را باز کرده داشت رو
می گرفت و سپس دو دستی لبۀ چادرش را داشت می گرفت تا از گل و لای خیس نشود.
تندا تند از کنار دیوار به داخل خیابان آمد از آن گذشت.
پشت دکانها، کنار رودخانه را گرفت رفت
تا رسید به جایی که بندرت آدم از آن رفت و آمد می کرد.
همانجا که همیشه می نشست و خیالش را وا می جست. همینطور رسیده نرسیده، روی پُشتۀ
رودخانه نشست و بفکر فرو رفت. با خودش گفت:
-
پس مادرم لباس را بیهوده......
سرش را گرفت. یاد آورد که همان روز بود که نمی دانست از
مادرش خوشحال باشد یا بخاطر بچه های خانم سادات غصه بخورد. پس از همان روز همیشه
لباسهایش را کنار می گذاشت و به مادرش می گفت که آنها را دیگر نمی پوشد.
آهی کشید. لب و لوچه اش را پاک کرد. به موهایش دست کشید.
با خودش گفت:
-
وای که یادهای آدمی تمام شدنی نیستند که نیستند.
همین.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر