چاربدار یا چارپادار- گیلیکی کوچی داستان - گیل آوایی

 چاربدار

گیل آوایی

۱۳۸۹ دی ۱, چهارشنبه

خاب بیدم خوفتمه خاب دئندرم. هوا پاک بوبو بو گوره خوله! کرا ایتا پیچه اوشنتره نتانستیم بیدینم. لاب چفه عرق بوبو تومان پرا ور

 بکشه دازا کمر فوزه هیمه بارا می کول بنا جنگله اوخانه مئن آمون دوبوم.

پلت داره لچه ولگان باده مرا رقصا دیبید. گوماره مئن لانتی هاتویا مانستی کی ایتا گوسکایا فوتورک بزه بو، گوسکا جانکنش کودی کی اونه دهانه جا جیویزه. کشکرت داره لچه خو لانه مئن نیشته بو باده مرا والای خوردی.

می پاجیری هیسته واش پاک می پایانا بوکوده بو سیفیده ورف. هرتا قدم اوسادیم می حاواسا وا جیما کودی بیم کی لیسکا نوخوردیبیم. مره گاگلف ایچی خاندیم. گایی یام می حیساب کیتاب چورتیکا اموییم. خیاله کی راه تومامی ناره یو من هاتو هیمه بار می دوش شون دوبوم.

دور دوره شر ایتا چاربدار قاطرا بار بوکوده کویا بوجورشون دوبو ایجور کی خیاله کویا واچکستاندره. ایتا پیله سنگه سر هیمه بارا بنام. می دسا بیگیفتم می دیمه ور، داد بزئم:

- ای برااااااااااااا ری...... هـــــــــــــــــــــــــــوی......

می صدا جنگله اوخانه مئن دیپیچسته ولی جه چاربدار هیچی نیشتاوستم. دو واره داد بزئم:

- ای برااااااااااااااااااااااااااری ..........هـــــــــــــــتتتتتتوی چاربدااااااااااااااااااااااری هـــــــــــــــوی

بازام بیدم هیچی اونه جا نامو می دیله مئن بوگفتم:

- مگه به!؟ یا کره گوشه یا اینکی......

دو واره داد بزم اما آی دفا هرچی تانستیم می صدایا ویشترا کودم ولی بازام می دادا جیواب ندا. مره مره بوگفتم:

- چوتو نیشتاوه!؟ تومامه جنگلا می داد دیپیچسته داره جنگله اوخان دپرکسته! بازین آ چاربدار می دادا نیشتاوسته!؟

بفکرا شوم. می دیلا بزه هیمه بارا وا بدم چاربداره دوما بیگیرم، بشم بیدینم آخه چره می دادا آوجا نده! هوتو کویا واچکسته شوندره بوجور!

ایجور کی خیاله ایتا آهو مانستن سنگه لاخانه مئن جستن مونم، کویانه مئن دو ومه! می دازا جه می شلانقوزه بیرون فاکشه هاتو گومار پومارانا فتاشمه یو راه وازا کونم. چاربدارا نشانه بیگیفته تاخت زنمه!

هرچی جولوتر شمه چاربدار دورترا به. هاتو داد زنم:

آی

براااااااااااااری....هــــــــــــــــــــــوی......چاربداااااااااااااری...هــــــــــــــــــــــــــــــــــــــوی...آ..................وووو .....تی کره گوشا یامان بیگیره!

بوبوسته بوم چفه عرق! می داهانه جا آلو زه یی بیرون خیاله کی ایتا کله ورزا چورابو بیجارا مئن گاجمه یا فاکشن دره یو اونه کخ بوکوده داهانه جا ابره مانستن آلو بیرون آیه!

بودو بودو کرا فاره سه بوم چشمه لب. کوچی روخانا باموم واز بوکونم می پا جلسکسه دراز دراز بکفتم واشانه سر پور ده نمانسته بو کی دازه دومه بشه می تک!

مره مره بوگفتم:

- من خاره تو چاربدارا! تی واستی پور ده نمانسته بو لام ببم!

بازین واخوبا بوم میره فکر بوکودم:

- آخه او بیچارا چره فوش دی!؟ اون کی خو رایا بیگیفته شون دره! بتو چی!؟ تو داد زنی بازین خایی ترا آوجا ده! مگه مرداکا طلب داری!؟

ایتا پیچه به سام فکر بوکودم مره مره بوگفتم:

- آخه نیبه کی!؟ هاپیله کی گوره خوله جنگله مئن آدمه دیل خایه بترکه بازین ایتایام کی یافی تی دیل خایه ایتا هایی! هویی! ایتا چه دانم فوشی پوشی بدی، بیشتاوی! اینقد داد بزم می گولی بترکست! بازین اچاربدار ایتا خوس نوکوده داره!

هوا ده کرا تاریکا بون دوبو. ایتا دارا واچکستم بوشوم بوجور بیدم چاربدار پور ده نمانسته جنگلا دواره، فاره سه کو بوجورا کی اویه ده دار ماره جا خبری نی یه! هاچین صافو دارو درخت دباخته یه!

داره جا بیجیر باموم. دو واره را دکفتم. می پا گرزنه جا هاچین جیجا بوبوسته بو. می مویانه مئن خیاله پوتار دکفته بی، هاتو ویل ویلی کودی. لابدان پاک می دیم پرا هاچین پشه بنده مانستن بیگیفته بو. چوم پیله کی زه ییم لابدان می چومه جولو کرا هلاچین خوردی!

هاتو بکف ویریز دو وستان دوبوم. هیچی مرا حالی نوبو. کرا خیاله کی می چوما خون بیگیفته چاربدارا نشانا کوده تمش پمشانه مئن وازو ولنگ کونان شون دوبوم.

گوماره پوشت ایچی خیاله جوخوفته بو. مرا ترسا گیفته. دازه دوما می دسانه مئن موشتا کوده بوم. چارچشمی گوماره مئنا فاندریستیم. ایدفا بیدم ایچی چاردسو پا گوماره جا بیرون بامو بوگروخته. کرا بوبوسته بوم هاچین ایتا شال ترس ممد. ده می پا قو وت ناشتی کرا کفتان دوبوم. می چکره پرکستی. ایتا دوسکوله مرا دراز دراز واشانه سر مالغ زه ییم.

چاربدار جنگلا دوارسته بو. منام پور ده نمانسته بو کی اونا فارسم. هاتو کرا داد زه ییم:

- آی برااااااااااااااااااری...................چاربدااااااااااااااااااری......!!!! من واترکستم تو چره می جیوابا ندی!؟ تو کیسی!؟ تو کویه شین ایسی!؟ خانه خراس ایپچه تی سرا واگردان آخه بیدین تی پوشته سر چی خبر ایسه! شاید ایچی ترا فوتورکه!

هاتو کرا اونه مرا حرف زئن دوبوم کویا واچکسته، شون دو بوم بوجور تا چاربدارا فارسم. ده کرا دورسفته بوم. می جان پاک جیجا بوبو بو. چفه عرق خیاله کی ایتا مورشفه آب می سره کول فو وسته بو. بوبو بوم هیسته چوره. ایدفا بیدم چاربدار پور ده نمانسته فارسه کو بوجورو دکفه سراجیری!

هرچی زور داشتیم می دسه پا مئن جیما کودمو بو دو وستم. جنگلا دوارستم. تومامه دارو خالو گومارانا بنام پوشته سر. می سره جور آسمان بو یو خورشید کرا ده شون دوبو بوخوسه. ایدفایی خیاله می چوم دکفته هیزار هیزار چاربدار کی صف بکشه تته رج ایسابید، هرچی فاندرستم نتانستیم هو چاربدارا کی بیده بوم، بیافم. همه تان ایجور بید. ایجور لیباس دوکوده. ایجور پشمی کت خودشانه کوله سر بنا. ایجور موشتک بدس کرا قاقابو مرا نیگا کودید.

هرچی باموم داد بزنم بیدم ده می گولی جا صدا بیرون نایه. می گولی خوشکابو بو. نه تانستیم داد بزنم نه تانستیم شیب بزنم نه تانستیم می دسو پایا تکان بدم. لاب بوبو بوم ایتا خوشکه چوب!

چاربداران صف بکشه بید. قطار قطار چاربدار. قطار قطار موشتک بدس تته رج قاطرانا بار بوکوده. خیاله هوشونام میره خندا دبیبید. ده کرا کوسخولا بو بوم.

مرا شه بزه. هاچین منترا بو اوشانا فاندرستیمی. ایدفایی خیاله همه تان مرا هوجوم باورده بید. نتانستیم بو دو وم. بوگروزم جه اون همه چاربدار جیویزم. هاتو ماسته مانستن قاقابو! تا اینکی ایچی بامو مرا از جا بکند!

خیاله کی بوبو بوم ایتا سیلاب کو جا سراجیرا بو. هاتو هرچی می راسر ناهابو شوستیمو واشوستیم اموییم بیجیر. اونقد می سر اسنگا اوسنگا بوخورده بو کی ده استانه گمجا دوارسته بوبوسته بو ایتا گورخانه!

چاربداران تا فاره سه یید مرا بیگیرید می دیلا ایجور جوم دکفت کی خابه جا دپرکستم!

ایجور دپرکسن هاتویا مانستی کی هفپادشایا هانده خاب دئن درم!

هان

*واستی بگم کی چاربداره جا خوب بو اگه چارپادار بینویشتی بیم ولی چاربدار ده جا دکفته داره. چارپادار دوروست تره. اکلمه یا " چاروادار" ام گیدی. چاروادار=چارپادار>گیلیکی>چاربدار 

یادآوری - گیل آوایی

بازام کی دیل بوبو رشته هاوایی!؟/ واسی هی لوی بخانه گیل آوایی

جه ارسو هیستا به چومان، هاچین قاق/ بوسوجه گورشا به دیل جه سیوایی!

"هی لوی یا هیلوی" یکی از آوازهای بسیار ملانکولی و دلنشین گیلکی است که زنده یاد پوررضا هم آن را به زیباترین شکل ممکن خوانده است.

2

بوگفتمه بکنم دیل جه تو، می غورصا دوارم/بیدم نه غورصا دوارم، نه کندنه دیلا دارم

چومانه ارسو داره، نقشه تی چوما، می ساز/شبانه درده دیلا، زخمه زخمه گه وا بوارم

هاچین بیگیفتمه سرسام، اتو کی حایرانم/بیگیفته ابرانا مانم، کی نه وارم، نه نوارم

نانی شواله کشم، واهیلم، هاتو قاقم/نانم گیرم جه تو ول، یا می غورصه جا وارم

بجانه رقصا مانی، دیل بری، دپرکانی/روزان تی ره آویرم، شب تی واستی بیدارم

چی فو زنی تی بوسوختا، تی گورشه کایا، وای/پیالا فاندرمه، تی چوما دینم، زارم

تی عکسه قابا گیرم کش، تی چومانا دم ناز/جه دوری ول گیرمه ول، هاچین اوروشوارم

گیل آوایی بی نوخون جوش زنه، ننا ده وفا/هاچین کاره خو کلا، لیسکا بوستا گه قارم

فارسی:

گفتم دل بکنم از تو از پسِ غصه ام بر آیم/دیدم نه از پسِ غصه بر می آیم نه دلِ کندن را دارم

اشک چشمها نقشِ چشمان ترا دارد، سازِ من/دردِ دلِ شبانه را زخمه زخمه می گوید باید ببارم

بیهوده کلاف سردر گم شده ام حیران هستم/ابرهای گرفته را می مانم که نه می بارم نه نمی بارم

نمی دانی شعله کشانم، سرگشته ام، حیرانم/نمی دانم از تو شعله می کشم یا از غصه ام می بارم

مثل رقص برنج را می مانی، دل می بری، خواب می بری/روزها بخاطر تو گم شده ام، شب بخاطر تو بیدارم

برا چه سوخته را، داغ شده ات را می گیرانی، وای/به پیاله نگاه می کنم چشم ترا می بینم، زارم

قاب عکسِ ترا بغل می کنم، چشم ترا ناز می دهم/از دوری شعله می کشم شعله، انگار پاک سوزانم( مترادف فارسی که گویای " اوروشوارم را بدهد نیافتم)

گیل آوایی بیهوده بی قراری می کنی، وفا دیگر نیست/بیهوده روی حرف خود ایستاده، به یار لوس شده، می گوید قهرم

2018

//////////

3

می چوم دریا بوبو خالی پی یاله/مره تام توم بزه، دیل پوره ناله

تی عکسه سر فی وه ارسو منم قاق/ده گورشا بوم خایم دونیا بکاله

2013

////

4

گمه غورصه بوشو، واستی بشم خواب/دمردم ده تی دس چوما ببرد آب

بیدم شب پاک واشاد زولفا بدا باد/چوما الله تی تی پاک دان دره تاب

5

دو واره دیل بیگیفتا غم زنه فو/ببرده ارسو می چومانا از سو

بیگیفتم می پیالا قاقا بو باز/کی هانده وا دیمیره تسکا بو قو

6

بیگیفته دیلا گم ده شب بوخوسه/خیالا ده نشه تنها جوخوسه

اگه هانده دکفه تی چومه یاد/نوخوسه ارسویا تا صبح فوقوسه

7

ماری جان شب نوخوفتم تی نیگا ره/شبه دیل گورشابو می ارسو آه ره

تیتی بوگروخته می دیل با خوروسخان/تره واهیله تی کتله صدا ره

8

نانی کی ونگو ناک بی تو می کاره/می چومانام همیشک ارسو واره

خی یالا شون تی امرا بون بوبو داب/جه دوری دیل ایدونیا ناجه داره

2012

یادآوری - گیل آوایی

شبانه تاسیانی چی درازه/همیشک تسکه دیل چومانه وازه

نشا هرماله صوندوقا کودن واز/کی دیله پستایی همیشک رازه

فارسی

شبهای دلتنگی چه دراز است/همیشه چشمِ آدم دلتنگ باز است

نمی شود هر صندوقی را باز کرد/که پس اندازِ دل همیشه راز است

/

غمانا فیشانم، بادام بره شه/پیاله خالی به خابام بره شه

هاتو کی وارگانم چومپیلا می یاد/خیاله باله سر سوارا به شه

فارسی

غمها را دور می ریزم، باد هم می برد، می رود/پیاله خالی می شود خواب را هم می برد می رود

همچین که پلک چشم را به یادم آویز می کنم/بر بالِ خیال سوار می شود می رود

/

می دیلی واهیله بشم بخانه / مرا آیوانه سر می مار دوخانه

بینیشته هیره جیر مرا بده ناز / پیله که وا بدم زاکی بمانه

فارسی

دلکم سرگشته شده بروم خانه/مادرم از سر ایوان صدایم کند

نشسته زیر پاگرد ایوان نازم بدهد/بزرگی را رها کنم، کودکی بماند

/

چوما ارسو دره یادا بزه چو / هاتو زاکا بو گه می جانه مار کو

جه چوم ارسو سی یا ابرا دوارست / جه غورصه آه زنه می دیمپرا فو!

فارسی

چشم را اشک افتاده، یاد را تحریک می کند/همینطور بچه شده می گوید مادر جان من کجاست

اشک از چشمان فرا تر از ابرِ سیاه شده/از غصه آه گونه هایم را فوت می زند.

/

آ فیسبوکام بوبوسته می آویسی!/ می دیلا چو زنه گه وا بینویسی!

منام تورا بو جه آ ولوله زاک، / آخه غوربت کی دانه چی نیویسی!؟

فارسی

این فیسبوک هم شده هووی من/دلم را تحریک می کند می گوید باید بنویسی

من هم دیوانه شده ام از این بچۀ سر به هوا/آخر این غربت چه کسی می داند چه می نویسی!؟

2014

//////

 سی یا سالانه پاک یاران آویرد / کرا داران جه داغان سربیجیرد

هاچین ماتم بیگیفت جه تسکه دیل خاک / آکه ببه کی آیان ول بیگیرد!

فارسی:

سالهای سیاه است انگار یاران گم هستند/درختان از داغها سر بزیرند

تمام ماتم گرفت از دلِ تنگ خاک/کی بشود که آه ها شعله بگیرند!

.

بوشو سالانا هانده دیل باورد یاد / خیاله ابرا پاک بردان دره باد

دکفتم ماری خاکه یاد آی وای / بازام واستی بوسوجم من جه بیداد!

فارسی:

سالهای رفته را باز دل یاد آورد/انگار که ابر را باد می برد

افتاده ام بیاد خاک مادری، ای داد/باز هم باید بسوزم من از بیداد!

2015

یادآوریها-گیل آوایی

تونام دوسکول زنی جه پا دکفتا / دمه جی تو هاچین راشی بکفتا

اسا کی داب بوبو بیگانا بون، حایف / فیچالی، دورسینی سرما فوخوفتا

فارسی

تو هم هول می دهی از پا افتاده را / زیر پا می نهی بیهوده در راه افتاده را

حالا که بیگان بودن رسم شده، حیف / می فشاری، پاره می کنی، سرما مچاله کرده را

.

تی چوم تیتی، تی مو، می دیله جایه / تی واستی لیسکا به دیل گیره تایه!

مرا لوچان زنه دوری، دیهی تاب / خیالا چو زنه، می دیله پایه

فارسی

چشمانت شکوفه، مویت جای دل من است/برای تو دل لوس می شود، تدارک می بیند

دوری چشم غره می رود، تابم می دهد/خیال را تحریک می کند، دلم را چوب می زند!

.

تویی رقصه بیجاران، نازه می خاک / جه تو دورم، ایسم می گیلانه زاک

هاتو دوری زنم ونگ، های کونم داد / می دیل زاکابو بوک بارده زنه ناک

فارسی

تو یی که رقصِ شالیزارانی، ناز خاک منی/از تو دورم، بچه گیلان هستم

همینطور از دوری گریه می کنم، هی داد می کنم/دلم کودک شده بغض کرده هق هق می کند

.

2013

/////

می کار بی تو بوبوسته آه و زاری / مرا گیدی چقد تو گریه داری

نانه هیکس چو تو می ترکمه یار / مره قسمت بوگود چوم اینتظاری

.

2011

واوَرسِم حافظا آخوند چی بُونه!؟ / بوگفت آ " بی شرف" ده پور نومونه!

واورسم کی چی بُونه غوربته کار! / بوگفت غوربت جوخوفتام خُونه شونه!

فارسی

از حافظ پرسیدم آخوند چه می شود!؟/گفت این " بی شرف " دیگر زیاد نمی ماند!

پرسیدم که کارِ غربت چه می شود!؟/گفت پنهان شده در غربت هم به خانه می رود!

.

واروسم حافظا غوربت دواره؟ / بوگفت آدم کولی، غوربت خکاره!

هاچین گورشا به آدم دور جه خو خاک!،/ غریبی چوم واسی ارسو بواره!

فارسی:

از حافظ پرسیدم غربت می گذرد؟/ گفت آدم ماهیست غربت تاوه!

تماماً داغ می شود آدم دور از خاکش / از غربت چشم باید اشک ببارد!

2019

 ،تی هیسته گیسو جنگله یو می ناجه ارسویان

شورمه نقل یو ولگانه رقص

بادا دی مویانا

می اوخان جنگلا دواره

خورشیده سوسو واتابستن

باده دس!

فارسی:

جنگلِ گیسوی خیسِ تو وُ اشکهای حسرتِ من،

ماجرای مه است وُ رقصِ برگها

موهایت را باد می دهی

واخوان صدای من جنگل را پر می کند

درخشش سوسوی خوشید است

دستِ باد.

2015

تاسیانی بادا مانه تورابو،

ارسووارش ردده زنه دیمپرا اوروش وار!

منم آ می یانی واهیلابو،

هیسته چوره،

چوو زِئن درم یادا،

بوک بوکوده،

قاق!

2014

/////

چی دانستیم آویری به می قسمت،/ خیالا شون دیمیری به می قسمت

اسا کی واهیلا بو زئن درم داد، / نانم آخه چی به پیری می قسمت!؟

.

بیگیفتم فاله حافظ تی وفاره، / کرا خنده بوکود حافظ می کاره

بوگفته تو هاچین بی شات خوری تاب، / نواستی دیل ناهان هر بی وفاره

2012

گیلداستان: تازه کفش با برگردان فارسی - گیل آوایی

گیلداستان: تازه کفش

گیل آوایی

یکشنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۳ - ۱ مارس ۲۰۱۵ 

آخری روز بو. آخری روز. مدرسه تاتیلا بوسته بو. نوروزه تاتیلی روزانه ره ایتا کو مشقو جریمه یو حیسابو ایملا یو درس فاده بید. مدرسه دروازه هاتو کی وازا بوسته، خیاله ایتا سد بشکسه، زاکان ایتا سیلابه مانستن هوروم کونان جه مدرسه بزه بید بیرون. تومامه جا پاک نوروزه سمفونی را دکفته بو. باهار آمونده بو دارانه تازه رختو تیتی یانه دیلبری مرا. خیابانانا فاندرستی همه چی ناهابو. هرتا جایا ده یی ایجور بوشو بی یا بو. دوکانانا تا تی دیل بخاستی بی کفشو لیباسو جلاسته بازارمجانام مورغانه مایی مرغ سبزی هاتو نوروزی لشکر پاک را تاوه دابید.

تازه فاره سه بو بخانه. مدرسه جا بامو، آبچینه کیتابا تاوه دا آیوانه سر. اوتاقه مئن دیفاره کش ایتا پیچه وامخته. هی چی نیافته. بامو بیرون تا داد بزنه کی انا ویشتایه. مار کی صارا مئن کاسه ماسه شوستان دوبو بوگفته: >>> ادامه <<<<

ارسو
"نازبایه مره"
گیلیکی پیله داستان

آدینه ۱ فروردین ۱۳۹۳ - ۲۱ مارس ۲۰۱۴

  

کویتا کرانه جا دوارستی

کی هی تا تی نشانا ناشتی تا هاسا

چی هاچین

تی رافا

چومه ارسو بیشماردمه

سالانه سال

قاق!

تازه فرهنگا دیپیچستان  دوبوم کی می چوم دکفته ایتا ناز بایه مره یا بیدم کی ماشینه شیشه جا مرا فاندرستان دوبو، هالا فرهنگه نرده یانا دن وارسته بوم کی او ماشینه جا ایتا پیله مردای هاچین من مرا قوربان بامو بیجر مره دس تکان بدا. ایتا پیچه آ طرف او طرفا فاندرستم بیدم هیشکی جغیرز من نه سا، هاتو ایجور کی منام واورسم می مرایی، اونه دس علامه بدام، مره لبخند بزه یو خو سرا تکان بدا:>>> ادامه <<<

آشتی کونان کوچه-گیلداستان-گیل آوایی

آشتی کونان کوچه
گیل آوایی9 ژانویه 2009 –هولند

تازه را دکفتان دوبوم کی خانه جا بیرون نامو، می مار مرا دوخاده:

- کویا شون دری؟

ایتا پیچه می مارا فاندرستم. بفکرا شوم چی بگم. بگم کی تورا بون درم! بگم کی هاچین واهیلا بون درم می یاره دس! بگم شون درم بازام می کاسه کورا بیدینم! بگم کی ....

می ماره صدا دو واره می گوش بامو:

- زای جان نانم چی گودان دری ولی هرکاری کونی تی هوایا بدار!

می مارا هوتو کی فاندرستان دوبومو فکرا دوبوم، لبخند بزم. خانه جا باموم بیرون.

مشته حوسینه پینیک دوجه زن، بانکا نفتا خو دس بیگیفته، نفس نفس زئنه مرا جه او سره کوچه آمون دوبو. هرتا قدم اوسادی، بانکایا نایی بیجیر، خود چادوره پره مرا خو دیما پاکا گودی، ایتا آه کشه یی یو دو واره را دکفتی. می دیل بوسوخته. توندا توند بودو وستم. مشته حوسینه پینیک دوجه زنا هاتو فارسه فان رسه، هارای بزم:

- آخه مار! ها پیله کی بانکایا تی دس بیگیفتی فاکش فاکش شون دری! اینفر نه سا کی ترا فارسه!؟

هاتو کی نفس نفس زه یی آوه جا دا:

- آی زای! چی بگم!؟ خودا ترا فاره سانه داره! هیشکی می داد فان رسه! هر که دینی خو کلا کاشتان دره! ده وُرسفتم جه آ سگه زندگی!

هاتو کی مشته خانمه حرفانا ایشتاوستان دوبوم،ولی می حواس ننابو کی چی گفتان دوبو تا اینکه اونه بانکایا ببردم تا اونه خانه بلته کنار بنام بیجیر. مشته خانم نانم چی بوبوسته بو یا کی من آتو خیالاشوبوم. مره پاک اویرابوسته آدمانا مانستیم. ایدفا بیدم مشته خانم مرا گه:

- پئر شیبی پسر! خودا ترا سیفیده بخت بوکونه

نانم ایچی بوگفتم یا نوگفتم، جه مشته خانمه دس جیویشتم. هاتو فکرا دوبوم. مرا یاده کی مشته خانما، ساغرسازان فانرسه، داوشسورابه کوچه ور، ایتا پسره مشته خانما خاستی بگه : سلام مشته خانم، گفتی: سلام مندگانم! هر دفا کی مرا یاد آیه هیزارتا قورصه بدارم، مرا خنده گیره! ایجور خنده کی هرکی بیدینه گه ایتا پیله کوسخولم!

هاتو کی خندا دوبوم، مره شون دوبوم، می ناظما بیدم کی جه دور آمون دره. مرا یاداشوبو کی می ناظما بوگفته بوم ناخوشمه نتانم بایم مدرسه. هاتو می دیمه رنگ بپرسته بو که می ناظم مرا فارسه وناشته می لبله بیجیر بایه. خیال کونی که بفامسته می دسه پایا آویرا گوده دارم، مرا پیشیکی بوگفته:

- ا ترکمه! تو ناخوشی!؟ تو کی کله خوکه به دوبا دی بازین چوتو ناخوشی!

تا بایم ایچی بگم، بوگوفته:

- فردا کلاس نوشو، بی یه دفتر ترا کار دارم

ایتا میچومانه سر بوگفتمو مرا بزم به موش موردگی کی یانی تی چاکرام ایسام ناظم جان ایمروزا تو درزا گیر تا فردا خودا بوزورگه

موستشاری کوچا دوارسته بوم. سِد احمده خانه ویرجا ایتا چوله وینیستون بیهه مو دوز دوزیکی آتش بزم. ایجور پوک بزم کی خیاله سالاسال مرا سیگاره جان جیگفیته بید.

حاجی آبادا فانرسه بیدم تقی پشمک خورا ژیگولا گوده ایتا سیاکوره بالا بیگیفته هاچین دیل فادان دره قولوه فاگیفتان دره. تا مرا بیده ایتا لوچان بزه، یانی : آغوزدار

منام بمی رو ناوردم، بیده نیده بنام اونا دوارستم. ایدفایی کورده حوجت جه دور داد بزه :

- ا..................تی خاخورا بازام کی اوتوشویی لیباسه مرا ژیگولا گودی!

بیچاره تقی پشمکه رنگ بوبوسته بو دیفاره گیل. ایدفایی نانم چوتو بوبوسته کی تورکه حوجتا دست تکان بدام بوگفتم :

- فاگیفتم کی فاگیفتم تو چره ناجه داری پسر! اگه تانی تونام فاگیر پوز بدن!

تقی پشمک خیاله کی جهنمه آتشه جان ایدفایی دکفته بو بهشت! پاک پرا گیفتان دوبو. مرا ایجور نیگا بوگوده کی یانی مرا جیویزانه یی! وای کی هاچین ذوقه مرا خو تومانا پاک دیمیشتان دوبو!

کورده حوجت قاقابوسته مرا فاندرست. ایجور کی اونا جوتیکی واکفتیبی بوگفته: من کی شیمی مرا نوبوم، من...

تا بخوایه خو حرفه دوما بیگیره، ایجور داد بزم کی کورده حوجته حرفان می داده مئن آویره بوسته. تا کی فاره سه ییم به همو آرامه بوگوفتم: تونام وختو بی وخت ترا حالی نیبه! هاتو کته رایی تره هرچی تی کله آیه گی! مگه نیدینی خو یاره مرایه

کورده حوجت ماسته مانستن به سا مرا فان درست. ایتا اونه شانه سرا بزمو می رایا بوشوم.

حاجی آباده وسط فان رسه، مرا جوم جوم دکفت. پاک ول گیفتان دوبوم. نانم چره نخواستیم می یاره خانه ور بشم. دانستیم کی الان کو رایا وا بایه بشه بخانه. می دیل ایجور زه یی که می پیشانه، شه بزه بو.

ایتا دوکانه شیشه مئن مرا فاندرستم. می بیجیر بوجورا های نیگا بوگودم. مره مره می دیله مئن گفتیم: بشم!؟ نشم!؟ نانم چقدر هوتو به سامو اکه را دکفته دارم. خیابان پهلوی یا بپیچستم. آذربانی یا فان رسه، می دیل دکفت واگردم. گاندی پیران دوجی ور ایتا پیچه سرپا به سام. های می خیالا اورشین بوگودم. بیدم نتانم نشم. واستی بشم بیدینم. واستی بشم ایتا گوشه شلمان پلمانه پوشت جوخوسم، می یارا بیدینم.

هاچین واهیلا بوستان دوبوم. هاتو می مرا چکو چانه زئندوبوم کی بیدم خیابانه وسط ایسام، شون درم خیابانه اوطرف. گاندی پیراندوجی می پوشت، آذربانی می جولو، حوسین میمونه پئرا بیدم خو فیاته مرا کی سالانه سال بو تاکسی کار گودی، آمون دره. هالا فان رسه ایجور بوق بزه کی خیاله یخ بردان دره. می پایا توندا گودم خیابانا دوارستم.

پور ده نمانسته بو کی سینما سعدی یا فارسم. واستی بوشوبیم آفخرا کوچه، حاجی حمامه ور بزه بیم آشتی کونان کوچه را بوشوبیم. ها طرفان بو کی می کاسه کور غمزه کونان آمویی یو می دیلا بردی.

می جیبه مئن، می پولا ایشماردان دوبوم. نانم دوزار یا سه قران بو. ایتا ده شی همش می چیبه مئن ته کیسه ناهابو. می حواس ننابو کی اکه ده شی یا آویرا گوده دارم. یا شایدام ناهابو دوزاری مرا فکر گودیم سه قران بو. دوچرخه فوروشی روبرو، ایتا پیره مردای دکه داشتی که اونه جان ایتا ده وینیستون بیهم.

نانم چره مرا ایجور ده نیگا گودی. منام کی پاک می هفتایا آویرا گوده بوم. پوله خوردا بنابوم اونه پیشخوانه سر، ایچوله وینیستونا اوساده بوم با ایتا چوله کیبریت می سیگارا آتش بزه بوم.

لیباس فوروشی برک، برق زه یی. یوسف باقلایی خو چارچرخه ور داد زئن دوبو: مگس بیاف بپرا دن جایزه فاگیر! هامیشک هانا گفتی مردوما بخنده تاوه دایی. حوسین پابوز گیره خو پئره نهارخوره والای دان دوبو، میدانه فانرسه شون دوبو. تیمور لب چاک، اسبه ارابا چارانال دو وانن دوبو. خاور میدانه کنار هیندوانا حراج بزه بو مردومام اونا دورا گوده بید.

ایتا پیچه مردوما فان درستمو می رایا بوشوم. حاجی حامام فان رسه ، بپیچسم آشتی کونان کوچه. می سیگارا پوک زه ییمو می خیالا اورشین گودیم. خیالام کی لاب پیله لاته مانستن، امان ندایی.

کوچه وسط فارسه بوم کی مرا خوشکا زه. پاک خواستیم آبا بم بشم زمینا فورو. نخواستیم بیدینم. می چکره پرکسی. می دیم پرا شه بزه بو. می دیل ایجور زه یی کی پاک خواستی می سینا دورسینه. سیگار می انگوشتانه مئن، ایجور می دسا بوسوجانه کی اونه واسوجان، پاک می جانا دوارسته بو. هاتو قاقا بو فاندرستان دوبوم.

می کاسه کور جه دور ساسانه مرا بال به بال آمون دوبو.

وای ساسان! می جانجانی ریفق می یاره مرا بال به بال!؟ نانستیم چی بوکونم. نه تانستیم به سم. نه تانستیم واگردم. نه تانستیم بشم. نه تانستیم..... خوشکا زه بو مرا.

می سیگارا پوک بزم، اونه دودا می خیاله مرا هوا بدام. پاک دونیا فوگوردستان دوبو. می سر دگه را شویی. من آویرا بوسته بوم.

هان.  

یاداوری - گیل آوایی

 1

دَوَستی می پرا، پروازا چی گی / دَوَستی می چوما، بیدارا چی گی

هاچین بی شات کرا خورداندری تاب / می نالا جیگیری فریادا چی گی 

2

شبانده سَله مِن گوسكا بخوانده / پيله پا به تومامه پا برانده

هاچین ايمرو نوكون فيسوايفاده / كه خالی مشتی ره نا گابه خنده

3

گيلان جان می چومه سورمه تی خاكه / می ديله آرزو ده نه تی خاكه

شبانده روز ايسام تی جنگله ياد / می تسـكه ديل تی ده نه ره هالاكه

.

2012

یادآوریها - گیل آوایی

واگردانه سره!

منو می رشت،

تاسیانی  داریمی

بی هم!

/////

خیالا گم بوشو می دیل ولانه / چومه ارسُونا دیمه سر فیشانه

هاتو واخوبا بم دیما بره آب / مرا قاقا کونه غورصا دو وانه!

2

شبانا دام ناهان می دیله کاره / چومانا چو زنه تا کی بواره

منام واهیلا بم جه می دیله کار / کی دیل نقاره زنه چومام دیاره!

3

 تمَشداران، گوماران، داره خالان / روخانان، آبه نُوبدانان، بیجاران

چیچینِن، آبلاکُون، گوسکانو ماران / چی خوشکیل بوندرَد بهاره گیلان

4

بامو نوروزو من غوربت آویرم / نانم تا کی واسی غوربت دیمیرم

بازام فکرا شومه هفسینه نوروز / خیالام وا نده تا وَل نیگیرم

5

دپرکستم خیالا های بزم چو / دیلام پاک ده جمَخته گِه وطن کو

بخواندم آی غریبی دادو بیداد / کی می امرا وطن بیگانه تر بو

6

مرا ده وامرازه غوربت جوخوسم / خایم می جاجیگا ایشب بوخوسم

دِه وُرسفتم جه غوربت داده بیداد / چقد بیگانه­جا تا صبح نوخوسم!؟

7

بهارا دوری مِن هانده کونم ساز / نانم دوری چره دیلا گیره گاز

ایسَر غوربت سوجه دیلا بصد ساز / ایسر آ یاده کی جانا زنه داز

8

بجه زولفا پریشانا گوده باد / بیجارانه هاچین شانه زنه باد

می دَس گرواز، شلانقوزه فوزِه داز / دپرکستم بیدم غوربت کونم داد

9

گیلان سبزه جه می سبزه بیجاران / می جنگل می روخانان، تیتی داران

خالی واشو چوچاقو بینه یو راب / کولوشکن، کیشکاجیک جیکه بهاران

 11-3- 2012

حسن شیر/ گیلداستان- گیل آوایی

حسن شیر/گیلداستان - گیل آوایی

آلوچه دارانا تی تی بزه بو. لوختا بوسته باغ، خو بهاری لیباسا دوگوده، خوشکا بو نارنج دارا لوچان زئن دوبو. خوج دار، خو شاخه بالا واگوده، پاک خیاله کی آسمانا خواستی کشا گیره. ورفان ابا بوسته بو. شوخم بزه باغ سبزا بوسته بو. باغه هیسته جانا، ککجو توربو سیره ولگ، نو نوارا گوده بو.

کشکرت تبریزی داره لچه لانه چاگوده بو. چی چینِن توته دارانا پاستان دیبید. آغوز داره ولگ، آفتابه مئن برق زئن دیبید. گالی پوش خانه، کی نوروزی خوان هالا ناموبو،گیله الابه بوبوسته بو، هسایام فو ووسته دیفارا سوسو دایی یو بازام خو رنگه سو مرا چومانا قاقا گودی .

آیوان سر جلاسته گره کان، گوش واره مانستن والای خوردیدی. ایتا مئن، خانه مارکویی لاب شاخ شانه کشن دوبو. تلار زمستانه تسکه روزانا نخواستی یاد باوره. لهاف دوشوک، تا بوبوسته تلاره کش مهمانانه خوابا دئن دوبو. شلخت چاچه دیمه اوردکانا ترسانن دوبو. همساده خانه کتله صدا کیشکایانا ترسانه یی. همساده سراخور زای هاتو خو گولی چیلیکا ترانن دوبو. کشکرت خانه لوجانه که سر خیاله همه تانا هارای زئن دوبو.

صارا خاک کیشخاله ترسه جان دیواره کش، شور بوگودیدبید خیاله کی کولوشکنه رافا ایسابید تا اورشین بیبید. هرماله تکان نوخوردیدی. باد ده او زمستانه زورا ناشتی. ایاز سبزی باغا پاک سیفیدا گوده بو.

خوروس کلای ایتا کونده سر خو بالا وگوده، ایجور اویی گودی کی اونه اویی صدا تا او سره بازارا دوارستی. مانده هواخوشی یا خو وازه ولنگه مرا جشن گیفتان دوبو. تیلیمباره مئن اونه دیل ترکسان دوبو.

گاب کی خو لیشا والیشتان دوبو، اونه داهانه جا آلو زه یی، لاب شورمه مانستن اونه سره جور، شویی هوا. گاب تازه تیلیمباره جا بیرون باموبو گیله مرده رافا ایسابو تا ایموشته کولوش اونه ره باوره. کیشکایان کولشکنه دوما بیگیفته باغه مئن، بوشوبید تظاهرات. صابخانه سرا دور بیده بید.

پرچینه کش ایتا لانتی خو لانه جا بیرون بامو فکرا دوبو، شایدام گوسکا فه وه رستانا خیالا دبو. لیسکه ره آغوز داره لچه همساده کوره که رافا ایستابو تا بایه اونه ره ره شیب بزنه.

سبزابو پلت داره خاله جا، هلاچین والای خوردی، لیسکه ری، هلاچینا وا بدابو تا همساده کوره که، دوما بیگیره! نانستی کی هاچین خورا پرکانه.

گاب تا گیله مرداکا بیده ایتا " ما " بوگوده. گیله مردای هاتو کی گفتان بو :

آمون درم حیوان! آمون درم!

کرده خالا اوساده چاه جان آب واقوشته. ودره آبا بنا گابه دمه چک. گاب کی خیاله زالاش باورده بو خو سرا تاوه دا ودره مئن چلاب چلاب آب اودوشته. لیشه یام امان ندایی، های خو سرا خواستی تاوه دا ودره مئن.

گیله مردای دازا خو کمر فوزه، گروازا بنا خو کول، شلواره لنگا ور بکشه راه دکفته بشه روخانه کنی. ایمرو همه تانی ایله جار بردان دیبید.

همه تا بهار روخانانا واستی ایلجاره مرا بکنده بید. ایتا روز همه تانی راه دکفتیدی. ایتا داز، ایتا گرواز، ایتا تٌور گیفتی خو دس شویی پیله روخان، بالا ماللا دوارسته را.

ایتا ایتا جه راه فاره سه ییدی. روخانه آبه مانستن وختی فاره سه ییدی به همدیگه ایتا بوبوسته بید، پاک تانستیدی ایتا کویا جابجا بوکونید. جه پیله وردخان بیگیر تا پایین محله بیجار کلان روخانا چاگودیدی هاچین گیله آلابه بوبو. هر کی بیجار جه روخانه کول دوراستی یا اونه آبه رایا دوستی، ایتا نوب نایی یو ابا ایجور خو بیجارا فاره سانه یی. ایمرویام روخانه کنی بو یو ایلجار بردان دبید. یاور دانه وختانه مانستن.

گیله مردای خانه جا بزه بیرون. واشانا، شه بزه بو. هالا خیلی بمانسته بو کی آفتاب واتابسته بی یو صوبه ایازا خوشکا گودی بی.

واشانه سر پا کی بنا بی پاک خیاله کی تی پایا بوشوستی بی. هاتو کی پابرانده واشانه سر را شویی، تی پا بوستی هاچین سیفیده ورف. گیله مردای روخان کنارانا بیگیفته بو تا فارسه پیله روخان. مرداکا شه بزه بو. جه دور بیده همه تان اویا جیما بوسته دارید.

 مدرسه شو زاکان کیتاب بدس اویا دورا بوسته بید. پاک هاتو یه کی خیاله تازیه یه یا ماره که بیگیفتده. همه دورا بوسته بید.

گیله مردای خوره گفتی حوکمن ایتا ماشین دکفته داره روخانه مئن. شایدام اینفر دمرده داره. هاتو خوره حرف زئن دوبو.

زمستان بوشوبو. گدا بهار باموبو. گیله مرد هرچی پستایی بوگوده بو، زمستان تماما بوسته بو. همه تان هاتو بید. ویشتره گیله مردان واستی نوزول بوگودیبید. اوشونی کی نتانستیدی قرض بوگودیبید یا اینکی ده یید نوزولخوران، اربابان بوخوصوص، ایجور شرطو شروط ناییدی کی بیچاران ده یید خوده شانه تومان پیرانام وا گیروب بنید. تا چی برسه اون همه جان کندنو بیجار کاری یو ویشتایی.

خیلی یان خودشانه تخمه جوبا بوفروخته بید یا اینکی بوخورده بید. بلا زمستان بو. ها روزان واستی توم بیجارا انگاره بیگفتیبید. هرچی ده- را بوستی بی، هرماله نتانستی دی بیجار کاره به وخت فاره سه بید. ها وختان بو کی گیله کان همدیگه یا یاور داییدی ولی تخمه جوبا هرکی خو اندازه داشتی. اونی کی نه پول داشتی نه پستایی یو نه تخمه جوب، چاره ناشتی جوز نوزول گودن. نوزولخورانام کی ده نوگو! بیچارانه خونا اودوشتی دی.

گیله مردای خوره هاتو بفکرا شوبو ایتا چوم دوستی او مردوما کی دوره شر جیما بوسته بید ایتا چومام واگوده ولی اونه حواس ننابو. خوره خو حیساب کیتابا چورتیکا آمون دوبو.

سره صدا ویشترا بوبو. گیله مرداکه گوش تا بامو حسن شیر! خو دیله مئن بوگفت آی دیله غافیل حوکمن حسن شیر اینفره چارچرخا هوا بوگوده داره! یا دوز بیگیفته یا کی اربابه موباشیرا دخشارده داره! هاتو های جیلیز والیزا دوبو تا کی فاره سه مردوما کی اویا جیما بوسته بید.

آیتا بوگوفت مشتی سلام. اویتا بوگوفت مشتی سلام. خوب بوبو فاره سه یی. مردوم را واگودیدی مشتی یا بداشتی دی کی بشه جولو.

گیله مرداکه چوم تا دکفه روخانه کول دو تا دسی زنه خوسره تان! تا فچمه خو ریفقه سرا بنه خو پا سر مردوم داد زنه ده:

- ژانداران آمون درید........ ژاندار ژاندار.........

گیله مرداکه شست خبردارا به! کار کاره نوزولخورانه! ارباب کی اونه زور فان رسه یی حسن شیره دس جیویزه! اونا شبانه بوکوشته.

حسن شیر همه کسه داد فارس بو. همه تا سال کوشتی گیفتی، اونه اویی صدا، اونه برم بری، اونه مردوم داری یو اونه مهره بانی همه کسه ویرجا اونه جایا وازا گوده بو.

کی یارستی زور بگه!

گیله مردای حسن شیره سرا بنابو خو زانو سر. هاتو جه حسن شیر گفتی و اشک فوگودی. مدرسه شو زاکان هر کودام خواستیدی ایتا حسن شیر بیبید!

میانده جا خورسه اویی صدا آمویی. دارانه شاخه جلاسته بو تا روخانه آبه چک. روخانه کوله سر واشان سبزا بوسته بید. درخته شاخه جا گاگلف ایاز چکه ستی روخانه مئن. مردوم ایتا ایتا فاره سن دیبید.

ایتا کله ورزا بیجار کوله سر گابا سرا شوبو. توسه داره لچه ایتا کشکرت نیشته بو ایچی توک زئن ده بو. داره گوسکا دیمیشته بو ایتا چیچره سر. ایتا کولی روخانه آبه مئن دوم بزه.

گیله مردای خوره هاتو نالا دوبو. ژان داران فاره سه بید. خیاله قاتل خودش ژاندار اوسه گوده بو!

 هان