۱۴۰۰ مرداد ۱۷, یکشنبه

هاساگیچامه - گیل آوایی

 بیجارانه واشاده سفره

تا چوم دکف.

کوتام 
بیجارانه چومه.

رخشان کشه مترسی

چیچیننه چاپلا

کوندوجه آپا اوپا

بج دواره سراشو

چی شناق باموخته بیجار

نشاکاره جانفیشانی جا!

فارسی:

سفرۀ پهن شدۀ شالیزار

تا چشم کار می کند

آلاچیق چشم شالیزار است

شکلک در می آورد مترسک

دست زدنهای گنجشکان/ پایکوبی گنجشکان!

انبارِ برنج این پا آن پا می کند

از سقف بگذرد برنج

چه قدردانی آموخته شالیزار

از جانفشانیِ شالیکار!

.

سه‌شنبه۲۶, مرداد ۱۳۹۵

سیما - گیلداستان فارسی واگردانه مرا/با برگردانی فارسی - گیل آوایی

وارش بوارسته پسی هیسته خاکه عطر آدما تورا کودی. همساده خانانه در ایتا ایتا وازا بوسته بو. زاکان خوشونه ولوله کارانا سرا گیفتی بید. گاگلف ازازیلانه مئن اوشنی که خیلی جینگیری زای بید، ایجور اوشونه ایجگیری صدا آمویی که آدمه سرا بردی.
ایتا چیچیر راسته دیفارا واچکسته بو کی ایتا ازازیل زای بامو اونا بیگیره چیچیره دوم وُرسفته یو دیفاره آجورا جلاسته بمانسته بو. چیچیر خورا جیویزانه بُو،  بوگروخته بوو.
دیفاره جوره دامنه جا ایتا دورسفته لافند والای خوردی. ایتا ترکمه ری  گیل گوده اوساده های  تاوه دایی لافندا بزنه اونا بِگانه. هرتایام کی زه یی جه دیفاره جور دوارستی یو کفتی همساده خانه مئن. ایدفایی ایتا صدا بامو ایجور کی درجه که شیشه بشکسه بی. ترکمه ره که دانه گیله گوده خو دس بنا پا به گوروز. ده نه سا صابخانه دانه جه خانه بایه بیرون اونا چکا گیره.
همساده خانه، سیماخانا بچسبسه بو. سیما مار همیشک همساده زناکه مرا دره سر نیشتی یو کله گب زئنه مرا خانه کار کودی. ایدفا دخسانه باقلایا چت کودی ایدفا سبزی پاکاکودن، ایدفا هاچین نیشتنو بیکاری جا کاموا بافی بو. ایجور کی هاتو هاچین هاچینه دره سر نیشتن بویو مردوما فاندرستن کی تا اونه دیل ایپچه واوه.
سیما دیل شواله کشئن دوبو. تسکه خانه پاک خیاله اسه مانه بیگفته دیل بو کی هاتو ارسو بوارسته یو همه جایا رده بزه هیستا کود. سیما چوم سورخا بو وارگاده گرکا قاقا بوسته فاندرستی یو اونه دیل هیزار را شویی.
پور زمات نوبو کی وارش به سابو. آسه مانه ایجگره تومانا بوسته بو ده هاچین خوره ناک زه یی. پوشته پوشته سیاابران باده باله سر بینیشته شون دیبید کویانا دوارید. هاوا دیل واوستان دوبو. 
وارشه به سا پسی سیما دراسانه سر خو زانو کشاگیفته، نیشته بو ایتا کیتابا کی خاندان دوبوو بنابو خو پا دیمه. کیتابه جا ایتا سیفیده کاغذه پره بزه بو بیرون. ایجور کی دوزه پیچا مانستن کیتابه جا فاندرستانبی. سیما حاواس ننابو. ایسابو یو نه سابو. هاتو قاقابوسته، واهیل خو مارا فاندرستان دوبو. آسه مان هاچین ابریشما مانستی. ابرانا باد ببرده بو زالاش باورده زیمنانه سر بواره. دارانه هیستابو ولگانه جا چکه چکه فو وستی. ایجور چکه چکه فوو وُستن کی پاک هاتو بوو کی ولگانا فیچالستان دیبی یو اوشونا والای بدابی. داره ولگانه چکه مورواریده مانستن جه داره جور بیجیر فوو وستی. خوروسکلاکه دانه هر تا چکه کی اونه سر فو وستی خورا ایجور والای دایی که خیاله ایتا ودره آب اونه سر فو وستی بی.
ساقوزای ایتا کوچی خاشا گازا گیفته دیفاره کش هاچین لیسکا بوسته چکه پر زئن دو بو. نشاستی فامستن کی خاشه مرا بازه دوبو یا هونه مرا هاچین خو سراشو تسکه تنایی ره واویلان کشئن دوبوو. دارانه خاله مئن خورشید نیمیزگره تی تی یانه مانستن سوسو زه یی. خیاله کی ویریس ویریس آتش جه پرچینه لا شواله بکشه بی، دراز دراز فاکشه بوستی.
سیما مار ردده بزه هیسته حصیرا اوسادان دوبو ببره حایاته پرچینه سر وارگانه تا اونه آب دوچوککه یو خوشکا به. آفه تاب هاچین تازه عروسه مانستن خو دامانا واشادان دوبو هاممه چی سر دتاب دتاب شواله کشان دیلبری کودان دوبویو هیسته دارو درختو واشانا دیل زئن دوبو. پرچینه لا هاچین آتشه مانستن سوسو دپاچستی خیاله کی سوانپالان بیگیرد آفتابا فاندرَد.
سیما خو چوما جه خو مار جیگیفته کیتابا فاندرست. دس درازا کود. کیتابا جه خو پا دیمه ویگیفت. ایتا پیچه آ دس او دس بوکود ایجور کی کیتابا واکونه وانکونه، اونه جلده سر خو انگوشتانا بکشه بازین اونا وازا کود. کیتابه لا سیفیده کاغذا فاکشه باورد بیرون. تا بوبوسته کاغذا کی خیاله هیزارلا بوکوده بی وازا کود. چن دفا بوو که خاندان دوبو خودشام نانستی. یانی نیشمارده بو کی بدانسته بی. هاتو بازام کاغذه سر چوم بگردانه جه جور تا جیر. بازین کاغذا خوو دسه مئن موشتا کود، خوو زانو کشا گیفت. آسه مانا چوم بودوخت.
ایتا چیچینی دوما بیگیفت که جه داره شاخانه مئن بجسته بیرون بامو پرا گیفته شون دوبوو. هاتو چیچینی یا فاندرست تا جه اونه چوم دکفا، دوارست. ایتا نوخته بوبوست. آویرا بوست. بوشو. خوپا انگوشته مرا حصیرپرا واگردانه. دوو واره اونا هونه جاسر واگردانه پاختا کود. حصیر پره دوو واره بجست. سیما دوو واره حصیر پرا واگردانه هونه جاسر چاکوده، بنا. هاتو کی خو پا انگوشتا جه اونه پره سر اوساد، حصیر پره دوو واره راستا بوست کج کجکی بمانست. سیما ایجور کی ایتا گیله گوده یا پاختا کونه خو پایا بنا حصیرپره سر. بازین هاتو خو پایا اوساد حصیر پره بازام سرراستا کود. سیمایا خفتا گیفت. های حصیرپرا خو پا مرا واگردانه یی کی صاف بمانه بازین کی خو پایا جه اونه سر ویگیفتی بازام حصیرپره راستا بوستی. سیما پا ناهان حصیرپره سرو پایا ویگیفتن اینقد درازه بداشت کی سیما کوفر بسر بامو توندا کیتی پا نایی یو  خو پایا ویگیفتی بازین حصیرپرا لقدا گیفتی ایدفا سیما مار کی حیاطه مئن فچمسته خو کارا دوبو سرا راستا کود بیده سیما های پا مرا زنه ایوانه سر. بترسه. خو چادورا که واوسته جه اونه کمر کفتان دوبو دوو واره توشکه بزه سیمایا هوتو فاندرست. خوره خوره خو دیله مئن بوگفته:
-         وای آ کور چره آتو دکفته داره آیوانه جان!؟

بازین ایتا آه بکشه یو دو واره خو کارا بوکود.
سیما ویریشت. بوشو ایتا تیان آب دوکود. تیانا باورد بنا حصیرپره سر. ایجور کی بگه:
-         اسا چی! بازام تانی!؟

هاتو کی حصیرپرا تیانه جیر "من مرا قوربان" فاندرستان دوبو، کیتابه لا کاغذا باورده بیرون. کاغذا  فاندرسته خاندا دوبو کی اونه ماره چوم دکفته سیمایا، هالا سیما خو خاندا جینگیفته بو کی اونه مار واورسه:
-         چیسه کور! بازام تی ره خاندا دری!؟

سیما هوتو خنده مرا بوگفت:
-         آخه پیله ماره گبا خانمه مرا خنده گیره
-         چره
-         آخه بیدین چی بینویشته مره
-         چی بینویشته
-         ایسر لابیل اوسر لابیل تنبله زاکه ره سیبیل....
ماره ایتا پیچه سیمایا فاندرست. کوچه مئن کونه فوروشه صدا بامو:
-         لیباسه کهنه، کفشه کهنه..............می خریم!

همساده داد بزه:
-         بس برار من ایپچه لیباس پیباسه کهنه دارم...بدا تره باورم تیشین پول نخام.

سیما خو مارا فاندرستان دوبو. مار هوتو فیکراشو سیمایا قاقا بوسته نیگا کودی. سیما بوگفت:
-         خاب آیتایا بوگو: ایسر پوره اوسر پوره، تنبله زای وا فه وره!

سیما مار ایجور کی بگه اشان همه بیکاری جایه، اونا فاندرست. سیما بوگفت:
-         جیواب: دوماغ وینیزکه!

هردفایام انا کی گفتی اونه مارا خنده گیفتی. سیما دیل پیله ماره ره بیگیفته بو. پیله ماره هو کاغدذه مئن ایتا پره بنفشه گولا بنابو کی ده هاچین خوشکا بوبو. سیما او کاغذا کیتابه لا بداشته بو.
سیما ایتا آه بکشه یو ویریشت. لیباس دوکود. خو  شانه بوکوده مویانا آینه مئن فاندرسته چاکود. اونه مار واورسه:
-         بازام ترا میرزا قاشم شم چاکودی شون دری کی!
-         قرار دارم
-         کی مرا
-         زیبا مرا
-         کویه
-         بززازانه راسته
-         هاچین دوکان تماشا!؟
-         آها! تماشایام نشا!
خو مرا بوگفته:
-     خاب وختی نتانم ترا بگم چی واستی شون درم کی واستی شون درم! هانه ده! واستی بگم شون درم بززازانه راسته! تونام بیگی دوکان تماشا....

تا اونه مار ایچی بگه سیما بوگفت:
-         من بوشوم!
مار اونه شین هاچین خوشکا زه سیمایا فاندرست ایجور کی خاب زاکه دانه کی نیبه هاتو خانه بینیشینه! تورا به زای. نیبه!؟ خو مویانا جه پیشانی کنار بزه. همساده صدا آمویی کی کوچه سر کهنه فوروشه مرا گب زئن دوبو. دره صدا باموبو کی سیما بوشو پسی دوسته بوبوسته بو. خانه بمانسته ایتا دونیا تسک اونه ره.

هان!

فارسی:
سیما / داستان گیلکی
پس  از باریدنِ باران، عطرِ خاکِ خیس آدم را دیوانه می کرد. درِ خانه های همسایه ها یکی یکی باز شده بودند. بچه ها بازیگوشیهایشان را سر گرفته بودند. گاه گاهی میان بچه های شیطان، آن که جیغ زیاد می زد و صدای جغش می آمد. سرِ آدم را می برد.
یک مارمولک داشت از دیوارِ راست بالا می رفت. بچه شیطانی آمد آن را بگیرد که دُم آن بریده شده، چسبیده به آجرهای دیوار آویزان مانده بود. مارمولک خودش را رها کرده فرار کرده بود.
بالای دیوار از دامنه آن طناب پوسیده ای تاب می خورد. یک پسرکِ بازیگوش تکه گلِ خشک را برداشته، هی بطرف طناب می انداخت تا به آن بزند بیندازد. هر کدام را هم می انداخت از بالای دیوار رد می شد و میان خانه همسایه می افتاد. یک بار صدایی آمد که انگار شیشه ای شکسته باشد. پسرک شیطان  تکه گل خشک در دستش را انداخت و گذاشت در رفت. نماند که صاحبخانه از خانه بیرون بیاید و او را به کتک بگیرد.
خانه همسایه چسبیده به خانه سیما بود. مادر سیما همیشه با زن همسایه دم در می نشست و با گپ زدن کارهای خانه را انجام می داد. یک بار باقلی خیس شده پوست می کند یک بار سبزی پاک می کرد یک بار همینطور می نشست از بیکاری کاموا می بافت. جوری که همینطور بی دلیل دم در بنشیند مردم را نگاه کند تا دلش باز شود.
دلِ سیما شعله می کشید. خانه خلوت انگار دلِ گرفتۀ آسمان بود که همینطور اشک باریده به همه جا پاشیده خیس کرده بود. چشم سیما سرخ شده، سبدِحصیریِ آویزان را خیره نگاه می کرد و دلش به هزار راه می رفت.
زیاد نگذشته بود که باران قطع  شده بود. فریاد آسمان تمام شده بود. دیگر برای خودش هق هقِ پس از گریه داشت. پُشته پُشته ابرهای سیاه بر بال باد نشسته داشتند می رفتند تا از کوهها رد شوند. دلِ هوا داشت باز می شد.
پس از قطع شدن باران، سیما روی پادری،  زانو بغل کرده، نشسته بود. کتابی را که داشت می خواند کنار پایش گذاشت. از داخل کتاب گوشۀ یک کاغذ بیرون زد. جوری که مانند گربه دزدکی از داخل کتاب نگاه می کرد. سیما حواسش نبود. بود و نبود. همینطور خیره شده، سرگشته مادرش را می نگریست. آسمان درست مانند ابریشم می ماند. ابرها را باد برده بود تا بر زمینهای له له زده از تشنگی ببارد. از برگهای خیس درختان چکه چکه می چکید. طوری چکه ریختن که درست این جور می ماند که برگها را فشرده باشی و آنها را تکان می دادی. چکه های برگ درختان مانند مروارید از بالای درخت فرو می باریدند. خروس هم با هر چکه که برسرش می ریخت خودش را جوری تکان می داد که انگار یک سطل آب روی سرش ریخته شده باشد.
توله سگ کنار دیوار یک استخوان کوچک را چنان به دندان گرفته بود که لوس شده دست و پا می زد. نمی شد فهمید که با استخوان داشت بازی می کرد یا با همان حوصلۀ سر رفته، تنهایی را به سخره می گرفت. خورشید در میان شاخه های درختان مانند ستاره سو سو می زد. گویی که ریسه ریسه آتش از لای پرچین شعله بکشد، دراز داز کشیده می شد.
مادرِ سیما حصیر خیس از پاشیدن باران را برداشت برد تا روی پرچین حیاط خانه آویزان کند که آب آن بچکد و خشک شود. آفتاب مانند تازه عروس دامنش را گسترده بود روی همه چیز تابان تابان شعله کشان داشت دلبری می کرد و درختان خیس و علفها خیس را دل می برد. از لای پرچین درست مانند آتش سوسو پخش می شد انگار که آبکش را جلوی چشم بگیرند و خورشید بنگرند.
سیما چشم از مادرش برگرفت به کتاب نگاه کرد. دست دراز کرد. کتاب را از کنار پایش برداشت. کمی این دست آن دست کرد طوری که کتاب را "باز کند باز نکند" انگشتش را روی جلد کتاب کشید سپس آن را باز کرد. تکه کاغذِ میان کتاب را بیرون کشید. کاغذِ تاشده را که انگار هزار لا تا زده باشند باز کرد. چند بار بود که می خواند خودش هم نمی دانست. یعنی نشمرده بود که دانسته باشد. همینطور باز هم چشم روی کاغذ گرداند از بالا تا پایین. سپس میان دستش مشت کرد. زانویش را در بغل گرفت. به آسمان چشم دوخت.
دنبالِ یک گنجشک را گرفت که از میان شاخه های درخت جهیده بیرون آمده بود پرگرفته داشت می رفت. با انگشت پایش لبه حصیر را برگرداند. دوباره آن را سر جایش گذاشت، درستش کرد. همچین که انگشت پایش را از روی لبه برداشت، لبه حصیر دوباره بلند شد. سیما جوری که یک تکه گِل سخت را زیر پا له کند، پایش را روی لبه حصیر گذاست. بعد همچین که پایش را برداشت لبه حصیر باز سر بلند کرد. حوصله سیما سر رفت. کفرش در آمد. هی لبه حصیر را با پای خود بر می گرداند که درست بماند سپس پایش را از سر آن بر می گرفت، باز لبه حصیر بلند می شد. پا گذاشتن سیما روی لبه حصیر و برداشتن از روی آن اینقدر طول کشید که سیما حوصله اش سر رفت. تنداتند پا می گذاشت و پایش را بلند می کرد. بعد لبه حصیر را زیر باران لگد گرفت.  ناگهان مادر سیما که در حیاط خانه خمیده داشت کارش را می کرد سر بلند کرد دید سیما هی با پا روی ایوان می کوبد. ترسید. چادرش را که بازشده بود از دور کمر می افتاد گره زد به سیما همانطور نگاه کرد. با خودش در دل گفت:
-          وای این دختر چرا اینطور به جان ایوان افتاده!؟

سپس یک آه کشید و دوباره کارش را کرد.
سیما بلند شد. رفت یک دیگ را پر آب کرد. دیگ را آورد روی لبه حصیر گذاشت. طوری که بگوید:
-          حالا چی!؟ باز هم می تونی!؟

همینطور که به لبه حصیر با حالت از خود راضی نگاه می کرد، تکه کاغذ را از لای کتاب بیرون آورد.  چشم دوخته به کاغذ داشت می خندید که چشم مادرش به سیما افتاد. هنوز سیما خنده اش را نگرفته بود که مادرش پرسید:
-          چیه دختر! باز هم با خودت می خندی!؟

سیما همانطور با خنده گفت:
-          آخه حرفهای مادربزرگ را می خونم خنده ام میگیره!
-          چرا؟
-          آخه ببین چی برام نوشته!؟
-          چی نوشته؟
-          این سر آبِ دهان، آن سر آبِ دهان؛ برای بچه تنبل سیبیل میشه!

مادر کمی به سیما خیره شد. از کوچه صدای کهنه فروش آمد:
-          لباس کهنه.... کفش کهنه............می خریم!

همسایه داد زد:
-          بمان برادر من کمی لباس کهنه دارم...بذار بیارم برات مال خودت پول نمیخوام.

سیما به مادرش نگاه کرد. مادرش همانطور بفکر فرو رفته به سیما خیره می نگریست.  سیما گفت:
-          خوب این یکی رو بگو: این سر پُره، اون سر پُره، بچه تنبل باید غورت بده!

مادرِ سیما طوری که بگوید اینها همه اش از بیکاری ست، سیما گفت:
-          جواب: آب دماغه!

هر بار هم  که این را می گفت مادرش می خندید. سیما برای مادر بزرگش دلتنگ شده بود. مادربزرگ در همان کاغذ یک برگ از گل بنفشه را گذاشته بود که خشک شده بود. سیما آن کاغذ را لای کتابش نگه داشته بود.
سیما آهی کشید و بلند شد. لباس پوشید. موی شانه شده اش را در آینه نگاه کرده درست کرد. مادرش پرسید:
-          باز هم که خودت را درست کردی داری میری!
-          قرار دارم
-          با که؟
-          با زیبا
-          کجا؟
-          راسته خرّازها
-          فقط تماشای دکانها!؟
-          آها. تماشا هم نمی شه!؟

با خودش گفت:
-     خوب وقتی نمی تونم به تو بگم واسه چی دارم میرم واسه کی دارم میرم همینه دیگه! باید بگم دارم میرم راسته خرّازها!  تو هم بگی تماشای دکانها....

تا مادرش چیزی بگوید سیما گفت:
-          من رفتم.

مادرش خشکش زده نگاهش کرد طوری که:
-          خوب بچه نمیشه که همینطور خونه بشینه. بچه دیوونه میشه!؟

موهایش را از روی پیشانی کنار زد. صدای همسایه می آمد که سر کوچه با کهنه فروش داشت حرف می زد. صدای در آمد که پس از رفتن سیما بسته شده بود. خانه ماند ه با با یک دنیا سکوت برای او.


همین. 

۱۴۰۰ مرداد ۷, پنجشنبه

چوم برایی - هاسا چامه - گیل آوایی

دَوَسته پا

شکل[1] بزه

آویره نیگایه فاندرستن

لل پر نزنه

راشی واشه یو باده وامج پامج

راشی بی رادوار

چوم پیله نزنه

چوم برا چوم جه رافایی!

 

فارسی:

پای بسته

پابند زده

نگریستنِ نگاهِ گم است

سوت و کور

علفهای راه است و جستجوی باد

راه بی رهوار

پلک نمی زند

چشمِ چشم به راه از انتظار!

 

چهارشنبه 16 تیر 1395



[1] شَکَل طنابی ست که با آن دستِ گاو را به گردنِ او می بندند.

هاسا گیلچامه - گیل آوایی

 آ سال تا اوو سال، سالاسال

توله آبه ساز

گوسکا آواز

لانتی فوتورکستن!

توم، جوکول، فوروز بامو بج

دیل زنه کشاشُو، مست

جه آ چوم دکف تا اوو چوم دکف!

شندره مترسکه رخشان کشئنو واشانه رقص، سوروفانه* سوسو!

هانده بیجار مانه تسک

اشکلانام اونه رونما!

 

فارسی:

این سال تا آن سال، سالهای سال

سازِ آبِ گل آلود است

آواز غورباغه

یورشِ مار!

نشای برنج، برنج نوبرانه، برنجِ رسیده

ناز می دهد در آغوش رفته، مست

از این چشم انداز تا آن چشم انداز

شکلک در آوردن مترسکِ ژنده است وُ رقصِ علفهای هرز، پُز دادنِ شبه برنج!

باز شالیزار می ماند در سکوت و تنهایی

رونمای شالیزار می شود ساقه های مانده از دروی برنج!

آدینه 18 تیر 1395

 

۱۴۰۰ تیر ۳۰, چهارشنبه

رشته زمین طیاره فوتبال-گیلداستان- گیل آوایی

رشته زمین طیاره فوتبال
گیل آوایی
سه شنبه یک بهمن 1387


ایتا ساک بیگیفتم می دس داورا فاندرستم. ممد نقاش شیب زنه کا، خودس بیگیفته مرا بوگوفت:
-ایتا ساکا بنه ایا
منام ایتا ساکا بنامو می دس آسینا فاکشم بوجور بوگفتم بیشمار. داورام شورو بوگوده قدم اوسادن. من اونه پایا نیگا گودیم که کوچی قدم یا پیله قدم اوسانه. دوازده قدم بیشمارده مرا بوگفت:
- ساکا بنه ایا ده دس نزن
منام ساکا بنام او یا باراما دوخوادم. ممد نقاش کی هم موربی، هم داور، هم سرپرست بو امی تیمه فوتبالا دوما داشتی یو امه را تمرین دایی. پاک فوتباله عاشق بو. امانام کی تازه امی دیما فله مو بزه بو، پیله بازیکنانه ادایا در آوردیمی.
امی زمین فوتبالام ایتا زمین طیاره بو. ایتا زمین طیاره کی اونه ایتا سر نهابو لاکان جاده ایتا دیگه رازی یا دوارستی. زمین طیاره ایطرف روبار نهابو ایطرف دیگه تا چوم کار گودی باغ بویو و پرچین مرچین.
می تومانا فاکشم بوجور تر. می پیرانه آسینا فاکشم تا می بازو، باراما دوخوادم کی بایه شوت بزنه من بیگیرم.
هاتو کی بارام بامو شوت بزنه. من فچه مستم می کتانی بندا کی واوو بو دکشم. می کتانی بندا دکشن دوبوم کی توپ فارسه. می کتانی بندا دوسته، دن وسته، توپ بامو منام شیرجه بوشوم توپا بیگیفتم، وناشتم دروازا بشه بودورون کی گل بوخوردی بیم.
آخه ممد نقاش همش گفتی کی اگه اولی توپا واهلی بشه دروازه مئن، ده تا اخر هاتو گل خوری! منام ایجور شیرجه بوشوم کی هاچین می دنده خاش ول بیگیفته بو.
می دروازه یام ایجا نهابو کی گا گلف واش دوبو. آنقدام سنگه و چوبو چکال می دور و بر فوجه بو کی نوگو! منام کی هاچیم کرچ! گوتورمایی شیرجه شوییم هر چی بو.
تو نوگو جه دور، ایران مهره دروازه بان امه را فاندرستان دره. تازه دروازه وسط به سام کی دومی توپ بایه بیدم ایران مهره دروازه بان بامو می ور مرا بوگفت:
- تی کتانی بند کی اتو توندا توند وا وه، تو نتانی تی حواسا جیما کونی توپا بیگیری. بازینام هاتو ترا تان ود خوشکه گیله سر. ایجور توپه ره شیرجه بوشو ترا بچرخان کی تی جان زمینه سر پاختا نبه.
ایتا پیچه حرف گوش کون زاکانه مانستن اونا فاندرستم. بوگفتم:
- بی کتانی چوتویه؟ من تانم بی کتانی بهتر شیرجه بشم توپه ره!
ده اونه رافا نه سام کی ایچی بگه. یانی می دیل نخواستی می کتانه گیر بده. اونام می کتانی! کی عزا یو عروسی واستی دوگودیبیم! اونه مرا مدرسه شوییم. فوتبال گودیم. تازه جشن پشنام شوییم. وختی یام کی اونه ایجا دورسفتی، نخ پخه مرا ایجور چاگودیم کی از تازه بی هه بختر بوستی!
تا فچمستم می کتانه بندا دو وراه دکشم، بیدم ایران مهر دروازه بان ایتا کفشه فوتبال خودس بیگیفته مرا گه:
- بیدین تی پا خوره
وای کی پاک خیاله کی دونیایا مرا فادا بید. کفشه فوتباله چرمی! اونام تا هسا کفش فوتباله چرمی دون گوده بوم!
بیدم تا پشیمان نوبو کفشا دوکونم. می پا ره خیلی پیلله بو. ایجور کی اونه توک پاک ده سانت خیاله درازتر ببه. تو نوگو کفشه فوتباله مرا واستی چنتا جوراب دوکونی یانی اتویی گفتیدی منام نانستیمی.
هرچی بو کفشا دوگودم. ایرانمهره دروازه بان توپا اوساده بوگفته تا بازی شورو نوبوسته ایتا پیچه بی یا تمرین بوکونیم.
مرا بوگفت:
- بینش زمینه سر
تا هسا مرا یاد نوبو کی بخواستی بیم اتویی حرف گوش بوگودیبیم. اونام من کی هاچین کرچه کرچ! می پئرا تاوان نداییم!
زمینه سر بینشتم. دو سه متر اوشانتر، ایرانمهر دروازه بان توپا دسه مرا تاوه دایی، منام گیفتیم. های اطرف، های او طرف.
چن دقه نوبوسته مرا بوگوفته پا بس. پا بسام. شورو بوگود شوت زئنو مرا گفتی بیگیر. های زه یی منام گیفتیم. چفه عرق بوبوسته بوم. ایجور می جان واج باموبو کی ژیمناستیک بازان مانستن پوشتک وارو زه ییم. کی تانستی مرا گل بزنه!
ایدفا بیدم ممد نقاش شیب زئن دره، هامما گه بایید زمینه وسط. دو تا تیم جیما بوستیم. امی کاپیتان جولو امانام کولوشکنه مانستن اونه دوما بیگیفته.
باغه محتشمه تیمه فوتبالام جیما بوسته با خوشونه کاپینان باموده داوره ویرجا. راستی راستی تیمانه مانستن دس بداییم. دو تا کاپیتان بوشوده. ممد نقاش ایتا دوزاره مرا شیر یا خط تاودا. ایدفا بیدم امی کاپیتان، ناصر، بوگفته :
- خط
ممد نقاش کی هاتو خطا بیشتاوسته هاچین انه رنگه رو بوبوسته بو صارا گیل. اخه همیشک گفتی کی هرکی خط بگه موسابقا دبازه.
اما دانستیم کی امی کاپیتان خوایه ممد نقشا کوفری بوکونه. امی خندیا جیگیفته بیم ولی همه تانی دوز دوزیکی خندا دیبیم.
باغه محتشمه تیمه فوتباله کاپیتان کی شیر بوگفته بو، تانستی اینتخاب بوکونه کی زمین یا توپ! خورشیدام ایجور بو کی هر طرف دروازه بوبوستی بی توفیر ناشتی. یانی امی دروازه یان شومالو جونوب نهابید. خورشیدام که جه باغو بولاغ دتاوستی یو روباره پوشت جوخوفتی. ولی غوروب دم، کی خورشید شوندوبو روباره پوشت دارو درختانه مئن جوخوسه، ایتا دروازه بانا چوما آفتاب دکفتی.
باغه محتشمه تیمه فوتبال زمینا اینتخاب بوگوده. ایتایام او تیمه مئن ایسابو کی هاچین شر بو. تا باییم هرکی بشه خو دروازه طرف، ایدفا بیدم بارام خاش والیس، امی کاپیتان گوشه کون ایچی بوگفته. کاپیتان امی شین هاچین ماسته مانستن به سا اونا فاندرسته.
اما نانستیم بارام خاش والیس چی بوگفته داره تا اینکی امی کاپیتان بوگفته کی اما اگه بازه ببریم داوا به. باغه محتشمه زاکان گیدی موسابقا واستی ببرید اگه نبرید امه را حیسابی زنیدی.
موسن، ممد، ناصر، مونوچر؛ حسن، علی، موصطفی، منو بارام بوگفتیم اما امی بازه کونیم ، بازین بیدینیم چی به. اگه واستی داوا بیگیریم امانام گیریم!
هاتو بو کی خیاله لشکرکشی گودان دیبیم. داور دوخواده همه تانا کی بازی بوکونیم. هر دو تا تیمه زاکان هرکی بوشو خو جا سر ، دفایو وسطو گوشه راست و چپ و منام دروازه بان.
باغه محتشمه تیمه مئن ایتا ایسابو کی کل بو. خاشه خاشام بو اما جه اما همه تان پیله تر بو. هون گوشه راست، حمله بازی گودی. هاتو کی اولی حملا بوگودید بیدم کی پوشته هیژده فان رسه ایجور شوت بزه کی تومامه زکان هاتو وای بوگفتید کی می زاله بترکسه بو. توپا وختی بگیفتم. قیافه مرا بوگفتم:
- شوما شیمی بازه بکونید! هاچین هاچینه مگه! دروازه ره شیمی خیال جم!
ایرانمهره دروازه بان دوره شر ایسابو مرا فاندرستی. بازی هرچی ویشتر جه اون گوذشتی، بزن بوکوبام ویشترا بوستی. باغه محشتمه زاکان هامه باموبید. تا اما حمله گودیم امه را فوش دایید! هاتو کی اوشونه تیم حمله گودی، شورو گودید دور اوسادن.
اولی نیمه تومانا بوسته بو. هیتا تیم گل نزه بو. همه تانی دروازه پوشت بینیشته بیم. هر کی ایچی گفتی. ایتا گفتی می پا قاب درد کونه. اویتا گفتی می پا بوز جیویشتان دره. ایتا گفتی می پا پیله انگوشت باد بوگوده.
تا اینکی داور شیب بزه. دومی نیمه شورو بوبوسته.
هاتو دو دقه نوبوسته بو کی امی تیم ایتا گل بزه. وای باغه محتشمه زاکان پاک پوتاره مانستن فو ووسته بید امی طرف، هر کی ایچی گفتی. بازی کم کم شون دبوبو کی داوا ببه. همه تان واکف داشتیدی. لقد زئن فته فراوان بو. ایا اویا جه هر دوتا تیم چند نفر یا خو تکا بیگفته بو یا خو پا ساقا مالستی. ایتا شله مانستن دو وستی.
ایتا ایسابو که هامما واکفتی. داوره خطا ده نخواندی.
اوشون هر چی حمله بوگودید نتانستید گل بزنید. منام کی هاچین شیرا بو، خیاله جامه جهانی بازی گودان درم. کفشه چرمی دوگوده فنره مانستن واز گودیم .
ایدفا بیدم باغه محتشمه زاکان ایتا ایتا خوشونه انوگوشته مرا های فوش دیدی مرا. فوش دیهیدی اونام چی فوشی. منام دروازا پاستیمی کی گل نوخوریم. تا امی تیم حمله گویدید من تنها بوستیم. می دیل زه یی می پوشتا کی هسا یا مرا فوتورکد! ایجور بوبوسته بو کی هرکی گردستی تیجه سنگ بیافه باوره تاوه ده امی خطه هیژده مئن، دروازه جولو!
اوشون سنگ تاوه دایید، من سنگانا اوچه ییم. هاتو کی اوشون حمله گودید، من ده نتانستیم سنگانا اوچینم. اوشانام تا تانستیدی سنگانا تاوه دایید می طرف. هاتو امی فاکش دکش تا بازه تمانا به، درازه داشتی.
ایدفا داوره شیبه مرا خیال بوکون کی ایتا عالمه گرزکا ایجانایی سرادد!
باغه محشتمه زاکان باموبید داوا بگیرید. جه او دور ایدفا بیده ییم اینفر هامما دوخوانه. باغه محتشمه زاکان هو یارو صدا مرا واگردستد.
دوز دوزیکی گا گلف فوش دایید ولی اما فوشا خوردیم هیچی نوگفتیم. همه تانی را دکفتیم. ساکو لیباس امی دس بوشوییم روبارکنار.
همه تانی چفه عرق هاتو فاره سه فان رسه هرچی امی دس نهابو لیباس بکنده نکنده آشغالی واز بوگویدیم آبه می یان!
تقی بابوز گیره ایتا صابون نخله زیتون مرا خو دیمپرا شورو بوگوده شوستن. هاتو کی کخ بیگیفته اونه چوما واز بوگودم اونه صابونا بیگیفیم بوشوم آبه وسط پاشنا گودنو سرا شوستن!
تا تقی پابوزگیره واخبردارا به، کی صابونا اوساده، کی اون ساده؛ همه تانی امی سرو جانا هو صابونه مرا بوشوستیبیم!
کولی مانستن روباره مئن دوم زئن دیبیم کی باغه محتشمه زاکانا بیده ییم آمون دربید.
امی ساک پاکا اوچه ییم، تا امه را فاره سد، بوگوروختیم!

هان. 

آشتی کونان کوچه-گیلداستان-گیل آوایی


آشتی کونان کوچه
گیل آوایی
9 ژانویه 2009 –هولند


تازه را دکفتان دوبوم کی خانه جا بیرون نامو، می مار مرا دوخاده:
کویا شون دری؟
ایتا پیچه می مارا فاندرستم. بفکرا شوم چی بگم. بگم کی تورا بون درم! بگم کی هاچین واهیلا بون درم می یاره دس! بگم شون درم بازام می کاسه کورا بیدینم! بگم کی ....
می ماره صدا دو واره می گوش بامو:
زای جان نانم چی گودان دری ولی هرکاری کونی تی هوایا بدار!
می مارا هوتو کی فاندرستان دوبومو فکرا دوبوم، لبخند بزم. خانه جا باموم بیرون.
مشته حوسینه پینیک دوجه زن، بانکا نفتا خو دس بیگیفته، نفس نفس زئنه مرا جه او سره کوچه آمون دوبو. هرتا قدم اوسادی، بانکایا نایی بیجیر، خود چادوره پره مرا خو دیما پاکا گودی، ایتا آه کشه یی یو دو واره را دکفتی. می دیل بوسوخته. توندا توند بودو وستم. مشته حوسینه پینیک دوجه زنا هاتو فارسه فان رسه، هارای بزم:
آخه مار! ها پیله کی بانکایا تی دس بیگیفتی فاکش فاکش شون دری! اینفر نه سا کی ترا فارسه!؟
هاتو کی نفس نفس زه یی آوه جا دا:
آی زای! چی بگم!؟ خودا ترا فاره سانه داره! هیشکی می داد فان رسه! هر که دینی خو کلا کاشتان دره! ده وُرسفتم جه آ سگه زندگی!
هاتو کی مشته خانمه حرفانا ایشتاوستان دوبوم،ولی می حواس ننابو کی چی گفتان دوبو تا اینکه اونه بانکایا ببردم تا اونه خانه بلته کنار بنام بیجیر. مشته خانم نانم چی بوبوسته بو یا کی من آتو خیالاشوبوم. مره پاک اویرابوسته آدمانا مانستیم. ایدفا بیدم مشته خانم مرا گه:
پئر شیبی پسر! خودا ترا سیفیده بخت بوکونه
نانم ایچی بوگفتم یا نوگفتم، جه مشته خانمه دس جیویشتم. هاتو فکرا دوبوم. مرا یاده کی مشته خانما، ساغرسازان فانرسه، داوشسورابه کوچه ور، ایتا پسره مشته خانما خاستی بگه : سلام مشته خانم، گفتی: سلام مندگانم! هر دفا کی مرا یاد آیه هیزارتا قورصه بدارم، مرا خنده گیره! ایجور خنده کی هرکی بیدینه گه ایتا پیله کوسخولم!
هاتو کی خندا دوبوم، مره شون دوبوم، می ناظما بیدم کی جه دور آمون دره. مرا یاداشوبو کی می ناظما بوگفته بوم ناخوشمه نتانم بایم مدرسه. هاتو می دیمه رنگ بپرسته بو که می ناظم مرا فارسه وناشته می لبله بیجیر بایه. خیال کونی که بفامسته می دسه پایا آویرا گوده دارم، مرا پیشیکی بوگفته:
ا ترکمه! تو ناخوشی!؟ تو کی کله خوکه به دوبا دی بازین چوتو ناخوشی!
تا بایم ایچی بگم، بوگوفته:
فردا کلاس نوشو، بی یه دفتر ترا کار دارم
ایتا میچومانه سر بوگفتمو مرا بزم به موش موردگی کی یانی تی چاکرام ایسام ناظم جان ایمروزا تو درزا گیر تا فردا خودا بوزورگه
موستشاری کوچا دوارسته بوم. سِد احمده خانه ویرجا ایتا چوله وینیستون بیهه مو دوز دوزیکی آتش بزم. ایجور پوک بزم کی خیاله سالاسال مرا سیگاره جان جیگفیته بید.
حاجی آبادا فانرسه بیدم تقی پشمک خورا ژیگولا گوده ایتا سیاکوره بالا بیگیفته هاچین دیل فادان دره قولوه فاگیفتان دره. تا مرا بیده ایتا لوچان بزه، یانی : آغوزدار
منام بمی رو ناوردم، بیده نیده بنام اونا دوارستم. ایدفایی کورده حوجت جه دور داد بزه :
ا..................تی خاخورا بازام کی اوتوشویی لیباسه مرا ژیگولا گودی!
بیچاره تقی پشمکه رنگ بوبوسته بو دیفاره گیل. ایدفایی نانم چوتو بوبوسته کی تورکه حوجتا دست تکان بدام بوگفتم :
فاگیفتم کی فاگیفتم تو چره ناجه داری پسر! اگه تانی تونام فاگیر پوز بدن!
تقی پشمک خیاله کی جهنمه آتشه جان ایدفایی دکفته بو بهشت! پاک پرا گیفتان دوبو. مرا ایجور نیگا بوگوده کی یانی مرا جیویزانه یی! وای کی هاچین ذوقه مرا خو تومانا پاک دیمیشتان دوبو!
کورده حوجت قاقابوسته مرا فاندرست. ایجور کی اونا جوتیکی واکفتیبی بوگفته: من کی شیمی مرا نوبوم، من...
تا بخوایه خو حرفه دوما بیگیره، ایجور داد بزم کی کورده حوجته حرفان می داده مئن آویره بوسته. تا کی فاره سه ییم به همو آرامه بوگوفتم: تونام وختو بی وخت ترا حالی نیبه! هاتو کته رایی تره هرچی تی کله آیه گی! مگه نیدینی خو یاره مرایه
کورده حوجت ماسته مانستن به سا مرا فان درست. ایتا اونه شانه سرا بزمو می رایا بوشوم.
حاجی آباده وسط فان رسه، مرا جوم جوم دکفت. پاک ول گیفتان دوبوم. نانم چره نخواستیم می یاره خانه ور بشم. دانستیم کی الان کو رایا وا بایه بشه بخانه. می دیل ایجور زه یی که می پیشانه، شه بزه بو.
ایتا دوکانه شیشه مئن مرا فاندرستم. می بیجیر بوجورا های نیگا بوگودم. مره مره می دیله مئن گفتیم: بشم!؟ نشم!؟ نانم چقدر هوتو به سامو اکه را دکفته دارم. خیابان پهلوی یا بپیچستم. آذربانی یا فان رسه، می دیل دکفت واگردم. گاندی پیران دوجی ور ایتا پیچه سرپا به سام. های می خیالا اورشین بوگودم. بیدم نتانم نشم. واستی بشم بیدینم. واستی بشم ایتا گوشه شلمان پلمانه پوشت جوخوسم، می یارا بیدینم.
هاچین واهیلا بوستان دوبوم. هاتو می مرا چکو چانه زئندوبوم کی بیدم خیابانه وسط ایسام، شون درم خیابانه اوطرف. گاندی پیراندوجی می پوشت، آذربانی می جولو، حوسین میمونه پئرا بیدم خو فیاته مرا کی سالانه سال بو تاکسی کار گودی، آمون دره. هالا فان رسه ایجور بوق بزه کی خیاله یخ بردان دره. می پایا توندا گودم خیابانا دوارستم.
پور ده نمانسته بو کی سینما سعدی یا فارسم. واستی بوشوبیم آفخرا کوچه، حاجی حمامه ور بزه بیم آشتی کونان کوچه را بوشوبیم. ها طرفان بو کی می کاسه کور غمزه کونان آمویی یو می دیلا بردی.
می جیبه مئن، می پولا ایشماردان دوبوم. نانم دوزار یا سه قران بو. ایتا ده شی همش می چیبه مئن ته کیسه ناهابو. می حواس ننابو کی اکه ده شی یا آویرا گوده دارم. یا شایدام ناهابو دوزاری مرا فکر گودیم سه قران بو. دوچرخه فوروشی روبرو، ایتا پیره مردای دکه داشتی که اونه جان ایتا ده وینیستون بیهم.
نانم چره مرا ایجور ده نیگا گودی. منام کی پاک می هفتایا آویرا گوده بوم. پوله خوردا بنابوم اونه پیشخوانه سر، ایچوله وینیستونا اوساده بوم با ایتا چوله کیبریت می سیگارا آتش بزه بوم.
لیباس فوروشی برک، برق زه یی. یوسف باقلایی خو چارچرخه ور داد زئن دوبو: مگس بیاف بپرا دن جایزه فاگیر! هامیشک هانا گفتی مردوما بخنده تاوه دایی. حوسین پابوز گیره خو پئره نهارخوره والای دان دوبو، میدانه فانرسه شون دوبو. تیمور لب چاک، اسبه ارابا چارانال دو وانن دوبو. خاور میدانه کنار هیندوانا حراج بزه بو مردومام اونا دورا گوده بید.
ایتا پیچه مردوما فان درستمو می رایا بوشوم. حاجی حامام فان رسه ، بپیچسم آشتی کونان کوچه. می سیگارا پوک زه ییمو می خیالا اورشین گودیم. خیالام کی لاب پیله لاته مانستن، امان ندایی.
کوچه وسط فارسه بوم کی مرا خوشکا زه. پاک خواستیم آبا بم بشم زمینا فورو. نخواستیم بیدینم. می چکره پرکسی. می دیم پرا شه بزه بو. می دیل ایجور زه یی کی پاک خواستی می سینا دورسینه. سیگار می انگوشتانه مئن، ایجور می دسا بوسوجانه کی اونه واسوجان، پاک می جانا دوارسته بو. هاتو قاقا بو فاندرستان دوبوم.
می کاسه کور جه دور ساسانه مرا بال به بال آمون دوبو.
وای ساسان! می جانجانی ریفق می یاره مرا بال به بال!؟ نانستیم چی بوکونم. نه تانستیم به سم. نه تانستیم واگردم. نه تانستیم بشم. نه تانستیم..... خوشکا زه بو مرا.
می سیگارا پوک بزم، اونه دودا می خیاله مرا هوا بدام. پاک دونیا فوگوردستان دوبو. می سر دگه را شویی. من آویرا بوسته بوم.

هان.

 

۱۴۰۰ تیر ۲۷, یکشنبه

سه تا گیلچاردانه – یادآوریِ فیسبوکم – گیل آوایی

نیگیرم ول جه دیل گفتن نی یارم

شواله وا بیگیرم تا بوارم

هاتو واهیلابوستن، گورشا بون، قاق

ناها جه دیل کی غورصانا دوارم 

فارسی:

آتش نگیرم، از دل گفتن جرات نمی کنم

شعله باید بکشم تا ببارم

همینطور سرگشته شدن، داغ شدن، حیرانی

از دل هست که از پسِ غصه ها بر می آیم

 

 2

شبانه مستی یو تسکه دیلو یاد

خیالام پاک کولوشکن به، می دیل داد

چوما وارش بیگیفت جه دوری یه خاک

مره چی نه جغیر از داد و بیداد!؟

فارسی:

مستیِ شبانه وُ دلِ تنگ و یاد( خاطره)

خیال هم انگار مرغِ با جوجه هایش می شود، دلِ من فریاد

چشم را باران گرفت از دوریِ خاک

برای من چه می نهد غیر از داد و بیداد!؟

  

3

تی دوری جا بشم دریا دیمیرم

اگه دینمرمه کولی بیگیرم

کولِه شورا کونم به-سم تی رافا

فادم تی مارا تا ترا فاگیرم!

فارسی:

از دوری ات بروم دریا غرق شوم

اگر غرق نمی شوم، ماهی بگیرم

ماهی را شور کنم، منتظرت بمانم

بدهم به مادرت تا ترا بگیرم!

.

پنجشنبه ۲۷ تیر ۱۳۹۲ - ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۳ 

۱۴۰۰ تیر ۲۱, دوشنبه

آغوزدار/هاسا گیلچامه2015 - گیل آوایی

موشو گوشو دیفار

دیپیچسته داره

رادوارانه مئن:

آغوزدار! 

فارسی:

موش وُ گوش وُ دیوار

میان رهگذران پیچیده است:

مواظب باش[1]!

.

دوازدهم جولای 2015



[1] یک اصطلاح گیلکی و کنایه ای از هشدار برای ادامه ندادنِ حرفی، کاری، به کار می رود. یکی دیگر هم، از همین اصطلاح، هست" هوای نوقولدانا بدار!