(پیله بابایو کوچینازه کله گب-17 آگوست 2015)
گیل آوایی
- اولی عشق، اولی قدم اوسادن
اولی رایه کی تنایی وا بیشی. اولی عشق اولی تومانا بوستنه سرا گیفتنه کی یا کولکه
آوری هاچین توشکه اویرابوست یا کی آموجی عشق چیسه چوتو تانی عاشقا بی. اولی عشق اولی خی-یالا شونه
تنایی. ایوار دینی سالانه سال بوگذشته داریو تی یادانا گیسُو افشان کونیو نیشینی
شانه کودن تنایی.
تنایی یام هیزاجوره پاک عشقه
مانه. تویی و تی عشق. ایوخت دیل دبازی تی کوچی نازبداشته یا ایوختام دیل دبازی تی
رایا تی یارا تی همرایا کی جه آبو آتشا دوارسته داری هیزارتا یاده مرا. اگه بمانی
اگه به سی اگه پیرابی بازین تره نیشینی بازام تی یادانا ایشماری ایتا ایتا قاق.
خاب! هانه هان!
تام بزه دور دوره شرا فان دره. خو دوخاله مویا دس
کشه یو خو مرا گه:
- تنایی یانی هان. هان کی تی بوشو سالانا وامجی.
بوشو آدمانه مرا، بوشو یارانه مرا، بوشویانی کی تی دیل اوشونه ره هاچین پر زنه،
بوشوآدمانی کی اوشونه ایسانی ایتا دونیا بویو اوشونه نه سان پاک ایتا دمرده شواله
تی جانه هیمه ره ول تاوَد کی ترا گورشا کونه ایتا ایتا نامو یادو خاطره مرا. خاب
هانه! هان کی ایتا دونیایام اگه به ایتا انگوشت بگردانی بی بازام ایروز آیه
کی سنگه جا صدا آیه تی جا نه! هیزارتا فریادا تی گولی مئن جوخوسانه، قاقا بی تی
خیاله مرا کی بی تی رافا پرا گیره شه! ان توویی کی فاکشه بی خیاله مرا شی.
تره مانی تی اورشین بامو خیاله مرا ایتا ایتا تی
مرا بیگی بیشتاوی مثاله آ باهار تا اوو باهار ویجین دوواره یو کاول زئنو نشایو بج
بینی تا بازم هانه تی کارو تی بارو تی مرا دوره کودنو لاته سرادا اسبه مانستن که
ایتا درن دشت تاخت بزنی خوشخوشانی یاده جایو ایتا تا تی چوم دکف تام بزنی جوخوفته
فریاده مرا.
گاگلف تره هارای زنی ایتا تازه بیده یاده جه
بوشوسالان کی چوتو نیده بی تا هاسا انهمه دئنه مرا. پاک تی سالانا سال
بوشورایا کی ایدفایام شاید نوبوستی بی تی سرا راستا کودیبی درو دیفارو دارو خالو
واشا بیده بی. تی بداشتا وختی خوشخوشانی بوکودی که جه تی دس بوشوبو. هانه! هان! هیچی
همیشکی نی یه. هیچی هوتو نمانه کی بوو. دارو خالو واشو خاک حتتا هرایتا آه کی کشی
هوتوو نمانه کی بوو. آدمه بدبختی انه کی وختی هانا فامه کی ده چاچرخ هاوا بوستان
دره!
پاک خیاله ها دیروز بو کی پیله مار آیوانه
واشاده حصیره سر نیشته بو یو خو چیکچیانا خو دور اورشین کودان دوبوو اسا تی وخت
فاره سه تی نیشتن تی دخترا زا مرا تی خیالا وامجی. ایتا توفیر بمانسته داره انه کی
تی پیله مار آیوانه حصیره سر نیشتی توو بالکنه واشاده دوشوکچه سر. تی پیله ماره
چوم دکفتی دارو درختو باغا تی چومانه جولو خانانه دیفار ناها کی پاک تا اوسره دونیا
قد بکشه داره. تی وخت فاره سه تی خیالا وامجی تی یادا بیشماری.
هاتو خوره خوره فکراشوبو کی:
- پیله
بابا پیله بابا
کوچیناز، اونه دخترزا بو کی اونا واورسئن
دوبو. کوچیناز هاچین پیله بابا نفس بوو. پیله بابایام کوچی نازه نفس
بوو. ویشتر تاتیلی روزانو وختانی کی کوچیناز جه ماره ور ویریشتی،
دو وستی آمویی پیله بابا ور. پیله بابایام همیشک ایچی اونه ره داشتی. جه
والیس والیسه بیگیر تا نقاشی یو کیتاب. بازینام کی هاتوکوچیناز نازه
مرا پیله بابا دیلا بردی، پیله بابا اونه ره گب زه یی یو جه خوشخوشانی سالان گفتی.
کوچی نازام هاتو هرچی خاستی اونا واورسه یی.
اوو روزام پیله بابا بالکُنه سر دوشوکچا واشاده،
اونه سر نیشته بو. آهینی نردا دس بنا خو خیالا وامختان دوبویو سیفیده ابرانا
آسمانه لچه فاندرستان دوبو کی توره اسپانه مانستن تاخت زئن دیبید. اوجور
تاخت کی گاگلف آفتابه مرا ایجور کی جوخوسبازه دیبید خوشانه رُو گیفتیدی یو بازین
دوو واره آفتاب هاچین ایتا کله آتشه مانستن آدمه چوما آلو زه یی.
ایتا چیچینی بامو آهینی نرده سر بینیشینه.
هاتو فان رسه ایجور پر بکشه بوشو کی خیاله آلوغ اونا فوتورکستان دیبی. خو چومانه
مرا چیچینی دوما بیگیفته تا اینکی دور دوره شر جه چوم فارس بوشوبو اونه سرالامه ده
پیدا نوبو. هاتو فیکراشوبو کی دو واره اونه دخترزا صدا بامو:
- پیله
بابـــــــــــــا؟
- ها....چیسه کوچیناز؟
- تا
هاسا عاشق بوبوستی؟
- من!؟
- آها
ایتا پیچه فکراشو بوگفته:
- من!
من عاشقا بوسته مه!؟ من! آها زای جان می کوچیناز.....
- اکه
بو؟
- اکه؟
همیشک عاشق بوم کوچی ناز!
- همیشک؟
- آها
- خاب
اولی بار کی عاشق بی اکه بو؟
- اولی
بار؟
- پیله
بابا!! تو همیشک هرچی واورسمه اول تکرار کونی بازین آوه جا دی. خاب اولبار اکه بو؟
- اول
بار ایتا پیچه جه تو پیله تر بوم. مدرسه شُوییم. مدرسه شونه وخت بو.
- کلاس
چند بی؟
- هفت
- کلاسه
هفت ده چیسه پیله بابا؟
- کلاسه
هفت؟
کوچیناز ایتا خنده بوکوده پسی بوگفته:
- آها
کلاسه هفت!
- خاب او وختان
اتویی نوبو کی کوچی ناز. مدرسان دوو بخش بید. دبستانو دبیرستان. دبستانه پسی شویی
دبیرستان. دبستان شیش کلاس بوو یو دبیرستانام شیش کلاس. دبستانا گفتید ابتدایی
دبیرستانام گفتیدی متوسطه. دبیرستانا کی تومانا کودی بوستی دیپلم. دیپلمه یام اوو
وختان اتو نوبو کی!
- چوتو
بوو؟
- دیپلمه یان پاک
ایتا پیله زنای بید. پسرانام کی دیپلم فاگیفتید هاچین ایتا پیله مردای بید! می
کوچیکانی وخت دیپلمان امی دانشمند بید همه چی دانستیدی. هرچی واورسه ییم
گفتیدی.
- اشانا
کی گی عاشقی مرا چی کار داره پیله بابا؟
ایتا خنده بوکوده کی کوچینازام بخنده دکفت.
- چندسال
داشتی؟
- چند
سال!؟
- آها
- بدا
بیدینم.......
- الان
چند سال داری؟
- الان؟
الان واستی شصتا دوارستیمی
- نانی
چند سال داری؟
خنده بوکوده پسی بوگفت:
- شصتو
هفت
- شصتو
هفت چند سال به؟
- شصتو
هفت سال
- خاب
چقده شصتو هفت. جه ایه تا کویه به شصتو هفت؟
- تی دسانا واکون.
هرتا دس پنشتا انگوشت داره. دو تا دس به ده تا. تی پا انگوشتانام بیشمار هرتا پا
پنشتا دووتا پا ده تا. پنشتا پنشتا مرا به ده تا دوو تا پنشتا یا با پنشتا ده تایا
جیما کونی به بیستا، بنه دیمه. اگه سه نفره دسوو پایا انگوشتانه بیشماری بنی دیمه
بازین ایتا دسه پنشتایه بنی اووشونه سر با دسه پیله انگوشتان همه همه به شصتو هفت.
بفامستی؟
- نه!
- نفامستی؟
- نه!
اوو تو اسان تر بو پیله بابا. اتو پاک تی نقاشه مانه کی مرا گی اونه مئن
ایتا خطا بیگرم نقاشی جا بشم بیرون!
- خاب
اتوو بدا بگم کوچی ناز. شیشتا ده تایی با ایتا هفتایی! خوبه!؟
- شیشتا...............ده
تا.............هفتا............ نه! انام سخته پیله بابا! خاب راحت بوگو شیش و
هفت به شصتوهفت! چره..............
پیله بابا ایتا خنده بوکوده یو خوره خوره بوگفته:
- امانام ده هاچین
امی ره شیب زئن دریم! آمی دوره صافو سادگی دوارسته داره! الانه زاکانه چشمه گوش
وازه! هفتا امی عقلانا تاوه دده خوشانه جیبه مئن! اما هاچین امه را پرکانیم!
بفکراشو. کوچیناز هاتو کی پیله بابا یا
فاندرستی یو اونه رافا ایسابو کی بگه، پیله بابا پاک خیاله کی خو فکرانه مئن دمرده
بو. بوشوبو. بوشوبو سالانه سالا دوارسته. سالانه سالی که مدرسه شو بوو. کیتابانا
خو دس بیگیفت، مویانا آبو شانه بوکود. هیزارتا وسواسی مرا لیباس دوکوده، آفخرایا
دوارسته، خیابان پهلوی یا بیگیفته فان ره سه بو بانکه مله، حاجی آباده سه رایی
دیپیچسته حاجی آباده مئن. جه دور شهنازا بیده بو کی خو ریفقانه مرا شون دوبو
مدرسه. هوروز بوو.
ایتا آه بکشه پسی بوگفته:
- تی پیله مارا هوو
روز بیده بوم. هوروز کی شوندیبیم مدرسه. می مدرسه یو تی پیله ماره مدرسه ایتا
خیابان بوو. پیله مار شویی تربیت نسوان منام شوییم دینو دانش. هر دوتا دبیرستان
بید. تی جا پیله تر بوم کوچی ناز.
- پیله
مار؟ پیله مار! اولی بار کی عاشق بوبوستی پیله ماره عاشق بوبوستی؟
- آها!
- ها
ایتا!؟
پیله بابا ایتا خنده بوکوده کی اوتاقه جا کوچی
نازه مار خو سرا راستا کوده اوشونا بالکنه سر فاندرست خو سرا تکان بدا. خیابانه جا
ایتا ماشینه ترمزه صدا بامو. ایجور صدا کی پاک خیاله سربردان دوبو. همساده خانه
موسیقی یو اوشنه کوچی کوره خاندنه آدمه سرا بردی اصلنام نشاستی فامستن چی خاندان
دوبو. پیله بابا چوم فوچه ایتا آه بکشه. کوچینازهاتو قاقابوسته پیله بابایا
فاندرستی. خانه درا بزه بید. کوچینازه مار آیفونه جا بوگفت:
- کیسه؟
پیله بابا خو دخترا فاندرست. کوچینازه مار توندا
کیتی بوشو درا واکود. هالا پیله بابا جوم نوخورده بو کی واگردست. کوچی نازه ماره
دسخاخور بوو کی باموبو کوچینازه ماره مانتویا دس انجار فاگیره.
ایتا کلاچ خانه لوجانه بینیشت. خروسکولای جه
دوو تا خانه اوشن تر ایجور اویی بوکوده کی پیله بابا خو سرا واگردانه هوو
سمت. کوچی ناز، چوم پیله بزه. خو دسا بنا پیله بابا زانو سر، خو سرا بنا خوو دسه
سر. پیله بابا خو پایا ایجور جیما کوده کی کوچی نازه گردن درد
نیگیره. کوچیناز خورا ویشتر دخشارده پیله بابا زانویا. پیله بابا کوچی
نازه مویانا ناز بدا. کوچیناز هاچین لسا بو، خورا موشته بوکوده، پیله
بابا زانو کش بزه.
پیله بابا هاتو کی کوچی نازه مویانا ناز دان دوبو،
خوره پیچ پیچ بوکود:
- می دیل تنگه چره
دیلدار نه سا.....هیزارتا غم دارم غمخار نه سا.....اسا کی ونگ زنم پاک بون درم
زای....فی وه ارسو تی پیله مار نه سا.
کوچیناز هرچی خوگوشا تیجا کوده کی بیشتاوه
پیله بابا چی گفتان دره، هیچی نفامست. آرامه خوسرا خو دسه سر کی پیله بابا پا سر
بنابو، ویشتر فشار بدایو ناز بوکود. بازین نازه مرا واورسه:
- خاب
بازین چی بوبوست؟
- چی،
چی بوبوست؟
- تی
اولی عشق ده بابایی. یادا شو ترا؟ گفتان دیبی!
- گفتان
دوبوم؟ من!؟ آ.....اها کوچیناز جان. گفتان دوبوم کی.........
تلفن زنگ بزه. کوچی نازه مار گوشه اوساده. پیله
بابا خو سرا واگردانه، خو دخترا فاندرست. کوچیناز، خو سرا راستا کود بیدینه
چیسه.
- پیله
بابا؟
- چیسه
کوچی ناز؟
- چوتو
بفامسته بی کی عاشقا بوستی؟
پیله بابا ایتا پیچه خو گوشه پوشتا بخارانه
یو فکر بوکود. هرچی بامو ایچی بگه نتانسته. کوچینازا فاندرست ایتا لبخنده
بزه پسی بوگفت:
- هرکی خودش فامه کی
عاشقا بوستی کوچیناز! هی کس نتانه بگه چوتو بفامسته عاشقا بوسته. فقط هانا بگم کی
آدم وختی عاشقا به، همه چی به اونه عشق. هرجیگا بسه هرجیگایا فاندره هرکاری کی
بوکونه اونه عشق اونه چومه جولو ایسا. ایجور گورشه ایجور گرمه ایجور کی شادی کونه
کی خودشام نانه چره اتو شاده اتو.... چوتو تره بگم آخه زای جان! آدم ایجور دیگه
یه. اینفر کی عاشقا به ده هونی نیبه کی بوو.
- اووووووووووووووو
پیله بابا!!! اناکی نشا فامستن آدم عاشقه یا اینکی هاچین....هاچین.... هاچین....
پیله بابایا خنده بیگیفت. کوچینازام خنده بوکود.
پیله بابا تا بامو ایچی بگه، کوچیناز بوگفته:
- من
تا هاسا شیش تا عاشقابوستم پیله بابا
پیله بابایا خیاله کی برق بیگیفتی بی انا خوشکا
زه. کوچینازا فاندرست. پیله بابا چوم هاچین برق زئن دوبو. کوچیناز کی هاتو اونه سر
پیله بابا زانوسر ناهابو واکوده چوم هاوایا ایجور کی خو خندا جیگیفتاندیبی
فاندرست. پیله بابا واورسه:
- شیشتا
کوچیناز! ایتا دوتایام نا!؟ شیشششششششششششتا!؟
- همه
تان مره پی ام ( PM ) اوسه کونه ده بابایی
- پی
ام؟
- آها.....
- پی
ام چیسه زای جان؟
- پی
ام هانه ده. آدمه تلفنه مئن اوسه کونه ده
- تلفن
همراه؟
- آها
- تلفنه
مئن پی اوسه کونده کوچیناز؟
- پی
ام
- بوگفتی
پی ام خاب پی ام چیسه؟
- پی
ام یانی کوچی پیام
- آهــــــــــــــــــــا!
- ولی
نخایم عاشق ببم بابایی
- چره
نخایی کوچیناز؟ عشق آدما .......
- نه....نه....
بازین پیله ماره مانستن شده آدم تنا به. تی مانستن!
آسه مانا سیفیده ابران بوشوبید. باد دیپیچسته بو.
ایجور باد کی پاک هر تا نفس کشه ای ویشترا بوستی. خیابانه جا خاک ویریشته تومامه
جایا خاک گیفتان دوبو. داران تورا بوسته پاک خوشانه ولگانا خیاله ایجگیری آدمانه
مانستن کندان دیبید. درجه که پرده ایجور والای خوردی کی پاک جه خو جا بیرون
آموندیبید. دور دوره شر ایتا کوله سیاابران لاب لشکر کشئن دوبو تاخت زنان آمون
دیبید. پیله بابا کوچینازا کشا گیفته بوگفته:
- زای
جان هاوا تورا بوستن دره هاسایه کی توره وارش بواره همه جایا هیستا کونه.
کوچینازه مار جه اوتاق پیله بابا دوخاده:
- بابا.....بابا...........ویریزید
باید اوتاقه مئن هاسا وارش گیره شمه رام هیستا کونه.
کوچی ناز پیله بابایا فاندرست. پیله بابا خو صندلی
سر کونامجان بوکود کی ویریزه. کوچیناز پیله بابا دسا بیگیفته کی پا بِسه.
پیله بابا بالکنه سر، سرپا به سا کوچینازا ویشتر بچسبانه خودشا. کوچیناز ایتا
چیچینی یا قاقابو فاندرست کی باده دس بوگروخته خورا جولویی خانه درجه که جور موشته
بوکوده، نیشته بو.
کوچینازه مار تا بایه دوو واره دوخانه، پیله بابا
کوچینازه مرا دس به دس بالکنه جا بامویید اوتاقه مئن. شیشه پوشت، درجه-که جا
بیرونا فاندرستد. سیاابران تومامه آسه مانا فوخوفته بید. پاک خیاله روزا فورانه
بیدو شب باورده بید. همه جا گوره خوله بوبوسته بوو. کوچیناز خورا بچسبانه خو پیله
بابایا. پیله بابا هاتو کی اونا کشا گیفتان دوبو بوگفته:
- تی پیله مار همیشک
طوفانه پسی هاوایا دوس داشتی گفتی کی طوفانه پسی هاوا آدمه دیل تازا کونه. خیاله
کی زیمینو آسه-مان آشتی بوکودده کشاشو ایتا دونیا پاکی آدما رونما دده.
هان.
ترجمه فارسی:
(گپ زدنِ پدربزرگ با نازکوچولو)
اولین عشق، اولین قدم برداشنِ اولین راه
است که باید تنها بروی. اولین عشق، اولین تمام شدن را آغاز کردن است که یا درهم
ریختۀ گره گم شده می شوی یا که می آموزی عشق چیست چطور می توانی عاشق بشوی. اولین
عشق اولین خیال رفتنِ تنهاییست. یک بار بخودت می آیی که سالهای سال گذشته و گیسوی
یادهایت را افشان می کنی و می نشینی شانه می زنی تنهایی. تنهایی هم هزار جور است
درست مانند عشق می ماند. تو هستی و عشقت. یک وقت دل می بازی به نازِ دُردانه ات را
یا یک وقت دل می بازی به راهت به یارت به همراهت که با هزار یاد از آب و آتش گذشته
ای. اگر بمانی اگر باشی اگر پیر بشوی آن وقت می نشینی باز هم یادهایت را یکی یکی
می شماری حیران شده.
خوب. همین است همین!
ساکت شده به دورها خیره شد. دو دانه
مویش را دست کشید و ب خودش می گوید:
تنهایی یعنی همین. همین که سالهای رفته ات را
بگردی. با آدمهای رفته، با یاران رفته، رفتگانی که دلت برایشان پر می زند. آدمهای
رفته ای که بودنشان یک دنیا بود و نبودنشان درست مانند شعله خاموشی که برای هیمۀ
جانت است تا شعله بجانت بیاندازد که ترا داغ کند با یک یکِ اسم وُ یاد وُ خاطره.
خوب همین است! همین که دنیایی هم اگر به یک انگشت گردانده باشی، روزی می آید که از
سنگ صدا در می آید از تو نه! هزار فریاد در گلویت پنهان کرده، حیران بمانی با
خیالت که بی انتظارت پر می کشد می رود! این تو هستی که کشیده می شوی با خیالت می
روی.
وا می مانی با خیالِ در هم ریخته شده ات یکی یکی
با خودت بگویی بشنوی مانند این بهار تا آن بهار آماده کردنِ شالیزار از کاشت تا
برداشت که باز همین است کار و بار وبا خودت مرور کردن و مانند اسب رها شده در دشتِ
گستردۀ بی انتها تاخت بزنی خوشخوشانه از یاد و یک سکوتِ تا چشمت کار می کند دم فرو
بری با فریادهای پنهان شده ات.
گاهگاهی برای خودت هوار بزنی از یادِ تازه بیاد
آمده و سالهای رفته که چطور تا کنون ندیده بوده ای با این همه دیدن. درست مانند راهی
که سالهای سال از آن گذشته ای و یک بار هم شاید نشده باشد که سرت را بلند کرده
باشی در و دیوار و درخت و شاخه های گسترده را دیده باشی. داشته ات را وقتی
خوشخوشانی کرده باشی که از دست رفته باشد. همین است! همین! هیچ چیز همیشگی نیست و
هیچ چیز همانطور نمی ماند که بود. درخت و شاخه و علف هرز و حتی خاک، هر آهی که می
کشی همانطور نمی ماند که بود. بدبختیِ آدمی این است که وقتی این را می فهمد که
دیگر چارچرخش دارد هوا می شود!( کنایه از رسیدن مرگ است)
درست انگار همین دیروز بود که مادربزرگ روی
حصیرهای پهن شده بر ایوان نشسته بود و وسایل شخصی اش را دور خودش بهم می ریخت و
حالا نوبت نشستنِ تو رسیده که با بچۀ دخترت خیالت را کندوکاو کنی. یک فرقی که
مانده است این است که مادربزرگ روی حصیر پهن شده بر ایوان می نشست و تو روی تشکچه
پهن شده در بالکن. چشم مادر بزرگت به درخت و باغ می افتاد و برابرِ چشمان تو دیوار
خانه هایند که انگار تا آن سرِ دنیا قد کشیده اند. وقت تو رسیده است خیالت را
بگردی یادت را بشماری.
همینطور با خودش داشت فکر می کرد که:
- بابا
بزرگ بابا بزرگ!
کوچیناز، بچۀ دخترش بود که داشت از او می
پرسید. کوچیناز درست نفسِ پدربزرگ بود. پدربزرگ هم
نفسِ کوچیناز بود. بیشترِ روزهای تعطیلی و وقتهایی
که کوچیناز از کنار مادر بلند می شد می دوید می آمد کنار پدربزرگ.
پدر بزرگ هم همیشه چیزی برای او داشت. از آبنبات
بگیر تا نقاشی و کتاب. افزون بر آن اینکه کوچینازبا نازش از پدربزرگش دل می برد.
پدربزرگ برای او حرف می زد و از سالهای خوشش می گفت.کوچیناز هم همینطور
هرچه که می خواست از او می پرسید.
آن روز هم پدربزرگ برتشکچه روی بالکن نشسته
بود. روی نردۀ آهنی دست گذاشته خیالش را داشت می گشت و به ابرهای سفید نگاه می کرد
که مانند اسبهای دیوانه تاخت می زدند. آن جور تاخت که گاه گاه با آفتاب بازیِ قایم
با شک کنند رویش را می گرفتند و باز دوباره آفتاب درست مانند آتش یک تنور چشم آدمی
را گرما می داد.
گنجشکی آمد روی نرده بنشیند همینطور رسیده نرسید
جوری که یک شاهین به آن یورش آورده باشد پر کشید رفت. پدربزرگ با چشمانش گنجشک را
دنبال کرد تا اینکه از چشم اندازش بیرون رفت و نشانی از آن نبود. همینطور بفکر
رفته بود که دوباره صدای بچۀ دخترش آمد:
- پدر
بزرگ؟
- ها.....
چیه کوچی ناز؟
- تا
حالا عاشق شدی؟
- من!؟
- آره
کمی بفکر فرو رفت گفت:
- من!
عاشق شده ام!؟ من! آره بچه جان کوچیناز من....
- چه
وقت بود؟
- چه
وقت؟ همیشه عاشق بودم کوچی ناز!
- همیشه؟
- آره
- خوب
اول بار که عاشق شدی کی بود؟
- اول
بار؟
- پدر
بزرگ!! تو همیشه هر چه می پرسم اول تکرار می کنی سپس جواب می دهی. خوب اول بار چه
وقت بود؟
- اول
بار کمی از تو بزرگتر بودم. مدرسه رو بودم. وقت رفتن مدرسه بود.
- کلاس
چند بودی؟
- هفت
- کلاس
هفت دیگر چیه پدر بزرگ؟
- کلاس
هفت؟
کوچیناز خنده ای کرد سپس گفت:
- آره
کلاس هفت!
- خوب آن وقتها
اینطور نبود که کوچی ناز. مدرسه ها دو بخش بودند. دبستان و دبیرستان. پس از دبستان
به دبیرستان می رفتی. دبستان شش کلاس بود و دبیرستان هم شش کلاس. به دبستان می
گفتند ابتدایی به دبیرستان هم می گفتند متوسطه. دبیرستان را که تمام می کردی می
شدی دیپلم. دیپلمه هم آن وقتها اینطور نبود که!
- چطور
بود؟
- دیپلمه ها درست یک
زن بزرگ بودند. پسرها هم که دیپلم می گرفتند یک مرد بزرگ بودند! زمانِ
کودکیهایم دیپلمه ها دانشمندانمان بودند همه چیز می دانستند هرچه می پرسیدیم می
گفتند.
- اینهایی
که میگی با عاشقی چه ربطی داره پدر بزرگ؟
خنده ای کرد که کوچیناز هم خنده اش
گرفت.
- چند
سال داشتی؟
- چند
سال!؟
- آره
- بگذار
ببینیم....
- الان
چند سال داری؟
- الان؟
الان باید شصت را رد کرده باشم.
- نمی
دانی چند سال داری؟
پس از خنده ای گفت:
- شصت
و هفت
- شصت
و هفت چند سال می شود؟
- شصت
و هفت سال
- خوب
شصت و هفت سال چقدره. از اینجا تا کجا شصت و هفت سال میشه؟
- دستهایت را باز
کن. هر دست پنج انگشت دارد. دو دست می شود ده تا. انگشتهای پایت را هم بشمار. هر
پا پنج تا دو تا پا ده تا. پنج تا با پنج تا می شود ده تا دو تا پنج تا با
پنج تا را که ده تاست جمع کنی می شود بیست تا. کنار بگذار. اگر انگشتان دست و پای
سه نفر را بشماری کنار بگذاری سپس پنج تای یک دست را بگذاری روی آنها با انگشتهای
بزرگ دستانت همه همه می شود شصت و هفت. فهمیدی؟
- نه!
- نفهمیدی؟
- نه! آنطور آسانتر
بود پدر بزرگ. اینطور درست مانند نقاشی ات می ماند که به من می گویی از میان آن
خطی را بگیرم و از نقاشی بیرون بروم!
- خوب
بگذار اینطور بگویم کوچی ناز. شش تا ده تایی با یک هفت تایی! خوبه!؟
- شش
تا.....ده تا....هفتا.....نه! این هم سخته پدربزرگ! خوب راحت بگو شش و هفت می شود
شصت و هفت! چرا............
پدربزرگ خنده ای کرد و با خودش گفت:
- ماها دیگر بیهوده
برای خودمان سوت می زنیم! صاف و سادگیِ دوران ما گذشته است! بچه های این دوره چشم
و گوششان باز است! عقل هفت نفر ما را در جیب شان می گذارند! ما بیهوده زور می
زنیم!
به فکر فرو رفت. کوچیناز همینطور به
پدربزرگ نگاه می کرد و منتظرش بود که بگوید. پدربزرگ درست انگار در افکارش غرق شده
بود. رفته بود. رفته بود سالهای سالی که گذشته بود. سالهای سالی که مدرسه رو بود.
کتابها را در دستش گرفته موهایش را آب و شانه کرده با هزار وسواس لباس پوشیده از
آفخرا گذشته، خیابان پهلوی را گرفته نرسیده به بانک ملی، سه راهیِ حاجی
آباد، به داخل حاجی آبادپیچید. از دور شهناز را دیده بود که با دوستانش داشت
به مدرسه می رفت. همان روز بود.
پس از اینکه آهی کشید گفت:
- مادربزرگ تو را
همان روز دیدم. همان روز که داشتیم مدرسه می رفتیم. مدرسه من و مادر بزرگت در یک
خیابان بود. مادربزرگت به تربیت نسوان می رفت من هم دین و دانش. هر دو تا دبیرستان
بودند. از تو بزرگتر بودم کوچیناز.
- پیله
مار؟ پیله مار! اولی بار که عاشق شدی، عاشقِ مادر بزرگ شده بودی؟
- آره!
- همین
یکی!؟
پدربزرگ خنده ای کرد که از داخل اتاق
مادرِ کوچیناز سرش را بلند کرد روی بالکن به آنها نگاه کرد و سرش را
تکان داد.
از خیابان صدای ترمز ماشین آمد. صدایی که انگار
داشت سر می برد. صدای موسیقی از خانه همسایه با دخترشان که داشت می خواند سر آدم
را می برد اصلا هم نمی شد فهمید چه داشت می خواند. پدربزرگ چشمش را بست یک آه
کشید. کوچیناز همینطور خیره شده به پدربزرگ نگاه می کرد. درِ خانه را
زدند. مادر کوچینازاز آیفون گفت:
- کیه؟
پدربزرگ به دخترش نگاه کرد.
مادر کوچیناز تندا تند رفت در را باز کرد. هنوز پدربزرگ تکان نخورده بود
که برگشت. دوستِ همیشگیِ مادرِ کوچیناز بود که آمده بود مانتوی او را
عاریه بگیرد.
کلاغی روی بام خانه نشست. خروس از دور، دو خانه
دور تر، طوری قوقولی قوقو کرد که پدر بزرگ سرش را همان طرف
گرداند. کوچیناز چشم برهم گذاشت. دستش را روی زانوی پدربزرگ گذاشت
سرش را روی دستش. پدربزرگ پایش را طوری جمع کرد که گردن کوچیناز درد
نگیرد. کوچیناز خودش را به زانوی پدربزرگ بیشتر چسباند. پدر بزرگ
موهای کوچیناز را نوازش کرد. کوچیناز شُل شده خودش را جمع
کرده، زانوی پدر بزرگ را بغل کرد.
پدر بزرگ همینطور که موهای کوچیناز را
ناز می داد با خودش زمزمه کرد:
- دلم تنگ است، چرا
دلدار نیست....هزار غم دارم چرا غمخوار نیست..... حالا که مانند بچه گریه می
کنم..... اشک می ریزد مادربزرگت چرا نیست.
کوچیناز هرچه گوشش را تیز کرد که بشنود پدر
بزرگ چه دارد می گوید هیچ نفهمید. آرام آرام سرش را روی دستش که روی پای پدربزرگ
گذاشته بود، بیشتر فشرد و ناز کرد. سپس با ناز پرسید:
- خوب
بعد چه شد؟
- چه،
چه شد؟
- عشق
اولی ات دیگه پدربزرگ. یادت رفت؟ داشتی می گفتی!
- داشتم
می گفتم!؟ من!؟ آه...... آره کوچیناز جان. داشتم می گفتم که.......
تلفن زنگ زد. مادرِ کوچیناز گوشی را
برداشت. پدربزرگ سرش را برگرداند به دخترش نگاه کرد.کوچیناز سرش را بلند کرد
ببیند چه هست.
- پدربزرگ؟
- چیه کوچیناز؟
- چطور
فهمیدی که عاشق شدی؟
پدربزرگ کمی پشت گوشش را خاراند و فکر کرد. هرچه
خواست چیزی بگوید نتوانست. به کوچیناز نگاه کرد و پس از لبخندی گفت:
- هرکسی خودش می
فهمد که عاشق شده کوچیناز! هیچ کس نمی تواند بگوید چطور می فهمد عاشق شده است. فقط
همین را بگویم که آدم وقتی عاشق می شود، همه چیز می شود عشقِ او. هرجا باشد به
هرجا نگاه کند هرکاری که بکند عشقِ اوست که جلوی چشمش است. یک جور داغی یک جور
گرمی یک جور شادی می کند که خودش هم نمی داند چرا اینطور شاد است اینطور.......
چطور برایت بگویم آخر کوچیناز جان! آدم یک جور دیگر است. یک نفر که عاشق
می شود دیگر همانی نیست که بود.
- اِه................پدربزرگ!!!
این را که نمی شود فهمید آدم عاشق است یا اینکه..... فقط.....فقط.....فقط.....
پدربزرگ خنده اش گرفت. کوچیناز هم خندید. پدربزرگ
تا آمد چیزی بگوید کوچیناز گفت:
- من
تا حالا شش تا عاشق شدم پدر بزرگ.
پدر بزرگ را انگار برق گرفته باشد، خشکش زد. به
کوچیناز نگاه کرد. چشم پدربزرگ درست برق می زد.کوچیناز که همینطورر سرش روی
زانوی پدربزرگش بود با چشم باز هوا را یک جور که خنده اش را پنهان کرده باشد نگاه
کرد. پدربزرگ پرسید:
- شش
تا کوچیناز! یکی دو تا هم نه!؟ شششششششش تا!؟
- همه
برایم پی ام می دهند بابایی.
- پی
ام؟
- آره
- گفتی
پی ام. ولی پی ام چیه؟
- پی
ام یعتی پیامک
- آها!
- ولی
نمی خواهم عاشق بشوم بابایی.
- چرا
نمی خواهی کوچیناز؟ عشق آدم را.....
- نه....نه....
بعد مانند مادر بزرگ می شود آدم تنها می ماند. مثل تو!
ابرهای سفید آسمان رفته بودند. باد پیچیده بود. یک
جور باد که درست هر نفسی که می کشیدی بیشتر می شد. از خیابان خاک برخاستته بود همه
جا را داشت خاک می گرفت. درختان دیوانه شده برگهایشان را انگار که مانند آدمهای در
جیغ و شیون باشند، می کندند. پردۀ پنجره طوری تاب می خورد که انگار از جایش کنده
می شد. دور دورها یک گُوله ابرهای سیاه مانند اینکه لشکر می کشیدند تاخت زنان می
آمدند. پدربزرگ کوچیناز را بغل کرده گفت:
- بچه
جان هوا دارد دیوانه می شود همین حالاست که بارانِ دیوانه ببارد همه جا را خیس
کند.
مادرِ کوچیناز از داخل اتاق پدربزرگ را
صدا زد:
- بابا....بابا....بلند
شوید به داخل اتاق بیایید. همین حالاست که باران بگیرد شمارا خیس کند.
کوچیناز به پدربزرگ نگاه کرد. پدر بزرگ روی
صندلی برای بلند شدن خود را جابجا می کرد که بلند شود. کوچیناز دست پدربزرگ را
گرفت که بلند شود. پدربزرگ روی بالکن سرپا ایستاد کوچیناز را بیشتر بخود
چسباند. کوچیناز یک به یک گنجشک که از دست باد گریخته خودش را بالای
پنجرۀ خانۀ روبرویی جمع کرده نشسته بود، خیره نگاه می کرد.
مادر کوچیناز تا بیاید دوباره صدا بزند
پدربزرگ با کوچیناز دست در دست هم از بالکن به داخل اتاق
آمدند. از پشت شیشه پنجره به بیرون نگاه کردند. ابرهای سیاه تمام آسمان را
در خود گرفته بودند. انگار که روز را فراری داده و شب بجایش آورده بودند. همه جا
تاریک و سیاه بود. کوچیناز خودش را به پدربزرگش چسباند. پدربزرگ همینطور
که او را بغل کرده بود گفت:
- مادربزرگت همیشه
هوای پس از طوفان را دوست داشت می گفت هوای پس از طوفان دل آدم را تازه می کند.
انگار که زمین و آسمان آشتی کرده در آغوش هم یک دنیا پاکی به آدم پیشکشی می دهند.
همین.
>> اینقلاب نوبوستنه، رشت خیابان حاجی آباد
دوو تا دبیرستان نهابو کی ایتا پسرانه اونه ایسم " دین و دانش " بوو،
ایتا دیگه یام دخترانه بوو کی اونه ایسما می داستانه مئن " تربیت نسوان"
بینویشتمه ولی فکر کونمه دوروست نبه. هرکی ها دبیرستانه ایسما دانه، مره بینویسه!
ایتا رشت سپاسگزار خایم بون.
