چاچه ننا چاه ننا، کرده خاله نی یه داب - گیل آوایی

چاچه ننا چاه ننا، کرده خاله نی یه داب

گیل آوایی / 13 فوریه 2013

چاچه ننا، چاه ننا، کرده خاله نی یه داب

گیلکه ره چی ناها، کون واسینی، خالی آب

گیله دیهات موزا بو، واگردسه روزیگار

ننا شلخت، نه کرات، نه مورغانه، لیشه، گاب

پاک ده بوبو قاطیسال مردوما قورصه فوخوفت

ننا پلا سوفره سر، ویشتا زاکان شَدَه خاب

دارو درخت، باغو ماغ، سیرو کاکج، توم بیجار

همه چی پاک رُو بامو، دیهاتی خانه خراب

گداباهار تابستان، پاییزه باهار زمستان

پاک ایتا فصل داره سال، ویشتایی فصله بیتاب

بیجار میجار چورا بو، چینی کونه فته رات

گیلک دمردان دره، مملکتام بی صاحاب

هرکه دینی قولقا گیفت، تیره آغوزا دباخت

کپچی دینه لبچی یاا[1]، لوففت کشه بی حیساب

واهیلو تور تا گیره  گابه گو ماله که دوما

هاچین خیالاتی به دولته رهبر مئاب

گیل آوایی وستا کون، بچاب بچابه دیار

آخونده ره چرچره، رهبری یام پیله گاب

برگردان فارسی

حوضچه نیست، چاه نیست، وسیله آب گرفتن چاه رسم نیست

برای گیلک چه هست، بیهوده به زمین کشیده شدن

دهات گیلان موزه شده، روزگار برگشته است

نه غاز هست نه مرغ نه مرغانه، گوساله، گاو

درست شده است سالِ فحطی، غصه مردم را در خود فرو برده

پلو سرِ سفره نیست، بچه ها گرسنه بخواب می روند

درخت و باغ، سیر و شاهی، نشاء برنج

همه چیز بهم ریخته است دهاتی هم خانه خراب

بهارِ گدا[1]، تابستان، بهار پاییز، زمستان

سال انگار یک فصل دارد، فصلِ گرسنگی بیتاب

شالیزار خشک شده، چینی بیداد می کند

گیلک دارد غرق می شود، مملکت هم بی صاحب

هرکه را می بینی در خود فرو رفته، دار و ندار باخته است

آدم لوچ به لب ورآمده می نگرد، منت بی حساب می کشد

تا وقتی که پریشان و دیوانه کفشدوزک را دنبال می کند[2]

دولتِ پیرو رهبر دقیقا خیالاتی می شود،

گیل آوایی بس کن دیار بچاپ بچاپ است

برای آخوندبخور بخور می شود رهبری هم یک گاو تمام عیار است

---

[1] اشاره به مثل گیلکی ست: کپچی لبچه دینه، گِه آقزونا باخ= آدم لوچ به لب ورآمده می نگرد، می گوید دهانش را ببین

---

[1] درگیلان، پس از زمستان که روستایی پس اندازها و هرچه داشته در زمستان مصرف کرده، دوره ای از بهار را در نداری سر می کند تا وقتی که میوه و سبزیجات برسند. این دوره را در گیلان  گدابهار=بهارگدا! می گویند

[2]  اشاره به مثل گیلکی است که می گوید کسی که کفشدوزک را دنبال کند به پشکل می رسد

توجه* پس از انتشار ویدئو، دو بیت ( بیت سوم و پنجم) به این غزل افزوده شده است که  در ویدئو نیست.

گیلکم جنـــــــــــــگله داده می اوخان - گیل آوایی

گیلکم جنـــــــــــــگله داده می اوخان

می گولازه می بـــــــــــــهاره باباخان

جنگلی زاکمه ســــــر پور بمی دوش

دوشــــــــــمنه مردوما دایم به فوران

ناورم دونیــــــــــــــایا می سر بفوروز

ویشتایام سیره جه می سوفره تکان

سبزمه زنده مثاله چـــــــــــــــایی باغ

نه سمه، جـــــــاری یمه مثله روخان

سربوجور آســــــــــــمانا سوسو دمه

آموجم از گاله شانه دیلــــــــــــــــمان

گیل آوایی به خو گیلان کونه نــــــــاز

کرا دوری جــــــــا بوبو میثله توران

فارسی

گیلکم، هوار من، فریاد جنگل است

رنگین کمان بهارم افتخار من است

بچه جنگلم، تفنگ بر دوش من

دشمنِ مردم دایم فراری می دهم

دنیا را نیز سر فرود نمی آورم

گرسنه هم از تکاندن سفره ام سیر است

سبزم، زنده مانند باغِ چای

نمی ایستم، جاری ام مثل رودخانه

سرافرازم، آسمان را به رشک می کشانم

فرا می گیرم از کوه نشینان دیلمان

گیل آوایی به گیلان خود می نازد

فقط ازدوری مثل پریشانها شده است!

گیلآواز: شه بزه گول تی چومه ارسو مانه - گیل آوایی

شه بزه گول، تی چومه ارسو  مانه

بشکسه دیل تی غمه دوره دانه

نه سایی، راشی تی پا مالا داره

چوم تی رافا فاندره ارسو واره

شه بزه گول تی چومه ارسو مانه

پورزماته تی سره کورا بیگیفت

دیل تی واستی شادی یا جه خو جیگیفت

هرتا ارسو چومانه ابرا فاگیفت

ونگه بی تو بُونه، تنهایی دانه

شه بزه گول تی چومه ارسو مانه

خوش دارم کی تی چومانا فاندرم

ارسو آه تی عکسانه سر وارگانم

تی سره کُورا بیگیفته خاطراتا بیشمارم

تو بوشویی بی تو دونیا غم واره

شه بزه گول تی چومه ارسو مانه

شب تی گیسو می خیاله جان پنا

تی چومه شب می خیاله رانما

شب تی تی یانا گمه از تی وفا

تاسیانی ونگا تی چومان دانه

شه بزه گول تی چومه ارسو مانه

ناتمام

برگردان فارسی:

گلِ شبنم زده، اشک چشمانت را می ماند

دلِ شکسته غمِ دوری ات را می داند

نیستی، راه واره ات، جای پای ترا دارد

چشم در انتظارت، راه می نگرد، اشک می بارد

گلِ شبنم زده اشک چشمانت را می ماند

خیلی وقت است که از توگفتن را سرگرفته است

دل بخاطر تو شادی را از خود دریغ کرده است

هر اشک چشم ابرچشم را گرفته است

گریه بی تو بودن را، تنهایی می داند

گلِ شبنم زده اشک چشمانت را می ماند

خوش دارم که به چشمانت نگاه کنم

اشک و آه به عکسهای تو بیاویزم

از تو گفتن را سرگرفته، خاطراتت را بشمارم

تو رفتی، بی تو دنیا غم می بارد

گلِ شبنم زده اشک چشمانت را می ماند

شب گیسوی تو جان پناه خیال من است

چشنان تو شب راهنمای خیال من است

ستاره ها اار شب از وفای تو می گویم

گریه دلتنگی را چشمان تو می داند

گلِ شبنم زده اشک چشمانت را می ماند

می دیله ایشکننا تی خیالا ده ولانم - گیل آوایی

آ گیلغزلا هرکی بتانه بخانه، راستی راستی گیلیکی دانه! بی چاکون واکون ایا نهمه! بازین ایتا دس زنم اگه پیچا پیشکم نزنه!!!!!

آدینه ۱۳ بهمن ۱۳۹۱ - ۱ فوریه ۲۰۱۳

می دیله ایشکننا تی خیالا ده ولانم

هاتو بایه رادوار فونچه چوم تره بخانم

جه تسکه دیل تورا بوستم تی ناما گم با ناز

نانی تو نه نانی بی تو ده تورا بون نتانم

واکفتمه کرا سرسام بیگیته تورمه لات

پیاله من تی چوما فان درم سرا چمانم

نارمه تاب نتانم سر بیجیرو ارسو اوخان

دیلا فوتورکه تی قورصه تی ناما های دوخانم

شبانه ونگا  ده دریا دانه آویرم، قاق

دمرده، می چومه جا ارسو ارسو وا فیشانم

نانی چی بی تو مرا دخشاره غریبی داد

می خاکه ناجه مرا دیلسوجانی ده نتانم

واسوختمه ده بوبوستم هاچینه خاکه هاوا

مرا بیگیفته بیگیر بی تو من چوتو بمانم

می خاکی تو می بیجارانه رقصو بارانی

ده وامرازه کرا بی تو کته رایی بخانم!

گیلچاردانه-گیل آوایی

بوشوم دریا، ایدریا دیل بنالست

چومانه جا هاچین ارسو بوارست

ایوار واخوبا بوم فورشا زه ییم موشت

ایجور کی ساحیلو دریا بکالست

فارسی

رفتم دریا یک دریا دل ناله کرد

از چشم همینطور اشک بارید

ناگهان بخود آمدم به ماسه ها مشت می زدم

طوری که ساحل و دریا فروریخت ( بهم ریخت )

سه تا چاردانه گیلکی با برگردان فارسی - گیل آوایی

توگیلانه جا گی گریه به می کار
می دیل جه تاسیانی به هاچین زار
هاتو کی بوک کونه دیل چوم ایسه پا
واره وارش دوخانه مار آی مار

فارسی

تو از گیلان می گویی کارم گریه می شود

دلم از تاسیانی(دلتنگی،بیتابی) زار می شود

همچین که دل بغض می کند، چشم همراه می شود

باران می بارد صدا می زند مادر، ای مادر

2

بوشوم دریا کنار ایپچه بگردست
خیالا سرا دام، بوشو ونگردست
بیدم آبکاکایی او جور بزه بال
می کارا فاندرست خنده بترکست

فارسی

رفتم کنار دریا کمی گشتم

خیال را پر دادم، رفت برنگشت

مرغ دریایی از آن بالا بال زد

کار مرا دید از خنده ترکید!

3

می دارو می ندار ایرانه خاکه
گولازه می وطن گیلانه زاکه

 باباخان تیرکمان شاله عروس*

قشنگو رنگ وارنگ ایرانه پاکه

فارسی

دار و ندار من خاک ایران است

افتخار وطنم بچه های گیلان هستند

رنگین کمان، کمان زد، عروسی شغال است

قشنگ و رنگ و وارنگ ایران پاک است.

.

* ( اصطلاح گیلکی ست وقتی رنگین کمان زده می شود در هوای آفتاب و باران، و شیرازی ها همین حالت را می گویند پشت کوه شیر بچه می زاید!)

تاسیانی - گیل آوایی

چومه آفتاب دمرده

غوربته ابرانه پوشت

پاک گورخانا بوسته تسکه دیل

وارش امان نده

می ایجگره تاسیانی اوخانا!

فارسی:

آفتابِ چشم چهره پوشانده

در پشت ابرهای غربت

انگار رعد وبرق شده دلِ گرفته

باران امان نمی دهد

پژواکِ ضجه های  تاسیانی را

ایتا چاردانه - گیل آوایی

چره غورصه!؟، ویریز!، دوشمن نیهه شه!

چوما فونچین!، بیدین ارسو فی وه شه!

جوخوفتن، آیو ناله، خانه بی صاب!

نایی میدان، تی دوشمن کی نیشه، شه!؟

فارسی

غصه چرا!؟ برخیز، دشمن می گذارد و می رود

بازکن چشمانت را، ببین اشک می ریزد و می رود

پنهان شدن، آه و ناله، خانۀ بی صاحب!

میدان نیایی!، دشمنت نمی رود!، می رود!؟

تاسیانی - یک فیلم/ویدئو بر روی آهنگ دلنشینی اثر و اجرا هنرمند دیارم حسین تقی نژاد

آگهی برای نشانی و شناسه های وبلاگ - گیل آوایی

دوستان، یاران و خوانندگان گرامی

درود بر شما

شاید یادآوری این نکته لازم باشد که وبلاگهای من به دسته های زیر با هدف انتشار کارهایم باز و قسمت بندی شده اند:

1-       وبلاگ شورم، سروده ها و داستانهای فارسی ام

2-      وبلاگ شورم1، دربرگیرنده مقالات و سروده های سیاسی

3-      وبلاگ شورم2، کلیه کارهایی که به فارسی برگردانده ام

4-   وبلاگ تاسیانه ها، کلیه اثار گیلکی شامل سروده ها، داستانها و فایلهای صوتی/تصویری ( همین وبلاگ )

برای رفتن به هر یک از وبلاگهای بالا، روی آن کلیک نمایید

با مهر

گیل آوایی

چندتا گیلیکی تاسیانه - گیل آوایی

می تامبزه اوخانا

جه پیاله واورس

بی تو ایسانه شبانا!

فارسی:

هوار سکوت مرا از پیاله بپرس

شبهای بی تو بودن را

.

موشتو پیاله یو ایتا ایجگره قاقی

شبو تی تی یانو می تماشا

تی عکسه قاب

فارسی»

مُشت وُ پیاله وُ یک ضجه مات بودن

شب وُ ستاره ها و تماشای من

قاب عکسِ تو

.

اوووووووووووه!

آسال تا اوسال! تی یاد!؟

خوابو بیداره واورس!،

می بوگو بیشتاوه

تی چومانه مرا

آه

این سال تا آن سال یادِ تو!؟

از خواب و بیداری بپرس

بگو مگوی مرا

با چشمانت.

.

پیاله یام مسته دباخته

جه انهمه تاسیانی

دیل تی مرا بُونه ره

مسته بانه گیره.

فارسی:

پیاله هم مستی باخته

از اینهمه دلتنگی

دل برای بودن با تو

مستی بهانه می گیرد.

.

کشا گیفته خیالا

مُلو دریایو ایتا دونیا ارسو

شبو تی یادو می تورابون

وای

دریادیلام

میدیله سوجه!

دورم

دوری

دور!

فارسی:

خیال را بغل کرده

موج شکن وُ دریا و یک دنیا اشک

شب و یاد تو و دیوانگی من

وای

دلِ دریا هم

برای دل من می سوزد!

دورم

دوری

دور!

شندره منظومه- 5 قسمت با هم - گیل آوایی

دوستان

این ویدئوها پیشتر منتشر شده اند اما در یوتیوب همراه با 277 ویدئو ام کاملا پاک شدند. آنها در بایگانی داشته ام و دوباره بارگذاری کرده ام. این منظومه، شندره،  یکی از نخستین کارهای من است که به عبارتی بلندترین منظومه گیلکی ست( نزدیک به 500 بیت است). این منظومه را با حس و یادمان و مشغله های ذهنی و عاطفی ای که نسبت به زحمتکشان تهیدست شهرم رشت داشته ام، سرودم. در ساختار کلی  منظومه، داستان به یک روال هارمونیک و هماهنگ پیش می رود وبلحاظ ساخت و پرداخت شعری( عروض) پرشها و نارسایی هایی هست که می بایست ویرایش می کردم. این نارسایی ها پس از سالهایی که گذشت، بیشتر بنظرم می آید و می پذیرم که باید ویرایششان می کردم. حجم کارهای این زمانی از ترجمه ها تا شعر و داستان و.....مرا از بازنگری و ویرایش کارهای سالهای پیشین، باز می دارد. امیدوارم تا نفس به آخر نرسیده، کارهایم را در زنده بودنم، پالایش و ویرایش و پذیرفتنی کنم. هر چه هست تلاشی از روی عشق و پیوند  به دیار و مردمان من است. با این شوق و شور و احساس، زنده ام.

با مهر گیلکانه

گیل آوایی

شه بزه گول تی چومه ارسو مانه - شاید ایتا ترانه ره - گیل آوایی

شه بزه گول، تی چومه ارسو  مانه
بشکسه دیل تی غمه دوره دانه
نه سایی، راشی تی پا مالا داره
چوم تی رافا فاندره ارسو واره

شه بزه گول تی چومه ارسو مانه

پورزماته تی سره کورا بیگیفت
دیل تی واستی شادی یا جه خو جیگیفت
هرتا ارسو چومانه ابرا فاگیفت
ونگه بی تو بُونه، تنهایی دانه

شه بزه گول تی چومه ارسو مانه

خوش دارم کی تی چومانا فاندرم
ارسو آه تی عکسانه سر وارگانم
تی سره کُورا بیگیفته خاطراتا بیشمارم
تو بوشویی بی تو دونیا غم واره

شه بزه گول تی چومه ارسو مانه

شب تی گیسو می خیاله جان پنا
تی چومه شب می خیاله رانما
شب تی تی یانا گمه از تی وفا
تاسیانی ونگا تی چومان دانه

شه بزه گول تی چومه ارسو مانه

تمانانوبوسته

برگردان فارسی:

گلِ شبنم زده، اشک چشمانت را می ماند

دلِ شکسته غمِ دوری ات را می داند

نیستی، راه واره ات، جای پای ترا دارد

چشم در انتظارت، راه می نگرد، اشک می بارد

گلِ شبنم زده اشک چشمانت را می ماند

خیلی وقت است که از توگفتن را سرگرفته است

دل بخاطر تو شادی را از خود دریغ کرده است

هر اشک ابرچشمان را گرفته است

گریه بی تو بودن را، تنهایی می داند

گلِ شبنم زده اشک چشمانت را می ماند

خوش دارم که به چشمانت نگاه کنم

اشک و آه به عکسهای تو بیاویزم

از تو گفتن را سرگرفته، خاطراتت را بشمارم

تو رفتی، بی تو دنیا غم می بارد

گلِ شبنم زده اشک چشمانت را می ماند

شب گیسوی تو جان پناه خیال من است

چشنان تو شب راهنمای خیال من است

ستاره ها را شب از وفای تو می گویم

گریه دلتنگی را چشمان تو می داند

گلِ شبنم زده اشک چشمانت را می ماند
ناتمام

دو تا گیلکی چاردانه - گیل آوایی

چی یه دونیا مره بی تو، جهندم

خایم دریا بشم ده وانه گردم

مثاله لوتکایم بی تو بوشو آب

ماری جان تو بوشویی من دمردم

(هاتو کی تو بوشویی، من دمردم!)

فارسی

چه هست دنیا برایم بی تو، جهنم

می خواهم بروم دریا دیگر برنگردم

بی تو مثل قایق رفته آب هستم

مادر جان تو رفتی من غرق شدم

( همچین که تو رفتی، من غرق شدم)

.....

آخه بی تو مره دونیا چی واستی ست!؟

مرا هرکی دینه گه کی طرف کیست!

جه ارسو پاک ایسم وارش هاچین هیست

بدا فارسی بگم هیست تر زمن نیست!

فارسی

آخر بی تو برایم دنیا برای چیست!؟

هرکس مرا می بیند می گوید طرف کیست!

از اشک درست شدم باران، کاملا خیس

بگذار فارسی بگویم خیس تر از من نیست!

بوگفتمه بکنم دیل جه تو می غورصا دوارم - گیل آوایی

بوگفتمه بکنم دیل جه تو، می غورصا دوارم

بیدم نه غورصا دوارم، نه کندنه دیلا  دارم

چومانه ارسو داره، نقشه تی چوما، می ساز

شبانه درده دیلا، زخمه زخمه گه وا بوارم

هاچین بیگیفتمه سرسام، اتو کی حایرانم

بیگیفته ابرانا مانم، کی نه وارم، نه نوارم

نانی شواله کشم، واهیلم، هاتو قاقم

نانم گیرم جه تو ول، یا می غورصه جا وارم

بجانه رقصا مانی، دیل بری، دپرکانی

روزان تی ره آویرم، شب تی واستی بیدارم

چی فو زنی تی بوسوختا،  تی گورشه کایا، وای

پیالا فاندرمه، تی چوما دینم، زارم

تی عکسه قابا گیرم کش، تی چومانا دم ناز

جه دوری ول گیرمه ول، هاچین اوروشوارم

گیل آوایی بی نوخون جوش زنه، ننا ده وفا

هاچین کاره خو کلا، لیسکا بوستا گه قارم

فارسی:

گفتم دل بکنم از تو از پسِ غصه ام بر آیم

دیدم نه از پسِ غصه بر می آیم نه دلِ کندن را دارم

اشک چشمها نقشِ چشمان ترا دارد، سازِ من

دردِ دلِ شبانه را زخمه زخمه می گوید باید ببارم

بیهوده کلاف سردر گم شده ام حیران هستم

ابرهای گرفته را می مانم که نه می بارم نه نمی بارم

نمی دانی شعله کشانم، سرگشته ام، حیرانم

نمی دانم از تو شعله می کشم یا از غصه ام می بارم

مثل رقص برنج را می مانی، دل می بری، خواب می بری

روزها بخاطر تو گم شده ام، شب بخاطر تو بیدارم

برا چه سوخته را، داغ شده ات را می گیرانی، وای

به پیاله نگاه می کنم چشم ترا می بینم، زارم

قاب عکسِ ترا بغل می کنم، چشم ترا ناز می دهم

از دوری شعله می کشم شعله، انگار پاک سوزانم( مترادف فارسی که گویای " اوروشوارم را بدهد نیافتم!)

گیل آوایی بیهوده بی قراری می کنی، وفا دیگر نیست

بیهوده روی حرف خود ایستاده، به لوس شده، می گوید قهرم

گیلچاردانه یان: تو یام می دیله غورصونه نودونی - گیل آوایی

تو یام می دیله غورصونه نودونی

هاچین چونه زنم تو ما نومونی

نودونی تی چومه امرا شمه خُو

هیتو تی یادِه کارم زندگونی

برگردان فارسی

تو هم غصه های دلم را نمی دانی

بیهوده چانه می زنم، تو مثل من نیستی

نمی دانی که با چشم تو بخواب می روم

همینطور با یاد تو دارم زندگی می کنم

.

می دیل ناز دانه های تی چومه، مویه

تَه خانه دیل، هیتو پور چونه گویه

تته رج ایشماره تی گیسو ده ناز

دانه موچی شبانده روز تی رویه

فارسی

دلم همینطور ناز می دهد چشمت را، مویت را

ترا می خواهد دل، همینطور چانه می زند، پرگوست

ردیف می شمارد گیسویت را ناز می دهد

شب و روز رویت را می بوسد

.

چی کارم مو، نونم، دیل واهیله، تور

هیتو فیکرا شونه، بی تو شنه گور

چی خانه روزیگار آی داد، بی داد

میرم مو، بی می لاکو دیل پوره پور

فارسی

چه دارم می کنم، نمی دانم، دل پریشان است دیوانه

همینطور به فکر می رود، بی تو به گور می رود

چه می خواهد روزگار، ای داد بیداد

می میرم من، بی یارم، دل پر است پر

.

گیرم بشکسته دیلا پا بنایی

هاچینه چوم برایا جا بنایی

چی دانستیم تره نامردی یه داب

بوشویی بی وفایه را بنایی

فارسی

گیرم بر دل شکسته پا گذاشتی

بیهو ده چشم به راه را جا گذاشتی

چه می دانستم برایت نامردی رسم است

رفتی برای بی وفایی راه گذاشتی

بازام ول بیگیفتی جه تی تسکه دیل تاسیانی - گیل آوایی

هیجدهم اکتبر2012

بازام ول بیگیفتی جه تی تسکه دیل تاسیانی

کرا غوربتام رابرا گه بوسوج ارسو مئن وا بمانی

جه دوری چی واستی کودن ایجگره امرا ول زئن

نی یافی تو هرماله هی کس بوکونه تره همزبانی

آویری مثاله ایتا چکه ارسو فی وه از تی چومان

هاتو گورشابی های واسی دیلمانی[1] بخانی

تره دیل بدیل بی هاچین خوشکه ولگی دری باد

اسیری تی قسمت، تره گی، خانی را برا دیلمانی

گایی دیلا دی پر تره شی هاتو پوررضا هیلو[2] امرا

کرا ونگ زنی ارسو وارش دیمه سر دُو وانی

مثاله ایتا پاکچینا بوسته جنگل کرا واهیله قورصه دیم

هاتو آه کشی تی می یان گورخانا بو اوخانی

به داری نداری نی یه پاک آویری جه یاران

تی داده تی بیداد بخانی غریبانه گوسن دوخان[3]ی

گیل آوایی وسته همش آیو ناله جه دوری

کرا ماره ناما دوخانی، ده وسته دمردانا مانی

فارسی

باز هم شعله گرفته است دل از دلتنگی

در این غربت راه به راه می گوید بسوز میان اشک باید بمانی

از دوری چه باید کرد با بغض و شیون آتش گرفتن

نمی یابی به ندرت کسی با تو همزبانی کند

گم شده ای مانند یک قطره اشک که از چشمانت می ریزد

همینطور داغ می شود هی باید دیلمانی بخوانی

دل به دل می شوی برای خودت درست مثل برگ خشک که در باد هستی

اسیری قسمتت است برای خودت می گویی مرتب هی دیلمانی می خوانی

گاهی دل را پر می دهی  با هیلوی پور رضا برای خودت می روی

گریه می کنی و باران اشک بر گونه ها می دوانی

مانند یک جنگل از ته بریده شده سرگشته و خاموش

همینطور آه می کشی در خودت مانند پژواکِ رعد و برقی

به داشتن نداشتن نیست انگار از یاران گم شده ای

دادِ توست بیدادت غریبانه گوسن دوخوان هستی

بس است گیل آوایی، همیشه آه و ناله از دوری

نام مادر را صدا می زنی، بس است، غرق شده ها را می مانی

---

[1] یکی از گوشه های شور  و آوای دلنشین آن

[2] یکی از ترانه های بسیار دلنشینی که زنده  یاد پوررضا آن را به زیبایی اجرا نمود

[3]  یکی از گوشه های آوازی گیلان( ترانه هیلوی که در بالا نام برده شد در همین گوشه آوازی ست.)

دیرو دیل بردنو دیل بوستنو دیل خاستن بو - گیل آوایی

دوازدهم اکتبر2012

دیرو  دیل بردنو دیل بوستنو دیل خاستن بو

کس کسه مردنو پاک ایدیلو جان واستن بو

کرا دونیا امی شین کس کسا دئن بو رادوار

چومانه شوقه مرا دیلخوشی دان پاستن بو

دیرو فردا کرا ایمرو بوبو بی هم دیگه یار

کی دانستی امی دیلداگی دیل چاستن بو

ده اگه چوم به تی چومام دکفه دیل نیبه قاق

کی وفایام تی شینی، بی وفا یارستن بو

کرا داب بو تره دیل بردنو دیل گورشا به زار

دیرو دیل بردنو دیل ایمرو فیچالستن بو

چی بوبو ایمرو بجوز واهیلا بوستن دیله کار

من نانستیم تره دیل ایشکنن نام شاستن بو

گیل آوایی هاچینه دیلخوشا کود با تی نیگاه

دیرو مستی تی مرا ایمرو دوخوشاستن بو

برگردان فارسی:

دیروز دل بردن وُ دلشدن وُ دل خواستن بود

مردن برای هم دیگر یک دل و جان خواستن[1] بود

انگار دنیای ما دیدن یکدیگر در هر راهی بود

با شوق چشمان پاییدن دلخوشی دادن بود

فردای دیروز، باری امروز شده بدون همدیگر، یار

چه کسی می دانست که دلداگی ما دل را فسردن بود

دیگر چشم به چشم تو هم اگربیافتد، دل حیرانزده نمی شود

اینکه وفای تو هم بی وفایی جرات کردن بود

انگار رسم بود برایت دل بردن و دل بسوزد(داغ شود) وُ زار

دلبری ی دیروز وُ امروز دل را چلاندن بود

 چه شد امروز کار دل جز سرگشتگی

من نمی دانستم دل شکستن هم توانمندی بود

گیل آوایی بیهوده دل خوش کرد با نگاه تو

مستی ی دیروز با تو، پژمرده شدنِ امروز بود

---

[1] واستن در زبان گیلکی به معنی هوس چیزی کردن یا داشتن است

ایتا چاردانه جه تاسیانی پوررضا ره – گیل آوایی

تونام کی نه سایی ده کی بخانه!؟

چوتو بی تو گیلک غوربت بمانه!؟

گوسن دوخون، امیری،  دیلمانی

بخانه دیل چومام ارسو فیشانه!

برگردان فارسی:

تو هم نیستی، دیگر چه کسی بخواند؟

چطور بی تو گیلک در غربت بماند؟

گوسن دوخون، امیری، دیلمانی[1]،
بخواند دل، چشم هم اشک بیافشاند!

---

[1] از گوشه های آوازی گیلان

گیلداستان: آویرابو - گیل آوایی

آویرابو

گیل آوایی

نه خودا اونه مرا کار داشتی نه شیطان. جه همه آویرا بوسته خو جوخوفته دردانا هوار کودی. نه موش ایشتاوستی نه دیوار. جه هفت دولت ازاد، هرچی خاستی خوره گفتی، دونیا جایام حیساب نبردی. آویرابوسته صدایام مردمه ره آویره! نه هیکس اونه ایشتاوه نه هیکس اونا دینه! نه شهره مئن ایسا نه یام نه سا. هاتو هاخاکه جیوانی دباخته مئن، آیروا بوسته بو. خو خاکه مئن خو شهره مئن آویرابوبو، هامه جا ابسابو یو هی جایام نه سابو. آخه آدم کی خو آدمی مرا حیساب نایه، ایسانو نِسان مملکته مئن ایتا یه. زنده یو بمرده توفیر ناره. خاکو وطن و دولتو هرچی کی بخایی بیگی اوشنه ره یه کی پیادا سواره ده بازینام پیادانا گوزبجیبا کونه ده. هاتویه کی وختی آدم خو آدمی مرا حیساب نایه، خوره شه خوره آیه خوره کفه خوره ویریزه تا وختی کی انه چارچرخ هوا ببه. بازین نه انه امون نه انه شون،  نه ربطی نه ثبتی. وختی یام کی ثبتو ربطه آدمی نبه، آدم هاتو گوتورمایی آیه یو شه. خاکه مانستن باده دس.

روزان انه کار بوبوسته بو تومامه شهرا متر کونی. جه کوچان بیگیر تا خیابانان. جه باغ بیگیر تا بولاغ. یک روندام خومرا گب زه یی. یانی هی کس اونه مرا بوگو بیشتاو نوکودی. هر که یام فاره سه یی یا شوخی کودی یا فوش دایی. اونام کی نا فوش دایی نه شوخی کودی، خو ترسه جا جه جهنم ایچی انا فادایی گفتی مرا دوعا بوکون. همیشکام هاتو کی خاستی دوعا بوکونه خوره خوره گفتی:

-         دوعا بوکونم کی چی ببه! انهمه دوعا بوکودم مرا، انام می آخره عاقبته! بازین ترا چی دوعا بوکونم!

خو سرا تکان دایی یو خو فکرو خی یالا چورتیکا آمویی.

هاچین ایتا دونیا گب داشتی. هی کسه ره نوگوفتی. ایتا دونیا بارا خود کول فاکه شه یی. هرتا سنگو سفالو درو دیفارام ایچی انه ره نشانه داشتی. جه زاکی تا پیله مرداکی . جه ویشتایی تا شکم سیری. جه داد تا بیداد جه خاب تا بیدار جه یار تا اغیار. هاتویام خوره گفتی یو خوره ایشتاوستی یو خورا آوه جا دایی:

-         چی خاستیم کی اتو هامه چی واگردانه سرا بو. می ازار کی پوتارام نرسه یی چره می خاکه مئن آویری می قسمت بوبو.

او روزام خوره خوره بوگو بیشتاوا دوبو یو شون دو بو. هاچین ایتا موشته بوبوسته خورا فاکشانن دوبو. پیندره پاره دوکوده هاتو کرف آبادا دوارسته ایتا آپچین خرته خاشاک خو دس بیگیفته دیفارکنارا بیگیفته هیزارتا خی یاله مرا شون دوبو. انه دیمپر خوشکه بیجاره جه آب جیگیفته مانستن خاله خاله بوبوسته بو پاک ایچکه آبه ره  زالاش باورده بو. هاتو خو خی یالا وامختان دوبو، شون دوبو کی چومارسرا پورده جیر چشمه سر آب بوخوره.

زباله بو، زباله یام کی بوستی تومام رشت پاک زباله خابا شویی، ملخ پر نزه یی. زلزله یام یکبند خاندان دوبو، چی چی نی گاگلف فوتورک زه یی ایتایا چانه دوستی، زلزلانه جانترس، چیچی نی یانه دس خوشانه صدایا جیگیفتیدی ولی ایدقه نوبوسته بازام زباله اوپه رایا( اوپرا) را تاوه داییدی. بی زلزله یام کی خاب زباله نیبه. زباله افتابسوجانه نما،  زلزله اوپه رایه. زلزله نبه، زباله قو وت ناره.

خیلی زماته کی هاتو رشته مئن آویرابو داشتی. هی کس نوبو کی ایتا چکه آب اونه گولی دوکودی بی.

سنگکی جا ایتا تیکه نان فاگیفته، کورده ایاز کچه مرا بمانسته جاقول ماقولا سنگکی نانه من موشته بوکوده فادابو اونا  تا نهارا ویشتا نمانه.

هاتو آپچین بدس فاکش فاکش خیاله کی ایتا دونیا سنگینی اونه کوله سر ناها، دیفارکش خوره خوره شون دوبویو، گاگلف آه کشِنه مرا خو دردانا ایشماردی. خوره گفتی، خوره ایشتاوستی یو بازینام خورا آوه جا دایی:

-         چی خاستیم کی اتو هامه چی واگردانه سرا بو. می ازار کی پوتارام نرسه یی چره می خاکه مئن آویری می قسمت بوبو.

کاسه گول خیابانه  کنار ترمز بوکوده تا اونه موسافر پیادا به. ایتا بوق بزه اونه ره. خو سرا واگردانه کاسه گولا لوچان بزه بوگفته:

-         بوشو بدا باد بایه

کاسه گول ایتا پن زاری اونه ره تاوه دایو بوگفته:

-         آی قاب باز انا ایتا کانادارای فاگیر زالاش ناوری زباله مئن   

پنزاری یا اوسانه ایتا کونه وره کی غمزه آیه یو کاسه گولا بخنده تاوه ده.

هاتو کی آپچینا ادس اودس کودان دوبو داناعلی جا مشته خانم بیرون آیه دینه کی اون کرا دیفاره کش شون دره. بودو بودو خیابانا دواره آیه اونه کنار ایتا موشته نانو پنیر و سبزی که جه خو نذری سفره اوساده بو فادا اونا  بوگفت:

-         بوخور مرا دوعا بوکون

مشته خانما فاندرسته. همیشکام هاتو کی اونه چوم دکفتی مشته خانما، اونه چوم هاتو بو کی پاک خاستی بگه:

-     آخه مار خاخور! کل اگه طبیب بودی خو سرا دوا نمودی! اگه دوعا مرا کار چاکوده بوستنی بو تا هسا واستی من راکه فلر بوبوستی بیم! انهمه دوعا مرا، من می شهره مئن آویرم! بازین ترا چی دوعا بوکونم!؟ خایی کومک بکونی خاب کومک بوکون! آدم واستی آدمه داد فاره سه ده!

ولی هیچی نوگفتی. یانی چی بوگفتی بی. اونه حرفه ره پیچایام شیب نزه یی تا چی برسه مشته خانم! هاتو هاتویام همیشک وختی اونه چوم دکفتی مشته خانما کی اونا ایچی فادان دوبو، ایتا پیچه مشته خانما فاندرستی ایتا پیچه خورا فاندرستی بازین ده یی، نه هیچی تفاق دنکفته بو. دوعا پوعایام هاچین حیکایته.  مشته خانم هو مشته خانم بو. آویرابو هو آویرا بو.

چومارسرا پوردا دواره. چشمه لب فوروز آیه. آپچینه خرتو خاشاکه نیهه خو ویرجا، خو دیمپرا اب زنه یو شکم سیرابو خودسه مئن ابا اودوشه. نانو پنیرو سبزیو جاقول ماقولا جول جولیکی فه وه ره، پاک جه ویشتایی بیچاره چکره رمق ناشتی. شکم سیرابو پسی، واشانه سر درازا کشه، ایوخت واخوبا بوسته کی ایتا جوانه که صدا جه  راشی بامو:

 ایشو بوشم روخونه[1]

ستاره ما دوخونده

بوته ایشو نمونه

بوته ایشو نمونه

تمام

---

[1]-  شو شو شو

شوی استبداد آخر گوذرنه

وای آخر گوذرنه

خو خو خو خوی بیچارگان ایروز پری نه

وای ایروز پرینه

ایشو بوشوم روخونه

ستاره ما دوخونده

بوته ایشو نمونه

بوته ایشو نمونه

جه  مأمد امینی ( م.راماتخلوص گود)، ۱۵۲۱ دیلمی، شریر ما نهم (۲۳ دی ما ۱۳۲۶ هجری شمسی) لاجؤنˇ مئن، ایته میؤنه شهری خانواده مئن به دونیا بمأ و خو ابتدایی و متوسطه تحصیلاته هو شهرˇ مئن تمنأ گوده. - آ بخشا جه ویکیپدیا فارسی بیگیفتم.