کتکتاز- 101گیلچاردانه - چاردانه های گیلکی با ترجمۀ فارسی - گیل آوایی IranianFolks-quatrain-katkataz

یک اشاره:

نوشتن و سرودن به زبان گیلکی برایم بیش و پیش از اینکه بیان ناگزیر فکر و حس  نوستالژیک به زبان مادری باشد (که صد البته حال و  هوای ویژۀ خود را دارد)، تلاش برای بازآفرینی و بازشناساندنِ رنگی از رنگین کمان ادبیات بومی میهنمان است.

زبان گیلکی اگرچه به دلایل مختلف، از جمله غالب بودنِ زبان فارسی، آن گونه که باید و شاید از بهره گیری و فراگیری بازمانده است و بیش از اینکه زبان نوشتاری باشد، زبان گفتاری ست که همین حالتِ گفتاری شدنِ زبان گیلکی، واژه های زیادی از زبان فارسی را بخود گرفته و امروزه می بینیم که زبان گیلکی بیشتر فارسی با لهجۀ گیلکی ست تا بکارگیریِ واژه  های اصیل گیلکی که می توانست باشد. نوشتن، سرودن و حتی گفتن به زبان گیلکی وقتی نمایان تر و گیلکانه است که از واژه های با ریشۀ در همین زبان بوده باشد. از این نگاه است که گاهان نوشتن و سرودن، بسیار پیش آمده که بخواهم دنبال واژه های فراموش شده باشم یا حتی دنبال آن بگردم. چنین حالتی در نوشتن بیشتر است اما در گفتار چنان فرصت یا حتی حوصله ای شاید نباشد ولی برای فراگیری و بکارگیریِ درستِ زبان گیلکی باید نه تنها مسئولانه برخورد نمود بلکه ناگزیر به یادگیری و فراموش نکردن آن هستیم. وقتی فارسی را با لهجۀ گیلکی بکار می گیریم( چه گفتاری و  چه نوشتاری) عملاً به تخریب زبان گیلکی می پردازیم. غلط آموزی و غلط آموزاندن، از نیاموختن بدتر است!

به هر روی، تا کنون چند مجموعه داستان، غزل، چاردانه( رباعی و بویژه دو بیتی) به زبان گیلکی منتشر کرده ام. فهرست این مجموعه ها در بیوگرافی ام( پایان همین مجموعه) آورده شده است. "کتکتاز" را که معنایی اشاره ای به مباهات و غرور و پُرآوازی دارد، برای همین مجموعه برگزیده ام. برگردان فارسی همۀ چاردانه ها را نیز به هر یک افزوده ام تا برای غیرگیلکهای علاقمند  به ادبیات بومی ایران بویژه گیلکی، مورد استفاده باشد. خواهش من از گیلکها این است که بکوشند گیلکی را بخوانند تا به خواندنِ به زبان گیلکی عادت کنند. بیشتر ما گیلکها به خواندن نوشته ها به زبان فارسی عادت کرده ایم و از همین نگاه، خواندن به زبان گیلکی برای بسیاری از گیلکها دشوار است. برای رفع این مشکل تنها راه عادت کردن به  خواندن به زبان گیلکی است. زبان گیلکی را فقط گیلکها می توانند زنده و بارور و بالنده نگه دارند. چنین باد.
با مهر
گیل آوایی
.
توجه: این مجموعه با فورمات پی دی اف در سایت مدیا فایر منتشر شده است و پس از دانلود کردن قابل خواندن می باشد. در سایت مدیافایر، خطِ فارسی خوانا نیست.  برای دریافت یا دانلود کردن آن همینجا کلیک کنید.

هفتا گیلچاردانه، ماره یاده مرا= هفت چاردانۀ گیلکی با یادِ مادر - گیل آوایی

0

بوشویی تو، می دیل بی تو بمرده

می ارسُونه می یان بی تو دمرده

هاچین هی لوی بوبوست میدادوبیداد

تی شون، می بونه دونیا مئن ببرده!

فارسی

تو رفتی، دلم با بدون تو، مُرده است

میان اشکهای من بی تو غرق شده است

فقط آوازِ "هی لوی" شد داد وفریاد من

رفتنت، بودنِ مرا در این دنیا، برده است.

1

ماری جان تی چومان می ارسو آیه

تی یاده امرا چوم ارسو نیگایه

هاتو وارش به می چوما بره آب

می دیله ناجه تی اوو کتله صدایه

فارسی

مادر جان چشمان تو، آهِ اشکِ من است

با یاد تو چشمان من نگاهِ اشک آلود است

همینطور باران می شود چشمم را آب می برد

حسرت دلم صدای دمپایی چوبی توست!

( بقول استاد کدکنی، شعر ترجمه پذیر نیست! این هم نمونه اش. کتله در زبان گیلکی و صد البته در این شعر زیبایی خودش را دارد که در ترجمۀ فارسی آن زیبایی اش از بین می رود!)

2

می ما را یاد آرم، می دیل زنه ونگ

دیله شیشا هاچین غورصه زنه سنگ

مثاله بشکسه شیشه به می یاد

شواله بُون، سوجئن به دیله آهنگ!

فارسی

مادرم را یاد می آورم دلم می گرید

شیشۀ دل غصه فقط سنگ می زند

مانند شیشۀ شکسته می شود فریاد من

شعله کشیدن، سوختن می شود آهنگِ دل من!

3

دانی تی شونه جا می دیل بمرده!؟

دانی می ارسو مئن، می دیل دمرده!؟

دانی گوسن دوخون بوبوسته می داد!؟،

تی شون، پاک می دیل از دونیا ببرده!

فارسی

می دانی با رفتنت دلم مرده است!؟

می دانی دلم میان اشک غرق شده است!؟

می دانی گوسن دوخون شده است فریادِ من!؟،

رفتنت انگار دلم را از دنیا برده است!

4

می ماره یاده امرا بم هوایی

تورا بم واهیلا بم چوم برایی

آ دونیا مئن هاچین بی شات خورم تُو

ننا بی ماری هرماله دوایی!

فارسی

با یاد مادرم بی قرار می شوم

دیوانه می شوم، از چشم به راهی سرگشته می شوم

در این دنیا بیهوده سر پایم هستم( بی شات تُو خوردن ترجمه اش سخت است!)

برای بی مادری ندرتاً دوایی نیست!

5

بازام تی یاده کی دیلا دیهه ناز

تی لالایی ره هانده دیل زنه ساز

تی شون آمون تی امرا خانه بُون زاک

پلا سُوختا جه تی دس موشتا زئن گاز!

فارسی

باز هم یاد تو هست که دل را ناز می دهد

برای لالایی تو دل ساز می زند

با رفتن آمدنِ تو در خانه بچه شدن

لقمۀ ته دیگ را از دستت گاز زدن

6

جه مار گفتن اونام فارسی، چی واستی!

می مار گیلک مرا فارسی نخاستی!

همیشک گیلکی دایی مرا ناز

می ماره امرا فارسی گب نشاستی!

فارسی

از مادر گفتن آن هم فارسی، برای چه!

مادرم مرا گیلک می خواست فارسی نمی خواست

همیشه گیلکی نازم می داد

با مادرم فارسی نمی شد حرف زد!

.

ودیئوگیلغزل: بخون بینیشتده مردوم چی عاشقانه بگم - گیل آوایی

برای متن گیلغزل و برگردان فارسی آن همینجا کلیک کنید. این ویدئو کوتاه شدۀ ویدئوی پیشین است که برای قابل استفاده تر بودن در داخل ایران کوتاه شده است

شیشتا گیلچاردانه ( با برگردان فارسی)- گیل آوایی

0

هاچین تینتیر نامو نوبو آویسی

باباخان تیرکمان شاله عروسی

لُرو کوردو گیلک تورکو بولوچ فارس

ایتا نامیم کی ایرانی نیویسی!

فارسی

بیهوده به رخ نکش هوو نباش

رنگین کمان است و عروسی شغال

لر و کرد و گیلک و ترک و بلوچ، فارس

یک نام هستیم که ایرانی می نویسی 

هنگام رنگین کمان در گیلان می گویند عروسی شغال است و ددر استان فارس شنیده ام که می گویند پشتِ کوه شیر در حال زاییدن است.

1

رادواران ولگه آوازه دوارستنه راز

راشی هر تا پا مته گفتان دره پاک زخمه ساز

فاندری  آ زردو خوشکانا دمخته بی حیساب!؟

یاد آری نازه بهارو خوشکیلیو کتکتاز!؟

فارسی

رازِ گذار است آواز برگ در گذرها

با هر جای پا در گذر دارد می گوید انگار زخمه ساز

نگاه می کنی این زرد و له شدۀ خشکِ بی حساب را!؟

یاد می آری نازِ بهار و زیبایی و فخر فروشی را!؟

2

بینیشته کشکرت داره لچه باز

چومه ارسو فی وه دیما دیهه ناز

بوبوسته رافایی پاک موجکه ساز

نانم غورصه چره دیلا گیره گاز

فارسی

زاغی نشست بر بالای درخت

اشک چشم می ریزد گونه را ناز می دهد

انتظار/چشم به راهی، سازِ مُژه  شده است

نمی دانم غصه چرا دل را گاز می گیرد!

3

مگه هر تا جیگا، می جا جیگا به!؟

اوروپا گیلکه پا مته را به!؟

نو گو آ جا اوجا چمچینو پرچین!،

تی لندن رُم پاریس لشته نشاء به!؟

فارسی

مگر هر جایی جا و مکان من می شود!

اروپا راهِ جای پای گیلک می شود!؟

نگو اینجا، آنجا چنین و چنان است!

لندن تو، رُمِ تو، پاریسِ تو لشته نشاء می شود!؟

لشته نشاء یکی از شهرستانهای گیلان است بجای آن پیشتر خطبه سرا هم که یکی از روستاهای تالش است گفته بودم!

4
نیبه هر ماله غوربت  رشتو لاجان

می فومن انزلی تالش، سراوان!

مره گم ایشتاوم ارسو به واران

هولندی قاقه جه می کرده کاران!

فارسی

غربت هرگز نمی تواند رشت و لاهیجان باشد

فومن انزلی تالش سراوانِ من باشد

با خودم می گویم می شنوم اشک می شود باران

هلندی حیران می شود از رفتار من!

5

ده دریادیل بوبوغوربت روخانه

شبانده روز گِه کی بیشیم بخانه

هاتو کی بیشتاوه گیلانه نامه

جه ارسو وا مره هیلوی بخانه!!!!

فارسی

دیگر دلِ دریا در غربت شده رودخانه

شب و روز می گوید که برویم به خانه

همیچین که نام گیلان را بشنود

از اشک باید برایم هیلوی بخواند

( هیلوی یک آواز گیلکی ست)

پیشترها یک گیلچاردانۀ دیگر دارم که گفته ام: 

اگه ایران ایتا انگوشترینه

آمی گیلان اونه سبزه نیگینه

آمی جنگل، آمی روخانو دریا

آمی ایرانه تاجه سر نیشینه

فارسی:

اگر ایران یک انگشترین است

گیلانِ ما نگین آن است

جنگل ما، رودخانه ها و دریای ما

تاجنشینِ ایرانِ ماست.

گیلغزل: من کی واهیل تور آویر پاک خوشکه ولگانم مره - گیل آوایی

من کی واهیل تور آویر پاک خوشکه ولگانم مره

لاب ده جه غورصان هاچین بی ولگه دارانم مره

دیم جه ارسو هیسته، رابه، چکه چکه با می  آه

مستی گم خانم آویری جا  آویرانم مره

قاقمه قاقم کرا فریاده می چومه نیگا

شورشوره وارش هاچین ردده جه وارانم مره

پور باموخته دیل جه آ دورسفته روزه روزیگار

چومه ارسونه مرا زارانه زارانم مره

غورصه واستی دیل بترکه تسکو تنا زاره زار

قورصه دیم، تامتوم بزه جنگل اوخانانم مره

خاکه دیل واهیلا بو جه رادواران بی گولاز

سینا فکلاشم هاچین واشکسته دارانم مره

چوم چومانه فاندرستن پاک آویره هر نیگا

راستا راست گردد هامه، پاک گیجه مرغانم مره

فاندرستن ده نشا گورشا به دیل جه ویشتایان

من مرا قوربان نتانم، گورشه ایرانم مره

روزیگاره فوخوسانه هانده ایسام چوم به را

دیل خوشم دیل خوش بمی سروه جیوانانم مره

جنگلانه جنگله مانم درم جنگل اوزار

گورشه کا هارای زنم سرپوربدستانم مره

گیل آوایی خون فوکون ارسو جا واگرد تی دیار

غوربتانه غوربته می ماره وارانم مره

فارسی

من که سرگشته، دیوانه درست مانند برگهای خشک می مان خودبخود

تماماً از غصه ها درست درختانِ بی برگ هستم خودبخود

گونه ام از اشک خیس است، راه افتاده چکه چکه با آه من

مستی می گویم می خوانم از گم شدگی گمشده ها هستم خودبخود

حیرانِ حیرانم، نگاهِ چشمان من فریاد است

باران می بارد درست مانند پخش شدن باران هستم خودبخود

دل از این روزگار پوسیده زیاد آموخته است

با اشکهای چشم از زارهای زار هستم خودبخود

از غصه دل باید بترکد تنهایی سکوت زارِ زار

حرفی بلب نمی آرم ساکت شده هوار جنگل هستم خودبخود

دلِ خاک سرگشته شده است از رهگذرانِ بی افتخار

سینه چنگ می زنم درست مانند درختان شکسته هستم خودبخود

چشم چشمها را می نگرد هر نگاه گم است

راست راست همه می گردند درست مرغ سنگ به سر خورده هستم خودبخود

می شود نگاه کرد دل داغ می شود از گرسنه ها

از خود راضی نمی توانم باشم داغِ ایران هستم خودبخود

کابوسِ روزگار است باز چشم به راه هستم

دلخوش هستم دلخوشِ جوانانِ سروم هستم خودبخود

جنگلیِ جنگلها را می مانم به جنگل زده ام با فریاد درد

داغ شده هوار می زنم تفنگ بدستها هستم خودبخود

گیل آوایی اشکِ خون بریز برگرد به دیار
در غربتهای غربت برای مادرم می بارم خودبخود
.

گیلداستان: گاچ، شل، لام! شایدام گاچشلام- گیل آوایی

گیلداستان: گاچ، شل، لام!شایدام گاچشلام!

گیل آوایی

23 اکتبر2015

داره لچه دوتا پیسه کلاچه کسکسه جان دکفتنه جا، ایتا بشکسه داره خال جلاستا نهابو. اسا نوگو اکه بوگو کی جه داره خال بکفته بی تسکه پیاده رو مئن کی ایتا راشی ناجا داشتی.  مشتی دوکانه جا عاشورپوره صدا آمویی کی خاندان دوبو:

-  سره کویی بوشوم سره کویی بوشوم می پا جلسکت کوری جان شیرین لاکوی....کلاچو کشکرت کلاچو کشکرت خنده بترکست کوری جان شیرین لاکوی.....>>ایدامه ره هایا کلیک بوکونید.

گیلغزل با برگردان فارسی: اسا کی دابا کودَد شومی یو عزا، توو برقص - گیل آوایی

اسا کی دابا کودد شومی یو عزا، توو برقص

اسا کی دوزیکی مستی یه دسکلا، توو برقص

آسا کی شانتِکه شیشلول دَوَسته میداندار

فوگوردان آ شومه دورا، هورا هورا تو برقص!

بوجور بوجور کرا دووزان کوند هاتو فته رات

حسن حوسن همه حرفد، به آ بلا توو برقص

عزایو شومی مرا پاک آویرابه تی راه

مثاله شه بزه بج آفه تابه جا توو برقص

تو کی نوکوشتی حوسین، ماره مان ایسی گریان!

بی یاف ترا نوبو شانتئنه کربلا، توو برقص!

هاچین هاچین بوکودد مردومانا گووز به جیب!

دپرک جه آ فوقوسان، مسته بی هاوا توو برقص

تومامه شهرا دوارسته پیندیروو پاره

دوَد دوکانه گدایه، مثاله شا توو برقص

توو پاده شایه تی خاکی، تویی گولازه تی خاک

ویریز ده دیمه بنه شومی کارانا، توو برقص

گیل آوایی تو هاچین ایجگرا دری فریاد

کی ویشتا ایشتاوه دادا گه پا به پا توو برقص!

  

فارسی:

حالا که شوم بودن و عزا رسم کرده اند، تو برقص

حالا که مستیِ دزدکی دس زدن است ، تو برقص

حالا که دلقکِ هفت تیر بسته میدان دار است

برهم بزن این دُورۀ شوم را، هورا هورا تو برقص

بالا بالا دزدها دارند بیداد می کنند

حسن حسین همه اش حرف است، به این بلا تو برقص

بیهوده بیهوده مردم را سرِ کار گذاشته اند

از این کابوس بیدار شو، مستِ بی هوا تو برقص

تمامِ شهر را پر کرده است ژنده پوشِ پریشان

این دکانِ گدایی را تو ببند، مثلِ شاه برقص

تو پادشاهِ خاک خودت هستی، تو افتخارِ خاکت هستی

برپا خیز دیگر کنار بگذار کارهای شوم را، تو برقص

گیل آوایی تو بیهوده ضجه می زنی فریاد
گرسنه می شنود دادِ ترا می گوید پا به پا تو برقص
.

تونداکیتی گیلغزل، خوره خوره بامو=گیلغزلِ تند و سریع! خودش آمد!

گیل آوایی

یک خبر به دوستداران ادبیات بومی میهنم ایران - گیل آوایی

یک خبر به  دوستداران ادبیات بومی میهنم ایران بدهم که در حال آماده کردنِ مجموعۀ دیگری از داستانهای گیلکی با ترجمۀ فارسی هستم تا اگر شد چاپ و منتشر نمایم. این روزها هر از گاهی به ویرایش و پیرایش این مجموعه می پردازم. این مجموعه بیش از بیست داستان را در بر می گیرد. امیدوارم بتوانم نسخۀ چاپیِ آن را پیش از نوروز در دسترس علاقمندان ادبیات بومی بویژه گیلکی قرار دهم. ( اگر بقول ما گیلکها چارچرخم هوا نشد و این مجموعه پا در هوا نماند!!!

پیسخاله هاسا گیلچامه یان!- گیل آوایی

0
تی عاشقانه یانا دیل دَوَستن

تنایی تامبزه فریاده آوازانه

تی ایسان نِسانه کی بیدادا دره

جومجومه شواله یه همه چی هی چی!

هان!

فارسی:

دل دادن به عاشقانه هایت

آوازهای خموشفریادِ تنهایی ست

هستنِ نیستنِ توست بیداد می کند

وسوسۀ آتشِ همه هیچ!

همین!

1

یادانا وامختن

تنایی شپاسی یه

خیالاشون

تورابونه کله گب

واکوده چوم تی تی یانا ایشماره

خابا دبازه

دپرکستنه هلاچینه مرا!

چی توفیر

ول گیره دیل

تی ایسان نه سانه مرا!

هان!

فارسی:

یاداها را بهم ریختن و جُستن

شب بیداریِ تنهایی ست

به خیال رفتن

دیوانه شده، حرف زدنهای بی ربط

چشمِ باز ستاره ها را می شمارد

خواب باخته
با "تابِ" از خواب پریدن.

چه فرق می کند

دل آتش می گیرد

با بودن نبودنت!

همین!
2

دس دسا سابم مست

آه ول تاوه ده می جانا قاق

چوم پیله نزه

چی وازو ولنگا دره

آبکاکایی

دریامجان

موجانه پیچالاسه

هرتا پا اوسان!

فارسی:

دست می سایم دست مست

آوه آتش به جانم می اندازد مات

چشم برهم نزده

چه جست و خیز برمی دارد

پرنده دریایی

دریاگردان

لاس خشکۀ موجهاست
با هر پا برداشتن!
.

گیلغزل (بابرگردانِ فارسی): ترا کی یاد آرم چوما فوچینم - گیل آوایی

ترا کی یاد آرم چوما فوچینم

هاتو ماچی تی گیسو مئن دیچینم

تی امرا پا به پا شم گمه بیسیار

خیالا بال زنم ارسو اوچینم

هاچین گورشابه دیل، ترا دمه ناز

نانم غورصا دیچینم یا بیچینم!

کرا تورا بمه یادا زنم باد

شواله بم، سوجم، ول بم، هاچینم

هاچین گم ایشتاوم گورخانا به داد

می دادا تنایی واستی ویچینم

فوچئن دیچئن اوچئن می ارسُونا تسک

تره تایه دینه دیل، چوم فوچینم!

فارسی:

ترا که یاد می آورم چشمها را می بندم

همینطور بوسه میان گیسویت روی هم می چینم

با تو پا به پا می روم بسیار می گویم

خیال را در بر می گیرم اشک جمع می کنم

درست داغ می شود دل ترا ناز می دهم

نمی دانم غصه روی هم بگذارم یا بچینم

دیوانه می شوم یاد را داد می زنم

شعله می شوم می سوزم زبانه می کشم بیهوده هستم

بیهوده می گویم، می  شنوم، صدای رعد وبرق می شود دادِ من

دادِ مرا باید تنهایی برچینم

بستن، روی هم چیدن، اشکها را تنهایی برچیدن
برای تو تدارک می بیند دل، چشم می بندم.

.

هاسا گیلچامه: دیپیچه مسته مانستن توره باد - گیل آوایی

مستا بو باد بازام

دیپیچه دارو درخته ولگانا

لیسکا بُو ابرا ببرد

آفه تابه دمه چک

هاچینه لوچان زنه پابوزگیره

گوسکا واشانه می یان وازو ولنگ

کویی لوو سایه دیمه

واپیچسته کره روف

لالیکی داره تمش

زلزله جوخوفتنه

چیچینِنه ماچه لوس

جه آ خال،

تا به اوو خال!

شُور شُوره نُوبه توله آبه چکه

روخانه آ کُول اوو کُوله دس فارَس

دیپیچه مسته مانستن توره باد

چی خوشا ده آفه تاب

چومانه تازه جه خاب!

ترجمه فارسی:

باز مست شده است باد

به برگهای درختان می پیچد

ابرهای لوس شده را می برد

تا دست رسِ آفتاب

بیهوده چشم کج می کند مار

شلنگ اندازیِ غورباعه در میان علفها

زیر سایۀ ساقۀ کدو

کی پیچد مار( مارِ بومی گیلان)

خارهای درختِ خاردار[1]

زنجره پنهان شده

بازیِ گنجشک

از این شاخه

تا آن شاخه

صدای چکۀ آبِ گِا آلود در کانال چوبیِ آب بر!

دسترسیِ این سوی رودخانه به آن سوی رودخانه

مانند مست بادِ دیوانه می پیچد

چه بوسه می دهد آفتاب

چشمهای تازه از خواب

---

[1] Gleditsia Caspica=لیلکی یا لالیکی دار

هاسا گیلچامه - گیل آوایی

دوخوشاسته گولان خاکه سر

چومان قاق

وارش اوچینم دیمه آسه مانه جا

ایتا دونیا جیگیفته اوخوان می گولی مئن جوخوفته

چی هاچین رافایی پاستن

ایلجار بردان درَد خاوران خاوران خاک!

هان!

فارسی:

گلهای پلاسیده بر خاک

چشمهای حیران

باران می چینم از آسمانِ چشم

یک دنیا هوارِ مغموم در گلوی من پنهان شده است

چه بیهوده انتظار پاییدن

خاک خاوران خاوران گروه همداستان می برد

همین.

بیگیفت انگاره چوم، ارسُو گرا دادم!-ایتا گیلچاردانه - گیل آوایی

ایموشته ماچی ابرانِه سرا دادم

می تسکه دیلا گیلانِه پرا دام

بینیشتم می خیاله باله سر مست

بیگیفت انگاره چوم، ارسُو گرا دادم!

فارسی:

یک مشت بوسه برای ابرها رها کردم

دلِ تنگم را برای گیلان پرواز دادم

مست بر بالِ خیال نشستم
چشم تدارک مهمانی دید، اشک سر دادم
.

می دس خالی تی دس تیغو توفنگه - گیل آوایی

می دس خالی تی دس تیغو توفنگه

تی امرا دس بدس بُون مره ننگه

تره ده لابه یو شومی ایسه داب

مره اویی کشئن، شادی قشنگه

فارسی

دست من خالی، دست تو تیغ وُ تفنگه

با تو همدست شدن برایم ننگه

برایت دیگر زاری و شوم بودن رسم شده

برایم هورای شادمانه کشیدن و شادی قشنگه

هاسا گیلچامه - گیل آوایی

تی پا سر ایسانو

فاندرسته چومانا فاندرستن

رادوار

تی دیله مئن ایشماری

تی دکلاستنا

پا به پا

قاق!

هان!

فارسی:

روی پای خودت ایستادن وُ

چشمهای در حال نگاه را نگریستن

در راه

در دل خودت می شماری

فروریختنت را

پا به پا

مات!

همین!

گیلکم وامرازه هرماله بنم پا به گوروز - گیل آوایی

گیلکم وامرازه هرماله بنم پا به گوروز
ناورم دوشمنه زوره مرا گردن به فوروز

گیلکم راشه مانستن ایسمه سر به هوا
هاتو دریایا مانم زنده یمه هر شبو روز

کرا دونیایا نانم هرماله می دمخته جا
می آپارمی گردالو میبج کولوش حتی آغوز

نوبو هرماله می فرهنگه میان خاک بسری
بدارم دسته گدایی بکشم لوففته زور

گیلکم فته فراوان دارمه جنگلو آب
کرا می سفره دپاچ، سیرا کونه ویشتایو دوز

گیلکم من گیلکم داد فارسه هرتا ندار
پور بجنگستمه با مغول عرب جاکشه روس

هر پنا بارده به گیللان، بوبو پاک می خانه زاد
سر فوروز بارده صفا ره، ایسمه دوشمنه زور

گیل آوایی ده کرا وسته، بده تی دوما جا

سروه آزاده مانستن، وابیبی سر به فوروز

سه‌شنبه، مرداد ۲۹، ۱۳۸۷

ترجمۀ فارسی:

گیلک هستم هرگز به من نمی خورد که پا به بفرار بگذارم

با زورِ دشمن سرم را خم  نمی کنم

گیلک هستم مانند راش سر به هوایم

مانند دریا هستم همینطور  زنده هر شب و روز

به دنیا نمی دهم جاپایم را

تکه سنگ، گردونه، برنجم، کاه  حتی گردویم را

نشده هرگز در فرهنگ من، خاک برسر باشم

دستِ گدایی داشته باشم منتِ زور را بکشم

گیلک هستم فراوان دارم جنگل و آب

دور ریزِ سفره ام گرسنه و  دزد را سیر می کند

گیلک هستم گیلک، به دادِ هر ندار می رسم

زیاد جنگیده ام با مغول، عرب، روسِ جاکش!

هر پناه آورده به گیلان شده است خانه زادِ من

سر خم کرده به صفا، دشمنِ زور هستم

گیل آوایی دیگر بس است، ساکت باش
مانند سروِ آزاد، باید فروتن باشی 

من عاشقه تی چشمه سیایم بلا می سر- آواز - گیل آوایی

یکی از وسوسه های تاسیانی در غربت همین است که زمزمه ای ناخودآگاه و بی اختیار بر لبانت جا خوش می کند و وقتی بخود می آیی می بینی که ساعتها داری زمزمه اش می کنی!! و همین وقت است که بخود نهیب می زنی: چی خانداندرم آخه( چه دارم می خوانم)!!!؟؟؟
و این بلا می سر هم یکی از همین زمزمه های نابگاه است بی آنکه بخواهم بقول ما گیلکها " من مرا قوربانانه!" هنرنمایی کنم. هر چه هست با شما قسمت می کنم
با مهر
گیل آوایی

من عاشقه تی چشمه سیایم بلا می سر
بی تو هاچینه خاکه هوایم بلا می سر

تی واستی کرا سرخوشمه سبزه بهاری
هیستم جه تی شورم تی فدایم بلا می سر

شب وختی آیی جنگله گیسو بدایی باد
من مسته تی او شور و صفایم بلا می سر

زیبایو لوندی تره بولبول خوانه آواز
بیخود نی یه تی دس هاچینه موشته پلایم بلا می سر

می جانو جهانی تره می دیل کونه پرواز
من سرخوشه تی جولو نیگایم بلا می سر

دریا تویی جنگل تویی می زندگی آتش
عشقی بوخودا من تی فدایم بلا می سر

دونیا می شینه وختی بایی می کشه باناز
آتش کرا بم سورخه طلایم بلامی سر

پاک ول ولا بوم بسکی تره خوانمه آواز
دونیایا دوارست تره من ولوله کایم بلا می سر

فان در گیل آوایی چوتو مسته تی غزلزار
دیوانه منم تی سپره هرتا بلایم بلا می سر

ترجمه فارسی

من عاشق ِ چشم سیاه تو ام عزیزم
بی تو خاک ِ هوا هستم عزیزم

بخاطر تو سرخوش و سبز بهاریم
از شبنم تو خیسم فدای تو ام عزیزم

وقتی شب جنگل گیسویت را باد می دهی
من مست آن شور و صفای تو ام عزیزم

زیبا و لوندی، برای تو بلبل آواز می خواند
بخاطر تو سبزم مثل بهارم عزیزم

جان و جهان منی برای تو دل پرواز می کند
من سرخوش گونه و نگاه تو ام عزیزم

دریا تویی جنگل تویی آتش زندگی منی
عشقی بخدا، من فدای تو ام عزیزم

دنیا از آن ِ من است وقتی در آغوشم بیایی با ناز
آتش می شوم سرخ طلایم عزیزم

دیگر بازیگوشی شده ام که برایت آواز می خوانم
تمام دنیا پیچیده که من برای تو اینگونه بازیگوشم عزیزم

نگاه کن چگونه گیل آوایی مست غزلزار تُست
دیوانه منم سپر هر بلای تو ام عزیزم
.

هاتویی من ایسانی امرا کی آما نشا بون- گیلغزل- گیل آوایی

هاتویی من ایسانی امرا کی آما نشا بون

پنجشنبه ۱ مرداد ۱۳۹۴ - ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۵

هاتویی من ایسانی امرا کی آما نشا بون

هاچینه قولقازنی امرا کی سرپا نشا بون

بنه دیمه هاچینه لیسکا بونو شانتکو گاب

کسکسا های فورانن میلته رانا نشا بون

میدانه بی پاله وانه نوا بوستن خالی آب

آتو لوففتکشی جا وارثه میرزا نشا بون

نیدینی شهره جا آبادا بو تازه آباد[1]!

کبچی لبچی کودنه امرا کی زیبا نشا بون!

تو مرِه من ترِه شاخ شانه کشئن کی نیبه کار

فردا زاکان آمی رافا، آتو ماسکا نشا بون

های کودن فیسو ایفاده کی منم بوزبوزه ها

دس آسین خوری مرا، پاکو موصففا نشا بون

ویشتا زاکانا بیدین ناجه دارَد خالی پلا

وایه من توو!، آتو کی آدمی رافا نشا بون

گیل آوایی تورابوست بسکی بیده خانه خاراب

گورشه ویشتا ره کی حرفه مرا خوتکا نشا بون!
( حرفه امرا گورشه ویشتا ره واویشکا نشا بون!)

فارسی:

همینطور با من ماندن که ما نمی شود بود

تماما با در خود فرورفتن که سرپا نمی شود بود

کنار بگذار بیهوده لوس، دلقک نادان بودن را

مرتب همدیگر را دور کردن که ملت رعنا نمی شود بود

میدانِ بی پهلوان را بی استفاده/ناکارا نشو

اینطور با منّت کشیدن که وارثِ میرزا نمی شود بود

نمی بینی که آبادیِ شهر شده است تازه آباد( تازه آباد= گورستان معروف رشت)

با لبِ لوچۀ کج کردن زیبا نمی شود بود  ( با ادا اطوار در آوردن که زیبا نمی شود بود)

تو برای من، من برای تو شاخ و شانه کشیدن که کار نشد

فرزندان فردا چشم به راه، اینطور دلقک نمی شود بود

مرتب فیس و افاده کردن که منم منم بز بزه ها

با ظاهربینی که پاک و مصفا نمی شود بود

بچه های گرسنه را ببین که پلوی بی خورشت هم حسرت است

وای بر من و تو!، اینطور که انتظار آدمی نمی شود داشت

گیل آوایی دیوانه شده است بس که خانه خراب دیده است

با حرف که برای گرسنۀ داغ شده، خوتکا نمی شود بود.( خوتکا پرنده ای که با آن خورشت بویژه فسنجان درست می کنند!)

---

[1] نام گورستان معروف رشت

فچم فچم رادوار- گیلداستان - گیل آوایی

هرچی ارا اورایا فاندرست، هیچی نیده.  زلزله صدا اونه سرا بردان دوبو یو نتانستی اونا دارانه ولگه مئن بیافه. هاتو چوم گردانن دوبو کی ایتا چیچینی خیاله آلوغه مانستن هاتو ایتا داره خاله سر فوروز آموندوبو کی ایچی هاچین برقه مانستن جه او خاله ولگانه مئن پر بکشه یو سایه بزه یو آویرا بوست. چیچینی دانه پاک ایتا جینگیری زاکه مانستن کی دسو پا یا ارا اورا زئنه مرا ونگ بزنی یودونیایا خو سر فوکونی،  داره خاله سر ولگانه مئن  خیاله چکو پر زئن دوبو. >>> ادامه را هایا کلیک بوکونید<<<

ایتا گیلیکی هاساچامه، هاتویی هاچین هاچینه! - گیل آوایی

تسکه شبانه

تی چوم

خیاله راشی دتابان!

تی تی تی تی ارسویانه سویو

دیمپر هیستابو

چی بوک بوکوده دیل

تی تاسیانی ره!

وای......

پیاله رقصا دره پاک

تی چومانا واتابان

چی هاچین رخشان کشه تاسیانی!

ایسانه تی نه سان

نه سانه تی ایسان

ایتا دونیا دوری بچسبسه

منو می سایه مانستن

تسک!

فارسی:

شبهای بی کسی را

چشمان توست درخشیدنِ راه خیال( روشن کردنِ گذرِ خیال)

روشنیِ ستاره ستاره وُ

گونۀ خیس شده

چه بغض کرده دل

از دلتنگی ات!

وای....

پیاله دارد رقص می کند انگار

از واتابیِ چشمانت

چه بیهوده شکلک در می آورد دلتنگی!

بودن است نبودنت

نبودن است بودنت

یک دنیا دورِ چسبیده ای

مانند من و سایه ام

خاموش/ تنها!

می دیل بیگفته ایمرو، دمرده بی صدایم! - گیل آوایی

ایتا جه شعرانی کی ویشتره آ وختان هاتو میره میره خانمه، جه زنده یاد سیمین جانه بهبهانی یه! کی اگه گیلکی بدانسته بی! شاید آتو بوگفته بی: می دیل بیگیفته آی دوست! گریه هاوا می مرا!!!( دلم گرفته ای دوست هوای گریه با من)
ایمروزام هاتو مره زمزمه کودان دوبوم کی آ گیلغزل بوبوسته اونه پساشو!!!!!
هاسا هاتویی بخانید تا بازین چاکون واکون بوکونم! شاید!!!!: .

می دیل بیگفته ایمرو، دمرده بی صدایم!
نانم کُویا ایسامه، آویرا کوده جا یم!

را دکفم جه خانه، هاچین شمه خیابان
نانم چی واستی گردم، آویره هر جیگایم

هاچین واکوده چومم، فاندرمه، فان- درم
فونچه چومم، چومان واز، فوچه چومه نیگایم

می دیل بیگیفته پاک ول، شواله یم هاچین آ

ارسو جه چوم چی بوبوست کی هانده گورشه کایم

نه اینفره امرا، نه اینفر می امرا
آویرغریبه می خاک، آویره آشنایم

رادوارم ایسابو، ایسابو رادوارم
دانم تومامه رایا، آویراکوده رایم!

می دیل بیگیفت، می چوم هیست
نانم مره کشم آ، یا مردومانه آیم

"می دیل بیگیفته آی دوست"، هاچین ایسم ارسو آ
مره گمه، ایشتاوَم، بیگفته دیله پایم!

گیل آوایی تورابو، جه ان همه آویران!
جاککو[1] بوبو روزیگار، هاچینه سرچینایم!

فارسی:

دلم گرفته امروز، سکوت کرده بی صدا هستم

نمی دانم کجا هستم، جایم را گم کرده ام

از خانه راه می افتم، بیهوده می روم خیابان

نمی دانم برای چه می گردم، گم شدۀ هر جا هستم

چشمم کاملاً باز است، نگاه می کنم نمی بینم

چشم بسته ام چشمانِ باز، نگاه چشم بسته هستم

دلم آتش گرفته، شعلۀ آه هستم

اشک چشم چه شده که باز داغِ داغم

نه با یک نفر هستم نه یک نفر با من است

گم شدۀ غریبِ خاک خودم هستم، گم شدۀ آشنا هستم

رهوارِ ایستاده ام، ایستاده در گذرم

همۀ راهها را می دانم، راه گم کرده ام

دلم گرفت، چشمم خیس است

نمی دانم برای خودم آه می کشم یا آهِ مردم هستم

" دلم گرفته ای دوست" درست اشک وُ آه هستم

با خودم می گویم می شنوم همپای دلِ گرفته ام

---

[1] جاککو، وسیلۀ برنجکوبی بود( شاید هنوز هم باشد) با این وسیله روی خوشه های خشکِ برنجِ می کوبیدند و از ضربه های آن شلتوک برنج از ساقۀ برنج جدا می شد و بخشی از ساقۀ برنج زیر ضرباتِ همین وسیله بصورتی نرم و له شده رها می شد.

 این بخش از ساقۀ برنج را در زبان گیلکی سرچینا می گویند!

گیلیکی هاسا چامه - ویدئو - گیل آوایی