هاتویی/همینطوری! - گیل آوایی

0

بامو نوروزو هانده من آویرم

می هفسینا وا هانده کشا گیرم!

ببم جه تاسیانی پاک آویر، قاق!

هاچین واهیل می مسته سراگیرم!

فارسی

نوروز آمده باز گم شده ام

هفت سینم را باید باز در آغوش بگیرم!

از دلتنگی گم شده شوم، حیران

سرگشته شده، مستی ام را آغاز کنم!

1

فادا نامه مره از رشت می مار

بیگیفت انگاره چوم گریه بوگود زار.

فو وُسته نامه سر ارسو جه چومان،

هاچین ناما فوشوستم با می آ کار!

( هاچین ناما فوشوستم با می اشکان!)

پیرار سالان!

فارسی

مادرم از رشت نامه فرستاد

چشمم گریستن  تدارک دید، گریست زار

روی نامه اشک از چشمها ریخت

انگار ناما را با این کارم شستم!

2

خیالا چو زنم شب، چوم نیشه خاب!

تیتِه-نا فاندِرَم، می دیل بِه بی تاب!

هاتو کورم کلاچم ونگ زنم داد،

خیاله شب گیره می ارسویا قاب!

فارسی

شب خیالم را تحریک می کنم چشمم خواب نمی رود

ستاره ها را می نگرم دلم بیتاب می شود

هیمنطور چشم بسته مثل تیر در تاریکی داد می زنم

انگار که شب اشکهای مرا قاب می گیرد!

3

چره غورصه!؟، ویریز!، دوشمن نیهه شه!

چوما فونچین!، بیدین ارسو فی وه شه!

جوخوفتن، آیو ناله، خانه بی صاب!

نایی میدان، تی دوشمن کی نیشه، شه!؟ 

فارسی

غصه چرا!؟ برخیز، دشمن می گذارد و می رود

بازکن چشمانت را، ببین اشک می ریزد و می رود

پنهان شدن، آه و ناله، خانۀ بی صاحب!

میدان نیایی!، دشمنت نمی رود!، می رود!؟

بیست و پنج فوریه 2013.

دوکتور پامودور با پینیک دوج /گیلداستان- گیل آوایی

 

 دوکتور پامودور با پینیک دوج

گیل آوایی

9 آوریل 2009

- پاک خربستگایا مانه. هاچین سگ خو صابا نشناسه. هر که دینی خو کلا کاره. هاتویام پوتاره مانستن شونو امونا درید. هیشکی نانه چی واستی آتو سرسام بیگفته دو وستاندره.

ایتا پیچه چادره پره مرا خو هیستابو پیشانه خوشکا کوده، پیله کانه سر بینشته. خو مچ چا پاکوده پسی بوگفت:

- می چکره ده قو وت ناره. پاک دمردان درم. چقد یکشی واسی هیزارتا را بشم. چره آ - خودا آدمه جانا فانگیره آخه.

آفتاب خیاله هاچین ول گیفتان دوبو. سایه دیمه ایچکه فوفوسته یخ دربهشته سر، گرزکان مهمانبازه دیبید. راه دوار هیشکی نیارستی اوشونه دمه چک بشه.

ایتاپیچه خو دور برا فاندرسته. بیده مش تقی خو چارچرخه سر ایتا برزنت واشاده داره، اونه کنار چارپایه سر هف پادشایا خواب دئن دره.

خو چادر پره امرا خورا باد بزه. لل پر نزه یی. زلزله تبریزی داره سر یکبند خندان دوبو. چی چی نی بامو بینیشته داره لچه، زلزله خورا جیگیفته.

کاس آقا پالان دوج، دوکانه درا بیجیر باورده، بوشوبو ناهار. کبلعلی پینیک دوج سایه دیمه، ایتا واچرده شلوارا سربسر نهان دوبو. اونه گردنه سر کولکه باورده قیطانی نخ، والای خوردی. هاتو کی خو سرا واگردانه مش تقی چارچرخا فان دره، ایتا گرزک بینشته اونه چانه پس. ایدفایی پینیک دوجه داد در بامو. خو راسته دسا مرا بزه خو چانه پس! ایجور کی اونه فاله ریکابی جه اونه شانه تا اونه بازو بامو بیجیر.

پیره زنای فیللی مرا خو لبانا هیستا کوده. ایتا پیچه اپا اوپا بوکوده خو چادورا والای بدا. پینیک دوج هاتو کونامجان گودیو های خوره خوره فوش دایی. مش تقی خوابه جا دپرکسه تا بایه ایچی بگه قاقا بوسته بیده کبلعلی شتراخ بزه خو چانه پسا! هاتو خو واکوده وانکوده چومانه مرا کبلعلی یا فاندرست.

پیره زنای پینیک دوجه داده مرا ویریشته بایه بیدینه چی بوبو. هالا هیچی نوگفته بو کی بیده پینیک دوج گرزکا فورانن دره. بفامسته کی گرزک پینیک دوجا بگشته داره.

دوکتور پامودور خو کوچی چمدانا دسه مئن ولای دانه مرا، کبعلی یا دوارست. هوتو کی خندادوبو کبلعلی مارا فوش بدا یو بازین خنده کونان جه اونه دوکانه ایتا کتل اوساده بوشو سایه دیمه کبلعلی دمه چک بینیشته. خو دسمالا جه کوته جیب بیرون باورده هاتو کی خو دیمپرا پاکودان دوبو، کبلعلی ایجور چاربداری فوش بدا کی دوکتور پامودور دو بالا بجسته.

کبلعلی یا گه:

- ا....خجالتام خوب چی یه پسر! هاتو ایتا شوخی تی امرا بوکودم تی پالانا تاوه دای شونده کله!؟ آخه تی...

کبلعلی بوگوفت:

- آخه جاکش انهمه جا صاف بنایی بامویی...

دوکتورپامودور کی حیسابی جوش باورده بو گه:

- ا.......بازام فوش دان دره خجالت نکش.....

کبلعلی حواس ننا بو کی دوکتورپاموره چی اونا بوگفته داره، خو حرفه دوما بیگیفته، بوگفت:

- آ دورسفته شلوارام کی ده هرجایا دس زنی دکفه ادمه گردن، ده پاک واکفتمه! بازین بیدین آخه انهمه آدما بنا بیگیفته می یخا... من خاره هر چی......

پیره زنای خو رو بیگفته. کبلعلی یا ده نیارستی فاندره. هاتو چادور پرا فاکشه بو تا خو مچه سر. بازین دوزه پیچا مانستن دوکتور پامودرا نیگا بوکوده بیدینه کی اکه خو دسا بیجیر آوره نیهه کبعلی گوشه کون.

خود دیله مئن بوگفته:

- آ گرزکام کون برانانه دوما داره! یا پابراندانا وا بگزه یا کی بیچاره پینیک دوجا!

دوکتور پامودور، کی اونا کارد بزه بی خون نامویی، ایدفایی ایجور چک بزه کبلعلی یا کی کبلعلی پاک چنگرا بوسته. پاره شلوارا جه خو زانو بنا بیجیر، بیگیفته خو جولا، خیال کونی کی ده پاک گورشا بوسته بو. تا بایه ایچه بگه، دوکتور پامودور ایتا ده دخشارده. کبلعلی تا دس ببره کتلا اوسانه بزنه دوکتور پامودوره سر، مش تقی کی ویریشته بو، ده بودو بامو کبلعلی ویرجا اونه دسا بیگیفته. واورسه:

- آ زباله مئن! تورا بوستیدی! چیسه شمه را!؟ پاک ترکمه زاکانه مانستن دکفتیدی همدیگه جان! ا..... زاکیدی مگه!

کبلعلی هیچی نوگفته، دوکتور پامور بداد بامو:

- خجالت نکشه! هاتو هرچی انه داهان دره فوکونه بیرون! آخه..

مش تقی بوگفته:

- شوما کی همیشک فانرسه، فوش دانه ره، همدیگه مرا پاک موسابقه دارید! اسا چی بوبو ایمروز غیرت شیمی شین گول بوکوده داره!؟

کبلعلی ولناشته دوکتور پامودور ایچی بگه، مش تقی حرفه من دکفته بوگفت:

- ا...برا...............ایجور مرا بگشته خار.....خیال کونی تمامه می جانا گورشا کوده! بازین چوتو....

دوکتور پامودور مش تقی یا ولناشته حرف بزنه. هاتو داده مرا بوگفته:

- بیدین آخه بازام فوش داندره جاکش! آخه چره آنقد فوش دی!؟

مش تقی تا بایه کبلعلی یا بگه کی تی داهانه بدار ده چره انقد فوش دی آخه، کبلعلی گه:

- فوش دم کی دمه ده برا... مگه آ جاکش پاسبانه!؟ فوش دانه ره مالیات وا فادام!؟

دوکتور پامودور داده مرا بوگفت:

- تی خاخورا.............. ایدفا ده فوش بدی تی مارا....

کبلعلی دکفته دوکتور پامودوره حرفه مئن بوگفت:

- آخه جاکش.... بتو چی!!! گرزکام نشا ده فوش دان! تو گرزکه وکیلی!؟ بتو چی!؟ من خایم تا می دیل خایه گرزکانا فوش بدم. اصلن خایم از ایمرو مگسو پشه یو سگو پیچایام فوش بدم! بتو چی! من خاره هرچی دوکتور پوکتور پامودورا.....

دوکتور پامودور ایجور خنده بوکود کی مش تقی قاقا بوست. پیره زنای تازه فارسه بو سرپایینی. واگردسه بیدینه چی بوبو کی دوکتور پامودور آتو خندا کودا بو.

مش تقی ده هاتو خوشکا بو دوکتورپامودرا فان درست. کبلعلی چارپایا بنا بیجیر، بوگفت:

- تی مارا....چکا بزه یی تره خنده یام کودان دری! مره ولا کون مش تقی تا آ خار.....

مش تقی بوگفت:

- وا بدن تونام. خجالت بکش! ده وسته!

دوکتور پامودور، جولو آیه کبلعلی یا کشا گیره، هاتو چلسک چلوسک اونه رویا خوشا ده.

مش تقی خو دیله مئن بوگفته:

- آمی دوکتورپامودورام کوسخولا بو داره! بیچارا چکا گیفته پسی اسا اونا خوشا داندره!

کبلعلی هلا هیچی نوگفته بو کی دوکتور پامودور بوگفت:

- من فکر بوکودم مرا فوش دان دری!

مش تقی واورسه:

- پس کبعلی که فوش دان دوبو کی!؟

کبلعلی بوگفته:

- بتو چی!؟ تونام خایی مگه....

دوکتور پامورد اونه حرفه مئن دکفته، مش تقی یا بوگفت:

- گرزکا فوش دان دوبو! نه مرا!!!

کبلعلی کی خو جولا دس زن دوبو، داد بزه:

- آ گرزکا دینی چوتو مرا گورشا کوده بی صاب!

مش تقی هاچین خنده جا خو شکما بیگفت . دوکتور پامودوره چوم جه ارسو پورا به انقد کی خنده بوکود.

کبلعلی بوگفت:

- گرزک مرا بگشته، تونام مرا دخشاردی! هاچین هیچی ره! بازین بوگو نگم خاره آ دارا دوتا آغوز باوره هردوتا .....

سه تایی خنده کونان مش حوسینا دوخادید سه تا قندپالو باوره .

پیره زنای ده بمانسته بو کی چه بوبوسته داره. هاتو بفیکراشوبو کی ایتا نیسان تا دوکانانه نو دانه لب بار داشتی ، بوق بزه. پیره زنای خورا فاکشه دیفاره کش. نیسان والای خوران، جه اونه نیگا دورا بو. پیره زنای دو واره را دکفته. هاتو خو چادره مرا خورا باد زئن دوبو یو آبلاکو مانستن شون دوبو.

هان!

9 آوریل 2009

 

پنشتا گیلچاردانه - گیل آوایی

1

تی راشه پایمه دیل واهیـــــــــلا بو / نانه هیکس چی واستی دیل پورابو
هاتو را فــــــــان دِرَم با داد و بیدا / نی یافم آشـــــنا چوم پاک کورا بو

فارسی

چشم به راهِ تو هستم دل سرگشته شده/ هیچکس نمی داند برای چه دل پر شده است

همینطور چشمم به راه هست  با داد وبیداد/ چشم نمی بینید، آشنایی نمی یابم.

2

بشم گیلان ده وسته تاســــــــیانی/ ده وسته دوریو غوربت، جودایی
بشم جنگل، بشم دریـایو مورداب/ کی وسته وسته وسته تاســــیانی

فارسی

گیلان بروم دلتنگی دیگر بس است/دیگر بس است دوری و غربت، جدایی

جنگل بروم، بروم دریا و مرداب/ که بس است بس است دلتنگی

3

هاچین بــــــانه نیگیر مرا نخوایی / امی مئن ده ننه انقد ســـــــــیوایی
منم من کی ایسم هانده تی قوربان / آیم تی خــانه دورو ور غوروبان

فارسی

بیهوده بهانه نگیر مرا نمی خواهی/ میان ما دیگر این همه جدایی نگذار

من هستم که باز قربان تو می روم/ غروبها می آیم دور و برِ خانه ات

4

ایسم شلمان پوشت هانده تی رافا / تی لیسکه همســـــاده به می بپپا
تره تا شیب زنم یافی می جــایه/ می دیل قاقه تی او کتله صــدایه

 فارسی

پشت تیر برق باز چشم به راه تو می مانم/همسایۀ پُر روی تو حواسش به من است

برای تو سوت می زنم جایم را می یابی/دلم حیران می شود با صدای دمپایی چوبیت.

 

5

نانم تی مار ه یا کی تی صـــــدایه/ کی می دیل زئندره لاب بی حیایه
گیره انـــگاره پاک آ ترکمه زای / هاتو کی ایشــــتاوه تی پا صـدایه

فارسی

نمی دانم صدای توست یا صدای مادرت/ که دلم تند می زند بی حیاست!

درست برنامه می چیند این بچۀ حرف گوش نکن!/ به محضِ این که صدای پای ترا می شنود!

.

29 مارس 2009

گیلغزل: انهمه جنگل فتاشتد، بی شومارد سربداران - گیل آوایی

 

انهمه جنگل فتاشتد، بی شومارد سربداران

دیل فاداد یاران به ایران رادوارد بی قراران

یادیگاره سورخه دسمال چوم براید هرخوروسخان[1]

هانده دریا ول بیگیفته آسه مانه تیتی واران

قولقازه دوشمند نوخوفته شب جه دسته آ فوخوسان

رادوارد بی قراران شادوخندان جانه یاران

قدره می خاکا نداشته هر کی می  خاکا فوقوفته

حورمته خاکا بداشتد می ریفقان می براران

چی داری دیل ناگیرانی!؟، سورخه گول فته فراوان!

پور بامود حاکیم بوبوستد، باز دمردد شرمساران!

شومی یا واستی فوقوفتن، تی شوالا ول بیگیران

وسته کفتن یا جوخوفتن جنگله جا در گوماران

آی بنازم جانه جانان هیممته گیله جیوانان

کی داند دابه بهاران بج به هانده توم بیجاران

یاوری وختان واسی دئن، رج به رج می گیله مردان

بال به بال جنگل دواره، می گیلانه ایله جاران

گیل آوایی سینه فکلاشتن چی واستی تی جیوانان

مرده میدان ده بوبوستد، سروه داران پاک هیزاران

فارسی

این همه جنگل را تراشیدند، سربداران بی شمارند

یاران به ایران دل داده اند رهوارند بی قرارند

یادگارِ دستمال سرخ چشم براهند هر بامداد( خروسخوان)

باز دریا شعله گرفته، آسمان ستاره باران است

دشمن بخود پیچیده، از دستِ کابوسها شب نخفته

رهوارند بی قراران شاد و خندان جانِ یاران( یاران جان=یاران گرامی)

 هرکه به خاک من یورش آوردقدرِ خاکِ مرا ندانست

حرمتِ خاک را نگه داشتند رفیقانم، برادرانم

دل نگرانی چه داری!؟ گل سرخ بسیار است

زیاد آمدند حاکم شدند، باز فرو مردند شرمسار ها

باید به شومی یورش برد، آتش ات را بگیران

بس است افتادن یا پنهان شدن در بیشه بجای جنگل

ای بنازم جانِ جانان همتِ جوانان گیل را

که می دانند رسم بهاران راکه نشاء، برنج می شود

هنگام یاری دادن باید دید، صف به صف گیلمردانِ مرا

دست دردست بیشتر از جنگل می شود، انبوه یاری دهندگانِ گیلانِ من

گیل آوایی سینه چنگ زدن برای چه!، جوانانِ تو

دیگر مردِ میدان شده اند، درختان سرو، هزاران

(دوشنبه 5 بهمن 1394)

.

---

[1] اشاره به دو سرود زیبای "خروسخوان و دریا توفان داره" با صدای ماندگارِ زنده یاد عاشورپور

گیلکم جنـــــــــــــگله داده می اوخان- گیل آوایی

 گیلکم جنـــــــــــــگله داده می اوخان

می گولازه می بـــــــــــــهاره باباخان

جنگلی زاکمه ســــــر پور بمی دوش

دوشــــــــــمنه مردوما دایم به فوران

ناورم دونیــــــــــــــایا می سر بفوروز

ویشتایام سیره جه می سوفره تکان

سبزمه زنده مثاله چـــــــــــــــایی باغ

نه سمه، جـــــــاری یمه مثله روخان

سربوجور آســــــــــــمانا سوسو دمه

آموجم از گاله شانه دیلــــــــــــــــمان

گیل آوایی به خو گیلان کونه نــــــــاز

کرا دوری جــــــــا بوبو میثله توران

 

برگردان فارسی

گیلکم، هوار من، فریاد جنگل است

رنگین کمان بهارم افتخار من است

بچه جنگلم، تفنگ بر دوش من

دشمنِ مردم دایم فراری می دهم

دنیا را نیز سر فرود نمی آورم

گرسنه هم از تکاندن سفره ام سیر است

سبزم، زنده مانند باغِ چای

نمی ایستم، جاری ام مثل رودخانه

سرافرازم، آسمان را به رشک می کشانم

فرا می گیرم از کوه نشینان دیلمان

گیل آوایی به گیلان خود می نازد

فقط از دوری مثل پریشانها شده است!

.....

یک یادآوری فیسبوک، هفت سال پیش در این روز ششم فوریه 2013

بدا فارسی بگم هیست تر جه من نیست! - گیل آوایی

آخه بی تو مره دونیا چی واستی ست!؟

مرا هرکی دینه گه کی طرف کیست!

جه ارسو پاک ایسم وارش هاچین هیست

بدا فارسی بگم هیست تر جه من نیست! 

فارسی

آخر بی تو برایم دنیا برای چیست!؟

هرکس مرا می بیند می گوید طرف کیست!

از اشک درست شدم باران، خیسه خیس

بگذار فارسی بگویم خیس تر از من نیست!

3 فوریه 2013 

2

تی به هی شو دونی مو خو ندونم!؟

هاچین هرتا تی تِه، تی ناما خونم!

گونم، خونم، می جونا شه زنه پاک،

نونم ایتو چوتو بی خو بمونم!

 

فارسی

برای تو هیچ شب می دانی خواب ندارم

همینطور برای هر ستاره نام ترا می خوانم

می گویم، می خوانم، شب نم بر جانم می نشیند

نمی دانم اینطور چطور بی خواب بمانم!

 

3

ته لج گینه مو رشتی لاهیجونم

هیتو کورم کلاچم شعر نوتونم

مو جه آ تاسیانی تورا بورم،

هاچین غوربت کرا واهیلا بونم

 

فارسی

لجت می گیرد من رشتی لاهیجانم

همینطور شانسکی! شعر گفتن نمی توانم

من از دلتنگی دارم دیوانه می شوم،

در غربت واقعاً دارم سرگشته می شوم!!!

4

چوم فوچِه كور و كـــلاچم داد بزِم

هرچی داشتيم روزيــگاره سر بزِم

مسته مست لاب گورشابودريا كنار

تاتانستيم موشتا دريـــــــــا سر بزم

 

فارسی

چشم بسته بی توجه به همه چیز داد زدم

هر چه داشتم سرِ روزگار زدم

مستِ مست داغ شده کنار دریا

تا می توانستم مُشت بر سر دریا زدم