ارسو، مجموعه ده داستان گیلکی با برگردان فارسی - گیل آوایی

یاداشتی بر مجموعه داستان گیلکی

" ارسو "

تا کنون در کنار دیگر کارهای فارسی و ترجمه هایم، مجموعه هایی از داستانها و چاردانه ها و غزلهای گیلکی را منتشر کرده ام. فهرست آن را در آخرِ این مجموعه نیز قرار داده ام.

ارسو به معنی اشک، نام تازه ترین مجموعه داستانهای گیلکی ام است که منتشر کرده ام. در این مجموعه ده داستان کوتاه و بلند را گرد آورده ام. همۀ آنها را هم به فارسی برگردانده ام تا اگر دوستان غیرگیلک زبانِ علاقمند به ادبیات بومی، خواستند، بتوانند از آن استفاده کنند.

بیشترِ این داستانها را بزبان گیلکی بازخوانی کرده و آنها را بصورت ویدئو کلیپهای جداگانه در یوتیوب منتشر نموده ام. برخی از داستانها برای نخستین بار در این مجموعه منتشر شده اند به این معنی که متن داستانها در هیچ جای دیگری انتشار نیافته است.

و اما چرایی نوشتنم به زبان گیلکی شاید این باشد که گاه، بویژه شعر، حال و هوایی به سراغم می آید که فقط به زبان مادری ام قابل بیانند! و اگر بگویم که همانند آن را از نگاه تصویرها و حتی معانی واژه ها و گفتمانها، بجز گیلکی نمی توانسته ام بیان کنم، پُر بیراه نگفته ام.

ازنگاه دیگر باز آفرینی و بازشناساندن زبان و ادبیات گیلکی یکی از انگیزه های قوی در من بوده و هست هنوز که به گیلکی بنویسم. بسیاری از واژه ها و جمله پردازیها و مثلهای گیلکی به هر دلیل، فراموش شده یا دارند فراموش می شوند. حسی در من است که اگر گیلک به بازآفرینی و بازشناساندن آنها نکوشد، هیچکس چنین نخواهد کرد. با چنین هدفی به سهم خود بعنوان سلولی از یپکر گیلامردان در این راه( هر چقدر هم ناچیز) گام برداشته و امیدوارم بتوانم باز در این راه بکوشم.

 نکته دیگری که دوست تر دارم بیان کنم این است که بسیارانی آگاهانه یا ناآگاهانه، گیلکی را در حد یک گویش، لهجه می دانند بی آنکه با ظرفیتها و ریشه ها و اصولا ساختار اصیل این زبان آشنا باشند یا در آن کند و کاوی کرده باشند. بیان برخی از واژه ها یا اشکال بیانی  فارسی در روزمره گیلکها به معنی " زبان " نبودنِ گیلکی نیست بلکه ناآگاهی یا حتی مسئولانه برخورد نکردن کسانی ست که به این زبان حرف می زنند.

اصولا لهجه یا گویش در یک زبان، زیرمجموعه همان زبان است که بلحاظ ساخت و پرداختِ جملات از قواعد دستوری همان زبان برخوردار است. به دیگر سخن زبان درختی ست که شاخه های آن را می توان لهجه یا گویشهای آن زبان دانست اما همه آنها به پیکر همان درخت متصلند. و با این نگاه بخوبی در می یابیم که گیلکی چنین پیوندی با فارسی یا زبان دیگری غیر از گیلکی ندارد و قواعد دستوری خودش را دارد و چه بسیارند افعال و واژه های گیلکی که اصلا ریشه در زبان فارسی ندارند. اگر چه زبان گیلکی در خودِ گیلان لهجه های مختلف دارد که بلحاظ بیان جملات و واژه ها متفاوتند ولی در قواعد دستوریِ زبان گیلکی مشترکند. مصداق همان درخت و شاخه ها که زبان گیلکی پیکر درخت و لهجه ها نیز شاخه های این درختند. 

مقایسه متون گیلکی و فارسی در این مجموعه شاید روشنایی بیشتری به آنچه که در بالا گفته ام، بیافکند. این اشاره را از آن جهت اینجا آورده ام که چرایی پرداختنم به زبان گیلکی و کارهایم به این زبان را گفته باشم.

هر چه هست تلاشی ست که بر آمده از عشقم به زبان مادری من و صد البته به زبان فارسی بعنوان زبان ملی من است.

همانطور که در بسیاری از کارهایم پیش از هرچیز تاکید کرده ام، زبان و ادبیات گیلکی رنگی از رنگین کمان ادبیات بومی میهنمان ایران است. خوشا شادابی و زیبایی رنگین کمان ادبیات بومی سرزمین مادری مان که در شاداب تر و زیباتر نمودن آن صمیمانه بکوشیم.

با مهر

گیل آوایی

19 فروردین 1393/8 آپریل 2014 

توجه: از دوستان، یاران و خوانندگان گرامی وبلاگم درخواست می شود در صورت تمایل و امکان، این کتاب را به دیگران معرفی کنید.

برای مطالعه یا دانلود کردنِ این کتاب از مدیافایر، همینجا کلیک کنید.