دو تا گیلکی چاردانه - گیل آوایی

چی یه دونیا مره بی تو، جهندم

خایم دریا بشم ده وانه گردم

مثاله لوتکایم بی تو بوشو آب

ماری جان تو بوشویی من دمردم

(هاتو کی تو بوشویی، من دمردم!)

فارسی

چه هست دنیا برایم بی تو، جهنم

می خواهم بروم دریا دیگر برنگردم

بی تو مثل قایق رفته آب هستم

مادر جان تو رفتی من غرق شدم

( همچین که تو رفتی، من غرق شدم)

.....

آخه بی تو مره دونیا چی واستی ست!؟

مرا هرکی دینه گه کی طرف کیست!

جه ارسو پاک ایسم وارش هاچین هیست

بدا فارسی بگم هیست تر زمن نیست!

فارسی

آخر بی تو برایم دنیا برای چیست!؟

هرکس مرا می بیند می گوید طرف کیست!

از اشک درست شدم باران، کاملا خیس

بگذار فارسی بگویم خیس تر از من نیست!

بوگفتمه بکنم دیل جه تو می غورصا دوارم - گیل آوایی

بوگفتمه بکنم دیل جه تو، می غورصا دوارم

بیدم نه غورصا دوارم، نه کندنه دیلا  دارم

چومانه ارسو داره، نقشه تی چوما، می ساز

شبانه درده دیلا، زخمه زخمه گه وا بوارم

هاچین بیگیفتمه سرسام، اتو کی حایرانم

بیگیفته ابرانا مانم، کی نه وارم، نه نوارم

نانی شواله کشم، واهیلم، هاتو قاقم

نانم گیرم جه تو ول، یا می غورصه جا وارم

بجانه رقصا مانی، دیل بری، دپرکانی

روزان تی ره آویرم، شب تی واستی بیدارم

چی فو زنی تی بوسوختا،  تی گورشه کایا، وای

پیالا فاندرمه، تی چوما دینم، زارم

تی عکسه قابا گیرم کش، تی چومانا دم ناز

جه دوری ول گیرمه ول، هاچین اوروشوارم

گیل آوایی بی نوخون جوش زنه، ننا ده وفا

هاچین کاره خو کلا، لیسکا بوستا گه قارم

فارسی:

گفتم دل بکنم از تو از پسِ غصه ام بر آیم

دیدم نه از پسِ غصه بر می آیم نه دلِ کندن را دارم

اشک چشمها نقشِ چشمان ترا دارد، سازِ من

دردِ دلِ شبانه را زخمه زخمه می گوید باید ببارم

بیهوده کلاف سردر گم شده ام حیران هستم

ابرهای گرفته را می مانم که نه می بارم نه نمی بارم

نمی دانی شعله کشانم، سرگشته ام، حیرانم

نمی دانم از تو شعله می کشم یا از غصه ام می بارم

مثل رقص برنج را می مانی، دل می بری، خواب می بری

روزها بخاطر تو گم شده ام، شب بخاطر تو بیدارم

برا چه سوخته را، داغ شده ات را می گیرانی، وای

به پیاله نگاه می کنم چشم ترا می بینم، زارم

قاب عکسِ ترا بغل می کنم، چشم ترا ناز می دهم

از دوری شعله می کشم شعله، انگار پاک سوزانم( مترادف فارسی که گویای " اوروشوارم را بدهد نیافتم!)

گیل آوایی بیهوده بی قراری می کنی، وفا دیگر نیست

بیهوده روی حرف خود ایستاده، به لوس شده، می گوید قهرم

گیلچاردانه یان: تو یام می دیله غورصونه نودونی - گیل آوایی

تو یام می دیله غورصونه نودونی

هاچین چونه زنم تو ما نومونی

نودونی تی چومه امرا شمه خُو

هیتو تی یادِه کارم زندگونی

برگردان فارسی

تو هم غصه های دلم را نمی دانی

بیهوده چانه می زنم، تو مثل من نیستی

نمی دانی که با چشم تو بخواب می روم

همینطور با یاد تو دارم زندگی می کنم

.

می دیل ناز دانه های تی چومه، مویه

تَه خانه دیل، هیتو پور چونه گویه

تته رج ایشماره تی گیسو ده ناز

دانه موچی شبانده روز تی رویه

فارسی

دلم همینطور ناز می دهد چشمت را، مویت را

ترا می خواهد دل، همینطور چانه می زند، پرگوست

ردیف می شمارد گیسویت را ناز می دهد

شب و روز رویت را می بوسد

.

چی کارم مو، نونم، دیل واهیله، تور

هیتو فیکرا شونه، بی تو شنه گور

چی خانه روزیگار آی داد، بی داد

میرم مو، بی می لاکو دیل پوره پور

فارسی

چه دارم می کنم، نمی دانم، دل پریشان است دیوانه

همینطور به فکر می رود، بی تو به گور می رود

چه می خواهد روزگار، ای داد بیداد

می میرم من، بی یارم، دل پر است پر

.

گیرم بشکسته دیلا پا بنایی

هاچینه چوم برایا جا بنایی

چی دانستیم تره نامردی یه داب

بوشویی بی وفایه را بنایی

فارسی

گیرم بر دل شکسته پا گذاشتی

بیهو ده چشم به راه را جا گذاشتی

چه می دانستم برایت نامردی رسم است

رفتی برای بی وفایی راه گذاشتی

بازام ول بیگیفتی جه تی تسکه دیل تاسیانی - گیل آوایی

هیجدهم اکتبر2012

بازام ول بیگیفتی جه تی تسکه دیل تاسیانی

کرا غوربتام رابرا گه بوسوج ارسو مئن وا بمانی

جه دوری چی واستی کودن ایجگره امرا ول زئن

نی یافی تو هرماله هی کس بوکونه تره همزبانی

آویری مثاله ایتا چکه ارسو فی وه از تی چومان

هاتو گورشابی های واسی دیلمانی[1] بخانی

تره دیل بدیل بی هاچین خوشکه ولگی دری باد

اسیری تی قسمت، تره گی، خانی را برا دیلمانی

گایی دیلا دی پر تره شی هاتو پوررضا هیلو[2] امرا

کرا ونگ زنی ارسو وارش دیمه سر دُو وانی

مثاله ایتا پاکچینا بوسته جنگل کرا واهیله قورصه دیم

هاتو آه کشی تی می یان گورخانا بو اوخانی

به داری نداری نی یه پاک آویری جه یاران

تی داده تی بیداد بخانی غریبانه گوسن دوخان[3]ی

گیل آوایی وسته همش آیو ناله جه دوری

کرا ماره ناما دوخانی، ده وسته دمردانا مانی

فارسی

باز هم شعله گرفته است دل از دلتنگی

در این غربت راه به راه می گوید بسوز میان اشک باید بمانی

از دوری چه باید کرد با بغض و شیون آتش گرفتن

نمی یابی به ندرت کسی با تو همزبانی کند

گم شده ای مانند یک قطره اشک که از چشمانت می ریزد

همینطور داغ می شود هی باید دیلمانی بخوانی

دل به دل می شوی برای خودت درست مثل برگ خشک که در باد هستی

اسیری قسمتت است برای خودت می گویی مرتب هی دیلمانی می خوانی

گاهی دل را پر می دهی  با هیلوی پور رضا برای خودت می روی

گریه می کنی و باران اشک بر گونه ها می دوانی

مانند یک جنگل از ته بریده شده سرگشته و خاموش

همینطور آه می کشی در خودت مانند پژواکِ رعد و برقی

به داشتن نداشتن نیست انگار از یاران گم شده ای

دادِ توست بیدادت غریبانه گوسن دوخوان هستی

بس است گیل آوایی، همیشه آه و ناله از دوری

نام مادر را صدا می زنی، بس است، غرق شده ها را می مانی

---

[1] یکی از گوشه های شور  و آوای دلنشین آن

[2] یکی از ترانه های بسیار دلنشینی که زنده  یاد پوررضا آن را به زیبایی اجرا نمود

[3]  یکی از گوشه های آوازی گیلان( ترانه هیلوی که در بالا نام برده شد در همین گوشه آوازی ست.)

دیرو دیل بردنو دیل بوستنو دیل خاستن بو - گیل آوایی

دوازدهم اکتبر2012

دیرو  دیل بردنو دیل بوستنو دیل خاستن بو

کس کسه مردنو پاک ایدیلو جان واستن بو

کرا دونیا امی شین کس کسا دئن بو رادوار

چومانه شوقه مرا دیلخوشی دان پاستن بو

دیرو فردا کرا ایمرو بوبو بی هم دیگه یار

کی دانستی امی دیلداگی دیل چاستن بو

ده اگه چوم به تی چومام دکفه دیل نیبه قاق

کی وفایام تی شینی، بی وفا یارستن بو

کرا داب بو تره دیل بردنو دیل گورشا به زار

دیرو دیل بردنو دیل ایمرو فیچالستن بو

چی بوبو ایمرو بجوز واهیلا بوستن دیله کار

من نانستیم تره دیل ایشکنن نام شاستن بو

گیل آوایی هاچینه دیلخوشا کود با تی نیگاه

دیرو مستی تی مرا ایمرو دوخوشاستن بو

برگردان فارسی:

دیروز دل بردن وُ دلشدن وُ دل خواستن بود

مردن برای هم دیگر یک دل و جان خواستن[1] بود

انگار دنیای ما دیدن یکدیگر در هر راهی بود

با شوق چشمان پاییدن دلخوشی دادن بود

فردای دیروز، باری امروز شده بدون همدیگر، یار

چه کسی می دانست که دلداگی ما دل را فسردن بود

دیگر چشم به چشم تو هم اگربیافتد، دل حیرانزده نمی شود

اینکه وفای تو هم بی وفایی جرات کردن بود

انگار رسم بود برایت دل بردن و دل بسوزد(داغ شود) وُ زار

دلبری ی دیروز وُ امروز دل را چلاندن بود

 چه شد امروز کار دل جز سرگشتگی

من نمی دانستم دل شکستن هم توانمندی بود

گیل آوایی بیهوده دل خوش کرد با نگاه تو

مستی ی دیروز با تو، پژمرده شدنِ امروز بود

---

[1] واستن در زبان گیلکی به معنی هوس چیزی کردن یا داشتن است

ایتا چاردانه جه تاسیانی پوررضا ره – گیل آوایی

تونام کی نه سایی ده کی بخانه!؟

چوتو بی تو گیلک غوربت بمانه!؟

گوسن دوخون، امیری،  دیلمانی

بخانه دیل چومام ارسو فیشانه!

برگردان فارسی:

تو هم نیستی، دیگر چه کسی بخواند؟

چطور بی تو گیلک در غربت بماند؟

گوسن دوخون، امیری، دیلمانی[1]،
بخواند دل، چشم هم اشک بیافشاند!

---

[1] از گوشه های آوازی گیلان

گیلداستان: آویرابو - گیل آوایی

آویرابو

گیل آوایی

نه خودا اونه مرا کار داشتی نه شیطان. جه همه آویرا بوسته خو جوخوفته دردانا هوار کودی. نه موش ایشتاوستی نه دیوار. جه هفت دولت ازاد، هرچی خاستی خوره گفتی، دونیا جایام حیساب نبردی. آویرابوسته صدایام مردمه ره آویره! نه هیکس اونه ایشتاوه نه هیکس اونا دینه! نه شهره مئن ایسا نه یام نه سا. هاتو هاخاکه جیوانی دباخته مئن، آیروا بوسته بو. خو خاکه مئن خو شهره مئن آویرابوبو، هامه جا ابسابو یو هی جایام نه سابو. آخه آدم کی خو آدمی مرا حیساب نایه، ایسانو نِسان مملکته مئن ایتا یه. زنده یو بمرده توفیر ناره. خاکو وطن و دولتو هرچی کی بخایی بیگی اوشنه ره یه کی پیادا سواره ده بازینام پیادانا گوزبجیبا کونه ده. هاتویه کی وختی آدم خو آدمی مرا حیساب نایه، خوره شه خوره آیه خوره کفه خوره ویریزه تا وختی کی انه چارچرخ هوا ببه. بازین نه انه امون نه انه شون،  نه ربطی نه ثبتی. وختی یام کی ثبتو ربطه آدمی نبه، آدم هاتو گوتورمایی آیه یو شه. خاکه مانستن باده دس.

روزان انه کار بوبوسته بو تومامه شهرا متر کونی. جه کوچان بیگیر تا خیابانان. جه باغ بیگیر تا بولاغ. یک روندام خومرا گب زه یی. یانی هی کس اونه مرا بوگو بیشتاو نوکودی. هر که یام فاره سه یی یا شوخی کودی یا فوش دایی. اونام کی نا فوش دایی نه شوخی کودی، خو ترسه جا جه جهنم ایچی انا فادایی گفتی مرا دوعا بوکون. همیشکام هاتو کی خاستی دوعا بوکونه خوره خوره گفتی:

-         دوعا بوکونم کی چی ببه! انهمه دوعا بوکودم مرا، انام می آخره عاقبته! بازین ترا چی دوعا بوکونم!

خو سرا تکان دایی یو خو فکرو خی یالا چورتیکا آمویی.

هاچین ایتا دونیا گب داشتی. هی کسه ره نوگوفتی. ایتا دونیا بارا خود کول فاکه شه یی. هرتا سنگو سفالو درو دیفارام ایچی انه ره نشانه داشتی. جه زاکی تا پیله مرداکی . جه ویشتایی تا شکم سیری. جه داد تا بیداد جه خاب تا بیدار جه یار تا اغیار. هاتویام خوره گفتی یو خوره ایشتاوستی یو خورا آوه جا دایی:

-         چی خاستیم کی اتو هامه چی واگردانه سرا بو. می ازار کی پوتارام نرسه یی چره می خاکه مئن آویری می قسمت بوبو.

او روزام خوره خوره بوگو بیشتاوا دوبو یو شون دو بو. هاچین ایتا موشته بوبوسته خورا فاکشانن دوبو. پیندره پاره دوکوده هاتو کرف آبادا دوارسته ایتا آپچین خرته خاشاک خو دس بیگیفته دیفارکنارا بیگیفته هیزارتا خی یاله مرا شون دوبو. انه دیمپر خوشکه بیجاره جه آب جیگیفته مانستن خاله خاله بوبوسته بو پاک ایچکه آبه ره  زالاش باورده بو. هاتو خو خی یالا وامختان دوبو، شون دوبو کی چومارسرا پورده جیر چشمه سر آب بوخوره.

زباله بو، زباله یام کی بوستی تومام رشت پاک زباله خابا شویی، ملخ پر نزه یی. زلزله یام یکبند خاندان دوبو، چی چی نی گاگلف فوتورک زه یی ایتایا چانه دوستی، زلزلانه جانترس، چیچی نی یانه دس خوشانه صدایا جیگیفتیدی ولی ایدقه نوبوسته بازام زباله اوپه رایا( اوپرا) را تاوه داییدی. بی زلزله یام کی خاب زباله نیبه. زباله افتابسوجانه نما،  زلزله اوپه رایه. زلزله نبه، زباله قو وت ناره.

خیلی زماته کی هاتو رشته مئن آویرابو داشتی. هی کس نوبو کی ایتا چکه آب اونه گولی دوکودی بی.

سنگکی جا ایتا تیکه نان فاگیفته، کورده ایاز کچه مرا بمانسته جاقول ماقولا سنگکی نانه من موشته بوکوده فادابو اونا  تا نهارا ویشتا نمانه.

هاتو آپچین بدس فاکش فاکش خیاله کی ایتا دونیا سنگینی اونه کوله سر ناها، دیفارکش خوره خوره شون دوبویو، گاگلف آه کشِنه مرا خو دردانا ایشماردی. خوره گفتی، خوره ایشتاوستی یو بازینام خورا آوه جا دایی:

-         چی خاستیم کی اتو هامه چی واگردانه سرا بو. می ازار کی پوتارام نرسه یی چره می خاکه مئن آویری می قسمت بوبو.

کاسه گول خیابانه  کنار ترمز بوکوده تا اونه موسافر پیادا به. ایتا بوق بزه اونه ره. خو سرا واگردانه کاسه گولا لوچان بزه بوگفته:

-         بوشو بدا باد بایه

کاسه گول ایتا پن زاری اونه ره تاوه دایو بوگفته:

-         آی قاب باز انا ایتا کانادارای فاگیر زالاش ناوری زباله مئن   

پنزاری یا اوسانه ایتا کونه وره کی غمزه آیه یو کاسه گولا بخنده تاوه ده.

هاتو کی آپچینا ادس اودس کودان دوبو داناعلی جا مشته خانم بیرون آیه دینه کی اون کرا دیفاره کش شون دره. بودو بودو خیابانا دواره آیه اونه کنار ایتا موشته نانو پنیر و سبزی که جه خو نذری سفره اوساده بو فادا اونا  بوگفت:

-         بوخور مرا دوعا بوکون

مشته خانما فاندرسته. همیشکام هاتو کی اونه چوم دکفتی مشته خانما، اونه چوم هاتو بو کی پاک خاستی بگه:

-     آخه مار خاخور! کل اگه طبیب بودی خو سرا دوا نمودی! اگه دوعا مرا کار چاکوده بوستنی بو تا هسا واستی من راکه فلر بوبوستی بیم! انهمه دوعا مرا، من می شهره مئن آویرم! بازین ترا چی دوعا بوکونم!؟ خایی کومک بکونی خاب کومک بوکون! آدم واستی آدمه داد فاره سه ده!

ولی هیچی نوگفتی. یانی چی بوگفتی بی. اونه حرفه ره پیچایام شیب نزه یی تا چی برسه مشته خانم! هاتو هاتویام همیشک وختی اونه چوم دکفتی مشته خانما کی اونا ایچی فادان دوبو، ایتا پیچه مشته خانما فاندرستی ایتا پیچه خورا فاندرستی بازین ده یی، نه هیچی تفاق دنکفته بو. دوعا پوعایام هاچین حیکایته.  مشته خانم هو مشته خانم بو. آویرابو هو آویرا بو.

چومارسرا پوردا دواره. چشمه لب فوروز آیه. آپچینه خرتو خاشاکه نیهه خو ویرجا، خو دیمپرا اب زنه یو شکم سیرابو خودسه مئن ابا اودوشه. نانو پنیرو سبزیو جاقول ماقولا جول جولیکی فه وه ره، پاک جه ویشتایی بیچاره چکره رمق ناشتی. شکم سیرابو پسی، واشانه سر درازا کشه، ایوخت واخوبا بوسته کی ایتا جوانه که صدا جه  راشی بامو:

 ایشو بوشم روخونه[1]

ستاره ما دوخونده

بوته ایشو نمونه

بوته ایشو نمونه

تمام

---

[1]-  شو شو شو

شوی استبداد آخر گوذرنه

وای آخر گوذرنه

خو خو خو خوی بیچارگان ایروز پری نه

وای ایروز پرینه

ایشو بوشوم روخونه

ستاره ما دوخونده

بوته ایشو نمونه

بوته ایشو نمونه

جه  مأمد امینی ( م.راماتخلوص گود)، ۱۵۲۱ دیلمی، شریر ما نهم (۲۳ دی ما ۱۳۲۶ هجری شمسی) لاجؤنˇ مئن، ایته میؤنه شهری خانواده مئن به دونیا بمأ و خو ابتدایی و متوسطه تحصیلاته هو شهرˇ مئن تمنأ گوده. - آ بخشا جه ویکیپدیا فارسی بیگیفتم.

گیلغزل: چومانه ارسو مرا چوم برایی زاری نا - گیل آوایی

بی چاکون واکون

8اکتبر2012

چومانه ارسو مرا چوم برا ره زاری نا

جوخوفته غورصه مرا ونگه بی قراری نا

شبانه بی کسی واستی خیاله بالا گیتن[1]

بازین پیاله مرا صد تا کوفته کاری نا

هاچین هاچین بوشو سالانه مئن وامختن یاد

چوما فوچئنو جه ارسو چوم اینتظاری نا

واسوخته باغه مانستن چورا بو بی ایتا واش

زالاش باورده کرا ناجه، بی بهاری نا

تی ره خانی، تی ره گی، ایشتاوی، هاچین بی زار

ده مستی یام نده یاور، هاتو خوماری نا

تی خاکه مئن نا غریبی، غریبه خاکام، وای!

غریبه هر دو جا ره ایجگره بزاری نا

گیل آوایی تورابوسته جه دوری، غوربتزار

کی کیشکا ره بی کولوشکن، آلوغ شکاری نا

فارسی:

با چشمهای اشک الود، برای چشم به راه زاری هست

با غصه های  نهفته گریه بی قراری هست

شبهای بی کسی باید بالِ خیال را گرفت

سپس با پیاله صد تا کار پار هست

بی دلیل همینطور میان سالهای رفته یاد را جستن

چشمها بسته از اشک، چشم انتظاری هست

مانند باغِ خشکیده بایر شده می شوی یک علف

پر از حسرت شده، حسرت، بی بهاری هست

با خودت می  خوانی با خودت می گویی می شنوی درست می شوی زار

اگر مستی هم دیگر یاری ندهد، همینطور خماری هست

میانِ خاک خودت غربت هست در خاک غربت هم، وای

برای غریبِ هر دو جا، ضجه های زاری هست

گیل آوایی سرگشته شده از دوری، غربتزار

که برای جوجه های بی ماادر، بازِ شکاری هست

 .

---

[1] گیتن= گیفتن

تو فوتورکستی مرا، من ترا، بیچارا بومی - گیل آوایی

تو فوتورکستی مرا، من ترا، بیچارا بومی

گیل آوایی

هفتم اکتبر2012

تو فوتورکستی مرا، من ترا، بیچارا بومی
اسا بازه کی دباخته، کرا ویرانا بومی

کپچی لبچی بوبومی کس کسا گیم آقزونا باخ

هاتویی من مرا قوربان کرا بیگانا بومی

فورادیم هر کی نوبوسته امی امرا پا به را

چوم فوچه را آویرا بو چی پریشانا بومی!

جنگلانا ده فتاشتد، سربداران سره دار

تو ناموختی، من ناموختم جه آویرانا بومی!؟

دوشمنا شادا کودیم با امی بوستن اتو قار

تو جوخوس، من جوخوسم، وای چی غریبانا بومی

تا امی رایا بی یافیم بیمی چارچرخ به هوا

پورد نوبو کس کسه ره پاک پیله دیفارا بومی

خالی میدان ناها آدم کوشه ره بی پاله وان

تا اکه وا دنه پرکیم، واشکسه دارا بومی

بازخوانی گیلغزل: آموندری تی مرا ایپچه او دلارا باور - گیل آوایی

آموندرئ تئ مرا ایپچه او دلارا باورgilghazal:amondari-GilAvaei_Nei bi gharar-J.Andalibi from GilAvaeiگیل آوایی on Vimeo.

فقط صدا

ایتا گیلغزل بی چاکون واکون - گیل آوایی

بوبومه مسته تی چوم چوم تیشین می مستی پا

خی یاله کی خوجه دارم تونام اونه داره پا

می امرایی تو مثاله می سایه هر تا جیگا

بیدین تی واستی چوتو خون کرا بوبو برپا

خی یالا شم بمه هانده توره تی واستی قاق

ایسام تی راشی کرا شلمانه کنار سره پا

هاچین آویره مانستن بوسوج واسوج می کار

تی ره ده واهیلا بوسته آ پا کونم اوپا

جه دوری گورشابومه دوری دوری تو آی وای

جه دوری ارسو ایسه می مرا همیشک پا

اسا کونم می خی یالا وامج وامج جانه یار

تو نه سایی بوشویی چوم تیشین ایسه بپپا