۱۳۹۳ شهریور ۲۱, جمعه

واهیل - هاسا شعر - گیل آوایی

سالانه ساله
تو یو منو اینه
تنایی ایشماریم
امی تاسیانه
خیال تورا بو داره جه می خولبازی!
بازام تو ایسایی
منو
می چومانه قاقا بو!
تو مرا فان دری هاچین
من ترا
واهیل!

پاییزه باهارا دیل دوسته دارم پاک
ولگ فیشانو
ایتا جنگل اوخان!

هان!

فارسی:
سالهای سال است
تو وُ من وُ آینه
تنهایی می شماریم
دلتنگی مان را.
خیال دیوانه شده است از خُل بازی من
باز هم تو ایستاده ای
من وُ
چشمان حیران زده ام
تو به من فقط می نگری
من به تو
سرگشته!

انگار به شبه بهار در پاییز دل بسته ام
دور ریختن برگها وُ
یک جنگل واخوان!
همین!


پاییزه بهار در زبان گیلکی ست که به وقتی در پاییز اشاره دارد که برخی گیاهان دوباره سبز می شوند و گل و میوه می دهند. ما گیلکها به این دوره از پاییز " پاییزه بهار= بهار پاییز" می گوییم.

۱۳۹۳ شهریور ۲۰, پنجشنبه

تاسیان - گیلیکی کوچی داستان- فارسی واگردانه مرا - گیل آوایی

تاسیان
کوچی گیلداستان

درجه که جایه!؟
یا
می چومه جا!؟
جه کویتا
رابه بوکود لانتی مانستن
کی اونه پامتتا نتانم بی یافم!

هاتو آیوانه سر نیشته بو زاکا خو پاسر بنا، درازابوسته پایا والای دان دوبویو زاکه کله آ طرف اوطرف شویی یو اونه حاواس ننابو هاتو ایچی خاندان دوبو کی خودشام نانستی چی خاندان دره ولی اونه دیمپر هیستا بو خیاله مرا بوشوبو.
زای ایجور چوچُو موک زه یی کی خیاله عسل والیشتان دوبو. گاگلف خو چوما وکودی مارا فاندرستی ولی بازین کی ماره صدا آمویی:
بوخوس ده زای!
زاکام خو چوما فوچه یی خورا بخابا زه یی.
حصیره سر خورا ایتا پیچه جا بجا بوکود. جه آ سره آیوان تا او سره آیوان حصیر واشاده، گرگ سوتونا جلاسته خانه مار کویی اونه مئن کت دوسته جوم نوخوردی. واشانانه سر لابدان باده مرا رقصا دیبید. حیره جیر ایتا خوروس هاچین خیاله تومام خاکا خو چنگاله مرا اورشین کودان دره هیتا مورغا وناشتی اونه دمه چک بایه. داره ولگ ایتا جوم نوخوردی. هاوا هاچین حایرانا بو آدمانه نیگا مانستن، خوشکا زه بادا راشه قاقا بوسته بو. دوتا چی چی نی چاچه دیمه ایچه توک زئن دوبو. همساده خانه جا ایتا مرداکه خو پیله پسرا قوخوفته بو هاتو اونه مارا فوش دایی یو اونه پئره سرا نایی سگه سر.
زناکه دانه هاتو خو درازا کوده پایانا والای دایی یو خاندی یو خو خیالا وامختان دوبو. زاکه دانه خو چوما نیمیزگیره وازا کودی یو مارا فاندرستی بازین ده یی که مار هیچی نیگه خو چومانا حیسابی واکوده هوتو واکوده چوم ماره خاندنا آوه جا دایی. ای وخت مار واخوبا بوسته کی بیده زاکه دانه نه اینکی نوخوفته داره بلکی اونه مرا خاندان دره! خو خاندا تا بایه جیگیره زاکه خنده اونا پیش دکفته!زناکه دانه خو پایانا وازا کوده زاکه موتوکا بکفت حصیره سر زاکه دانه ایتا فنره مانستن ویریشت بکف ویریز ده بودو بوشو اوسره آیوان خو کاموایی گیشا اوساده باورده ماره ویرجا بینیشت. گیشا بنا خو درازا کوده کوچی پا سر بازین ماره ادایا در باروده. زناکه دانه هاتو خو دیله مئن اونا ناز دایی یو هیچی نوگفتی.
ایتا کوچی دانه بوخچا کی خو ویرجا بنابو وازا کوده. ایتا کوچی کیفه می یان کی همیشک اونا فقط خودش داشتی یو اونا گاگلف وازا کودی ایچی نایی یو ایچی اوسادی، ایتا  کوچی کیتابه مانستنا واکوده. ورق بزه. هرتا دانه ورقا چوم بودوخته. هرتا نیگا مرا ایتا آه بکشه. سر راستا کودی یو آسه مانا فاندرستی بازین دو واره کوچی کیتابه مانستان ورق زه یی. ایتا ده فاندرستن بویو سر راستا کودن آه کشئنو دو واره ایتا دیگه هاتو ای وار واخوبا بو بیده چکه چکه جه اونه دیم فیوه عکسانه سر.
بوخچه اونه پا سر، کوچی کیتابه مانستن وازا بوسته آخری عکس هیستا بوسته، هی چی ده جوم نوخوردی. زاکه صدایا نیشتاوستی. دیم پر هیستا بو چوم پیله اونی شین هاتو سنگینو سنگینترا بوسته
ده جوم نوخوردی. خو تاسیانی یا کشا گیفته بوشوبو.
ایتا کشکرت داره لچه بینیشت. داره پا تکان بوخورد. چیچینی چاچه دیمه جا پرا گیفت بوشو. خوروسکلاکه دانه خاکا ده اورشین نوکودی. لاب دان والای نوخوردی. خانه جور واشانان ویریس واپخته اسیره مانستن موشته کولوشانه فوخوفته، آدمه چوما رخشان کشه یی. همساده خانه جا ده هی ذره صدا نامویی. همه چی تام بزه بو جغیر از زاکه دانه کی واکوده چوم خو گیشه ره مار بوبوسته بو. همه چی بمانسته ایسابو بی تکان، ایتا نقاشی تابلو مانستن آسمانو زمینا جلاسته.
زای بازه دوبویو مار هفتا پادشایا خاب دئن دوبو.
هان!

برگردان فارسی:
دلتنگی
داستان کوتاه گیلکی

از پنجره است
یا
از چشمان من
از کدام به پایین می خزد مانند مار
که جاپای آن را نمی توانم بیابم!؟

همینطور روی ایوان نشسته بود و بچه را روی پایش گذاشته، پاهای درازشده اش را تکان می داد. سرِ بچه این طرف آن طرف می رفت و حواسش نبود . همینطور یک چیزی داشت می خواند خودش هم نمی دانست چه دارد می خواند ولی گونه هایش خیس شده با خیال رفته بود.
بچه طوری پستانکش را می مکید که انگار عسل را می لیسد. گاه گاه چشمانش را باز می کرد و به مادر می نگریست اما پس از اینکه صدای مادر می آمد که:
- بخواب دیگه بچه!
بچه هم چشمش را می بست و خود را به خواب می زد.
روی حصیر خود را کمی جا به جا کرد. از این سر ایوان تا آن سر ایوان حصیر پهن شده، آویزِ بافته از ساقه برنج، به ستون آویزان بود. کدو تنبل در آن دست بسته تکان نمی خورد. روی چوبهای بام، تار عنکبوت با باد می رقصید.
کنار پاگرد ایوان، یک خروس انگار تمام خاک را با چنگالش داشت بهم می زد، به هیچ مرغی اجازه نمی داد نزدیکش بیاید. برگ درخت تکان نمی خورد. هوا انگار مانند نگاهِ آدمِ حیران شده، خشکش زده؛ چشم به راه باد بود. دو تا گنجشک در کنار حوضچۀ ظرفشویی چیزی را نوک می زدند. از خانه همسایه، مردی داشت پسرش را می زد همینطور به مادرش ناسزا می گفت و پدرش را با سگ برابر می کرد.
بیچاره زن همینطور پایش را دراز کرده تکان می داد و می خواند و خیالش را می گشت. بچه هم چشمانش را نیم باز می کرد و دزدکی به مادرش نگاه می کرد. پس از آن وقتی می دید مادرش چیزی نمی گوید، چشمانش را حسابی باز می کرد و همانطور با چشمان باز خواندنِ مادرش را پاسخ می داد.( همخوانی می کرد). یک وقت مادر بخودش آمد که دید بچه نه اینکه نخوابیده بلکه دارد با او می خواند! تا آمد خنده اش را پنهان کند، بچه از او پیش افتاد! بیچاره زن پاهایش را باز کرد،  بالش روی حصیر افتاد. بچه مانند یک فنر برخاست. افتان وُ خیزان، دوید آن سر ایوان و عروسک کاموایی اش را برداشت آورد کنار مادر نشست. عروسک را گذاشت روی پایش سپس ادای مادرش را در آورد. بیچاره زن همینطور در دلش به او ناز می داد و هیچ نمی گفت.
یک بقچۀ کوچک را که دم دستش گذاشته بود باز کرد. در کیف کوچکی که همیشه فقط خودش آن را نگه می داشت و گاه گاه بازش می کرد چیزی می گذاشت یا چیزی برمی داشت، یک کتاب مانندی را باز کرد. ورق زد. هر کدام از ورقها را چشم می دوخت. با هر نگاه یک آه می کشید. سرش را بلند می کرد. به آسمان چشم می دوخت. آه می کشید. سپس دوباره کتاب مانندِ کوچک را ورق می زد. یکی دیگر را نگاه کردن بود وُ سر بلند کردن وُ آه کشیدن وُ دو باره یکی دیگر همینطور یک وقت بخود آمد دید که چکه چکه از گونه اش روی عکسها می ریزد.
بقچه  روی پایش، کتاب مانندِ کوچک، باز شده؛ آخرین عکس خیس شده، هیچ چیز دیگر تکان نمی خورد. صدای بچه را دیگر نمی شنید. گونه هایش خیس شده پلک چشمانش سنگین  و سنگین تر شده دیگر تکان نمی خورد. دلتنگی اش را بغل کرده رفته بود.
زاغی بر بلندترین نقطه درخت نشست. آخرین میوه درخت تکان خورد. گنجشک از کنار حوضچه پر زد و رفت. خروس دیگر خاک را بهم نمی زد. تار عنکبوت نمی جنبید. بالای بامِ خانه، تیرکهای کشیده شده با طناب بافته از حصیر مُشته ساقه های خشک برنج را همچون اسیر در خود گرفته بودند و چشمان آدم را شکلک در می آوردند. از خانه همسایه هیچ صدایی نمی آمد. همه چیز ساکت شده بود غیر از بچه که با چشمان باز برای عروسکش مادر شده بود. همه چیز ساکن مانده بود. بی جنبش. مانند یک تابلوی نقاشی به زمین و آسمان  آویز شده.
بچه داشت بازی می کرد. مادر هفت پادشاه را داشت خواب می دید.

همین!


پنشتا گیلیکی تازه شعر فارسی واگردانه مرا – گیل آوایی

درجه که جایه!؟
یا
می چومه جا!؟
جه کویتا
رابه بوکود لانتی مانستن
کی اونه پامتتا نتانم بی یافم!

فارسی:
از پنجره تراوش کرده
یا چشم من!؟
از کدام یک پایین کشیده شده مانند مار
که جای پایش را نمی توانم بیابم!


2
فان درستن
میدان دکفتن
دوو تایه
پاله وان دانه
کفتنه دردا!

فارسی:
نگاه کردن( تماشا کردن)
میدان آمدن
دوتاست
پهلوان می داند
درد زمین خوردن را!

3
ایتا کاره
ایتا بره
عورصه اونه
کاره
ناره
چوم هونه شین ارسو واره

فارسی:
یکی می کارد
یکی می برد
غصه برای اوست
می کارد
ندارد.

4
هاتو کورم کلاچم
من بوم
اون بوو
می آویستی!

همه چی میشین بوستان دوبوو بادا باد
دونیا دکالست هاچین!

هان.

فارسی:
همینطور چشم بسته هر چه شد شد
من بودم
او بود
رقیب من!
همه چیز داشت از آنِ من می شد بادا باد!
تمام دنیا فرو ریخت!
همین!

5
هاتو فان درستنو
ارسو فوکودن
ایتا جنگل ناجه اوخان
دیله مئن اوچئن،
دیچین،
پستایی کودن
وای
همه چی ایجور دیگه یه
تازه عکسانه مئن!
کویتا مرا جه تاسیانی بگم
دیل پورابوست
بشکسه بست
سل دوارست!

فارسی
همینطور تماشا کردن وُ
اشک ریختن
یک جنگل حسرت هوار
در دل چیدن
روی هم انباشتن
پس انداز کردن
وای همه چیز یک جورِ دیگر است
میان عکسهای تازه
با کدام شان از تاسیانی بگویم
دل پر شده است
سد شکسته است

آبگیر سرریز شده است!

۱۳۹۳ شهریور ۴, سه‌شنبه

چارتا گیلیکی چاردانه - گیل آوایی



غمو غورصانا دیل گیره فیشانه
هاچین چومانه سر ارسو نیشانه
هاتو کی گاگلف جه دیل کشم آه
چوم ارسُونا می مچچا واچیشانه
فارسی
غم و غصه ها دل می گیرد دور می ریزد
همینطور روی چشمها اشک می نشاند
همچین که گاه گاه از دل آه می کشم
چشم اشکها را به دهانم می چشاند

2
دیلا گم کی بایی غورصا دوارم
تی دامن سر بنم ارسو بوارم
دانم نایی مره هاچین ایسم قاق
تی رافا رادوار بیخود شومارم

فارسی
به دل می گویم که بیایی، از پسِ غصه بر بیایم
سر بر دامنت بنهم اشک ببارم
می دانم نمی آیی، برای خودم بیهوده حیرانم
در انتظارت رهگذر را بیهوده می شمارم


3
شبانا چی آیی های چو زنی شی!؟
دیلا اورشین کونی خابا گیری شی!؟
بوبوستی غوربته غورصه مرا پا
هاتو آتش زنی، گورشا کونی شی!

فارسی
شبها چه می آیی، هی تحریک می کنی می روی!؟
دل را چنگ می زنی خواب را می گیری می روی!؟
با غصۀ غربت پا شده ای ( جفت شده ای، دست به یکی شده ای!)
همینطور آتش می زنی، داغ می کنی می روی!

4
واکف داری هاچین می غورصا مانی!،
می چومه ارسو جا می دیلا خانی!،
سی یا ابرا مانی دیله نیهی دام،

تی دس وا های بخانم دیلمانی!
.

۱۳۹۳ شهریور ۳, دوشنبه

گیلکی کوچی شعر: غروبته دابه - گیل آوایی

غوربته دابه
آدم کس چاکونه بی کسی جا،
تنایی!

هان!


برگردان فارسی:
رسمِ غربت است
آدم از بی کسی، برای خودش کس درست می کند
تنهایی!

همین!
.

ایتا گیلچاردانه عکس


دوتا گیلکی جه می قدیمی چاردانه یان - گیل آوایی

خیالا گم دیلا با تو ولانه
بشه دریا کرا تنها بمانه
نگه بی تو همش آی دادو بیـداد
ده تی قورصه بوبو می آبو دانه
2
دوچوکسته تی بیخوابی می چومه
تی یادا کش بزم موردابه کـومه
بازین تا صبح نامو می چومانا خواب
هاچین تی خوابه دئنه چوم فوچه مه


بی تو شب قاقا بمه دایم ستاره ایشمارم- ایتا جه می قدیمی گیلغزلان

بی تو شب قاقا بمه دایم ستاره ایشمارم
می پیالا پورو خالی دانه دانه ایشمارم

ایشمارم روز و شبا بی تو کرامستو خراب
می دیله زخمانه مالا پاره پاره ایشمارم

اشکه جا هیستا بمه یاور دیهه مستی مرا
اشکانا می دیمه سر با آهو زاره ایشمارم

سخته بی تو زندگه باور گودن بی تو ایسان
فاندرم تی عکسانا چوم اشکه واره ایشمارم

یاد آرم تی مهربانی خنده تی برقه نیگاه
می خیاله مئن تی امرا شب ستاره ایشمارم

دیل ببردی دیلبره جه من جیگیفتی بی وفا
پاک دمردم بی تو می مرگه هیزاره ایشمارم

بی تو لاب فورشم کی بادا دا مرا آ روزیگار
مورده یم بی تو مئ عمره بی بهاره ایشمارم

گیل آوایی توره بئ تو شب نیشه هرماله خواب
شب تی رافا چوم براه دایم ستاره ایشمارم

ایتا قدیمی گیلغزل: آویرا بوسته نیــــــــــگاره می دیل هاچین تنگه

می ماره موشته پـلاره می دیل هاچین تنگه

زالاش باورده کرا ناجه ناجه غوربته مئن
می ماره کتله صداره می دیل هاچین تنگه

می دیل خایه دکفم پابرانده باغه می یان
ایموشته سـیروکواره می دیل هاچین تنگه

بایید میداد فاره سید تا نوبوستمه خالی آب
کی دازو واشو گوماره می دیل هاچین تنگه

ده لاب تورابو زنم می سرا به چوبو چکال
می مچه قورسه ناویره می دیل هاچین تنگه

شبانا ساحیـله کش پاک مثاله واشکسه لوتکا
شبانا مالا صـدا ره می دیل هاچین تنگه

چره مرا واکفی تا دینی کونم فریاد
می رشته پورده بوساره می دیل هاچین تنگه

گیل آوایه واسوخستن نشا بوبو پیله لات
می قرماقو می روباره می دیل هاچین تنگه!
.
فارسی:
برای نگاهِ گم شده دلم تنگ است
برای لقمۀ مادرم دلم تنگ است
بجان آمده با حسرت  حسرت در غربت
برای صدای دمپایی چوبیِ مادرم دلم تنگ است
دلم می خواهد پابرهنه بیفتم میان حیاط خانه
برای یک مُشت سیر و تره دلم تنگ است
بیایید به دادم برسید تا از کار نیفتاده ام
که برای داس و  علف و بیشه دلم تنگ است
دیگر دیوانۀ سر به هوا شده سرم را به هرچیزی می کوبم
دهانم بسته است وگرنه دلم تنگ است
شبها کنارِ ساحل مانند کرجیِ شکسته
برای صدای شبانۀ ماهیگیر دریا دلم تنگ است
چرا به من گیر می دهی تا می بینی فریاد می کنم
برای رشتِ من، برای پُلِ بوسارِ من دلم تنگ است
به گیل آوایی دست نمی شود زد، لاتِ لات شده است
برای قلاب ماهیگری ام برای روبارِ(رودخانۀ رشت) من دلم تنگ است

 .

۱۳۹۳ مرداد ۲۴, جمعه

خواندن زیبای یک غزل گیلکی توسط یک بانوی جوان مکزیکی



من عاشقه تی چشمه سیایم بلا می سر
بی تو هاچینه خاکه هوایم بلا می سر

تی واستی کرا سرخوشمه سبزه بهاری
هیستم جه تی شورم تی فدایم بلا می سر

شب وختی آیی جنگله گیسو بدایی باد
من مسته تی او شور و صفایم بلا می سر

زیبایو لوندی تره بولبول خوانه آواز
بیخود نی یه تی دس هاچینه موشته پلایم بلا می سر

می جانو جهانی تره می دیل کونه پرواز
من سرخوشه تی جولو نیگایم بلا می سر

دریا تویی جنگل تویی می زندگی آتش
عشقی بوخودا من تی فدایم بلا می سر

دونیا می شینه وختی بایی می کشه باناز
آتش کرا بم  سورخه طلایم بلامی سر

پاک ول ولا بوم بسکی تره خوانمه آواز
دونیایا دوارست تره من ولوله کایم بلا می سر

فان در گیل آوایی چوتو مسته تی غزلزار
دیوانه منم تی سپره هرتا بلایم بلا می سر
برگردان فارسی:
من عاشق ِ چشم سیاه تو ام عزیزم
بی تو خاک ِ هوا هستم عزیزم

بخاطر تو سرخوش و سبز بهاریم
از شبنم تو خیسم فدای تو ام عزیزم

وقتی شب جنگل گیسویت را باد می دهی
من مست آن شور و صفای تو ام عزیزم

زیبا و لوندی، برای تو بلبل آواز می خواند
بخاطر تو سبزم مثل بهارم عزیزم

جان و جهان منی برای تو دل پرواز می کند
من سرخوش گونه و نگاه  تو ام عزیزم

دریا تویی جنگل تویی آتش زندگی منی
عشقی بخدا، من فدای تو ام عزیزم

دنیا از آن ِ من است وقتی در آغوشم بیایی با ناز
آتش می شوم سرخ طلایم عزیزم

دیگر بازیگوشی شده ام که برایت آواز می خوانم
تمام دنیا پیچیده که من برای تو اینگونه بازیگوشم عزیزم

نگاه کن چگونه گیل آوایی مست غزلزار تُست
دیوانه منم سپر هر بلای تو ام عزیزم
غزل: گیل آوایی


۱۳۹۳ مرداد ۱۷, جمعه

گیلغزل: دس آسین خوری مرا هیممت کیشین والا بوبوست!؟


دس آسین خوری مرا هیممت کیشین والا بوبوست!؟
شاله مرخه تسبی یو عمامه کی آقا بوبوست!؟

کپچی لبچه دئنو گفتن دوزیکی آقزونا باخ
کی کلاچه نقله سر قوپپه ناهان آگا بوبوست!؟

دسه پیش گیفتن دنه کفتن هاچین پس، آی برار
آدم آ کارانه امرا کی مرا همپا بوبوست!؟

مسچدو منبر عبا عمامه موفت خوردنه کار،
کی ذوغالچا مئن هاچین ورفه سفید ورفا بوبوست!؟

من مرا قوربانا بوستن وختی ویشتا پوره خاک
آدم هرماله نوبوست آدم هاتو روسفا بوبوست

گوسکا دیل دریا نوبوست، دریا نوکوده جانشورا
دیل بزن دریا ناویره کی آتو دریا بوبوست!؟

هر چی والاتر، ایه جیر داره لچچه با گولاز
ووشمه سر فیله مرا آخه آکه زیبا بوبوست!؟

گیل آویی با شکم سیری نشا بون ویشتا یار
ویشتا یاره ویشتایه، ویشتا دیلان یک جا بوبوست!
.
ویدئو چاکوده پسی، آخری مصراع، ایجور دیگه بوبوسته.

۱۳۹۳ مرداد ۱۳, دوشنبه

گیلغزل: دیله جه ارسو دمرده کی ده قرارا نانه - گیل آوایی


دیله جه ارسو دمرده کی ده قرارا نانه
دیمی کی هیستا نبه، چومه ارسو وارا نانه

اونی کی چوم برایه، رافا آیو نالا دانه
ناویره تسک ناره کس، چومه رافا کارا نانه

هیزارتا کشکرتام جلده داره لچچه ببه
بازام جه یادا نوشو، چومه اینتظارا نانه

هاچین هاچین نیبه هرماله دیل کرا بیتاب
نیگیفته ول کی شواله کشئنه زارا نانه

تو دیلمانی مرا تا اسا نوبوستی زار
هیلوی نخانده دیله گورشابونه کارا نانه

دکفته جنگله کی جنگلی دیله کشه آه
( دکفته جنگله کی جنگلی دیله ایسه پا)
نوخورده داز کی سیوایی جه شاخه، دارا نانه

دیله اوروش کودنه هر کی چوم برایه، قاق
نکشه چوم برایی، چوم برا هاوارا نانه

گیل آوایی همیشک چوم برا بو آ سالان
نامو جه را، بامو هرکی دیله اوزارا نانه!
فارسی
دلی که از اشک غرق شده قرار را نمی داند
گونه ای که از اشک خیس نشده،  اشکباری را نمی داند
آن که چشم به راه است، آه و ناله چشم به راه را می داند
وگرنه دلتنگی که کسی ندارد، کارِ چشم به راه را نمی داند
هیزار زاغی هم جلد بالای درخت باشد
باز هم از یاد رفته، چشم انتظار را نمی داند
بیهوده نیست که دل همینطور بیتاب می شود
آتش نگرفته که شعله کشانِ زار را نمی داند
تا حالا با دیلمانی( گوشه ای در دستگاه شور) زار نشده ای
هیلوی( آواز گیلکی گوشۀ موسوم به گوسن دوخوان) نخوانده، کار دل سوخته را نمی داند
کسی که به جنگل زده، برای دل جنگلی آه می کشد
( کسی که جنگل افتاده همپای دل جنگلی ست)
داس نخورده که جدا شدن از شاخه درخت را نمی داند
ضجه زدن دل است برای هر کسی چشم به راه حیران است
کسی که چشم به راهی نکشیده، هوارِ چشم به راه را نمی داند
گیل آوایی این سالها همیشه چشم به راه بوده است
از راه نیامد، آمد هرکسی که زار زدنهای دل را نمی داند.
.

گیلغزل: هاتو دمردا مانه دیل تی غم بوبوست دریا- گیل آوایی


بوشو جه دیل کی ده دیل تابه تی چومانا ناره
دمرده دیل جه تی غم تابه تی غمانا ناره

هاتو ننا چومه سر چوم، بری جه چومان خاب
خیالا چو نوا زئن، دیل تابه آ شبانا ناره

هاتو دمردا مانه دیل تی غم بوبوست دریا
تی شون آمون دتترانن می دیل کنانا ناره

بوبوسته دیل ده هاچین مالایو ایتا لوتکا
بوشو مایاقا دوارسته واگردسانا ناره

ده وسته وسته دکفتن می دیله جان، آی وای
چره نانی کی می دیل تابه تی آمونا ناره

بوشو نامو ده بدا دیل ببه خو ویران، زار
تی عشقه گنجه بانه که تی دئنه بانا ناره!

گیل آوایی توره واهیل بوبو بیگفت سره سام
جه دوری دیلا فوخوفته، دیل اروسویانا ناره
فارسی
از دل برو که دیگر دل توان چشمان ترا ندارد
دل غرق شده از غم توان غمهای ترا ندارد
همچین که چشم روی چشم نگذاشته از چشم خواب می بری
خیال را تحریک نکن دل توان این شبها را ندارد
درست مانند غرق شده را دل می ماند غمت شده دریا
رفتن آمدن بیداد کردنت، دل کنانِ مرا ندارد
دل دیگر شده درست مانند ماهیگیر و یک قایق
رفت از دورهای دریا گذشته بازگشتن را ندارد
دیگر بس است به جان دل من افتادن، ای وای
چرا نمی دانی که دل من توان آمدنت را ندارد
برو نیا دیگر بگذار دل با ویرانه اش باشد زار
نگهبان گنج عشق توست که بهانه دیدن ترا ندارد
گیل آوایی دیوانه سرگشته شده گیج و گمراه شده

از دوری به دلش یورش برده، دل اشکهارا ندارد

۱۳۹۳ مرداد ۹, پنجشنبه

من کی واهیل، تور، آویر، حایرانه حایرانم تره- گیلغزل-گیل آوایی


من کی واهیل، تور، آویر، حایرانه حایرانم تره
پاک تقی دیوانا بُو، کوچان غزلخانم تره

می پیاله پاک داره رقصه تی مو، چوم، تی نیگا
لیسکابُو مستم کی پاک رقصانه رقصانم تره

کاشکی هانده مدرسه شونی بویو تی راشی پا
پاستنو خاستن تی رافا کوچه شلمانم تره!

خوشکه چوبم جوم نوخوردن تا آیی راشی دوار
عشقه زاکی لاب دارم پاک ولوله کانم تره

جه ازازیل بُون دوارسته، ایسَم لاب پیله لات
پاک واکف دارم! واکف! لاتانه لاتانم تره

وای اگه لوچان زنان، رخشان کشان با تی برار
نه بیده بشناخته! بیشی، ارسو وارانم تره

گیل آوایی وسته ده زاکی، بوشو سالانه سال
پاک تورا بوسته هاچین پاییزه ولگانم تره!

فارسی
من که سرگشته، دیوانه، گُم، حیرانِ حیرانم برایت
درست مانند تقی دیوانه[1] شده، غزلخوانِ کوچه ها هستم
پیاله ام انگار رقصِ مو، چشم، نگاهِ ترا دارد
لوس شده مست هستم که تماماً رقصانِ رقصان هستم برایت
کاش باز مدرسه رفتن بود و چشم به راهِ آمدنت
منتظرت ماندن مانند تیر برق کوچه ام برایت
چوبِ خشکم بی حرکت تا می آیی از راه در گذر
عشقِ کودکی دارم از حرف گوش نکنهای بازیگوشم برایت
از بی قراری گذشته، دیگر یک لات هستم
درست دنبال شر می گردم، گیر می دهم بی دلیل، اشک بارانم برایت
بس است کودکی گیل آوایی ، سالهای سال گذشته
درست دیوانه شده برایت برگ پاییزی هستم برایت

.

[1] تقی دیوانه یکی از دیوانه های مهربانِ شهرم رشت بود.رهگذرها را از دور می دانست که کمکش می کنند یا قصد اذیت کردنش دارند و به تناسب همین حدسی که می زد یا تهدید می کرد که فحش می دهد یا به نوعی ستایش می کرد. شکم بزرگی داشت و تی شرتِ سفیدی پوشیده بود که رویش نوشته شده بود: سه ریال بدهید این شکم خرج دارد!

۱۳۹۳ مرداد ۲, پنجشنبه

گیلداستان: پیاده بوشو تی پا واج بایه - گیل آوایی

پیاده بوشو تی پا واج بایه
گیل آوایی
15 فوریه 2009

زالاش باورده، هاچین ایتا دونیا غورصا می دیله مئن اورشین گودان دوبوم। لل پر نزه یی। گاگلف کبله علی بازار مج، موشته کرفا ایور زه ای ایتا چکه یخه آبا اودوشتی। کاسااقا چانکش، دیفاره کش خوابا شوبو। ایتا پیسه کلاچ نانم چی خود توک بیگیفته، داره لچه اونا چارچنگالی فوقوفته بو کرا چیک چیک صدا دایی ।
زارا مار کرده خاله مرا هرچی هیشت هیشت گودی، کلاچ جوم نوخوردی। آشغالانه مئن می چوم دکفته ایتا پاره توپا। اونا اوسادم । بیدم شا چاگودنو بازی گودن। پاره توپا ویگیفتم بشم بخانه بودوجم. هالا فانرسه بوم کی می مار مرا بوگفت :
- تو ده نخایی بیشی ! او بیچاره ویشتایی جان بمرده!
هاتو کی می ماره صدا بامو کی بوگفته ده نخایی بیشی! مرا پاک برق بیگیفته! یاد بامو مرا کی واستی می پئره ره نهار ببردیبیم.
پاره توپا دیفاره کش خوشکه چوبانه مئن جوخاستم. ایدفایی بیدم ایجور کی وارش نودانه دپاچه یو اونه نرمه صدا می گوش بایه، اینفر خواندان دره:
- آی خودا، پر فادن، من پر بیگیرم، آخ جون... رایه بابل و بابلسر بیگیرم آخ جون...جانه دیلبر ..
نیمیزگیره پرچینه درزه جا می چوم دکفته سیما خانه. بیدم می سیا کور چا جان کی آب واقوشتان دره، خوره خواندان دره. تا بایم ویریزم آقوزداره شاخه واچکم بشم بوجور اونه ره ایتا شیب بزنم کی مرا فان دره، بیدم می ریکابی هاچین شالیکی یا مانه، می دیم پر پاک گیله الابه، مره مره بوگوفتم آتو اگه مرا بیدینه ده هرماله می سر الاما نخوایه دئن.
هوتو پرچین کش جوخوفته جونخوفته، دوزیکی اونا فاندرستم. می لابیلا فه وه رستم، ایتا آه بکشم. هلا می آه تومانا نوبوسته می ماره کتله لنگه بیگیفته مرا کی هاتو خیاله خوجدارا دبکه بزنه مره تاوه دایو می سر داد بزه:
- ویری ده زای! تو پرچینه کش چه چو زئن دری آخه! جانه مرگ نیبی تو! وااااااااااااااای!!!!
می مارام کی مالیات پالیات ناشتی، هاتو کترایی داد زه یی. مگه یارستیم می مارا بگم که سیما صارا مئن ایسا یو من اونا فاندرستان درم!؟ ایجور می آبرو بردی کی سیمامار کرده خاله مرا دکفتی می جان کی بازام اونه دختره دوما بیگیفته دارم.
هانه واستی هیچی نوگوفتم. پرچینه کش ویریشتم. بوشم می دیم پرا بوشوستم. نارخوریا اوسادم را دکفتم.
می پئره نارخوری یام کی ایتا دوتا نوبو! لاکیتاب شیشتا طبقه داشتی. جه شوره کولمه بیگیر تا میرزاقاسمی یو زیتون پرورده یو توربو چه دانم هرتا ناهار واستی شیش طبقه نارخوری لبالب بوبوستی بی. منام همه تا روزان واستی می پئره ره ناهار ببردیبیم.
تابستانان هان می کار بو. کی کی ناشتیم مدرسه وازا به تا جه اناهار بردن جیویشتی بیم. ایتا پیچه دوتاپیچه رایام نوبوکی. او وختان کی امی خانه دباغیان بو واستی تا آچ بیشه بوشوبیم. اونام نه چرخ مرا یا ماشینه مرا ! هاتو واستی پیاده کی ویشتره وختانام پابرانده بوم، بوشوبیم.
مرا مراقا گیفتی نارخوری یا می دس بیگیفتی بیم انهمه رایا بوشوبیم تازه می دیل زه یی همش می پوشته تان کی نوکونه سیما مرا بیدینه! هامه تا روز تا می پئره دوکان واستی مره مره مورغه مانستن چیلیک بزه بیم تا فره سه بیم می پئره دوکان.
بازی وختان کی می پئره خوشخوشان بو مرا دو زار فادایی ایتا بیلیطه خطه واحد کی پیاده وان گردسته بیم ولی هرماله نوبوستی کی می پئر خوشخوشانی بوگودیبی یو مرا پول فادابی.
ایتا روز هاچین زالاش باورده بوم . زباله بو. روباره کوله سر آبلاکویان تته رج زباله خابا دیبید. داره لچه ایتا زلزله پاک خو چیلیکا دورسینن دوبو. ممداسنه خانه باغه داره ارباخوجا کی بیدم می دان آب دکفته. مرا جوم جوم دکفت. حاجی چوس نفسه دوکانه کش ایتا کولاکتا اوسادم دبکه بزم ارباخوجه داره لچه. ایدفایی ممداسنه مار خیاله کی ایجگره بوکونه ایجور داد بزه که قورابیه فوروش، جه خو زباله خواب دوبالا بجسته.
ایتا ارباخوجا کی دیفاره کش بکفته بو اوسادم پا به گروز بنام. ممداسنه سر الامه پیدا نوبوسته، حاجی چوس نفسه دوکانه پوشته را جیویز بزم تا تانسیتم بودو وستم. مشته قولی جه خو دورسفته دوکان کی تاخ تاخی نان چاگودی، ایتا تره پایه اوساده می دومبال دکفت. منام کی هاچین خیاله دونیا قهرمانه دو وستن ببم ایجور فشفشه مانستن دو وستیم کی مشتی خودایام نتانستی مرا فاره سه.
روبارکنار همه جانشورا دیبید. مشته غولام حوسِن ایجور آشغالی واز بوگوده کی شاپور فینگی لیسته کوله سر جلسکسه دکفته آبه مئن.
می تومان پیرانا بکندم روبارا و ِر بزم بوشوم اویتا کوله سر. آفتاب دتابه مِئن، مرا تکان بدام کی آب بوتوککه. ایتاپیچه آب دپاچسته بو می پیرانا هیستا گوده بو. اونا فیچالستم تکان بدام دوگودم. زاکان توته داره جان دکفته بید. ایتا داره خال ساق نمانسته بو.
دور دوره شر اَمد، زارا خاخوره مرا خوشکه لاس زئن دوبو. هاتو کی علی درازه مارا بیده، خو دوما جیگا بدا. مرا نیده بو بنام. می تومان پیرانا دوگودم جه روبارکنار را دکفتم بشم سرچشمه یو کورده محله را تا بشم پاستوریزه.
می جیبه مئن سبج پوشتک زه یی. هاچین یک شی ناشتیم. می لب خوشکا بوسته بو. چشمه لب ایتا موشته آب بوخوردم. می مچا پاکا گودم. را دکفتم. سرچشمه زاکان دیفاره کش نیشته بید یار بیگیرید تا کوچی گل بازی بوکونید.
پیله صارایی یا دوارستم. چوب بوری کنار بیرون باموم. کورده محله هالا فان رسه بوم کی موسن چانکشه صابخانه یا بیدم حاجی قاب بازه مرا چانه زئن دوبو نانم چی سر داوا داشتیدی. ایجور کی اوشانه نیده دارم، یهودی قبرستانه دیفاره کش جیویز بزم کورده محله کوچا سر بیگیفتم. آزاد دارا فانرسه بیدم سیما برار ایجور خو دسانا وازا گوده آموندره کی می ناف دکفت. دانستیم کی ایروز واستی مرا واکفه. همیشک مرا ایجور دیگه فاندرستی. هاتو سیما برارا قاقا بوسته بوم کی بیدم اونه ریفقانام شلمانه کش ایساده تا سیما برار کی مرا واکفته بایید دکفید می جان. منام کی هاچین ازایلا مانستیم تا ازایلام نوبوستی بیم نوبوستی کی پا به گوروز بنابیم . بازین سیما ده می خطا نخواندی. منام کرچ! می سر بوشوبی می کر گوزی نوشویی! جه اشلمان تا او شلمان کی ایتا ور من ایسابوم ایتایام سیمابراره ریفقان، می دیل خواستی ببه جه رشت تا تهران. نه سیما برار مرا فاره سه بید نه اونه ریفقان! ولی اوتو نوبو. اشلمان تا اوشلمان شیب بزه بی همه تان فو وستیدی می سر.
شیش طبقه نارخوری یا بنام دیفاره کش. می شلواره شلانقورا دکه شم. می دستانا وازا گودم ایجور که هاتو مرا فاره سه اونا فوتورکم. سیمابرار مرا فانرسه بو کی ایوار بیدم بارام لاکه پوشت مسود پلادانه امرا کی روبارتانه جا آموندیبید، کورده محله کوچا دوارسته، فاره سه یید مرا. خیال کونی ایتا دونیایا مرا فادابید.
می لبله بیجیر نامو بارام لاکاپوشت اولی چکا بزه. تا سیمابرار خو ریفقانا دوخوانه مسود پلادانه ایتا گیله گوده مرا بزه سیمابراره غیرتا. می دیل بوسوخت. بارام لاکه پوشت تا بخایه سیمابرارا ببره بوجور تورشه خیاره مانستن بزنه زمین، دکفتم وسط اوشونا سیوا بوگودم.
تو نوگو سیمابرار خودا خودا گودی کی اینفر اونه داد فاره سه! سیمابراره ریفقان بوگروختیبید. بیچاره بمانسته بو تسکه تنا داوا میان. بازین کی داوا لاف دکفته، سیما برار خو دوما جا بدا مرا ایجور فاندرست کی یانی تی حیسابا رسم!
هاچین دور اوسادی. پیشت بوگفتی بی خو تومانا دیمیشتی! منام دانستیم کی هاچین خالی آبه خوره بیخود دور اوسانه.
منو بارام لاکه پوشتو مسود پلادانه تا پاستوریزه بوشوییم. من تازه آباده رایا بیگیفتم اوشونام لبه آب کی خواستید بیشید امینه ضرب شختی پختی محل.
مره وازو ولنگادوبومو مره مره گفتیم: چی ساق جیویشتم ناویره مرا اینقدر زه ییدی که بوستیم تورشه تره!
چفه عرق بوم. ویشتابو مرا. می دیم پر هاچین شه بزه بو. های مره جوم جوم دکفتی بینیشینم شیش طبقه نارخوری چانا دودم ولی می پئره دس نیارستیم.
ده پاک وُورسفتانه مانستن، را شون دوبوم. تازه آبادا دوارسته فاره سه بوم پولیسه را. پاک زالاش باوده فاره سم آج بیشه می پئره دوکان. شیش طبقه نارخوره بنام کوچی شکافه جور. ایتا لیوان آب بوخوردم. می پئرا فاندرستم کی مرا پول فاده یا نه. پیاده واگردسته بیم می چارچرخ هوا بوستی.
می پئر می سرکلا فاندرست خو اخمانا جیما گوده تا بخایه ایچی بگه بوگفتم وا بشم روبار تا زباله یه جانشورا بوکونم مرا بوشورم. می پئر هیچی نوگفتو خو حرفا بوخورد. ولی بیده بازام من ایسام اونه رافا خیاله کی می دسا بخوانده داره یو بفامسته بی کی چی واسی ایسامه، بوگفت:
- پیاده بوشو تی پا واج بایه
دونیا پولام بداشتیبیم بازام می جیب خالی بو. یا داشی به دوریال یا تهرانی یا چاله گود....خولاصه ایجور پوله چانا دوستیم هو قوماربازه مانستن کی همش داشتی یو ناشتی.
ده می پئره رافا نه سام کی بازام مرا بگه چی بوکون چی نوکون. تازه اگه بفامستی بی که داوایام بیگیفتم ده می پیله تیکه می گوش بو.
ایمرویام دئرا بوسته بو. می مار هاتو دادو فریادا دوبو کی های گفتی:
تی پئرا فارس کی بیچاره ده زالاش بارده داره!
منام می دیله مئن گفتیم کی:
خاب باوره. انهمه رایا بشم کی مرا بگه: پیاده بوشو تی پا واج بایه!؟

۱۳۹۳ تیر ۲۵, چهارشنبه

شیشتا گیلیکی چاردانه - گیل آوایی

چره دونیا آتویه!؟ پاک چیتینه!،
غموغورصه دمردن لاب، هاچینه!،
هاتو جه جیر جه جور  غم واره بیصاب!،
جه چومان کی تانه ارسو نیچینه!؟
فارسی
چرا دنیا اینطور است!؟ اصلا دلپذیر نیست
فقط غم و غصه و خفه شدن است
همینطور از پایین از بالا می بارد بی صاحب
از چشمها چه کسی می تواند اشک نچیند!؟

2
هونیمی، روزیگاره کی واگردست!
آمی خاک بر سری نسله نگردست!
باموییم چوم واکودیم رُو بامو کار
هاتو کی شا بوشو، آخوند واگردست!
فارسی
همانیم، روزگار است که برگشته است
برای نسل خاک بر سر ما روزگار نگشت
آمدیم چشم باز کردم کار بهم ریخت
همچین که شاه رفت، آخوند این رو آن رو شد!

3
شبانه بی کسی بردن تی نامه
خیالا شون نیویشتن تره نامه
تی امرا گفتنو خاندن کودن داد
مره لانه خیاله کی تی بامه!
فارسی
شبهای بی کسی بردنِ اسم توست
به خیال رفتن، برایت نامه نوشتن است
با تو گفتن، خواندن، داد زدن

انگار لانه برای من، بامِ توست!

4
بشم تی دوری جا دریا دیمیرم
اگه دینمرمه کولی بیگیرم
کوله شورا کونم به-سم تی رافا
فادم تی مارا تا ترا فاگیرم!

فارسی
از دوری ات بروم دریا غرق شوم
اگر غرق نمی شوم بچه ماهی بگیرم
بچه ماهی را شور کنم منتظرت بمانم
بدهم به مادرت تا ترا بگیرم!


5
می دیله قورصا چوم گیره فیشانه
زنه ردده می دیمه سر نیشانه
هاتو کی چکه چکه دیم کی به هیست
می آ ارسو گیره مچچا چیشانه
فارسی
غم دلم را چشم می گیرد دور می ریزد
مانند باران کمانه میزند روی گونه ام می نشاند
همچین که گونه با قطره قطره خیس می شود
آه من اشک را می گیرد به لبانم می چشاند

6
بوشو مارا بوگو دوری ده وسته
آویری، دوری، می بالا دوسته
هاچین واهیلابوسته، دور جه  می خاک
چومان قاقه جه ارسو پورا بوسته!
فارسی
برو به مادر بگو دوری دیگر بس است
گم شدگی، دوری، بال مرا بسته است
تمامن سرگشته شده از دوری خاکم
چشمها حیران است از اشک پر شده است

بجای مادر می شود یار هم گذاشت! اینطور:
بوشو یارا بگو دوری ده وسته

برو به یار بگو دوری دیگر بس است.....
.


۱۳۹۳ تیر ۱۷, سه‌شنبه

پنشتا گیلیکی چاردانه - گیل آوایی


0
ایزاک انه، او زاک شونه
هیتو مُونه خالی خُونه
ایزاک نونه، او زاک  نونه
آجه که تنایی مونه
فارسی
این فرزند می آید، آن فرزند می رود
همینطور خانۀ خالی می ماند
این فرزند نمی داند، آن فرزند نمی داند

برای مادر تنهایی می ماند

1
خیالا چو زنم، می دیل فورانه
چومانه سر هاچین ارسو دو وانه
هاتو واهیلا بوسته فان درم قاق
چره آ اسه مان می چوما مانه!؟
فارسی
خیال را می گیرانم، دلم آن را فراری می دهد
بر چشمان من همینطور اشک می دواند
همینطور سرگشته شده حیران نگاه می کنم
چرا آسمان مانند چشمان من است!؟

2
پیاله خالی یه! ارسو یا عشقه
می یاده اورشینابومویا عشقه
هاتو شانه زنم یادا دهم باد
بازین می ارسُونه سوسویا عشقه!
فارسی
پیاله خالیست، اشک را عشق است
مویِ یادِ بهم ریخته ام را عشق است
همینطور یاد را شانه می زنم باد می دهم
سپس سو سوی اشکهایم را عشق است


3
چوما گم وسته ده ارسو فیشاندن
می هیسته دیمه سر ارسُو نیشاندن
می چوم  واهیلا بُو، لوچان زنه، قاق!
هاچین وارش مانه ارسُو واشاندن
فارسی
به چشم می گویم بس است اشک ریختن
روی گونۀخیسم اشک نشاندن
چشمم سرگشته، تلخ می نگرد حیران است
انگار باران اشک را تاب می دهد

4
 چی خورشیدا فوتورکست، کی آویره!؟
ایدونیا غورصه مئن دیل وا دیمیره!
هاتو اورشین کودن سینا کشئن چنگ
آ تاریکه شبا کی وا  فاگیره!؟
فارسی
خورشید  را چه یورش برده که گم است
میانِ یک دنیا غصه دل غرق می شود
همینطور جوش و خروشیدن و چنگ زدن بر سینه
این شب تاریک را چه کسی باید بگیرد!
.