کنسرتو تاسیانی - گیلداستان - گیل آوایی

 انهمه سال وطن کودن ایا بازام چارچرخ هوا، دیل کرا پر زنه می خاکه ره। نه کمترا به، نه جه ا آویرا بوستن آدم جیویزه. هاتو را برا سایه مانستن آدمه مرایه. هر جا بشی هرکی مرا کی بیبی بازام ایجور پروبال واکونه تومامه آدمه هوشو حواسا ایجور بره خیاله کی هاسایه جه تی آبو خاک دورا بو داری. وای کی آدم لاب تورابه وختی انهمه جانسختی یا خو جان دینه. مگه نیگیدی کی گدایام خو خانه مئن پادشایه!؟ چی توفیر کونه گی کویه به سی! تی خاکه مئن نه سابی، خودایام بیبی، هاچین ترا پرکانی!

پاک سوزن تاوه دابی جا نوبو هاتو رُو باورده کولوشکنه مانستن ایتا پیله سالونه می یان جیما بوسته گب زئن دیبید. کنسرت تومانا بوسته بو. هانس خو ماره مرا ایتا نقاشه فاندرستاندوبو. سونیا گیلاسه شراب بدس مرا ایجور ده فاندرستان دوبو خانه خراس ایجور فاندرستی کی خیاله سالاسال کنسرت نیده بو دارم. خو مرده مرا آرامه شلی بقمزه ولا کوده بامو می طرف. هاتو کی خو شرابا اودوشتان دوبو مرا خو مرداکا نشان بدا.

Kijk, Gil ook is hier!

کایک گیل اُوک ایز هیر اوک

بیدین گیل ایا ایسا

یوریان مچچا جیویز بدا بوگفت

Hoi Gil. Hoe is het? Was concert leuk?

هوی گیل! هو واز هت! واز کنسرت خود؟

سلام گیل، چوتو بو؟ کنسرت خوب بو؟

ایتا لبخند بزمو بوگفتم

Ja zeker! Ik hou van russische classic! Het is meer gevoelig voor mij!

یا زیکر ایک ها فان روسیشه کلاسیک! هت ایز میر خفولخ فور مه.

آها، پس چی! من عاشقه روسی کلاسیکم. امه ره ویشتر حس به

Wat bedoel je?

وات بدول یه

تی منظور چی یه؟

In sommige aspecten, russische classic heeft oosterse thema die is meer gevoelig voor mij als met iranse afkomst. Heb je iets van aminolla hossein gehoord?Of Amirof?Garagarief

این سومخه آسپکتن روسیشه کلاسیک هیفت اوسترسه ته ما دی ایز میر خفولخ فور مای. هب یای ایتز فان امین اله حسین خه هورد؟ اف امیروف؟گاراگاریف؟

جه بازی نیگایان روسی کلاسیک ایجور شرقی مایه داره کی امه ره کی جه ایران بامو داریمی ویشتر نزدیکه. تو امین اله حوسینه شهرزادا بیشتاوسته داری؟ امیروف؟ گاراگاریف؟

Ken je die alle maal?

کن یه دی آلمال

اشانا هاما شناسی؟

Niet alleen russische hor! In westse classic vind ik ook heel bijzonder zoals don jeowanie van Mutzar of…..

نه آلین روسیش!!! این وستش کلاسیک فیند ایک اوک هیل بیزوندر زو الس دون جیئوانی فان متزارت اوف ....

نه فقط روسی یا. غربی کلاسیکام مره قشنگه مثله دون جئو وانی موتزارت، یا....

سونیا کی هاچین قاقا بوسته بو خیاله کی شاخ بیرون باورده بی، بوگفته

اووووو

هانس خو ماره مرا بامو می ور بوگفته

Wij moeten gaan Gil

وای موتن خان گیل

گیل واستی بیشیم

OK

اوکی

Dag sunia

داخ سونیا

خودا نگهدار سونیا

Dag Gil

داخ گیل

راه دکفتیم. هاتو هانسه مرا هاچین کاله گب زئن دیبیم. پئن دقه پیاده ناموبیم کی هانس واورسه

Ken je Sunia?

کن یه سونیا

سونیایا شناسی؟

Klein beetje

کلاین بیچه

ایتا پیچه

هانسه مار ایچی بوگفته کی نفامستم اصلن چینی حرف بزه یا هولندی. مره ننام. تا پارکینگ دوتا خیابانا وا دوارسته بیم. می ماشین ایتا کوچه مئن ناهابو. مره هاتو هانسو اونه ماره مرا بوگو بیشتاوا دوبوم کی فاره سه ییم هانسه ماشینه دم. خوداحافظی بوگودیمو اوشون بوشوده منام را دکفتم تا ایتا کوچه بوجور تر بشم می ماشینا سوارا بم.

مره هاتو می خیالا وامختان دوبوم. همیشکام هاتو بو گایی هانسه مرا کی خیلی گب زنمه مره قاطی کونم هاتو هولندی گیلکی گب زنم بیچاره می دس ذلله بامو داره همیشکام گه ترا فامم!

منام تا هسا بمانسته دارم کی می گبا فامه یا می حالو هوایا. سراجیری باموم تا ایتا پیاده رو تونلا دوارمو بشم اونه اوطرف کوچه مئن کی می ماشین پارک بوبوسته بو. تونلا کی فاره سم هاچین لل پر نزه یی. هاتو همه جایا خیاله ذوغاله مرا نقاشی پقاشی بوکودیبید ایجور کی خیاله هرکی جه را بامو ایتا خط بکشه هر تایام اونه بکشه خط، اونه فیکرو خیالا نمایانه یی. مره هاتو شلشله که ایجور کی مره فاکش فاکش را شون دیبیم فاره سم تونله مئن. مره زمزمه کودان دوبوم ایجور می صدا دیپیچسته کی خوش بحالا بو بخواندم

دیلی ده وسته آویری بوشو تی خاکه می یان1

بنه بدیمه جوخوفتن اخاکه زاره می یان

خوشا ده تی گیله یاور بجو بیجارانا

تی خانه کوچانو پابرانده ویشتایانه می یان

دیلی ده گریه یو زاری آویرا بو ستونو داد

ده وسته غوربته زاریو ونگو ناکه می یان

بزن شلانقوزه داره تی بج بینی یاور

دو واره وخته جیوانی بامو دیهاته می یان

واکون دسانا بزن تو هارای گیله یارا

جیویز بوشو تی ریفقانو دس براره میان

ایدفایی مرا خوشکا زه. ایجور کی پاک بمانستم آ وخته شب سگ ایا چی کونه! ایا کی سگه وضع جه آدمان بختره! همه تان سرو سامان داریدی بازین آوخته شب، آ سگ آیا چی کودان دره.

ایجور می پا جیر خو دوتا دسا تکیه بده دوپا بینشته مرا قاقا بو فاندرستان دوبو کی پاک تومامه می حس و فکر و خیالا اینگار فامستی هاتو تا بایم ایچی بگم ایتا صدا جه دور بامو

تایخر

تایخر

سگه صاب بو کی اونه دوخوادی. بیچاره سگا نانم چره دوخادی تایرخ یانی ببر. پخ بوکودیبی دوبالا جستی بازین اونه ایسم بو تایخر. سگ خو دوما چندتا تکان بدایو خو سرو چومانا ایجور مره هاوار بوکوده کی پاک جه اونه کار می زبان دوسته بوبوسته. هیچی نتانستیم بگم.

سگ بودو وسته بوشو من مره خوشکا زه اونا فاندرستیم

فکرا شوبوم

تمام

1-

دیلی ده وسته آویری بوشو تی خاکه می یان

بنه بدیمه جوخوفتن اخاکه زاره می یان

خوشا ده تی گیله یاور بجو بیجارانا

تی خانه کوچانو پابرانده ویشتایانه می یان

دیلی ده گریه یو زاری آویرا بو ستونو داد

ده وسته غوربته زاریو ونگو ناکه می یان

بزن شلانقوزه داره تی بج بینی یاور

دو واره وخته جیوانی بامو دیهاته می یان

واکون دسانا بزن تو هارای گیله یارا

جیویز بوشو تی ریفقانو دس براره میان

هاچین تره بزه یی ور غریبه دورانا

سوارا بوسته گمج تی وطن ایرانه می یان

تو کی آویرا بویی های کودان دری فریاد

دمخته بختا بچرخان بوشو گیلانه می یان

گیلک خو خاکه می یان روستمانه دستانه

ناویره گورشه آویره آ روزیگاره می یان

وطن تو هرچی بیبی ماندگاره دورانی

می سربولندی جه تو روزیگاره هاره می یان

گیل آوایی فوسوجان واج باور تی پایانا

بودو بوشو تی وطن تی بیجارمیجاره می یان

گیل آوایی

گیله مرده بوگو بیشتاو اونه داره مرا - گیل آوایی

گیله مرده بوگو بیشتاو اونه داره مرا
گیل آوایی

کوله دارای
هاچینه گردمه باغو بیجارای
کوله دارای
نامو وارش کرا خوشکه بیجارای
کوله دارای
ترا موران بزا ما توم بیجارای
کوله دارای
آگه وارش نایه دیل بئ قرارای
کوله دارای
هاتو خوردان درم غورصه بیجارای
کوله دارای

بوگو خورشیدا وسته ده نتابان
می بیجاره گیلا آنقد نترکان
بوگو دیل آتشا خونه جه ابران
بوگو ابرانا تو واراش به واران
کرا سوختان دره می توم بیجاران
هاچینه آتشه می دیلو می جان
چوتو وا من فادم می قولو قرضا
نیهینه هیشکی ده می خاشه ورزا
چی بگم گوشنه یه می مورغو کیشکا
بمردم تا بیدم می زاکه اشکا
ده هاچین آتشم آخ کوله دارای
ترا موران بزه ما توم بیجارای
کوله دارای
کوله دارای
کوله دارای

دس فارس نا رهایی – گیلسرود- گیل آوایی

نیدین می خندیانا گریه دارم گریه دارم
جه دسته آ زمانه گریه دارم گریه دارم
می دیلئ واهیله رایی ندارم گریه دارم
سیا ابرانه دس وا خون به وارم گریه دارم...گریه دارم...گریه دارم

چره تو تنها، من مره تنهایم یارای
بئ یه مئ امرا تو، تئ مرا آیم یارای
اگه تنها بیبیم
همه تان زارا بیم
شب سیا
گاب سیا
هرتا سگ هارا به
زندگی زارا به
گیله مرد
گیله زن
غورصه خوردن نیبه
اشکو ماتم نیبه
همه تانی واسی یارا بیم
ایدیلو ایصدا را دیبیم
دس فارس نا رهایی ویریز
تو می امرا نیبی
من تی امرا نبم
ایشکفیم
واشکفیم
خارا بیم(خوار)
را دکف
جنگلان سرپنایه
آمی جا جیگایه
نشا غورصه خوردن دمردن
نشا دوشمنه دس جوخوفتن
ویری
دس فارس نا رهایی
بنه دیمه رسمه جودایی
چقد گورشا بیم!؟
چقد فورشا بیم!؟
چقد سرفوکویانا خوردن!؟
نوخور لوفته ناکسانا
ده وسته دمردن
ده وسته گولی پوستا گیفتن جوخوفتن
ده وسته
ده وسته
ده وسته ویری
رهایی آمی دس ناها تو چی گی!؟

گیلیکی سورود گیله لوی

شعر و آهنگ: زنده‌یاد ولی‌اله مظفری‌سیاهکلی

کیشه‌جارونه سامون به‌گودن، گیله‌لوی
جودارونه صندل چاکودن، گیله‌لوی
تی‌وه مره دامون دگودن گیله‌لوی
مره تا بزن، مره تا بزن، گیله‌لوی
تی خواب‌رگه د داس بزنای، د داس بزن، گیله‌لوی

دامونه گوده مره تنگ بومای، گیله‌لوی
دارونه خاله ‌جی مره سنگ بومای، گیله‌لوی
می‌چیلیف‌مار می جنگ بومای، گیله‌لوی
مره تا بزن، مره تا بزن، گیله‌لوی
تی خواب‌رگا د داس بزنای، د داس بزن، گیله‌لوی

نه تنها می چوشم وارون به‌وارست، گیله‌لوی
مرغ وماهی مره زار به‌نالست، گیله‌لوی
دارونه خاله‌جی خون به‌کالست، گیله‌لوی
مره تا بزن، مره تا بزن، گیله‌لوی
تی خواب‌رگا د داس بزنای، د داز بزن، گیله‌لوی

تره خواس‌مو خوشبخت چاکونم، گیله‌لوی
تی‌جونه تازه رخت دوکونم، گیله‌لوی
تی فاکونکه سر چاکونم، گیله‌لوی
مره تا بزن، مره تا بزن، گیله‌لوی
تی خواب‌رگا د داس بزنای، د داز بزن، گیله‌لوی

می‌آلاله گول گله بوناشون، گیله‌لوی
یه‌ته دونه بون صد دونه بون، گیله‌لوی
سبزابون یه روز همه جا فووون، گیله‌لوی
مره تا بزن، مره تا بزن، گیله‌لوی
تی خواب‌رگا د داس بزنای، د داس بزن، گیله‌لوی

گیلیکی سورود: ماسوله شورم بیگیفته - گیل آوایی

ماسوله شورم بیگیفته
غم بیگیفته
ماکلوانه سورخه گول بامو در
شور شوره وارشه کویانه سر
وای شور شوره وارشه کویانه سر
او گرما گرمه بهار بو
فصل کار بو
سورخی جی سه تا زاکا بیگیفته
پئره ماره دیلا غم بیگیفته
وای پئره ماره دیلا غم بیگیفته
انقده وا کار بوکونیم
بار بوکونیم
صدتا درده امی جان بداریم
هرچی کی دو ویم درمان نداریم
وای هرچی کی دو ویم درمان
او گرما گرمه بهار بو
فصله کار بو
سورخه جی سه تا زاکا بیگفته
پئره ماره دیلا غم بیگیفته
وای پئره ماره دیلا غم بیگیفته

مردومه دیلام پورا بو
غم جیما بو
مردومه غما وا ول بیگیره
مرمر کاخانا آتش بیگیره

بدار تی قدرا گیلامارد آ روزیگار دواره - گیل آوایی

27 مه 2011
بدار تی قدرا گیلامارد آ روزیگار دواره
آ شومه دوره کلاچانه قاره قار دواره
بدار تی باغو بیجارو تی جنگلو تی روخان
فتاش تی واشو گومارا آ شونده زار دواره
نیدین یالانچی ببوسته هاچینه میدان دار
بی پهلوانی یه میدان سی یا باهار دواره
اونی کی گاب اونه ور بو ایتا پیله اوستا
اسا هاچین زنه ور گرده آبه کار دواره
بیجاره دابه برنجانه مئن سوروف خوره آب
تی خالی سوفره تی آ روزیگاره زار دواره
واگردانه سره هرتا اولاغه میداندار
آخالی میدانو بی آبرونه کار دواره
آخاکه مئن باموده پور جه دس اسین خوران
بوشود هامه نمانه هاله نوره هار دواره
بازام مانی تو یو تی کولوشکنو کیشکا
بدار تی قدرا آخوندانه هاره هار دواره
نیدین تی جنگلا پاکچینا بوبوسته هیزار
قلا روخان تی گوایه شومانه بار دواره
گیل آوایی کی بخون ایجگره بوکوده هاوار
گیلانه یاری مرا ایرانه هوزار دواره

فارسی

قدرت را داشته باش گیلمارد این روزگار سر می شود

دورۀ شومِ قار قارِ این کلاغها سر می شود

باغ و شالیزار و جنگل و رودخانه ات را داشته باش

علفها ی هرز و بیشۀ ات بتراش که این تلخزار شوم سر می شود

نبین که ریاکار( میدان دار دروغین) بیهوده میدان دار شده است

بی پهلوانیِ میدان است، بهار سیاه سر می شود

آن که گاو پیشش استاد اعظم بود

حالا بیهوده دور برداشته، این گرداب هم سر می شود

رسم شالیزار است که میان برنجزار خودروی هرز آب می خورد

سفره خالی ات روزگار زار تو سر می شود

وارونه روزگار است که هر خری میدان دار می شود

این میدان خالی و کارهای بی آبرویان سر می شود

در این خاک ظاهربینان زیادی آمدند و رفتند

همه رفتند، هالۀ نور هار شده سر می شود

باز هم تو می مانی و جوجه ها و مرغهایت

قدر خودت را بدان  قهقۀ آخوندها هم سر می شود

نبین که بلبانِ جنگلت را  از جنگل تماً رانده اند

قلعه رودخان گواه توست بارِ شوم ها سر می شود

گیل آوایی که بخون ضجه هوار می زند

با یاری گیلان اندوه ایران سر می شود

تا یادا نوشو بگم کی اغزلا هاتو چاکون واکون نوکوده بخاندمو ویدئو چاکودم بازین ایتا پیچه دس ببردم اونه مئن। بازام توماما نوبوسته داره। اگه دینیدی که فرق داره با اونی کی بخانده بوبوسته داره، هانه واستی یه

[1] هار منظور بیماری هار است [2] هارهار منظور قهقه خنده و شادی است

هاتو کی ول گیرمه دیل میشین شواله کشه - گیل آوایی

هاتو کی ول گیرمه دیل میشین شواله کشه
می چومه ارسو کرا خطه می خیاله کشه

خیاله لاتا دینم بال واکوده به ایتا زای
می کوچیکی مرا نقاشی، های زباله[1] کشه

نانم چره همیشک زلزله[2] به دارانه سر
هاتو خانه خانه تا می دیله به ناله کشه

فاکش فاکش کرا های می خیاله بالا بیگیفت
تومان پیرانا بکنده می دیله خاله[3] کشه

هارای زنم می خیالا کی ده نبه پیله لات
ولی جه غوربته و دوری مره پیاله کشه

یانی کی مستی واسی پا بده نبم مره قاق
هاتو دپرک وانه پرک می نگاره خاله[4] کشه

گیل آوایی آویرا بوسته ده ایسه بوشو مال
بیدین خیاله کی قورصه دمختا ماله کشه


زیرنویس:
[1] زَباله در زبان گیلکی به نیم روز داغ تابستان می گویند( با زُباله ی فارسی اشتباه گرفته نشود)
[2] زلزله نام یک حشره است که تابستان یکی از مراحل دگردیسی را سر کند و در گرمای تابستان آوازش گرمای تابستان را همداستان است، اسم فارسی این حشره را نمی دانم) آفراشته در منظومه معروف گیله مرد می گوید: قلب اسد زباله مئن، زلزله خاندن نتانه، تو ایتا کشه حاصیل چینی.................)
[3] دیله خاله = دل ِ تکه شده، تکه ای از دل
[4] خال همان معنی فارسی منظور است، خال ِ مه رویان!

دیلی ده وسته آویری بوشو تی خاکه می یان- گیل آوایی

دیلی ده وسته آویری بوشو تی خاکه می یان
بنه بدیمه جوخوفتن اخاکه زاره می یان

خوشا ده تی گیله یاور بجو بیجارانا
تی خانه کوچانو پابرانده ویشتایانه می یان

دیلی ده گریه یو زاری آویرا بو ستنو داد
ده وسته غوربته زاریو ونگو ناکه می یان

بزن شلانقوزه داره تی بج بینی یاور
دو واره وخته جیوانی بامو دیهاته می یان

واکون دسانا بزن تو هارای گیله یارا
جیویز بوشو تی ریفقانو دس براره میان

هاچین تره بزه یی ور غریبه دورانا
سوارا بوسته گمج تی وطن ایرانه می یان

تو کی آویرا بویی های کودان دری فریاد
دمخته بختا واچرخان بوشو گیلانه می یان

گیلک خو خاکه می یان روستمانه دستانه
ناویره گورشه آویره آ روزیگاره می یان

وطن تو هرچی بیبی ماندگاره دورانی
می سربولندی جه تو روزیگاره هاره می یان

گیل آوایی فوسوجان واج باور تی پایانا
بودو بوشو تی وطن تی بیجارمیجاره می یان
.

برگردان فارسی(سرسری!)

دلکم دیگر بس است برو میان خاک خودت

کنار بگذار پنهان شدن در میان این خاک زار

ببوس یاریدهنده کشت وُ کارت، برنج و شالیزارت را

میان خانه و  کوچه و پابرهنه های گرسنه

دلکم دیگر گریه و زاری و گم شدن و داد

دیگر بس است زاری غربت و میان هق هق گریه

داس برنج  بری به کمر ببند کمک بده برداشت برنج را

دوباره وقت جوانی آمده میان روستاها

دستانت را باز کن هوار بزن یارِ گیلکت را

رها شو برو میان یار غار های خودت

بیهوده گشت زدی دوران غریب را

ابله سوار شده میان خاک وطنت میان ایران

تو که گم شده ای داری هی فریاد می کنی

بخت لگد شده را برگردان برو میان گیلان

گیلک در خاک خودش رستم دستان است

وگرنه داغ شده گم است در میان این روزگار

وطن تو هر چه بشوی ماندگار دورانی

سربلندی من از توست در این روزگار هار

گیل آوایی بسوزان، گرم کن پاهایت را

بدو برو میان وطنت در میان شالیزار

با چند بیت از این غزل آوازی خوانده ام که با این ویدئو منتشر شده است

زالاش باورده کرا دیل زنم می گیلانا - گیل آوایی

می خاکه جا تو باور قورانی صدایا ناور
آخونده جاکشه ریشو عبا قبایا یا ناور

تو هرچی گی بوگو اما آخوندی گب نوا زئن
فیشان ایشالله گویه رسمه بی حایا ناور

بوبو تو هرچی، نوبو خر جه پورد بوگذشته
هاچین نوا خرا بون موللایی بلایا ناور

آخوند جاکشه امرا نوا تو بوستن گاب
تره میرم آوری هرچی نخ نمایا ناور

هاچین مراقا گیره تا کی قولهو والله گی
دپرک جیوانی بوکون کوسخولی نیگایا ناور

بیدین جه خونه جیوانان سیفیدرو خونآبه
ده وسته دینه گوزه گب قوران صدایا ناور

فیشان تو دینو آخوندو عبا یو عمامه
ناور مره جه اشان گوزبجیب خودایا ناور

هاتو بیگیرو ویریز پاک بوبوستی تو خالی آب
آسا می ویرجا آیی شومه رسمه رایا ناور

زالاش باورده کرا دیل زنم می گیلانا
وفایو صافی گیلان بیجار صفایا باور

اونی کی مردنا داشتی چره بهارا نیده – گیل آوایی

اونی کی مردنا داشتی چره بهارا نیده
چره می باغو روخانو بجو بیجارا نیده

چره خو امرا همش لابه یو عزا بوارست
خو چوما وانکوده می بشکنو هاوارا نیده

اونی که ناله مرا نان بوخوردو صدقه فاگیفت
چره می جشنو می شادی روخانکنارا نیده

چره می خاکا همش قبرو موردنه خواستی
چره می تاجه سرو دارو تی تی زارا نیده

چره بوخورده نمک بشکنه نمکدانا
چره فوقوفته هاما درسه روزیگارا نیده

چره همیشه اونه مورغه همساده غازه
چره می سفره تکانو هیزار هیزارا نیده

چره می شادی می یان آیو ناله یانا واکاشت
چره می سازو نوایو می رقصو یارا نیده

چره آلوغ بوبو دایم فوتورکه کیشکانا
پیسه کلاچ بوبویو بولبوله هوزارا نیده

اسا کی دونیا واگردست بوبوسته رهبره گاب
چره فوگوردسه دیکتاتوره نه زارا نیده

گیل آوایی چره آنقد داره بوگو بیشتاور
کوره پیچا هاتو بو تی قشنگه کارا نیده

گیلیکی چاردانه - گیل آوایی

جه دریا دیل به دریا زئن بمانست
آمی ره کی اسا دونیا بکالست
هاتو بشکسه بال پروازه ره باز زنیم بال
اگرچی چوم هاچین ارسو بوارست
....
برگردان فارسی
از دریا، دل به دریا زدن مانده است
برای ما که حالا دنیا فروریخته است
همینطور با بال بشکسته برای پرواز
پر می زنیم گرچه چشم اشک باریده است
.....
بوگو دریایا دریا دیل اماییم
اگرچی سر بدار پا در هواییم
بزه ییم سر بدارانه هاتو بال
ایدونیا خنده داره سر نماییم

گیلداستان: خوروسخوان - گیل آوایی

خالی صدا

خوروسخوان

هاچین مرا شه بزه بو। چفه عرق آسمانا چوم بودوخته مره بوسوج واسوجا دوبوم.

ناظمه چوما دور بیده جه مدرسه جیویز بزه بوشوم می کوره که مدرسه ور،جه دیفارکنار ایتا گیل گوده بزم پنجره شیشا ایجور کی تومامه دختران جه پنجره بیرونا فاندرستید. بازین مرا دیفاره کش قایما کودم کی نیدینید من گیل گوده بزم مدرسه پنجرا. می کوره جه من لات تر، جه مدرسه بوگروخته، دو تایی راه دکفتیم.

خیاله کی انهمه سالان دنوارسته بو، سیا بلا امه را فونترکسه بو। هامه چی هوتو هو سالانا مانستی.

خیاله کی هاسایه। نانم روخانه هیسته واشانه سر شون دوبیم یا اینکی بیجارمرزانا یا دریاکنار شله فورشانه سر. هاتو مره خوشخوشانی می یارکه مرا بال به بال شانه به شانه کیتبانا امی بغله جیر بزه یو دونیایا پاک بیگیفتی بیم. باد نازه مرا واشانا رقصانه یی. چیچینی ولوله زاکانه مانستن کوروپی پرا گیفتیدی بازین ایتا جا فوروز آمویید. هاچین خیاله کی سنفویه باغو بیجار و باهارا هارای کودان دیبید.

دونیا امی شین بو. هیکسو هیچی یا نیده ییم. می کوره نازه مرا پابپا می مرا اموییو مویانا فادابو باده دس، دیلبری کودان بو. یارا کش بزه یو اونه افشان بوبو مویانه مئن آویرابو خاندان دوبوم:

خروسخوان[1]

بو من و اون مست و مستانه

دور از چومان یگانه و بیگانه

تا کوه دامن بوشوییم شانه به شانه

زیر داران سبزانه سر چشمه یه لب

خوش بینیشتیم رو به خاور

دیم بر دیم بیم بیده ییم آسمانا سورخا بوسته ول بیگیفته یار بزه داد آتش آتش

مه داره با ول کشاش کش

آسمان آتش بجانه

اون مگه از عاشقانه

نازنینا بوگوفتم اون می اومیده سویه

آینه داره تی رویه

آفتاب خیزانه آفتاب خیزانه

بیجارانه برنج قد بکشه پاک ایتا دریا خلسه بوشو آرامه موج زه ییدی. برنجه عطر تومامه جایا دوارسته بو. کلاچان خیاله بوگروختی بید میدان فادابید چیچینه نا. برنجانه وسط ایتا مترس چیچینه نه دیلا ترکانن دوبو. ایتا واچرده کولا اونه سر، موشته کولوش جه اونه دورسفته آسین بیرون بامو، پیرانه پولوکانام گاگلف بکفته اونه پیرانه پره هاتو ایتا ور بوجور ایتا ور بیجیر جلاسته بو. پاک ماسکا مانستن برنجانه وسط یلانچی پالوانی کودان دوبو. می کوره کام اونه بیده پسی ایجور خنده بوکوده کی خیاله تومامه برنجان جه رقص دس بکشه قاقابوسته اونا فاندرستان دیبید. منام کرا کرچ کرچ تومامه برنجانا سوسو دان دوبوم کی می قشنگه جانه یارا مرا شوندرمو اتو کی قاقابوسته داریدی، می یاره می جانه می عشقه. هاتو گولازه مرا دس بنا می یارکه شانه سر ایجور کی اونا دیل بزه بیم، شون دیبیم. جه می پاجیر ایتا گوسکا جستن کونان شیرجه بوشو روخانه توله آبه مئن. بیجارا دوارسته، پرچینه پوشت مانده صدا هاچین عالمه گوشا کرا کودان دوبو. هاتو مره بوشوبوم او سالان کی زمینه سر گولازه مرا پا ناییم، ایدفایی شهرداری آشغالی ماشین ایجور سر و صدا بوکوده کی دو بالا بجستم. مرا هاچین شه بزه بو. چفه عرق آسمانا چوم بودوخته مره بوسوج واسوجا دوبوم. می خانه دم داره سر کشکرته لانا فاندرستم. درختان تی تی بزه بید. آسمان هاچین ابریشما مانستی. شهرداری آدمانه سر و صدا کی هولندی بوگو بیشتاوا دیبید مرا جه انهمه خیال دپرکانه ده. شه بزه مره ایتا دنیا ناجا آه بکشم. وای من کویه ایسام! کویه آویرا بو دارم!؟

تمام

---

[1] خوروسخوان دو زبانی بخوانده بوبوسته داره کی جه آمی همیشه زنده یاد عاشورپوره. اترانا زنده یاد جهانگیرسرتیپ پورگیلیکی بوگفته داره یو بازین اونه فارسی یا عاشورپور بوگوفته.

بهاری چاردانه یان - گیل آوایی

هرکی جه آما ایجور بهارا خوشا دیم
الله تی تی یو دارانه خالا خوشا دیم
باغانو بیجارو جنگله سبزه بهار
یاور وا بدیم بکفته یارا خوشا دیم
....
بیخود نوا زئن لوچان تی یارا خوشا دن
دونیا نمانه اتو بهارا خوشا دن
اخمانا واکون نوبو هاچینه خالی آب
سبزا بو بهارا بو بهارا خوشا دن
.....
دستانا واکون سبزه بهارا کشا دن
تی کش همه سبزه روزیگارا کشا دن
هرجور بیگیری هوتو تره رقصه بهار
سبزا بو گولو بنفشه زارا کشا دن
.....
می کش تو بایی بهارانا سوسو دمه
تی کش همه بی قرارانا سوسو دمه
تی کش کشا شون برم برانه جانه یار
می کش بی یه سبزه دارانا سوسو دمه
....
هانده تویی می بهاره سبزی می گولاز
می جانو جهانی بوستنه ره گوله ناز
فاندر کی بهاره چوم تی چومه داره راز
می جانا تو واج آری تره خوانمه باز

ماسوله شورم بیگیفته - گیل آوایی

عکسانا هاتو ایتا ایتا فاندرستان دوبوم। مره قاقا بو هرتا عکسه مرا ایجور مره ول گیفتیم. ول گیفتنی کی مرا بردی سالانه هیزارتا یادو خاطره یو آتشه مئن راه یافتنو جه آتش دوارستن کی ایساییم هالا. یاده مرا تومامه روزا سگه جان کندان دیبیم. مگه ایتا دوتا بلا امی سر فوتورکسه بو! هرتا ایتا گورخانه مانه سن تومامه امی جانا دوارسته بو. محله زاکانا بوگفتیم کی جوما صوب نوبوسته شیمی کو. امی کار بوبوسته بو کی زاکانا ایجور امی دور جیما کونیم. هرتا یام ایتا دونیا صافو سادگی داشتیدی مثل ایتا الماس که واستی تراش بخورده بید.
محله کومیته جه امی دس ذلله باموبید اخرام نفامسته بید کی چی به چی ایسه. اطرف دیفارانا پاکا کودیدی اوطرف دو واره جه اشانه ایمام بیگیر تا کوشتو کوشتارا هاوار کودن پورا بوستی. کومیتی چی یان گفتیدی کی آخه ا محله زاکان همه تان سوسولیدی ا شوعارانا کی نیویسه!؟
خاشه کا تازه ترمیناله مئن تحویل بیگیفتمو باوردمه بخانه. خانه یام کی چی بگم هاچین ایتا دورسفته خانه کی کیربیت قوطی مانستن تته رج دیچه بید. شاهینو اردشیر و جهانگیرا م باموبید تا آفتاب نتابسته بیشیم کوه.
صوب هالا هفتا پادشایا خواب دئن دیبیم کی ایبراهیم کوله پوشتی بنا خو دوش پیله کانانا بامو بوجور و داد و فریاده مرا همه تانا جه خوابه ناز دپرکانه.
خوابه جا ویریشتیم. هر کی تونداکیتی خو سرو صورتا بوشوسته یو لیباس دوکوده راه دکفتیم. میدانی یا دوراسته اوتوبوسه رافا خیابانه کنار پا به ساییم هالا امی لبله بیجیر ناموبو که اوتوبوس فارسه یو همه تانی سوارا بوستیم. جهانگیر هرچی بیلیط داشتی فادا راننده یا بوشوییم اوتوبوسه آخر بینیشیتم. اوتوبوس هاتو ناله کونان و اهم اهم کونان سربالایی یا واچکستی یو شویی بوجور تا اینکی فاره سه ییم سه رایی اوین. پیادا بوستیم.
درکه کم کم شولوغا بوستان دو بو. دسته دسته آدمان آمون دیبید. اردشیر بوگفته:
- اشانا کی دینی هاچین خوشانا پرکانیدی. هاتو دو قدم نامو ایسه ده ایتا پیچه لات بازی بیرون آورده بازین موشته خاکه مانستن که باده دس دکفه، همه تان آویرا بده. هاچین گرده خاک کونه ده! هان!
هالا خیلی بمانسته بو کی فارسیم پلنگچال. هاتو پوتاره مانستن کویا وچکسته شون دیبیم بوجور. مره خواندان دوبوم:

ماسوله شورم بیگیفته
غم بیگیفته
ماکلوانه سورخه گول بامو در
شور شوره وارشه کویانه سر
وای شور شوره وارشه کویانه سر

می پا ایتا سنگا بیگفته کم نهابو کی دگرا بوخورم بکفم دراز دراز سنگانه سر کی مسعود می بالا بیگیفته بوگفته:
- شون دیبی یا!!!

ایتا لبخند بزمو می رایا بیگیفتم. جهانگیر ده هاچین سگه حاجی فرجه مانستن خاستی همه تانا واکفه ایدفایی جهانگیره صدا بیرون بامو کی :
- ده نخواییم ایتا پیچه به سیم امی نفس بوجور بایه!؟ من ده هاچین واکفته دارم. مسعود خو کوله پوشتی یا ایتا پیچه جابجا بوکوده یو بوگفته خاب بیشیم بیجیر آبه کنار بینیشینیم.

واگردستم می پوشته سرا فاندرستم. درکه جه خاب دپرکستان دوبو. چراغان ایتا ایتا خاموشا بوستان دیبید. آفتاب گاگلف جه داره شاخو ولگ سوسو زه یی خیاله کی رقصا دوبو. همه تان ایجور کی زالاش باورده بید مسعوده لبلا بیگیفتده کی بیشیم بیجیر آبه کنار بینیشینیم.
ایبراهیم کی همیشک دیمیشتنه ره یام دنگو فنگ داشتی بوگفته ایتا پیچه ده بشیم بوجورتر ایتا قار ناها کی تانیم اویا ایتا آتش چاکونیم چایی بنیم صوبانه بوخوریم.
همه تان خیاله کی هاچین ده امی نفس به شوماره دکفتان دیبی، فاکش فاکش بوشوییم کویا بوجورتر. ایدفایی بیده ییم ایبراهیم خو رایا کجا کوده شون دره بیجیر.
مره می خیالا وامختان دوبومو هرتا مرا ایجور پرا گیفتیم. همه جا ایسابوم هی جایام نه سابوم. مره مره هاتو زمزمه کودان دوبوم:

او گرما گرمه بهار بو
فصل کار بو
سورخی جی سه تا زاکا بیگیفته
پئره ماره دیلا غم بیگیفته
وای پئره ماره دیلا غم بیگیفته

مسود واورسه
- انا تا هاسا نیشتاوستم. کی بخانده داره
- نانم
- جه کی یاد بیگیفتی
- زاکان زندانه مئن خاندیدی بازینام ده هاتو جیما بوستنه وخت بخاندیدی هیشکی یام نوگفته جه کی یا کویه ایسه
- تا اخر دانی؟
- اصلن نانم اولو آخر کویا ایسه هاتو می یاد بمانسته داره منام گاگلف مره خانمه
- دو واره از اول بخان
تا بایم بخانم بیدم ایبراهیم پاک آهو مانستن سراجیری یا بوشو بیجیر، روخانا دوارسته اونه اویتا کوله سر خو کوله پوشتی یا بنا بیجیر همه تانا ایشاره بزه بایید
ایجور کی خیاله تازه نفس بیگیفتی بیم، هامه تانی وازو ولنگه مرا دو شوماره بوشوییم روخانه اوطرف. ایتا کوچی قار ناهابو کی اونه بیجر، روخانه بوجورتر ایتا کوچی آبشار خو مویانا پریشانا کوده غمزه فوروختی.
ایبراهیم تا بخایه سنگانه مرا ایتا کله چاکونه مسود رویی قابدانا جه خو کوله بیرون باورده بوشو آب دوکوده. جهانگیر هرچی خوشکه چوب بو جیما کوده. هاتو ایدفا بخودمان باموییم کی گول گوله آتش جه کله بیرون بامو نانو و پنیر و خورمایو هرچی خوردنی بو دیچه بوسته واشاده آبچینه سر اونه دورام زالاش باوردانه مانستن بینیشتیم ده بوخور
شکم کی سیرا بوسته یو ویشتایی خو دوما جیگیفته بوشو کی تا پلنگچال دو واره بایه. منام مره قاقا بوسته جنگل دباخته کویا فاندرستان دوبومو مره مره خاندان دوبوم:

انقده وا کار بوکونیم
بار بوکونیم
صدتا درده امی جان بداریم
هرچی کی دو ویم درمان نداریم
وای هرچی کی دو ویم درمان

، هرکی ایجور شیب زه دوبو یو یا ایچی گفتی و خنده کودیدی ایدفایی همه تانی تام بزه می دور جیما بوستید. سیکار کونا هاتو می انگوشتانه مئن داشتیمو خاندیم:

او گرما گرمه بهار بو
فصله کار بو
سورخه جی سه تا زاکا بیگفته
پئره ماره دیلا غم بیگیفته
وای پئره ماره دیلا غم بیگیفته
مردومه دیلام پورا بو
غم جیما بو
مردومه غما وا ول بیگیره
مرمر کاخانا آتش بیگیره
وای مرمر کاخانا آتش بیگیره

ایدفایی خیاله کی می انگوشتان ول بیگیفتیبید. سیگار کونا داده مرا کی
- اوخ بوسوختم
تاودام سنگانه مئن کی هامه تان هار هار خنده بوکودید مره یو بوگفتید
- خیال بوکودیم چی ترا فوتورکسته!!! خوب بوبو! تا تو بیبی سیگار نکشی اخه کو امونو سیکار کشئن!؟ هرچی کوه نورده آبرو ببردی تو

منصور ویریشته اردشیره مرا می دسو بالا بیگیفتد تا بوجونبوم همه تانی بکفتد می سر مرا جه قاره مئن ببردد بیجیر یک دو سه تاوه داده آبه مئن. هاچین بوبو بوم هیستو چوره. هامه تان خاندان دیبید
مرمر کاخانا آتش بیگیره
مرمر کاخانا آتش بیگیره

همه تان پاک فورشه مانستن باده دس اسیر هرکی ایجور پر بکشه بید. هرکی یا ایتا بلا فوتورکسته بو.
مسودا فاندرستم، دار بزه بید
منصور تیرباران
هادی اعدام
اردشیر آویرا بو
جهانگیر جیویشته
ایبراهیم خاوران
عکسانه فاندرستیم عکسانه مرا بوشوبوم. جه کارخانه یان تا کویان جه قرار تا گوورختن. جه نیویشتن تا جیویشتن
سالانی بو
سالانی بو
نایه ده امی خاکه سر

تمام

بهار بهاره بوگو یارا بی قراره بی یا – گیل آوایی

بهار بهاره بوگو یارا بی قراره بی یا
بنه بدیمه ایفادا نوکوش تی یاره بی یا

بهار آیه شه آ دوران نمانه تی رافا
هاچین نوگو چره، شاید، بیدین بهاره بیا

به آهی بندیمی بیخود چی پهلوان پنبه
نفس نفس آیه شه واشه سبزه زاره بی یا

اسا کی تازا کوده جنگلانه داره ولگ
فارس تی یارا بهاره بهاربهاره بی یا

دوسته بالا واکون پر بزن بوکون پرواز
کی جنگلانه دوارسته یاره قاره بی یا

چوپور اگه نامو دس سرمایی زمستانا
اسا بهاره بیجارو روخان کناره بی یا

بیچین بنفشه بوکون دسته دیل بزن دریا
نیگیر بهانه هاچین دیل تی بی قراره بی یا

گیل آوایی کی همش چوم برایه یارانه
دپرکسه ده زمستان بوشو بهاره بی یا

برگردان فارسی

بهار بهار است به یار بی قرار بیا

افاده را کنار بگذار یارت را نکش بیا

بهار می آید و این دوران منتظرت نمی ماند

بیهوده چرا، شاید نگو، ببین بهار است بیا

به یک آه بندیم بیهوده چه پهلوان دروغین بودن

نفس نفس می آید و می رود مثل علف هرز سبزه زاراست بیا

حالا که درختان جنگل را برگ تازه کرده

برس به یارت بهار بهار بهار است بیا

بالهای بسته را باز کن پر بزن پرواز کن

که در جنگلها چُو افتاده یارغار است بیا

دستها اگر از سرما جمع نمی شد در سرمای زمستان

اکنون بهار است کنار رودخانه و شالیزار بیا

گل بنفشه بچین دسته کن دل به دریا بزن

بیهوده بهانه نگیر دل بی قرار توست بیا

کورده کولا نازا دئ، دوشاب پلا یاقا گیره! - گیل آوایی

کورده کولا نازا دئ، دوشاب پلا یاقا گیره!

وارش امان ندایئ. همه چئ بوبوسته بو هیسته چوره. بادام کئ زه یئ، وارشا اطرف اوطرف بردئ. پاک خیاله کئ رقصا دیبید. دوکانانه نودانه کام موران بزه، هاچین بوبوسته بو سوان پالان. نشاستئ ایتا جا بیافتئ بئ کئ جه ان همه وارش اونه جیر ایتا پیچه جیویشتئ بئ.

هاتو هیستا بو فاره سمه دوکانه ور. بیدم ایتا خلخالئ اویا بیساط بنا داره.

تا مرا بیده کئ دوکانا وازا گودان درم. دو بالا بجسته یو بوگفت:

- سلام حاج آقا

مرام کئ اینفر بوگفتئ بئ حاجئ، هاچین مرا مراقا گیفتئ. ایتا پیچه اونا زرخه زرخه نیگا بوگودم.

بوگفتم:

- سلام. حاجئ یام خودتئ!

هاتو کئ قولفا واگودان دوبوم، بوگفتم:

- تو آ وارشه من هیستا بئ، چره اروزا بیساط بنا دارئ؟

ایتا آه بکشه یو بوگفته:

- کار کئ ننا، چاره نارم. مئ زنه زاکه ره وا غذا ببرم. دسه خالئ یام کئ نشا شون خانه!

مئ دیل انه ره بوسوخته. بوگفتم:

- بدا انباره مئن بیدینم ایچئ دارم ترا فادم کئ اونه جیر تئ بیساطا بنئ!

شورو بوگود مرا دوعا گودن. درا وازا گودم. اول بوشوم انباره من. انبارام اینقد شولوغ بو کئ اسب بکفته بئ خو گازا ایشکنه یئ! نانم چن دقه انباره من بگردسم. سراخر ایتا پیله آبچینو ایتا چتر بیافتم. خنده مرا باموم خلخالئ ویرجا، بوگفتم:

- بیه آ آبچینا واشان تئ بیساطا بنه اونه رو. آ چترام بیگیر کئ ده وارش ترا هیستا نوکونه.

خلخلالئ یا هاچین خیاله کئ دونیایا فادا دارئ، بیچاره هاتو خو گازه خالا واگوده مرا دوعا گودئ کئ مرا خوشکا زه. مئ دیله من بوگفتم:

- آدم چقد وا بئ پناه ببه کئ ایتا آبچینه مرا اتو شادئ بوکونه.

خوب احساسئ داشتیم. ایمرو کئ کارا اتو شورو بوگودم، مئ جان راضئ بوم. شورو بوگودم باله کا ماله کا یو تاچه برنجانا ایپچه جابجا گودنو قاپانا میزان گودن.

قابدانا آب دوگودم کئ ایتا چایئ بنم. علادینا روشنا گودم. بیدم انه خوت کار نوکونه. ایتا پیچه اونا چپ بچرخانم راست بچرخانم تا راه تاوه دام.

کیربیتا بزم اونا روشنا گودم. هاتو مرا خوشکا گودان دوبوم کئ مئ چوم دکفته خلخالئ یا. بیدم مرا فاندره خنده کونه. ایجور کئ چتره جیر وارشه جان ده خبرئ نئ یه. یعنئ کیف گودان دره. منام اونا ایتا لبخند بزم.

آب جوش بامو. ایتا موشته چایئ دوگودم قابدانه من. دوتا لیوان اوسادم. آب بکشه پسئ بنام پیشخوانه رو. خلخالئ کئ هوتو مرا فاندرستئ ایشاره بزم کئ بایه بودورون ایتا چایئ بوخوره.

خلخلئ پاک خیاله کئ بال بیرون باوره، بامو دوکانه من. مئ رافا نه ساکئ بگم بینیشین. خوره ایتا چارپایه اوساده بینیشته.

دوتا چایئ دوگودم. ایتا بنام خلخلئ ره ایتایام مره. قندانه من چندتا نباتئ ناهابو کئ آب جکفته بو. خلخالئ تا بامو دس ببره قندانه من، بیده نباتئ هیستا بو داره.

واورسه:

- قند نارئ!؟ ا نباتئ مرا چایئ نشا خوردن کئ!

ایتا خنده بوگودمو بوشوم قند اوسادم فادام خلخالئ یا بوگفتم:

- آنام قند! ایشکنن تئ پا!

قندا فاگفیته، گازه مرا اونا بشکنه! چندتا تیکه بوگوده بنا قندانه من! خنده مرا بوگفتم:

- ده چره قندانه من بنایئ!؟ نانئ اونام هیستابه ده نشا خوردن! اونا ویگیر سیوا بنه بدا هیستا نبه!

چایئ خوردان دیبیم کئ اونه ره ایتا موشترئ بامو. خلخالئ بوشو موشترئ یا را تاوه دا بامو دو واره مئ ویرجا شورو بوگوده چایئ یا خوردن. هاتو ایتا قورت ندا دو واره موشترئ بامو یو بجسته بوشو موشترئ یا را تاوه دا.

بازین بامو خو چایئ یا اوساده با چارپایه بوشو اوشن تر ایجور دوکانه من بینیشته کئ خو بیساطا هم نزدیک ببه هم اینکئ اونا بیدینه.

نانم چقد بوگذشته کئ ایوار بیدم خلخالئ بوشو خوره قابدانا آب دوکوده بنا علا دینه سر. مرا فاندرسته ایتا لبخند بزه.

منام مئ سر شولوغ بو هیچئ نوگفتم. تا اینکئ چایئ بنا خوره چایئ دوگوده بازین مرا نیگا بوگود، بوگفت:

- چایئ دوکونم تره؟

مره قاقا بوسته اونا فاندرستم. بوگفتم :

- تئ قوربان. ایتایام مره دوکون!

مره یام چایئ دوگوده. هاتو کئ چایئ خوردئ خو موشتریانام راه تاوه دایئ. منام هوتو. ایتا دس ایستکانا داشتیم ایتا دیگه موشتریانا را تاوداییم و می سر موشتر مرا گرم بو.

تا اینکئ نهار بوبو. کم کم موشتریام گاگلف آمویئ. ایتا موشته آغوز اوسادم با ایتا کوچئ تیکه پنیر بیدم مئ پلا کمه. خلخالئ یام مرا چارچشمئ پایه. بیدم آتو کئ ایتا لقمه مئ گولئ یا بیجیر نیشه. واورسمه:

- غذا دارئ؟

مرا نیگا بوگود، خیاله کئ فکر گودان دوبو. تا بایم ایچئ بگم، بوگفته:

- نه! هاتو ایجور باهم کنار آییم ده!

دخله جان پول اوسادم، رو بوگودم خلخالئ یا بوگفتم:

- تانئ واز بوکونئ اوطرفه خیابان نان فاگیرئ؟

ایتا خنده مرا بوگفت:

- پس چئ کئ تانم!

بوشو نان فاگیفته. منام مره بفکرا شوم کئ نوکونه مره آتو شر ببه!؟ هاتو فکرا دوبوم کئ بیدم بامو ایتا پیره بو اونه دس.

چارپایا بناییم. نانو پلا یو پنیر و آغوز بوخوردیم. آمئ غذا تمانا بوستان دوبو کئ خلخالئ ره موشترئ بامو.

منام ویریشتم سفره پفره یا واچم. چایئ دوگودم. هم اونه ره. هم خودمه ره. خلخالئ بامو خو چایئ یا اوساده بوشو دوکانه دراسانه ویرجا بینیشته. ده مئ رافا نه سا کئ بگم: خورئ؟ نوخورئ؟ هاتو خوره گوتورمایئ چایه اوساده بوشو چارپایه سر بینیشته.

هاتو مئ سر گرم بو کئ ایوار بیدم خلخالئ ایتا ایتا خالئ جابانا اوساده دوکانه جولو دیچه، خو بیساطا بنا اوشانه سر.

کم کم هوا تاریکا بون دوبو. منام چورتیکایا اوساده بوم مئ حیساب کیتابا گودان دوبوم کئ خلخالئ بامو مئ ویرجا پا به سا، بیدم آپا اوپا کونه.

واورسمه چیسه!

بوگفته:

- خایم دوکانه من آ جولو مره ایتا کوچئ جا چاکونم کئ ده بیرون نه سم. تو تئ پیشخوانه پوشت بس. منام مره آ کنار درجه که ور مئ بساطه ور پا ایسم. آ چارپایه یام خوبه مره. تانم اونه سر گاگلف کئ خستا بم بینیشنم.

مره قاقا بوسته اونا فاندرستم. مره مره بفکرا شوم بیدم آتو نیبه! ان دو روز ده مرا جه مئ دوکان بیرونا کونه، اونا صابا به!

رو بوگودم خلخالئ یا بوگفتم:

- ترا یاده صوب چوتو وارشه من هیسته چوره پا ایسابئ!؟

بوگفته:

- آها! چئ وارشئ بو!؟

بوگفتم:

- هسا دانئ چوتویئ یو چئ گئ!؟

بیدم ایتا پیچه خو دوما جا بیدا یو واورسه:

- چوتو مگه!

بوگفتم:

- کورده کلائ نازا دئ! دوشاب پلا یاقا گیره!

بوشو ده آطرفان ترا نیدینم! ناویره مئ دوکانام مئ جان فاگیرئ! اگه شانس بارم ایچئ دیگرام مرا یاقا نیگیرئ!!!!!!!

تمام

ایتا ولی همه چی- بیاد مادر-گیل آوایی

ایتا ولئ همه چئ.....

دسمالا اوسانه سوتونه سر دوه ده. خو دیله من نئ یت کودان دره کئ وارش به سه! هاتو کئ دسمالا دوستان دره گه:

- بلا وارش بئ بئ! خیال کونئ آسمانا به زمین دوختان درید!

ایوانه سر بینیشته. خو مرداکه دورسفته پیرانا اوسانه تا پینیک بزنه. سوزنا نخ جوکودان دوبو، خوره خوره بوگفته:

- خودا نوکونه آسمان کون سولاخا به! هاتو شور شور وا به واره!

خو سرا راستا کونه. تبریزئ دارا فاندرستان دوبو کئ ایتا کشکرت ایه نیشینه اونه لچه سر. کشکرتا نازه مرا گه:

- خوش خبر بیبئ جانه کشکرت! خوش خبر بیبئ! بوگو چئ خبر دارئ مره!

چاچه دیمه گمج و تیانو کاسه ماسه نوشوسته سربسر نهابو. کئ کئ ناره کئ پیرانا پینیک بزنه، بشه کاسه بوشقابانا بوشوره. کولوشکن هیره جیر خاکا اورشین گودان دوبو. مرغو خوروس هاچین هیستو چوره، چاچه دم کاسه یو تیانا توک زندیبیدو پلا دانه اوچن دیبید.

کشکرت ایتا پیچه اشاخه اوشاخه سر نیشینه یو پرا گیره شه.

هاتو کئ خوره پیرانا پینیک زندوبو، ایچئ زمزمه گودان دوبو. ایجور کئ خیاله بازام خو زاکا خوسانن دره.

الله تی تی بی یا بیرون

بیا نوکون می دیلا خون

تو می لیلی مو تی مجنون

تو می لیلی مو تی مجنون

هوا ایمشو چی تاریکه

می دیل چون رشته باریکه

بوشو ای شو بوشو ای شو

تی جا ترسه نه می ریکه

وارش نودانه جا شور شور فو وستئ. وارشه صدا، ماره زمزمه ره ساز زن دوبو. مرغ و خروسام چاچه دم ا زمزمه یا آوجا دایید.

بازین پینیک بزه پسئ نخا گازه مرا ورسینه. خو سرا راستا کونه گه:

- آئ مارئ! چره ما بیچه بئ!

مرغانا صارا من ناز دیهه. کلاچا فورانه. کشکرتا کئ دور دوره شر خوره پر زن دوبو، فان دره. خوره خوره گه:

- مئ زاکه جان ایتا خبر خایه آمون. کشکرت هاچین ایا نایه نیشه!

ویریزه شه کاسه بوشقابانا بوشوره. هاتو کئ هیره جیرئ یا فان دره، گه:

- آخه شمه را گرمئ ناخوشئ بیگیره! چقد آ خاک پاکا اورشین کونیدئ! ایتا مورغانه خوایید بوکونید شیمئ نفس خوایه بشه! بازین هائ مره کار چاکونید!

کیشخالا اوسانه. هیره جیرئ آشغالانا اوچینه. خاکینداز اوسانه آشغالانه دوکونه اونه من بره خانه پوشت فوکونه.

خانا هرکئ فان درستئ بی حذ گودئ. پاک ایتا دسته گول. دیفاران همه گیله الابه بوبوسته. آهک بکشه، سیفید هاچین ورفا مانستئ. هیره سراسر گیله الابه بوبو. رفه سر همیشک گرک جلاسه بو ، اونه من کویئ، خربزه جلاسته ناهابو. رفه جور گمج تته رج دیچه بو. سوتونانام سیر و پیاز ویریسه مرا دسته دستا بو جلاسته ایتا دونیا نومود کودی. تلاره سر تازه حصیر تا بوبوسته، تره تمیز دیچه بو. تازه رختخوابام کئ همیشک مهمانانا شین بو. تا بوبوسته، تلاره کش دیچه ناها بو.

خانه جولویا باغ بیگیفته بو. جه سیر بیگیر تا کوار و توربو ککجو خالی واشو پامودورو خیار بکاشته بو. خانه پوشتام هالا تیلبمبار چانگوده خانه مار کویی و هیندوانه یو خربوزه کاشتی ولی همیشک تیلیمبارا ده یی خو سرا تکان دایی گفتی: حایف!

خانه دور تا دور جه خانه پوشت تا باغا دوارسته میوه دار جه هر رقم ناهابو. سه وخته انجیلو خوجو نارنج تا اغوز و گیلاس و خاشه به.

دیفارام پرچین بوبو، افتاب کئ بوستئ، اونه درزانه جا خورشید سوسو زه یئ. خیاله کئ رقصا دیبید.

وختئ چادورا دوستئ خو کمر، سوان پالانا اوسادئ، شویئ باغه من سبزئ بیچینه، خیال کونئ قشنگئ یو گولاز، اویا جیما بوسته داره تماشاره. باغو خانه یو اسمانو زمین ایطرف، مار او خانه مئن ایطرف! همه چی نمود، مار بو.

هاتو کئ ککجو سیرو کوار چه یئ، باغا ایجور ناز دایئ، اونه مرا حرف زه یئ کئ هرکس جه دور بیشتاوسته بئ خیال گودئ که ایتا ادمه مرا گب زن دره!

اونه داماد کئ تهرانه جان آمویئ، اونه ره چرچر بو! خانه خراس موفت خوردئ، جوفت تاودایئ! بازینام ایتا دس به سیا یو سیفید نزه یئ! تازه وختئ مایئ پلا خوردئ، اونا گفتئ کئ فشکله آبا مرا تئ دسا بوشور سیمساکه بو نده! ایجور فاندرتسی کئ خیال کونئ آسمان سولاخا بوسته، ها ایتا تحفه بکفته بیجیر!

مار ده هاتو همه کسا فارسه یئ یو همه تانه سنگه صبور بو، هرکئ ایتا شکم درد داشتئ، مارا شناختئ، هیزارجور محبت ده ییدئ، بازام اوشونه دوقورته نیمام باقئ بو!

مار ایتا بو ولئ همه چئ. مارزندگی بو. مار عشق بو.

مار پئره زن بو. زاکانه مار بو، کوچئ زاکانه پیله مار بو،زاکانه مریضئ وخت، اوشانه دوکتور بو، اوشونه دوا بو، مار، مار بو! مار خانه ایجور داشتئ یو ایجور چاگودئ که لاب خانه ایتا بهشت بو. مارام اونه نما.

مار خانه کار بوگوده، غذا چاگوده، سفره بنا، خو مرداکه رافا رایا فاندره. خوزاکانه تاسیانه داره.

مار ایتا یه

مارهمه چئ یه!

تمام

تاسیانی بهار - گیل آوایی

نه ا بنفشه گولام او بنفشه یه نه بهار

نه آ هوا اوهوایه یه نه داره ولگ نه ا دار

نه ده نفس هو نونفس تا کی واج بایه امی جان

نه ساله نو نه ا شهرو دیاره مثله دیار

همش غریبه همه جا غریبه بادو هوا

همش ده چوم وا فوچن کی بهار نه ابهار

دیلی ده وسته غریبی نوا ده بوستن زار

زمانه پاک بی وفایه خرابه اروزیگار

تو کی می امرا همآوازه غربتی بیشتاو

هایام بنفشه ناره رنگه بو بهار بی بهار

دوسته بالو فوقوفته پرا دمه می خیال

مرا هارای زنه حق باتویه بهار او بهار

گیل آوایی کرا دوری بوسوج واسوج آیه داد

جه تاسیانی همش یاد آره دیاره بهار

گیل آوایی

15مارس 2011

آوای جنگل، یادمانی از آنان که سر به مهر میهن و ملت نهاده اند - گیل آوایی

داستان کوتاه گیلکی نوروزانه، دریا توفان داره - گیل آوایی

کاس برار کولادوج رادیویا روشنا کوده। رادیو صدا دیپیچسته داره تا دو تا محله اوشن تر. دوکانه جولو آب پاشی بوبوسته. چارپایه داره جیری ناها. کاس برار اونه سر نیشته یو باده زنه مرا خورا باد زئن دره، هاتو رادوارانا فاندرستان دره. مشته حوسین پاک خیاله کی عاشورپور بوبوسته داره یو اونه جا خانداندره، خوره خوره زمزمه کونه:

دریا توفان داره

بادو بوران داره

گیله مردای خانه می نازنین یار لیلی

مشته حوسین ایستکانه چایه بنا اونه جولو ایتا پیچه اونا فاندرست بیده مردای پاک خیاله ا دونیا نه سا. ایتا آه بکشه یو اونه چومه دوما بیگیفته بیدینه کویا اوتو قاقا بوسته داره. بیده خیابانه اوطرف، کاس آقا لیباس فروشه دوکانا چوم بودوخته داره.

هاتو بفکراشون دوبو کی کبلعلی آشپز کی ده هاچین آشپزی جان فقط اونه ایسم بمانسته بو، ایشاره مرا گه ایتا ده قندپالو باوره। مشته حوسین شه خو پیشخانه دم، پیله قوری یا کی تازه دم باموبو آب بکشه ایستکانه مئن چایی دوکونه یو هاتو کی سماوره شیرا وازا کونه، کبل تقی چانکش، دوتا بالکا مورغانه یو چندتا کرات اونه دور جلاسته، دوکانا دواره یو مشته حوسینا لوچان زنه।

مشته حوسینا خوشکا زنه. هاتو کی خوره عاشور پوره مرا خاندان دوبو

هاوا ابرو زنه پس

نی یه بیدار هی کس

مرا کوشتان درم

بایم تی کنار لیلیایتا پیچه قاقابوسته اونا فاندیره یو گه :

- آخه مرا ده چره لوچان زنی!؟ من کی تا هسا.............

ایدفایی ایجور کی جه خاطراشویا یاد باوردیبی، بوگفت:

- آهـــــــــــــــــــــــــــــــــا.........پس بوگو!؟ مورغانه انه ویرجا نیهه دارم هانه واستی مرا ایجور دیگه فاندیره!

عاشورپوره صدا اونه گوش دیپیچه :

تی خانه آباد لیلی

ولانه آ باد لیلی

بایه تی گوش ایمشب

می دادو بیداد لیلیعاشورپوره مرا خاندنا وا ده یو تونداکیتی ایستکانه چایه نه کبلعلی آشپزه ور، شه بیرون دوخوانه:

- کبله تقی! کبله تقی! تی کله سرا یامان بیگیفت! بیا می ویرجا بیدینم تو چی گی آخه اتو زرخه پوتارا بو داری دوکانا دواری تازه لوچانام زنی!

کبله تقی تا واگرده مشته حوسینه آوجا ده، کله عباسه پیله پسرا دینه کی باله کا میان مورغانانا دوجین گودان دره। دو تا شلختی مورغانا بیگیفته داره خودس ایتا خوروسکلایه اویتا دسه مرا های فیچاله। اونا زرخ زرخ فاندره گه:

- اه برا کله عباسه پسر! ده ترا هیچی گیرنامو کی بیچاره خروسکلا فیچالستاندری!؟

کله عباسه پسر هاتو کی ویریشتان دوبو دگه را خوران شلخته مورغانانا نیهه باله کا میان خروس کلا ولاده یو کجه وره کی خو رایا گیره شه. کبله تقی اونا تا چندقدم اوشن تر هوتو زرخ زرخ فاندره.

مشته حوسین هرچی ایسه دینه کبله تقی حواس اصلن ننا اونه ویرجا. هاتو فیکرا شوبو کی کاسه آقا گه:

- مشته حوسین می حیساب چقد به؟

مشته حوسین هاتو ایتا چوم بیرونا داشتی یو ایتا چوم کاسا آقا. یاداشوبو انا کی چندتا کاس آقا بوخورده داره. تا بایه ایچی بگه، کاس آقا گه:

- تی حاواسا جیما کون مشته حوسین! هاتو کی نیبه کترایی حیساب کیتاب داشتن. پنشتومون نیهه پیشخانه سر، جه دوکان آیه بیرون. مشته حوسین پنشتومونا نیهه دخله مئن، شالیکی مرا هیسته میزا پاکا کونه. چراغ سه فیتیله ای خوتا ایپچه بوجور بره. ایجور کی دوکانه مئن بسابی اونه دیل هیزارجا هاتو خانه:

دریا توفان داره یار باد و باران داره یار

واستی ایمشب بایم دریا کناران لیلی

باز پریشانه می دیل لیلی نالانه می دیل

دو تا بال کم دارم بایم تی سامان لیلی

می جانه جانان لیلی

جه باد و باران لیلی

موشکیل بتانیم باییم دریا کناران لیلیغروب نزدیک بو। ده واستی کم کم نان و لوبیا آماده بوبوستی بی। یوسف کبابی خو بیساتا پهنا گودان دوبو। منقاله مئن ذوغال دوکوده پسی ایچکه نفت فوکونه ذوغالانه سر، اونا آتش زنه. هاتو کی ذواغالان ول گیریدی ایتا واشکسه لولا نیهه اوشونه سر بازین شه الباقی چیزانا جمو جورا کونه.

مرداکه هاتو قاقابو دوکانه بیرونا فاندیره یو خوره خوره ایچی گه کی هیشکی نفامه چی گفتان دره خیاله کی ایتا کوه سنگینی یا خو کوله سر جابجا کونه. مشته حوسین اپا اوپا کونه.

مردای خو پایا ایپچه درازا کونه یو بازین جیما کونه. نالبیکی ایستکانا دوسکول دانه مانستن میزه سر ایپچه نیهه اوشن تر. خو کاموایی کولایا نییه بوجورتر خو سرا خارش دییه بازین کولایا اوره تا پیشانی بیجیر. دسا سکت زنه چانه جیر بیرونا نیگا کونه ایتا آه کشه. مشته حوسین واورسه:

- چیسه ترا اتو تی دمرده کرجه نا ایشماردان دری! ایا نه سایی پاک

مرداکه تا بخایه ایچی بگه خانم آغا پیله خاخور، کاسه آش بدس آیه مشته حوسینه دوکانه جولو خو چادرا کی هاتو شانه سر بادا دابو جیماکونه یو مشته حوسینا گه:

- مشتی بیگیر آکاسه آشا باوردم تره. بوخور بازین نیگی کی ترا جه خاطر ببرده دارمه

ایجور مشتی یا واویلان ده خو مچه یا کی مشتی کم ده بمانسته هو یا دوکان پوکانه کرکرا فاکشه بیجیر خانم آغا پیله خاخوره مرا بشه هفتا بهشتا دواره.

کاسه آشا فاگیره یو گه :

- تو همیشک می هاوایا داشتی! اکه بو کی مرا جه خاطر ببردی! هی دفا نوبوسته....

خانم آغا پیله خاخور ده ولناشته مشتی خو حرفا توماما کونه هاتو اونه حرفه دکفته یو بوگفته:

- فردا ها وخت آیم کاسا برمه

مشته حوسین ایجور کی بفامسته بی هاوا پسه!، خو سرا تکان ده یو بازین گه:

- فردا کاسا بوشوسته تی چوم برایم کی بایی

خانم آغا پیله خاخور نازو غمزه مرا جه مشته حوسینه دوکانه جولو دورا به। مشته حوسین پاک خیاله پرا گیفتان دره هاتو دیل فادا عاشورپوره صدایو خانم آغا خاخورا چوم بودوخته کی هاتو غمزه مرا جه اون دورا بوستان دوبو। ایجور کی خیاله مشته حوسینه دیل اونه مرا شون دره। پاک ده تورا بوسته خو صدایا ایجور کی هامه تانه گوش دیپچستی، بولند بولند خانه:

یاد او مهتابی شبان کی شومی دریا لبان

تی مو ماچی داییم تی شانه رو باد لیلی

سورخ دسمالا داری ایسه می یادیگاری

مرا واده دایی

آیه ترا یاد لیلی

من تی خاطرخوام لیلی

تنهای تنهام لیلی

موشکیله ایمشب دریا

بیگیره آرام لیلی

بیگیره آرام لیلیکولا دوج هاچین قاقابه مشته حوسینه کارانه جا. علی یوف خو آشغال بری چارچرخا کی هاتو زنجیره مرا درختا دوستان دوبو تا جاغلانه دس در امان بمانه، مشته حوسینا فاندیره ایجور خو گازه خالا واکونه خنده کونه کی کولادوج باده زنه اونه ره والا ده یو گه :

- اِ...علی یوف! تی خاخورا! تو چی هاچین ترا پرکانی آخه ....

مشته حوسین واخوبا به دینه آی داده بیداد هامه اونا فاندرستان دریدی. ایجور کی هاما نشان بده کی خانم آغا خاخوره ره واستی اوتو نخانه، کولا دوجا گه :

- عاشور پور آدمه ره حاواس ننه کی اترانه مرا پاک آدما جه هاممه چی تاوه ده

کولا دوج آرامه گه :

- خاره باورکون! خر خودتی مشته حوسین !

علی یوف ایتا دس بوپوخسه خیارا کی مامد مئوه فوروشه اشغالانه مئن اوچه بو، خو دس بیگیفته کی بشه پیره بویی دوکان ایتا نان تیکه مرا بوخوره، مشته حوسینا چشمک زنه. مشته حوسین خنده کونه یو گه :

- ا ....... علی یوف! بودو فارسان تره کی چایی تازه دم اماده ناها تره

علی یوف اونه ره ایتا دس تکان ده। کاس برار چانکش جه اوسره خیابان پیدا به। کولا دوج چارپایه جا ویریشته، بامو دوکانه مئن. غولام حسینه برار تاچه برنجا خو کول بیگیفته،نئسانا شوندوبو بوجور. تیمور ارابه چی تاخت زئنه مرا جه غولامحسینه دوکان دواره. پیره زناکه دانه کی دیفاره کش نیشته بو خو پاره چادرا جیما کونه یو فاکش فاکش دیفاره کنار را دکفه بشه بخانه. علی بالا کوچی پسر ایتا تیان خودس جه راه فارسه. مشته حوسین واگرده دینه مرداکه هاتو خو خیاله مئن دمرده، بیرونا نیگا کونه یو آه کشه. آرامه گه:

- ترا چیسه برار اتو پاک دمردان دری؟

مرداکه هیچی نیگه. مشته دو واره واورسه :

- تی مرایم چیسه ترا؟ مره حرف بزن بیدینم ترا چیسه آخه! اتو یک ساعته تره قاقابوسته آه کشی !

مرداکه تا بایه ایچی بگه ایتا خالخالی مشته حوسینه دوکانه جولو فارسه یو ایتا توبره خو دوش پار پاره لیباس دوکوده یو ایتا چوبی عروسکا تخته سر والای دانه مرا رقصانه یو خانه:

- نوروزی نوسال آمده

تا بخایه اولی ایمامه ایسما بگه مشته حوسین تونداکیتی دس بره دخله مئن هاتو کی پولا فاداندوبو خالخالیا گه:

- بیگیر جانه تی همه کس تا دوازده تا بخایی بیگی می سرا بری پاک! بی یا تی نوروزام تره .....

خالخالی دانه امان نده، پولا فاگیره یو ده مشته حوسینه رافا نه سه کی خو حرفا توماما کونه!. مشته حوسین خو سرا تکان ده یو واگرده مرداکا گه:

- خاب بوگو مره بیدینم چیسه ترا آخه !؟

مرداکه ایتا آه کشه یو گه:

- خانه اباد پنشتا زاکا من چوتو نو نوارا کونم آخه!؟ کاس براره دوکانا فاندرستاندرم مره چورتیکا آموندرم کی چوتو می پنشتا زاکا نو نوارا کونم

تمام