۱۳۹۴ آذر ۸, یکشنبه

هاتویی گیلچاردانه!- گیل آوایی

0
وطن یانی جه  ماری خاک سیوایی
وطن یانی کی غوربت بُون هوایی
وطن یانی ایموشته خاکو تی یاد،
هانه امرا هاچینه  گورشه کایی!
فارسی
وطن یعنی از خاک مادری جدایی
وطن یعنی که غربت بودن هوایی
( هوایی: سرگشته، پریشان!)
وطن یعنی یک مشت خاک وُ یادِ تو،
با همین درست داغ شده هستی!

1
می زاکا گم وطن، گه وسته بابا
چقد میگی وطن! اینجایی آقا!
می زاکا فان درم بم واهیلو قاق
چره می ماری خاک می زاکا نوا!
فارسی
به بچه ام می گویم وطن، می گوید بس است بابا
چقدر می گویی وطن، اینجایی آقا!
بچه ام را سرگشته و حیران می نگرم
چرا بچه ام میلِ خاکِ مادری ام ندارد!

2
وطن یانی کی دوری!، چوم برایی!
جه دوری واهیلی، پاک گورشه کایی!
وطن یانی چومه ارسو یه تی خاک،
هاتو کی دورابی، بی گیل آوایی!

فارسی
وطن یعنی که دوری! چشم به راهی!
از دوری سرگشته ای، درست مثل داغ شده ای
وطن یعنی خاک تو اشک چشمت است
همچین که دور شوی، می شوی گیل آوایی!

3
وطن یانی کی دونیا ماری خاکه
ایدونیا دیل تیشین هونه هالاکه
وطن یانی تی ماری خاکو توو زای
چومانه سو تیشین تی خاکه پاکه!
فارسی
وطن یعنی که دنیا خاکِ مادری ست.
یک دنیا دلت برای همان هلاک است
وطن یعنی خاک مادری توست و تو فرزندش
روشنایی چشمان تو از خاک پاکت هست.

 .

رفته ام رشت دگرباره به ایرانم من! - گیل آوایی


رفته ام رشت دگرباره به ایرانم من!
آن چنان مست خیالم که گیلانم من!

راهی ام، منجیل وُ رودبار وُ زرستم آباد،
جاری ام همچو سپیدرود سراوانم من!

مانده ام رشت روم!؟ یا که بپیچم "لاکان"!
هر دو راهَم بخدا رشت وَ لاکانم من!

می ندانم که ز"فرهنگ" روم "پورده عراق"!؟
من "خمیرانم" وُ هم "چهار برارانم" من!

سعدی را "اوستاسرا" پیچم؟ یا "خطه ماشین"!؟
وای! "زرجوبم" وُ از پُل، سرِ "میدانم" من!

می روم، مستِ خیالم! چه شده است "شاقاجی"!
من که"سنگر" نشدم از چه "کوچیصفانم" من!

از چه در حومۀ رشتم شده است آبادان
که چنین با اتوبوس رشت آبا دانم من!

مگر مهمان دارد رشت من از خوزستان
من که رشتم! زچه در فارس وُ کرمانم من!؟

نه! خیال است مرا! رشت شدم زاین سامان!
از همان روست که در رشت خیابانم من!

کوچه هایش گذرم هست روان کودکی ام
آه عاشق شده ام "ساغریسازانم" من!

رفته ام "بیستون" وُ "رازی" وُ لاکانی باز
شده ام مدرسه رُو، وای چه درسخوانم من!

در گذر می گذرند، مدرسه ها باز هنوز
یار در پیش وُ چه عاشق شده حیرانم من

دیپلمم زیر بغل عصر، خیابان، بیکار!
"پُزِ عالی جیبِ خالی"، چه هراسانم من!

نه دگر رقصِ خیالِ من از اندازه گذشت
غربتم، غربت تلخی که به زندانم من!

گیل آوایی تو دگر چشم بپوشان زخیال
گرچه در غربتم اما همه ایرانم من!
.
منجیل، رودبار، رستم آباد، سراوان در مسیر تهران به رشتند. لاکان، خمیران، چهاربراران، سعدی، اوستاسرا، خطه ماشین، زرجوب و میدان( بازارچۀ زرجوب)، رازی از محله های شهر رشتند. لاکان اسم یک محل و  لاکانی اسم یک خیابان در رشت است. شاقاجی و سنگر از شهرکهای حومۀ رشتند. کوچیصفان یا کوچصفهان هم همینطور! شاید خودش یک شهر شده! نمی دانم! آبادان هم در این غزل! به تازگی از حومه های رشت شده است!
.

هاسا گیلچامه - گیل آوایی

دسانا واکونی ایتا آسه مان کشاگیر
ابرانا دواره تی نیگا تا چوم دکف
تاسیانی وامجه
پستایی بوکوده ارسویانا
ای وای وطن!

فارسی
دستها را باز می کنی به یک آسمان آغوش گرفتن
نگاه از ابرها می گذرد تا چشم کار می کند
دلتنگی می کاود
اشکهای کنارگذاشته را
ای وای وطن!


۱۳۹۴ آذر ۶, جمعه

کتکتاز- 101گیلچاردانه - چاردانه های گیلکی با ترجمۀ فارسی - گیل آوایی IranianFolks-quatrain-katkataz

یک اشاره:
نوشتن و سرودن به زبان گیلکی برایم بیش و پیش از اینکه بیان ناگزیر فکر و حس  نوستالژیک به زبان مادری باشد (که صد البته حال و  هوای ویژۀ خود را دارد)، تلاش برای بازآفرینی و بازشناساندنِ رنگی از رنگین کمان ادبیات بومی میهنمان است.
زبان گیلکی اگرچه به دلایل مختلف، از جمله غالب بودنِ زبان فارسی، آن گونه که باید و شاید از بهره گیری و فراگیری بازمانده است و بیش از اینکه زبان نوشتاری باشد، زبان گفتاری ست که همین حالتِ گفتاری شدنِ زبان گیلکی، واژه های زیادی از زبان فارسی را بخود گرفته و امروزه می بینیم که زبان گیلکی بیشتر فارسی با لهجۀ گیلکی ست تا بکارگیریِ واژه  های اصیل گیلکی که می توانست باشد. نوشتن، سرودن و حتی گفتن به زبان گیلکی وقتی نمایان تر و گیلکانه است که از واژه های با ریشۀ در همین زبان بوده باشد. از این نگاه است که گاهان نوشتن و سرودن، بسیار پیش آمده که بخواهم دنبال واژه های فراموش شده باشم یا حتی دنبال آن بگردم. چنین حالتی در نوشتن بیشتر است اما در گفتار چنان فرصت یا حتی حوصله ای شاید نباشد ولی برای فراگیری و بکارگیریِ درستِ زبان گیلکی باید نه تنها مسئولانه برخورد نمود بلکه ناگزیر به یادگیری و فراموش نکردن آن هستیم. وقتی فارسی را با لهجۀ گیلکی بکار می گیریم( چه گفتاری و  چه نوشتاری) عملاً به تخریب زبان گیلکی می پردازیم. غلط آموزی و غلط آموزاندن، از نیاموختن بدتر است!
به هر روی، تا کنون چند مجموعه داستان، غزل، چاردانه( رباعی و بویژه دو بیتی) به زبان گیلکی منتشر کرده ام. فهرست این مجموعه ها در بیوگرافی ام( پایان همین مجموعه) آورده شده است. "کتکتاز" را که معنایی اشاره ای به مباهات و غرور و پُرآوازی دارد، برای همین مجموعه برگزیده ام. برگردان فارسی همۀ چاردانه ها را نیز به هر یک افزوده ام تا برای غیرگیلکهای علاقمند  به ادبیات بومی ایران بویژه گیلکی، مورد استفاده باشد. خواهش من از گیلکها این است که بکوشند گیلکی را بخوانند تا به خواندنِ به زبان گیلکی عادت کنند. بیشتر ما گیلکها به خواندن نوشته ها به زبان فارسی عادت کرده ایم و از همین نگاه، خواندن به زبان گیلکی برای بسیاری از گیلکها دشوار است. برای رفع این مشکل تنها راه عادت کردن به  خواندن به زبان گیلکی است. زبان گیلکی را فقط گیلکها می توانند زنده و بارور و بالنده نگه دارند. چنین باد.
با مهر
گیل آوایی
.
توجه: این مجموعه با فورمات پی دی اف در سایت مدیا فایر منتشر شده است و پس از دانلود کردن قابل خواندن می باشد. در سایت مدیافایر، خطِ فارسی خوانا نیست.  برای دریافت یا دانلود کردن آن همینجا کلیک کنید.


۱۳۹۴ آبان ۲۹, جمعه

هفتا گیلچاردانه، ماره یاده مرا= هفت چاردانۀ گیلکی با یادِ مادر - گیل آوایی


0
بوشویی تو، می دیل بی تو بمرده
می ارسُونه می یان بی تو دمرده
هاچین هی لوی بوبوست میدادوبیداد
تی شون، می بونه دونیا مئن ببرده!
فارسی
تو رفتی، دلم با بدون تو، مُرده است
میان اشکهای من بی تو غرق شده است
فقط آوازِ "هی لوی" شد داد وفریاد من
رفتنت، بودنِ مرا در این دنیا، برده است.

1
ماری جان تی چومان می ارسو آیه
تی یاده امرا چوم ارسو نیگایه
هاتو وارش به می چوما بره آب
می دیله ناجه تی اوو کتله صدایه
فارسی
مادر جان چشمان تو، آهِ اشکِ من است
با یاد تو چشمان من نگاهِ اشک آلود است
همینطور باران می شود چشمم را آب می برد
حسرت دلم صدای دمپایی چوبی توست!
( بقول استاد کدکنی، شعر ترجمه پذیر نیست! این هم نمونه اش. کتله در زبان گیلکی و صد البته در این شعر زیبایی خودش را دارد که در ترجمۀ فارسی آن زیبایی اش از بین می رود!)

2
می ما را یاد آرم، می دیل زنه ونگ
دیله شیشا هاچین غورصه زنه سنگ
مثاله بشکسه شیشه به می یاد
شواله بُون، سوجئن به دیله آهنگ!
فارسی
مادرم را یاد می آورم دلم می گرید
شیشۀ دل غصه فقط سنگ می زند
مانند شیشۀ شکسته می شود فریاد من
شعله کشیدن، سوختن می شود آهنگِ دل من!

3
دانی تی شونه جا می دیل بمرده!؟
دانی می ارسو مئن، می دیل دمرده!؟
دانی گوسن دوخون بوبوسته می داد!؟،
تی شون، پاک می دیل از دونیا ببرده!
فارسی
می دانی با رفتنت دلم مرده است!؟
می دانی دلم میان اشک غرق شده است!؟
می دانی گوسن دوخون شده است فریادِ من!؟،
رفتنت انگار دلم را از دنیا برده است!

4
می ماره یاده امرا بم هوایی
تورا بم واهیلا بم چوم برایی
آ دونیا مئن هاچین بی شات خورم تُو
ننا بی ماری هرماله دوایی!
فارسی
با یاد مادرم بی قرار می شوم
دیوانه می شوم، از چشم به راهی سرگشته می شوم
در این دنیا بیهوده سر پایم هستم( بی شات تُو خوردن ترجمه اش سخت است!)
برای بی مادری ندرتاً دوایی نیست!

5
بازام تی یاده کی دیلا دیهه ناز
تی لالایی ره هانده دیل زنه ساز
تی شون آمون تی امرا خانه بُون زاک
پلا سُوختا جه تی دس موشتا زئن گاز!
فارسی
باز هم یاد تو هست که دل را ناز می دهد
برای لالایی تو دل ساز می زند
با رفتن آمدنِ تو در خانه بچه شدن
لقمۀ ته دیگ را از دستت گاز زدن

6
جه مار گفتن اونام فارسی، چی واستی!
می مار گیلک مرا فارسی نخاستی!
همیشک گیلکی دایی مرا ناز
می ماره امرا فارسی گب نشاستی!
فارسی
از مادر گفتن آن هم فارسی، برای چه!
مادرم مرا گیلک می خواست فارسی نمی خواست
همیشه گیلکی نازم می داد
با مادرم فارسی نمی شد حرف زد!
.

۱۳۹۴ آبان ۱۴, پنجشنبه

شیشتا گیلچاردانه ( با برگردان فارسی)- گیل آوایی

0
هاچین تینتیر نامو نوبو آویسی
باباخان تیرکمان شاله عروسی
لُرو کوردو گیلک تورکو بولوچ فارس
ایتا نامیم کی ایرانی نیویسی!

فارسی
بیهوده به رخ نکش هوو نباش
رنگین کمان است و عروسی شغال
لر و کرد و گیلک و ترک و بلوچ، فارس
یک نام هستیم که ایرانی می نویسی 

هنگام رنگین کمان در گیلان می گویند عروسی شغال است و ددر استان فارس شنیده ام که می گویند پشتِ کوه شیر در حال زاییدن است.

1
رادواران ولگه آوازه دوارستنه راز
راشی هر تا پا مته گفتان دره پاک زخمه ساز
فاندری  آ زردو خوشکانا دمخته بی حیساب!؟
یاد آری نازه بهارو خوشکیلیو کتکتاز!؟
فارسی
رازِ گذار است آواز برگ در گذرها
با هر جای پا در گذر دارد می گوید انگار زخمه ساز
نگاه می کنی این زرد و له شدۀ خشکِ بی حساب را!؟
یاد می آری نازِ بهار و زیبایی و فخر فروشی را!؟

2
بینیشته کشکرت داره لچه باز
چومه ارسو فی وه دیما دیهه ناز
بوبوسته رافایی پاک موجکه ساز
نانم غورصه چره دیلا گیره گاز
فارسی
زاغی نشست بر بالای درخت
اشک چشم می ریزد گونه را ناز می دهد
انتظار/چشم به راهی، سازِ مُژه  شده است
نمی دانم غصه چرا دل را گاز می گیرد!

3
مگه هر تا جیگا، می جا جیگا به!؟
اوروپا گیلکه پا مته را به!؟
نو گو آ جا اوجا چمچینو پرچین!،
تی لندن رُم پاریس لشته نشاء به!؟
فارسی
مگر هر جایی جا و مکان من می شود!
اروپا راهِ جای پای گیلک می شود!؟
نگو اینجا، آنجا چنین و چنان است!
لندن تو، رُمِ تو، پاریسِ تو لشته نشاء می شود!؟
لشته نشاء یکی از شهرستانهای گیلان است بجای آن پیشتر خطبه سرا هم که یکی از روستاهای تالش است گفته بودم!


4
نیبه هر ماله غوربت  رشتو لاجان
می فومن انزلی تالش، سراوان!
مره گم ایشتاوم ارسو به واران
هولندی قاقه جه می کرده کاران!
فارسی
غربت هرگز نمی تواند رشت و لاهیجان باشد
فومن انزلی تالش سراوانِ من باشد
با خودم می گویم می شنوم اشک می شود باران
هلندی حیران می شود از رفتار من!

5
ده دریادیل بوبوغوربت روخانه
شبانده روز گِه کی بیشیم بخانه
هاتو کی بیشتاوه گیلانه نامه
جه ارسو وا مره هیلوی بخانه!!!!
فارسی
دیگر دلِ دریا در غربت شده رودخانه
شب و روز می گوید که برویم به خانه
همیچین که نام گیلان را بشنود
از اشک باید برایم هیلوی بخواند

( هیلوی یک آواز گیلکی ست)
پیشترها یک گیلچاردانۀ دیگر دارم که گفته ام: 
اگه ایران ایتا انگوشترینه
آمی گیلان اونه سبزه نیگینه
آمی جنگل، آمی روخانو دریا
آمی ایرانه تاجه سر نیشینه
فارسی:
اگر ایران یک انگشترین است
گیلانِ ما نگین آن است
جنگل ما، رودخانه ها و دریای ما
تاجنشینِ ایرانِ ماست.

۱۳۹۴ آبان ۱۳, چهارشنبه

گیلغزل: من کی واهیل تور آویر پاک خوشکه ولگانم مره - گیل آوایی



من کی واهیل تور آویر پاک خوشکه ولگانم مره
لاب ده جه غورصان هاچین بی ولگه دارانم مره

دیم جه ارسو هیسته، رابه، چکه چکه با می  آه
مستی گم خانم آویری جا  آویرانم مره

قاقمه قاقم کرا فریاده می چومه نیگا
شورشوره وارش هاچین ردده جه وارانم مره

پور باموخته دیل جه آ دورسفته روزه روزیگار
چومه ارسونه مرا زارانه زارانم مره

غورصه واستی دیل بترکه تسکو تنا زاره زار
قورصه دیم، تامتوم بزه جنگل اوخانانم مره

خاکه دیل واهیلا بو جه رادواران بی گولاز
سینا فکلاشم هاچین واشکسته دارانم مره

چوم چومانه فاندرستن پاک آویره هر نیگا
راستا راست گردد هامه، پاک گیجه مرغانم مره

فاندرستن ده نشا گورشا به دیل جه ویشتایان
من مرا قوربان نتانم، گورشه ایرانم مره

روزیگاره فوخوسانه هانده ایسام چوم به را
دیل خوشم دیل خوش بمی سروه جیوانانم مره

جنگلانه جنگله مانم درم جنگل اوزار
گورشه کا هارای زنم سرپوربدستانم مره

گیل آوایی خون فوکون ارسو جا واگرد تی دیار
غوربتانه غوربته می ماره وارانم مره

فارسی
من که سرگشته، دیوانه درست مانند برگهای خشک می مان خودبخود
تماماً از غصه ها درست درختانِ بی برگ هستم خودبخود
گونه ام از اشک خیس است، راه افتاده چکه چکه با آه من
مستی می گویم می خوانم از گم شدگی گمشده ها هستم خودبخود
حیرانِ حیرانم، نگاهِ چشمان من فریاد است
باران می بارد درست مانند پخش شدن باران هستم خودبخود
دل از این روزگار پوسیده زیاد آموخته است
با اشکهای چشم از زارهای زار هستم خودبخود
از غصه دل باید بترکد تنهایی سکوت زارِ زار
حرفی بلب نمی آرم ساکت شده هوار جنگل هستم خودبخود
دلِ خاک سرگشته شده است از رهگذرانِ بی افتخار
سینه چنگ می زنم درست مانند درختان شکسته هستم خودبخود
چشم چشمها را می نگرد هر نگاه گم است
راست راست همه می گردند درست مرغ سنگ به سر خورده هستم خودبخود
می شود نگاه کرد دل داغ می شود از گرسنه ها
از خود راضی نمی توانم باشم داغِ ایران هستم خودبخود
کابوسِ روزگار است باز چشم به راه هستم
دلخوش هستم دلخوشِ جوانانِ سروم هستم خودبخود
جنگلیِ جنگلها را می مانم به جنگل زده ام با فریاد درد
داغ شده هوار می زنم تفنگ بدستها هستم خودبخود
گیل آوایی اشکِ خون بریز برگرد به دیار
در غربتهای غربت برای مادرم می بارم خودبخود
.

۱۳۹۴ آبان ۱, جمعه

گیلداستان: گاچ، شل، لام! شایدام گاچشلام- گیل آوایی

گیلداستان: گاچ، شل، لام!شایدام گاچشلام!
گیل آوایی
23 اکتبر2015
داره لچه دوتا پیسه کلاچه کسکسه جان دکفتنه جا، ایتا بشکسه داره خال جلاستا نهابو. اسا نوگو اکه بوگو کی جه داره خال بکفته بی تسکه پیاده رو مئن کی ایتا راشی ناجا داشتی.  مشتی دوکانه جا عاشورپوره صدا آمویی کی خاندان دوبو:
-  سره کویی بوشوم سره کویی بوشوم می پا جلسکت کوری جان شیرین لاکوی....کلاچو کشکرت کلاچو کشکرت خنده بترکست کوری جان شیرین لاکوی.....>>ایدامه ره هایا کلیک بوکونید.

۱۳۹۴ مهر ۲۴, جمعه

گیلغزل با برگردان فارسی: اسا کی دابا کودَد شومی یو عزا، توو برقص - گیل آوایی




اسا کی دابا کودد شومی یو عزا، توو برقص
اسا کی دوزیکی مستی یه دسکلا، توو برقص

آسا کی شانتِکه شیشلول دَوَسته میداندار
فوگوردان آ شومه دورا، هورا هورا تو برقص!

بوجور بوجور کرا دووزان کوند هاتو فته رات
حسن حوسن همه حرفد، به آ بلا توو برقص

عزایو شومی مرا پاک آویرابه تی راه
مثاله شه بزه بج آفه تابه جا توو برقص

تو کی نوکوشتی حوسین، ماره مان ایسی گریان!
بی یاف ترا نوبو شانتئنه کربلا، توو برقص!

هاچین هاچین بوکودد مردومانا گووز به جیب!
دپرک جه آ فوقوسان، مسته بی هاوا توو برقص

تومامه شهرا دوارسته پیندیروو پاره
دوَد دوکانه گدایه، مثاله شا توو برقص

توو پاده شایه تی خاکی، تویی گولازه تی خاک
ویریز ده دیمه بنه شومی کارانا، توو برقص

گیل آوایی تو هاچین ایجگرا دری فریاد
کی ویشتا ایشتاوه دادا گه پا به پا توو برقص!
  
فارسی:
حالا که شوم بودن و عزا رسم کرده اند، تو برقص
حالا که مستیِ دزدکی دس زدن است ، تو برقص

حالا که دلقکِ هفت تیر بسته میدان دار است
برهم بزن این دُورۀ شوم را، هورا هورا تو برقص

بالا بالا دزدها دارند بیداد می کنند
حسن حسین همه اش حرف است، به این بلا تو برقص

بیهوده بیهوده مردم را سرِ کار گذاشته اند
از این کابوس بیدار شو، مستِ بی هوا تو برقص

تمامِ شهر را پر کرده است ژنده پوشِ پریشان
این دکانِ گدایی را تو ببند، مثلِ شاه برقص

تو پادشاهِ خاک خودت هستی، تو افتخارِ خاکت هستی
برپا خیز دیگر کنار بگذار کارهای شوم را، تو برقص

گیل آوایی تو بیهوده ضجه می زنی فریاد
گرسنه می شنود دادِ ترا می گوید پا به پا تو برقص
.
تونداکیتی گیلغزل، خوره خوره بامو=گیلغزلِ تند و سریع! خودش آمد!
گیل آوایی



۱۳۹۴ مهر ۲۱, سه‌شنبه

یک خبر به دوستداران ادبیات بومی میهنم ایران - گیل آوایی


یک خبر به  دوستداران ادبیات بومی میهنم ایران بدهم که در حال آماده کردنِ مجموعۀ دیگری از داستانهای گیلکی با ترجمۀ فارسی هستم تا اگر شد چاپ و منتشر نمایم. این روزها هر از گاهی به ویرایش و پیرایش این مجموعه می پردازم. این مجموعه بیش از بیست داستان را در بر می گیرد. امیدوارم بتوانم نسخۀ چاپیِ آن را پیش از نوروز در دسترس علاقمندان ادبیات بومی بویژه گیلکی قرار دهم. ( اگر بقول ما گیلکها چارچرخم هوا نشد و این مجموعه پا در هوا نماند!!!

۱۳۹۴ مهر ۲۰, دوشنبه

پیسخاله هاسا گیلچامه یان!- گیل آوایی

0
تی عاشقانه یانا دیل دَوَستن
تنایی تامبزه فریاده آوازانه
تی ایسان نِسانه کی بیدادا دره
جومجومه شواله یه همه چی هی چی!
هان!
فارسی:
دل دادن به عاشقانه هایت
آوازهای خموشفریادِ تنهایی ست
هستنِ نیستنِ توست بیداد می کند
وسوسۀ آتشِ همه هیچ!

همین!

1
یادانا وامختن
تنایی شپاسی یه
خیالاشون
تورابونه کله گب
واکوده چوم تی تی یانا ایشماره
خابا دبازه
دپرکستنه هلاچینه مرا!
چی توفیر
ول گیره دیل
تی ایسان نه سانه مرا!

هان!

فارسی:
یاداها را بهم ریختن و جُستن
شب بیداریِ تنهایی ست
به خیال رفتن
دیوانه شده، حرف زدنهای بی ربط
چشمِ باز ستاره ها را می شمارد
خواب باخته
با "تابِ" از خواب پریدن.
چه فرق می کند
دل آتش می گیرد
با بودن نبودنت!

همین!
2
دس دسا سابم مست
آه ول تاوه ده می جانا قاق
چوم پیله نزه
چی وازو ولنگا دره
آبکاکایی
دریامجان
موجانه پیچالاسه
هرتا پا اوسان!

فارسی:
دست می سایم دست مست
آوه آتش به جانم می اندازد مات
چشم برهم نزده
چه جست و خیز برمی دارد
پرنده دریایی
دریاگردان
لاس خشکۀ موجهاست
با هر پا برداشتن!
.

۱۳۹۴ مهر ۹, پنجشنبه

گیلغزل (بابرگردانِ فارسی): ترا کی یاد آرم چوما فوچینم - گیل آوایی


ترا کی یاد آرم چوما فوچینم
هاتو ماچی تی گیسو مئن دیچینم

تی امرا پا به پا شم گمه بیسیار
خیالا بال زنم ارسو اوچینم

هاچین گورشابه دیل، ترا دمه ناز
نانم غورصا دیچینم یا بیچینم!

کرا تورا بمه یادا زنم باد
شواله بم، سوجم، ول بم، هاچینم

هاچین گم ایشتاوم گورخانا به داد
می دادا تنایی واستی ویچینم

فوچئن دیچئن اوچئن می ارسُونا تسک
تره تایه دینه دیل، چوم فوچینم!
فارسی:
ترا که یاد می آورم چشمها را می بندم
همینطور بوسه میان گیسویت روی هم می چینم
با تو پا به پا می روم بسیار می گویم
خیال را در بر می گیرم اشک جمع می کنم
درست داغ می شود دل ترا ناز می دهم
نمی دانم غصه روی هم بگذارم یا بچینم
دیوانه می شوم یاد را داد می زنم
شعله می شوم می سوزم زبانه می کشم بیهوده هستم
بیهوده می گویم، می  شنوم، صدای رعد وبرق می شود دادِ من
دادِ مرا باید تنهایی برچینم
بستن، روی هم چیدن، اشکها را تنهایی برچیدن
برای تو تدارک می بیند دل، چشم می بندم.
.

۱۳۹۴ شهریور ۳۱, سه‌شنبه

هاسا گیلچامه: دیپیچه مسته مانستن توره باد - گیل آوایی

مستا بو باد بازام
دیپیچه دارو درخته ولگانا
لیسکا بُو ابرا ببرد
آفه تابه دمه چک

هاچینه لوچان زنه پابوزگیره
گوسکا واشانه می یان وازو ولنگ

کویی لوو سایه دیمه
واپیچسته کره روف

لالیکی داره تمش
زلزله جوخوفتنه
چیچینِنه ماچه لوس
جه آ خال،
تا به اوو خال!

شُور شُوره نُوبه توله آبه چکه
روخانه آ کُول اوو کُوله دس فارَس

دیپیچه مسته مانستن توره باد
چی خوشا ده آفه تاب
چومانه تازه جه خاب!

ترجمه فارسی:
باز مست شده است باد
به برگهای درختان می پیچد
ابرهای لوس شده را می برد
تا دست رسِ آفتاب

بیهوده چشم کج می کند مار
شلنگ اندازیِ غورباعه در میان علفها

زیر سایۀ ساقۀ کدو
کی پیچد مار( مارِ بومی گیلان)

خارهای درختِ خاردار[1]
زنجره پنهان شده
بازیِ گنجشک
از این شاخه
تا آن شاخه

صدای چکۀ آبِ گِا آلود در کانال چوبیِ آب بر!
دسترسیِ این سوی رودخانه به آن سوی رودخانه

مانند مست بادِ دیوانه می پیچد
چه بوسه می دهد آفتاب
چشمهای تازه از خواب




[1] Gleditsia Caspica=لیلکی یا لالیکی دار

۱۳۹۴ شهریور ۳۰, دوشنبه

هاسا گیلچامه - گیل آوایی

دوخوشاسته گولان خاکه سر
چومان قاق
وارش اوچینم دیمه آسه مانه جا
ایتا دونیا جیگیفته اوخوان می گولی مئن جوخوفته
چی هاچین رافایی پاستن
ایلجار بردان درَد خاوران خاوران خاک!
هان!

فارسی:
گلهای پلاسیده بر خاک
چشمهای حیران
باران می چینم از آسمانِ چشم
یک دنیا هوارِ مغموم در گلوی من پنهان شده است
چه بیهوده انتظار پاییدن
خاک خاوران خاوران گروه همداستان می برد

همین.

۱۳۹۴ مرداد ۲۵, یکشنبه

بیگیفت انگاره چوم، ارسُو گرا دادم!-ایتا گیلچاردانه - گیل آوایی

ایموشته ماچی ابرانِه سرا دادم
می تسکه دیلا گیلانِه پرا دام
بینیشتم می خیاله باله سر مست
بیگیفت انگاره چوم، ارسُو گرا دادم!
فارسی:
یک مشت بوسه برای ابرها رها کردم
دلِ تنگم را برای گیلان پرواز دادم
مست بر بالِ خیال نشستم
چشم تدارک مهمانی دید، اشک سر دادم
.


۱۳۹۴ مرداد ۱۸, یکشنبه

می دس خالی تی دس تیغو توفنگه - گیل آوایی

می دس خالی تی دس تیغو توفنگه
تی امرا دس بدس بُون مره ننگه
تره ده لابه یو شومی ایسه داب
مره اویی کشئن، شادی قشنگه
فارسی
دست من خالی، دست تو تیغ وُ تفنگه
با تو همدست شدن برایم ننگه
برایت دیگر زاری و شوم بودن رسم شده
برایم هورای شادمانه کشیدن و شادی قشنگه

۱۳۹۴ مرداد ۱۶, جمعه

هاسا گیلچامه - گیل آوایی

تی پا سر ایسانو
فاندرسته چومانا فاندرستن
رادوار

تی دیله مئن ایشماری
تی دکلاستنا
پا به پا
قاق!

هان!

فارسی:
روی پای خودت ایستادن وُ
چشمهای در حال نگاه را نگریستن
در راه

در دل خودت می شماری
فروریختنت را
پا به پا
مات!

همین!



۱۳۹۴ مرداد ۱۴, چهارشنبه

گیلکم وامرازه هرماله بنم پا به گوروز - گیل آوایی

گیلکم وامرازه هرماله بنم پا به گوروز
ناورم دوشمنه زوره مرا گردن به فوروز

گیلکم راشه مانستن ایسمه سر به هوا
هاتو دریایا مانم زنده یمه هر شبو روز

کرا دونیایا نانم هرماله می دمخته جا
می آپارمی گردالو میبج کولوش حتی آغوز

نوبو هرماله می فرهنگه میان خاک بسری
بدارم دسته گدایی بکشم لوففته زور

گیلکم فته فراوان دارمه جنگلو آب
کرا می سفره دپاچ، سیرا کونه ویشتایو دوز

گیلکم من گیلکم داد فارسه هرتا ندار
پور بجنگستمه با مغول عرب جاکشه روس

هر پنا بارده به گیللان، بوبو پاک می خانه زاد
سر فوروز بارده صفا ره، ایسمه دوشمنه زور


گیل آوایی ده کرا وسته، بده تی دوما جا
سروه آزاده مانستن، وابیبی سر به فوروز
سه‌شنبه، مرداد ۲۹، ۱۳۸۷
ترجمۀ فارسی:
گیلک هستم هرگز به من نمی خورد که پا به بفرار بگذارم
با زورِ دشمن سرم را خم  نمی کنم
گیلک هستم مانند راش سر به هوایم
مانند دریا هستم همینطور  زنده هر شب و روز
به دنیا نمی دهم جاپایم را
تکه سنگ، گردونه، برنجم، کاه  حتی گردویم را
نشده هرگز در فرهنگ من، خاک برسر باشم
دستِ گدایی داشته باشم منتِ زور را بکشم
گیلک هستم فراوان دارم جنگل و آب
دور ریزِ سفره ام گرسنه و  دزد را سیر می کند
گیلک هستم گیلک، به دادِ هر ندار می رسم
زیاد جنگیده ام با مغول، عرب، روسِ جاکش!
هر پناه آورده به گیلان شده است خانه زادِ من
سر خم کرده به صفا، دشمنِ زور هستم
گیل آوایی دیگر بس است، ساکت باش
مانند سروِ آزاد، باید فروتن باشی 

۱۳۹۴ مرداد ۹, جمعه

من عاشقه تی چشمه سیایم بلا می سر- آواز - گیل آوایی



یکی از وسوسه های تاسیانی در غربت همین است که زمزمه ای ناخودآگاه و بی اختیار بر لبانت جا خوش می کند و وقتی بخود می آیی می بینی که ساعتها داری زمزمه اش می کنی!! و همین وقت است که بخود نهیب می زنی: چی خانداندرم آخه( چه دارم می خوانم)!!!؟؟؟
و این بلا می سر هم یکی از همین زمزمه های نابگاه است بی آنکه بخواهم بقول ما گیلکها " من مرا قوربانانه!" هنرنمایی کنم. هر چه هست با شما قسمت می کنم
با مهر
گیل آوایی


من عاشقه تی چشمه سیایم بلا می سر
بی تو هاچینه خاکه هوایم بلا می سر

تی واستی کرا سرخوشمه سبزه بهاری
هیستم جه تی شورم تی فدایم بلا می سر

شب وختی آیی جنگله گیسو بدایی باد
من مسته تی او شور و صفایم بلا می سر

زیبایو لوندی تره بولبول خوانه آواز
بیخود نی یه تی دس هاچینه موشته پلایم بلا می سر

می جانو جهانی تره می دیل کونه پرواز
من سرخوشه تی جولو نیگایم بلا می سر

دریا تویی جنگل تویی می زندگی آتش
عشقی بوخودا من تی فدایم بلا می سر

دونیا می شینه وختی بایی می کشه باناز
آتش کرا بم سورخه طلایم بلامی سر

پاک ول ولا بوم بسکی تره خوانمه آواز
دونیایا دوارست تره من ولوله کایم بلا می سر

فان در گیل آوایی چوتو مسته تی غزلزار
دیوانه منم تی سپره هرتا بلایم بلا می سر


ترجمه فارسی

من عاشق ِ چشم سیاه تو ام عزیزم
بی تو خاک ِ هوا هستم عزیزم

بخاطر تو سرخوش و سبز بهاریم
از شبنم تو خیسم فدای تو ام عزیزم

وقتی شب جنگل گیسویت را باد می دهی
من مست آن شور و صفای تو ام عزیزم

زیبا و لوندی، برای تو بلبل آواز می خواند
بخاطر تو سبزم مثل بهارم عزیزم

جان و جهان منی برای تو دل پرواز می کند
من سرخوش گونه و نگاه تو ام عزیزم

دریا تویی جنگل تویی آتش زندگی منی
عشقی بخدا، من فدای تو ام عزیزم

دنیا از آن ِ من است وقتی در آغوشم بیایی با ناز
آتش می شوم سرخ طلایم عزیزم

دیگر بازیگوشی شده ام که برایت آواز می خوانم
تمام دنیا پیچیده که من برای تو اینگونه بازیگوشم عزیزم

نگاه کن چگونه گیل آوایی مست غزلزار تُست
دیوانه منم سپر هر بلای تو ام عزیزم

.

۱۳۹۴ مرداد ۱, پنجشنبه

هاتویی من ایسانی امرا کی آما نشا بون- گیلغزل- گیل آوایی

هاتویی من ایسانی امرا کی آما نشا بون
پنجشنبه ۱ مرداد ۱۳۹۴ - ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۵

هاتویی من ایسانی امرا کی آما نشا بون
هاچینه قولقازنی امرا کی سرپا نشا بون

بنه دیمه هاچینه لیسکا بونو شانتکو گاب
کسکسا های فورانن میلته رانا نشا بون

میدانه بی پاله وانه نوا بوستن خالی آب
آتو لوففتکشی جا وارثه میرزا نشا بون

نیدینی شهره جا آبادا بو تازه آباد[1]!
کبچی لبچی کودنه امرا کی زیبا نشا بون!

تو مرِه من ترِه شاخ شانه کشئن کی نیبه کار
فردا زاکان آمی رافا، آتو ماسکا نشا بون

های کودن فیسو ایفاده کی منم بوزبوزه ها
دس آسین خوری مرا، پاکو موصففا نشا بون

ویشتا زاکانا بیدین ناجه دارَد خالی پلا
وایه من توو!، آتو کی آدمی رافا نشا بون

گیل آوایی تورابوست بسکی بیده خانه خاراب
گورشه ویشتا ره کی حرفه مرا خوتکا نشا بون!
( حرفه امرا گورشه ویشتا ره واویشکا نشا بون!)

فارسی:
همینطور با من ماندن که ما نمی شود بود
تماما با در خود فرورفتن که سرپا نمی شود بود
کنار بگذار بیهوده لوس، دلقک نادان بودن را
مرتب همدیگر را دور کردن که ملت رعنا نمی شود بود
میدانِ بی پهلوان را بی استفاده/ناکارا نشو
اینطور با منّت کشیدن که وارثِ میرزا نمی شود بود
نمی بینی که آبادیِ شهر شده است تازه آباد( تازه آباد= گورستان معروف رشت)
با لبِ لوچۀ کج کردن زیبا نمی شود بود  ( با ادا اطوار در آوردن که زیبا نمی شود بود)
تو برای من، من برای تو شاخ و شانه کشیدن که کار نشد
فرزندان فردا چشم به راه، اینطور دلقک نمی شود بود
مرتب فیس و افاده کردن که منم منم بز بزه ها
با ظاهربینی که پاک و مصفا نمی شود بود
بچه های گرسنه را ببین که پلوی بی خورشت هم حسرت است
وای بر من و تو!، اینطور که انتظار آدمی نمی شود داشت
گیل آوایی دیوانه شده است بس که خانه خراب دیده است
با حرف که برای گرسنۀ داغ شده، خوتکا نمی شود بود.( خوتکا پرنده ای که با آن خورشت بویژه فسنجان درست می کنند!)






[1] نام گورستان معروف رشت

۱۳۹۴ تیر ۲۳, سه‌شنبه

فچم فچم رادوار- گیلداستان - گیل آوایی

هرچی ارا اورایا فاندرست، هیچی نیده.  زلزله صدا اونه سرا بردان دوبو یو نتانستی اونا دارانه ولگه مئن بیافه. هاتو چوم گردانن دوبو کی ایتا چیچینی خیاله آلوغه مانستن هاتو ایتا داره خاله سر فوروز آموندوبو کی ایچی هاچین برقه مانستن جه او خاله ولگانه مئن پر بکشه یو سایه بزه یو آویرا بوست. چیچینی دانه پاک ایتا جینگیری زاکه مانستن کی دسو پا یا ارا اورا زئنه مرا ونگ بزنی یودونیایا خو سر فوکونی،  داره خاله سر ولگانه مئن  خیاله چکو پر زئن دوبو. >>> ادامه را هایا کلیک بوکونید<<<