پنج، چاردانه گیلکی - گیل آوایی

بزه شه بج، بیجار، سنفونی یه کار

گولازه سبزا بوستن گیله ایلجار

روخانه، پور کنی، پیشکاولو گاب

بهاره فصله کاره، فصله دیلدار

فارسی

برنج را شبنم زده، سنفونی کار است

افتخارِ سبز شدن، راه  افتادن گروه کشت و کار گیلک

رودخان پاک کردن، صاف کردن شالیزار، گاو

بهار است فصل کار است فصل دلدار است

.

بزه شورم، آویر موردابه کومه

گاجامه کرجی یو دس پارو دومه

دپرکسه کرا شهری جه خو خاب

نوخوفوت مالا هاچین هیست مثله تومه

فارسی

مه گرفته، کلبه در مرداب گم است

اتاقکِ در قایق وُ دستۀ پارو در دست

شهری از خواب خودش بیدار شده

ماهیگیر نخوابیده خیس شده مثلِ نشاء برنج می ماند

.

دپرکسته زمین دارا زنه چو

زمستانا گه وسته بوشو بوشو

چی چی نی، گوسکا، لانتی آب لاکو، راب

کرا سرده هاوایا دده سوسو

فارسی

زمین بیدار شده درختان را تحریک می کند

به زمستان می گوید بس است برو برو

گنجشک، بچه قورباغه، مار، لاکپشت، حلزون

به هوای سرد حسرت می دهند
.

تی دوسکول زئنو می کفتن، ویریشتن

تی فو زئنو می گورشا بونو، بیشتن    

هاتو کفتن، ویریشتن، قاقا بون، قاق

جه تی کاران چوتو واستی جیویشتن!

فارسی

هول دادنت وُ افتادنِ من، بلند شدن

فوت کردنت، از آتش داغ شدن و سرخ شدن من

همینطور افتادن، بلند شدن، مات زده شدن مات

از کارهای تو چطور باید جان بدر برد!

.

فتاشته داره جا جنگل بوکود داد

بوارست آسه مان روخانه فریاد

جه تُورو دازه دومه، دار بوبو قاق

چره همجنس کونه همجنسه بیداد

فارسی

از تراشیده شدن درخت، جنگل فریاد کرد

آسمان بارید، رودخانه فریاد کرد

از دستۀ داس و تبر، درخت حیرت زده شد

چرا همجنس به همجنس بیداد می کند

تاسیانی تاسیانی می دیله سر تو چه مانی - گیل آوایی

تاسیانی تاسیانی می دیله سر تو چه مانی

ارسوُ هرماله نمانی غوربته دوره تو نانی

آه کشم می ایا خانی ول گیرم شوالا مانی

من گمه دوری یو توری تو میدیله امرا خانی

دیل جه تو توره تو جه دیل، پاک دمردم من اویرم

تسکه دیل غورصا زنه کش، تو کونی پادرمیانی

تو مگه غوربت دکفتی!؟ تو مگه دوری جا دانی

کی همش ارسویا مانی های خانی تو دیلمانی

وا ندی تو را ندی تو پاک بیگیفته دیله مانی

تا دیمیریم ارسو زاری تو خانی گوسن دوخانی

پاک بوبوستی ده اویسی چی خایی بوشو جیوانی

آی جیوانی آی جیوانی آی جیوانی آی جیوانی

ناتمام

برگردان فارسی

تاسیانی تاسیانی روی دلِ من تو مثل چه می مانی

مثل اشک اصلا نیستی غربت و دوری را تو نمی دانی

آه می کشم، آهِ مرا می خوانی، شعله می گیرم تو شعله را می مانی

من از دوری می گویم از دیوانگی تو با دلِ من می خوانی

دل از دست تو دیوانه است تو از دست دل، انگار غرق شدم من گم شدم

دلِ بیتاب غصه را در بغل می گیرد تو پا درمیانی می کنی

تو مگر به غربت افتادی!؟ تو مگر از دوری می دانی

که همیشه مثل اشک می مانی که هِی دیلمانی می خوانی

دست بر نمی داری راه نمی دهی انگار مثل دلِ بیتاب می مانی

تا غرق می شوم از اشک و زاری تو گوسندوخانی* می خوانی

مثل یک هوو شده ای، چه می خواهی، جوانی رفته است

ای جوانی ای جوانی ای جوانی ای جوانی

* دیلمانی و گوسن دوخان دو گوشۀ آوازی در موسیقی گیلکی ست

چاچه ننا چاه ننا، کرده خاله نی یه داب - گیل آوایی

چاچه ننا چاه ننا، کرده خاله نی یه داب

گیل آوایی / 13 فوریه 2013

چاچه ننا، چاه ننا، کرده خاله نی یه داب

گیلکه ره چی ناها، کون واسینی، خالی آب

گیله دیهات موزا بو، واگردسه روزیگار

ننا شلخت، نه کرات، نه مورغانه، لیشه، گاب

پاک ده بوبو قاطیسال مردوما قورصه فوخوفت

ننا پلا سوفره سر، ویشتا زاکان شَدَه خاب

دارو درخت، باغو ماغ، سیرو کاکج، توم بیجار

همه چی پاک رُو بامو، دیهاتی خانه خراب

گداباهار تابستان، پاییزه باهار زمستان

پاک ایتا فصل داره سال، ویشتایی فصله بیتاب

بیجار میجار چورا بو، چینی کونه فته رات

گیلک دمردان دره، مملکتام بی صاحاب

هرکه دینی قولقا گیفت، تیره آغوزا دباخت

کپچی دینه لبچی یاا[1]، لوففت کشه بی حیساب

واهیلو تور تا گیره  گابه گو ماله که دوما

هاچین خیالاتی به دولته رهبر مئاب

گیل آوایی وستا کون، بچاب بچابه دیار

آخونده ره چرچره، رهبری یام پیله گاب

برگردان فارسی

حوضچه نیست، چاه نیست، وسیله آب گرفتن چاه رسم نیست

برای گیلک چه هست، بیهوده به زمین کشیده شدن

دهات گیلان موزه شده، روزگار برگشته است

نه غاز هست نه مرغ نه مرغانه، گوساله، گاو

درست شده است سالِ فحطی، غصه مردم را در خود فرو برده

پلو سرِ سفره نیست، بچه ها گرسنه بخواب می روند

درخت و باغ، سیر و شاهی، نشاء برنج

همه چیز بهم ریخته است دهاتی هم خانه خراب

بهارِ گدا[1]، تابستان، بهار پاییز، زمستان

سال انگار یک فصل دارد، فصلِ گرسنگی بیتاب

شالیزار خشک شده، چینی بیداد می کند

گیلک دارد غرق می شود، مملکت هم بی صاحب

هرکه را می بینی در خود فرو رفته، دار و ندار باخته است

آدم لوچ به لب ورآمده می نگرد، منت بی حساب می کشد

تا وقتی که پریشان و دیوانه کفشدوزک را دنبال می کند[2]

دولتِ پیرو رهبر دقیقا خیالاتی می شود،

گیل آوایی بس کن دیار بچاپ بچاپ است

برای آخوندبخور بخور می شود رهبری هم یک گاو تمام عیار است

---

[1] اشاره به مثل گیلکی ست: کپچی لبچه دینه، گِه آقزونا باخ= آدم لوچ به لب ورآمده می نگرد، می گوید دهانش را ببین

---

[1] درگیلان، پس از زمستان که روستایی پس اندازها و هرچه داشته در زمستان مصرف کرده، دوره ای از بهار را در نداری سر می کند تا وقتی که میوه و سبزیجات برسند. این دوره را در گیلان  گدابهار=بهارگدا! می گویند

[2]  اشاره به مثل گیلکی است که می گوید کسی که کفشدوزک را دنبال کند به پشکل می رسد

توجه* پس از انتشار ویدئو، دو بیت ( بیت سوم و پنجم) به این غزل افزوده شده است که  در ویدئو نیست.

گیلکم جنـــــــــــــگله داده می اوخان - گیل آوایی

گیلکم جنـــــــــــــگله داده می اوخان

می گولازه می بـــــــــــــهاره باباخان

جنگلی زاکمه ســــــر پور بمی دوش

دوشــــــــــمنه مردوما دایم به فوران

ناورم دونیــــــــــــــایا می سر بفوروز

ویشتایام سیره جه می سوفره تکان

سبزمه زنده مثاله چـــــــــــــــایی باغ

نه سمه، جـــــــاری یمه مثله روخان

سربوجور آســــــــــــمانا سوسو دمه

آموجم از گاله شانه دیلــــــــــــــــمان

گیل آوایی به خو گیلان کونه نــــــــاز

کرا دوری جــــــــا بوبو میثله توران

فارسی

گیلکم، هوار من، فریاد جنگل است

رنگین کمان بهارم افتخار من است

بچه جنگلم، تفنگ بر دوش من

دشمنِ مردم دایم فراری می دهم

دنیا را نیز سر فرود نمی آورم

گرسنه هم از تکاندن سفره ام سیر است

سبزم، زنده مانند باغِ چای

نمی ایستم، جاری ام مثل رودخانه

سرافرازم، آسمان را به رشک می کشانم

فرا می گیرم از کوه نشینان دیلمان

گیل آوایی به گیلان خود می نازد

فقط ازدوری مثل پریشانها شده است!

گیلآواز: شه بزه گول تی چومه ارسو مانه - گیل آوایی

شه بزه گول، تی چومه ارسو  مانه

بشکسه دیل تی غمه دوره دانه

نه سایی، راشی تی پا مالا داره

چوم تی رافا فاندره ارسو واره

شه بزه گول تی چومه ارسو مانه

پورزماته تی سره کورا بیگیفت

دیل تی واستی شادی یا جه خو جیگیفت

هرتا ارسو چومانه ابرا فاگیفت

ونگه بی تو بُونه، تنهایی دانه

شه بزه گول تی چومه ارسو مانه

خوش دارم کی تی چومانا فاندرم

ارسو آه تی عکسانه سر وارگانم

تی سره کُورا بیگیفته خاطراتا بیشمارم

تو بوشویی بی تو دونیا غم واره

شه بزه گول تی چومه ارسو مانه

شب تی گیسو می خیاله جان پنا

تی چومه شب می خیاله رانما

شب تی تی یانا گمه از تی وفا

تاسیانی ونگا تی چومان دانه

شه بزه گول تی چومه ارسو مانه

ناتمام

برگردان فارسی:

گلِ شبنم زده، اشک چشمانت را می ماند

دلِ شکسته غمِ دوری ات را می داند

نیستی، راه واره ات، جای پای ترا دارد

چشم در انتظارت، راه می نگرد، اشک می بارد

گلِ شبنم زده اشک چشمانت را می ماند

خیلی وقت است که از توگفتن را سرگرفته است

دل بخاطر تو شادی را از خود دریغ کرده است

هر اشک چشم ابرچشم را گرفته است

گریه بی تو بودن را، تنهایی می داند

گلِ شبنم زده اشک چشمانت را می ماند

خوش دارم که به چشمانت نگاه کنم

اشک و آه به عکسهای تو بیاویزم

از تو گفتن را سرگرفته، خاطراتت را بشمارم

تو رفتی، بی تو دنیا غم می بارد

گلِ شبنم زده اشک چشمانت را می ماند

شب گیسوی تو جان پناه خیال من است

چشنان تو شب راهنمای خیال من است

ستاره ها اار شب از وفای تو می گویم

گریه دلتنگی را چشمان تو می داند

گلِ شبنم زده اشک چشمانت را می ماند

می دیله ایشکننا تی خیالا ده ولانم - گیل آوایی

آ گیلغزلا هرکی بتانه بخانه، راستی راستی گیلیکی دانه! بی چاکون واکون ایا نهمه! بازین ایتا دس زنم اگه پیچا پیشکم نزنه!!!!!

آدینه ۱۳ بهمن ۱۳۹۱ - ۱ فوریه ۲۰۱۳

می دیله ایشکننا تی خیالا ده ولانم

هاتو بایه رادوار فونچه چوم تره بخانم

جه تسکه دیل تورا بوستم تی ناما گم با ناز

نانی تو نه نانی بی تو ده تورا بون نتانم

واکفتمه کرا سرسام بیگیته تورمه لات

پیاله من تی چوما فان درم سرا چمانم

نارمه تاب نتانم سر بیجیرو ارسو اوخان

دیلا فوتورکه تی قورصه تی ناما های دوخانم

شبانه ونگا  ده دریا دانه آویرم، قاق

دمرده، می چومه جا ارسو ارسو وا فیشانم

نانی چی بی تو مرا دخشاره غریبی داد

می خاکه ناجه مرا دیلسوجانی ده نتانم

واسوختمه ده بوبوستم هاچینه خاکه هاوا

مرا بیگیفته بیگیر بی تو من چوتو بمانم

می خاکی تو می بیجارانه رقصو بارانی

ده وامرازه کرا بی تو کته رایی بخانم!

گیلچاردانه-گیل آوایی

بوشوم دریا، ایدریا دیل بنالست

چومانه جا هاچین ارسو بوارست

ایوار واخوبا بوم فورشا زه ییم موشت

ایجور کی ساحیلو دریا بکالست

فارسی

رفتم دریا یک دریا دل ناله کرد

از چشم همینطور اشک بارید

ناگهان بخود آمدم به ماسه ها مشت می زدم

طوری که ساحل و دریا فروریخت ( بهم ریخت )