"تسکه
شبانه دسکلا "
مجموعه ای از داستانهای گیلکی با ترجمه فارسی
یک اشاره:
نوشتن
و سرودن به زبان گیلکی برایم بیش و پیش از اینکه بیان ناگزیر فکر و حس نوستالژیک به زبان مادری باشد (که صد البته حال
و هوای ویژۀ خود را دارد)، تلاش
برای بازآفرینی و بازشناساندنِ رنگی از رنگین کمان ادبیات بومی میهنمان است.
زبان
گیلکی اگرچه به دلایل مختلف، از جمله غالب بودنِ زبان فارسی، آن گونه که باید و
شاید از بهره گیری و فراگیری بازمانده است و بیش از اینکه زبان نوشتاری باشد، زبان
گفتاری ست که همین حالتِ گفتاری شدنِ زبان گیلکی، واژه های زیادی از زبان فارسی را
بخود گرفته و امروزه می بینیم که زبان گیلکی بیشتر فارسی با لهجۀ گیلکی ست تا
بکارگیریِ واژه های اصیل گیلکی که می
توانست باشد. نوشتن، سرودن و حتی گفتن به زبان گیلکی وقتی نمایان تر و گیلکانه است
که از واژه های با ریشۀ در همین زبان بوده باشد. از این نگاه است که گاهان نوشتن و
سرودن، بسیار پیش آمده که بخواهم دنبال واژه های فراموش شده باشم یا حتی دنبال آن
بگردم. چنین حالتی در نوشتن بیشتر است اما در گفتار چنان فرصت یا حتی حوصله ای
شاید نباشد ولی برای فراگیری و بکارگیریِ درستِ زبان گیلکی باید نه تنها مسئولانه
برخورد نمود بلکه ناگزیر به یادگیری و فراموش نکردن آن هستیم. وقتی فارسی را با
لهجۀ گیلکی بکار می گیریم( چه گفتاری و
چه نوشتاری) عملاً به تخریب زبان گیلکی می پردازیم. غلط آموزی و غلط آموزاندن، از
نیاموختن بدتر است!
به
هر روی، تا کنون چندین مجموعه داستان، غزل، چاردانه( رباعی و بویژه دو بیتی) به
زبان گیلکی منتشر کرده ام. فهرست این مجموعه ها در بیوگرافی ام( پایان همین
مجموعه) آورده شده است.
"
تسکه شبانه دسکلا[1]" به معنی دست زدنِ شبهای تنهایی، مجموعه ای از
داستانهای گیلکی ست که با ترجمه فارسی منتشر کرده ام. این مجموعه داستان شامل بیست و دو داستان کوتاه
گیلکی و دو یادداشت فارسی ست. ترجمه فارسیِ این داستانها بیشتر برای غیرگیلک
زبانهایی ست که به ادبیات بومی میهنمان بویژه گیلکی علاقمندند. خواهش من از گیلکها
این است که بکوشند گیلکی را بخوانند تا به خواندنِ به زبان گیلکی عادت کنند. بیشتر
ما گیلکها به خواندنِ نوشته ها به زبان فارسی عادت کرده ایم و از همین نگاه،
خواندن به زبان گیلکی برای بسیاری از گیلکها دشوار است. برای رفع این مشکل تنها
راه عادت کردن به خواندن به زبان گیلکی
است. بیاد داشته باشیم که زبان گیلکی را فقط گیلکها می توانند بهتر و کاری تر و
درست تر، زنده و بارور و بالنده نگه
دارند. گیلکی زبان مادریِ ما و فارسی زبان ملی ماست. بالندگیِ زبان گیلکی به
زیباییِ رنگین کمان ادبیات بومی میهنمان می افزاید. برای زیباتر شدنِ این رنگین
کمان بکوشیم.
با مهر
گیل آوایی
1396/ 2017
هلند
توجه:
تمامی این داستانها را خوانده
ام و بصورت ویدئو منتشر کرده ام. همه این ویدئوها در یوتیوب و فیسبوک در دسترس
همگان است. در صورت نیاز به فایلِ صوتیِ مربوط به هر کدام از داستانها می توانید
به نشانی gilavaei@gmail.com
تماس
بگیرید.
[1] تسکه شبانه دسکلا" = دست زدنِ(هلهله کردن) شبهای تنهایی/
ساکت/خلوت( تسک = ساکت-سوت وُکور، خلوت/ شبان= شبها، دسکلا =
دست زدن)
