جیگیفته ایجگیره = ضجه فروخورده - گیلداستان - گیل آوایی

آ داستانا نانم آکه بینویشتم

جیگیفته ایجگره*

گیل آوایی

پیله‌کانانا ایتا ایتا هاتو مردومه مرا آمون دوبو بیجیر، خیاله کئ همه تانئ واگویا کودان دبیبد:

- زناکه ناخوشئ مرا چئ بوکونم!؟

- زاکانه لیباس هاچین شندره یه! چئ خاکئ مئ سر دوکونم!؟

- لبچا کوده صابخانا چئ بگم!؟

- حاجئ نوزولخور ده پاک واکف داره! اونا چوتو جیویزم!؟

- کارام کئ نیافم! بیکارئ  مرا چئ بوکونم!؟

- بئ پولئ!؟

- ویشتایئ!؟

- شندره!؟

- پابرانده!؟

- کون برانده!؟

- دوکتور!؟

- دوا!؟

- بیکارئ!؟

- ویشتایئ!؟

- بیکارئ.....ویشتایئ....بئ پولئ.....پابرانده.....بیکارئ....ویشتایئ....بئ پولئ...

سوزن به گادیبئ، جا نوبو! اوتاقه مئن، دیفاره کش قاقا بو نیشته. اونه دیل هیزارجیگا بوشو داره.

مرداکا فاندرستئ ولئ خیاله کئ اوتاقه مئن نه سا! خوره خو خیاله مئن چورتیکا آمون دوبو کئ کویتا موشکیلا ایشکیل وا بوکونه!

زنائ انه شین ناخوش بو، مریضخانه خوفته بو. صابخانه یام ایتا روز هیزار بار اونا واکفه، هاتو تا اونه چوم دکفه مرداکا، اونه کپچ بیجیر آیه.

زاکانام خیاله کئ اوتاقه مئن وا جوخوفته بید. نه صارا مئن تانستیدئ بازئ بوکونید نه کوچه سر.

مرداکه دیل هیزا جیگا شویئ. ایجور آه بکشه کئ پاک خیال کونئ شواله کشن دره، گورشا به!

اوتاقه مئن جا نوبو. هرکئ ایچئ گفتئ. ایتا داد کودئ. ایتا خو گولئ پوستا گیفتئ. ایتا نیفرین کودئ. ایتا فوش دایئ. ایتا مرداکه گوشه کون ایچئ گفتئ. اویتا داد زه یئ، ایتا یاواشیکئ ایچئ نایئ میزه سر کاغذه لا. اویتا آمویئ، ایتا شویئ. ایدفا میرزا بینیوسه داد بیرون بامو:

- آنقد شولوغا نوکونید! آقا حواس پرتا به! اه...... آتو کئ نشا کار کودن! ایتا پیچه امان ندیدئ!

پیره زناکه صدا کئ ویشتر نالا مانستئ تا گه:

- آخه من کئ حرفئ نزمه! فقط خوایم آ عرضه حالا فادم حاج آقایا...

مرداکه پیره زناکا فان دره. مرداکه دیم پر، جه ریشو پشم  پورا بوسته بو. هاچین خیاله کئ هرماله آبه رنگا نیده داره.  پاک شونده کلا مانستئ!

خو کلماجین گازه خالایا کئ طلایام بیگیفته بو، هائ واکونه، خو طلا بیگیفته گازانا مردوما نشان ده. ایجور مردومه مرا حرف زنه کئ اینگار عالما طلبکاره.

مثاله ایتا مگز کئ ایتا نالبیکئ  آبه مئن دکفه، خیال کونه تومامه دونیایا آب بیگیفته داره!

میزه پوشت، اونه گردن هاچین ایتا پلت داره کوندا مانستئ، چرمئ صندلئ مئن پاختابو، نیشته بو.

اونه راسته طرف، اینفر نیشته بو کئ هرچئ اون گفتئ، اونام نیویشتئ.

هرتا حرفام کئ اون آدما زه یئ، اونام اونه لبلا گیفتئ یو آدما فاندرستئ. بازین گفتئ:

- آقائ رییس راست گه ده! تئ خیر و صلایا خوایه!

لاب یالانچئ پالوانا مانستن،ماسکا بوبو، ولئ هیشکئ نیارستئ خنده بوکونه.

هرکئ تانستئ خو خنده یا جیگیفتئ یا ایجور کودئ کئ یانئ اونه ره خنده نوکونیدئ.

مردائ اوتاقه کش سرپا ایسابو. اونه چکره پرکسئ. هئ ذره هو آدما نمانستئ کئ ایتا موشت زه یئ، کله ورزایا خوسانه یئ!

صوب سیفیدئ نزه ویریشتئ شویئ بیجار سر. گرواز اونه کول، بیجارانا آب دایئ، مرز گیفتئ، تیجه دازه مرا کئ همیشک خو شلان قوزه فوزه داشتئ، لیلیکئ دارا فتاشتئ، تومان پرا تا زانو وربشکه، چفه عرق، تا غوروب کار کودئ، خستگئ نانستئ چیسه!

اسا روزیگار مرداکا هاچین چاکوده بو شالیکئ! لاب سره سام بگیفته، اونه چکره هیذره قو وت ناشتئ.

مردوما فاندرستئ، خو دیله مئن گفتئ:

- ندارئ پئر بوسوجه! مردوم پاک هاتو بوبو داره ده خاش والیس! هرچئ ره واستئ، ها کونه گو بیگیفتانه ویرجا خوشونه گولئ پوستا بیگیرید! چئ سگه زندگئ بوبو داره آخه!

خوره هاتو بفکراشو، واهیلا بوسته داره. خوره گه:

- آخه چئ وا ببه!؟ آدم نانه کئ اونه سر ببالینه کئ ناها! هرتایام کئ دینئ پاک خو هفتایا آویرا کوده داره!

هاتو قاقابو، خو نوبه رافا ایسابو. ایتا پیره زنائ کئ ایپیچه اوشن تر نیشته بو، خو پینیک بزه چادورا چاکون واکون بوکوده، خو رویا بیگیفت.

ایتا  آه بکشه یو بوگفته:

- خودایا تئ صبره ره بیمیرم! آخه چره آدمه نفسا نیگیری تا آدم راحتا به!؟ آخه انام زندگئ یه کئ امه را فادایئ!؟ جیوانئ یا امیشینا هاچین خاک بوکودئ فادایئ باده دس! آسره پیرئ یام ایتا زمانه بوبو داره کئ سگ خو صابا نشناسه! پئر به پسر رام نئ یه!

میرزا بینویسه داد بیرون آیه:

- او درجکه ایپچه وازا کونید، حاج آقایا گرمه!

حاج آقا گوشه کونئ، ایچئ خو بغل دستئ یا گه. انه سرمچه ایجور ایسه کئ داد زنه چئ قاب بازئ ایسه! هاچین چئ چئ نئ یا رنگ کونه  بولبوله جا فوروشه! هرماله مردوما اوتاقه مئن فان دره! مردومه نیگا جا قایما به. اما ایجور ایفاده مرا حرف زنه کی هیکسا کرا داخله آدم نانه! هاتویام پیچ پیچئ حرف زنه. چاچول بازئ مرا علما ادم حیساب نوکونه!

مردائ خو دردانه جان بمانسته داره. پیره زناکه گب اونه گوشه من اوخانا دره. مردائ همه تایا خو چومه مرا ایشماره. چند تا دیگه وا بشه تا اونه نوبه فارسه! خوره خوره گه.

دو واره ایشماره:

- کولئ مردائ ایتا، شیش لول دوسته دوتا، کلاچ ملاچئ شوار سه تا، عصا بدس چارتا، دس گچ بیگیفته پنشتا، گولئ پوست بیگیفته شیشتا، پیره زنائ هفتا، جوت هشتا.......هاتو ایشماردان دوبو کئ میرزا بینویسه صدا اوتاقا دواره:

- نمازه وخته. حاج آقا واستئ بشه نماز! بیشید ساعته دو بایید!

مردائ هاچین چنگرا به. اونا کارد بزنئ خون نایه! هاتو قاقا بو خیاله کئ اونه سر ایتا ودره سرده آب فوکودد. مردوما دینه ایتا ایتا شده دره جان بیرون.

چئ بوکونه، چئ نوکونه! ایتا پیچه کونامجان کونه یو آخر پسئ را دکفه شه بیرون. پیله کانانا هاتو مردومه مرا آیه بیجر.

هرتا پا نه پیله‌کانه سر، ایچئ گه. پله‌کانانه مرا خیاله کی خو دردانه ایشماره.

پاک هاتویه کئ همه تانئ واگویا کودان درید:

- زناکه ناخوشئ مرا چئ بوکونم!؟

- زاکانه لیباس هاچین شندره یه! چئ خاکئ مئ سر دوکونم!؟

- لبچا گوده صابخانا چئ بگم!؟

- حاجئ نوزولخور ده پاک واکف داره! اونا چوتو جیویزم!؟

- کارام کئ نیافم! بیکارئ  مرا چئ بوکونم!؟

- بئ پولئ!؟

- ویشتایئ!؟

- شندره!؟

- پابرانده!؟

- کون برانده!؟

- دوکتور!؟

- دوا!؟

- بیکارئ!؟

- ویشتایئ!؟

- بیکارئ.....

ویشتایئ...

بئ پولئ .....

پابرانده ....

بیکارئ ....

ویشتایئ ....

بئ پولئ...

 تمام

* ایجگره در زبان گیلکی به شیون دردالود خشمگین/ضجه می گویند.جیگیفته دریغ شده، محروم شده، خودداری شده معنی می دهد. 

دَوَسته بالا بوگو روزیگار سی یا نمانه - گیل آوایی

دَوَسته بالا بوگو روزیگار سی یا نمانه - گیل آوایی from GilAvaeiگیل آوایی on Vimeo.

یازدهم مرداد 1391/ 1آگوست2012 

دَوَسته بالا بوگو روزیگار سی یا نمانه

واسوخته جنگله داران بی داره پا نمانه

دو واره ویشتایی شه بج دیبه بیجارانا

چوپور نامو دسو لوختی بی سرپنا نمانه

اوتو کی واشکانه ده داره شاخو بالانا

زمستانام دواره سرما چاستنا نمانه

بامود بوشود فته راته مرا دمردد باز

آ روزگاره دمردن دمخته جا نمانه

تویی منم اما واستی بیبیم آخاکه پا

آمی جوخوفتنو زاری بی اینتها نمانه

گولازه جنگله جنگل خوسانه خشمو هوار

ویری دپرک کی آ شومانه بی بها نمانه

سیپیدرو آبه مانستن بوشو دکف دریا

بجه بیجار خوره جاکو بی سرچینا نمانه

بیداره دیل ناره هرماله نا اومیدی راه

چره واپختنو زاری، سی یا بلا نمانه

گیل آوایی جه سیوایی کوداندره فریاد

هارای زنه همه تانا سیوا سیوا نمانه

برگردان فارسی:

به بالهای بسته بگو روزگار سیاه نمی ماند

درختانِ سوختۀ جنگل بی نگهبانِ درخت نمی ماند

گرسنگی باز می رود برنج در شالیزاز سبز می شود

دستان از سرما بی رمق شده و بی لباس و بی سرپناه نمی ماند

آن جور که شاخه ها و بالهای درخت را در هم شکستند

زمستان پشت سر گذاشته می شود و از سرما لرزیدن نمی ماند

آمدند و رفتند با تاخت و تاز باز غرق شدند

در این روزگار خفه شدن جای له شده نمی ماند

تو هستی من هستم باید نگهبان این خاک باشیم

پنهان شدن و زاری ما بی انتها نمی ماند

افتخار جنگل؛ خشم و هوارِ جنگلی ها هستند

برپاخیز بیدار شو که این شومهای بی بها نمی ماند

مانند آبِ سپیدرود برو به دریا

برنج شالیزار که کوبیده می شود بدون کاه نمی ماند

نا امیدی به دل بیدار راه ندارد

چرا در خود پیچیدن از زاری، بلای سیاه نمی ماند

گیل آوایی از جدایی فریاد می کند

به هم هوار می زند که جدا جدا نمی ماند

گیلداستان چیچینی - گیل آوایی

چیچینی -  گیل آوایی

28دسامبر 2000

ایتا گوره خوله کوچی سلوله مئن اونا جوخاسته بید. هاتو جوم نوخورده اونه سر خوردی دیفارا. سلوله جورام ایتا کوچی پنجره ناهابو اونه پوشت اهینی میله امرا بیگیفته بید.

سلوله در، ایتا چارخانه سولاخ داشتی کی گایی وختان نیگابان اونا تانستی وازا کونه غذایی پذایی فادابی یا اینکی بیده بی اون هانده زنده یه یا بمرده!

خیلی زماته کی اونا فوقاستی بید سلوله مئن. فکر کودیدی کی پور زمات نوگذره اونه گردن فوروز آیه. خودشام فکر کودی کی اونا بریدی پیله دانه جا ولی هیشکی نوگفتی کی تا اکه واستی اویا بسابی. ویشتره وختان اونه فکر شویی هیزار جا. همه جا ایسابو جغیراز هو سلوله می یان.

هیکسه سر نایه کی آدم تنها ببه! اینتظار بکشه. بیلاتکلیف ببه! وای! آدم لاب خولو خیالی به! کو ببه فوروز آیه! فی وه! فوگورده! خرابا به!

فکر کودی خوره فکر کودی فکر کودی بازینام خورا زه یی به هرچی خایه ببه ببه! بادا باد! هاتو هاکار درازه داشتی. هرچی زور زه یی اونه دیل هرماله قرار ناشتی!

خیلی وختان درجانه که ور فاندرستی شاید نیگابانی پیگابانی کوچی درا وازا کونه حتی فکر کودی بجهندم وازاکونه فوش بده! ولی ده یی هیشکی جا صدا نایه! جه ایطرف خوشحال بو کی جه خاطر بوشو داره جه ایطرفام تنهایی جا ده واکفته بو!

بعضی وختانام کی خیاله دیفارانا  تونگوله  بزنید، ایجور صدا آمویی ولی هیچی نفامستی کی او صدا چیسه! او گوره خوله مئن لاب ده خیالاتی بوستان دوبو. خو تومامه زورا زه یی کی جه فکر خیال بیرون بایه. سلوله بیجیر بوجور شویی. ورزش کودی، واز کودی خاستی سلوله جورا بیگیره.

بازینام کی ده زل للا بویی موشتا زه یی دیفارا. ایحور زه یی کی اونا خاستی واشکافه!

کوچی درجه که جا بیرونا فاندرستی، او وختان کی آسمان هاچین ابریشما مانستی، سلوله  مئن ایسایی آسمانا قاقا بوستی. هاتو خیاله بالا سوارا بوستی، پاک هاتویه کی دورفکه جور آسمانه مرا جوخوس بازه دره! اونقد دور دوره شر گردسی کی اونه یادا شویی کویه ایسا!

ایتا روز کی هاتو آسمانا فاندرستان دوبو، ایتا چی چی نی آیه نیشینه سلوله جور درجانکه ور، ایتا پیچه جوم جوم خوره، تا اون بایه چی چی نی یا ایچی بگه دینه پر زنه شه!

پاک خاستی خو گولی پوستا بیگیره کی چی چی نی دو واره بایه ولی چی چی نی بوشوبو! کرا خیالاتی بوبوسته بو کی:

- نوکونه چی چی نی ایتا پیغام داره مره!؟

کرا خنده کونه خو مرا گه:

- تا هسا کوترو کشکرت خبر اوردی بازین چوتو ایا چی چی نی!؟

بازین خوره خوره خو پیشانه زنه یو گه:

تونام خولا بوستان دری!

کرا هاتو فکر و خیالا دوبو کی بیده دو واره چی چی نی بامو آهینی درجانه که ور بینیشت. خیال کونی کی اونه دونیایا فاداییدی! آرامه بوشو دیفاره کش به سا. چی چی نی یا فاندرست. اونه ناز بدا. ایجور ناز کی تا هسا هیشکسه لوففتا اوتو نکشه بو!

خو دورو ورا نیگا بوکود بیده هیچی ناره اونه ره بنه. چی چی نی ایتا پیچه دوم تکان بدا یو پر بکشه دو واره بوشو ولی ای دفا تا غروب هرچی خو چوما آسمانا بودوخت چی چی نی جا خبری نوبو.

هوا تاریکا بوبو. آسمان پاک بوبوبو گوره خوله. سلوله می یان ایتا کوچی سو زه یی. همه چی لاب خیاله بمرده بو. هیچی تکان نوخوردی. هیتا صدایام نامویی.

ایدفا بیده درجه که وازا کودده ایتا کاسه با ایتا تیکه نان بناده سلوله مئن بازینام درجه که دوسته ده. هرچی خو چوما وازا کوده بیدینه کاسه مئن چی دره نتانسته بیدینه چی وا بوخوره.

هاتو کی زور زن دوبو بیدینه کاسه مئن چی دره اونه یاد بامو کی نانا بداره چی چی نی ره. آرامه ایتا تیکه نانا اوساده گوده گوده بوکوده بنا دیمه. کی کی ناشتی صبح ببه تا چی چی نی بایه یو اونام چی چی ره ایچی بنه.

آخر سر صبح بوبو یو اونام خو چوما بودوخته کوچی درجه کا، ایجور قاقا بوسته کی چوم  پیله نزه یی تا اینکی خوره خوره بوگفت:

من چره نیشتم هاتو قاقا بو دارم!؟ خاب آرامه دو سه تا تیکه نانا تاودم درجه که لب تا چی چی نی وختی آیه اونه اوچینه!

هاتو وازو ولنگه مرا ایتا ایتا نانگودا تاوه دایی درجانه که لب، خو تومامه زورا زه یی کی دوروست تاوه ده درجانه که لب. چونکی ایجور اونا کجکی چاکوده بید تا هیچی اونه لب قرار نیگیره.

هاتو کی نان گودانا تاودان دوبو درجانه که لب، بیده چی چی نی بامو بینیشته اونه ور. هاتو قاقا بو چی چی نی یا فاندرست. جوم نوخورده! ترسه یی کی چی چی نی پر بکشه بشه!

چی چی نی دوسه تا توک بزه یو خو دوما بجونبانه یو بوشو. اونا دینی!؟ لاب خوشکا بو خو مرا بوگفته:

- آخه دینی!؟ انام شانسه من دارم!؟ آخه چی چی نی یام مگه دومبلاسکونه به!؟ خانه خاراس هاتو نینیشته بوشو!

بازین چی چی نی بال زئنا  نیگا کودی یو ناجه مرا آه کشه یی گفتی:

- آخ...کاشکی من تی بالا بداشتی بیم!

ولی خنده مرا خو دیله مئن گفتی کی:

- چی خاستیم! چی ناجه یا کشمه!؟

هاخیاله می یان ایسابو کی چی چی نی دو وراه بامو نان گودا کی درجه که ور فو وسته بو خو چیلیک دوکوده پر بکشه بوشو. اونام کی هاتو چی چی نی یا قاقابو نیگا کودی، خوشحالا بوسته بو کی چی چی نی هرچی ناهابو توک بزه همما اوچه، ده هیچی ولناشته بمانه!

دو واره خوشکه نانا فیللی مرا هیستا کود. گوده بوکود ایتا ایتا تاوه دا درجانه که لب. هاتو کی واز کودی نانگودا تاوه ده درجانه که لب اونه چوم دکفته تبریزی دارا کی اونه لپه سر ایتا قوپه ناهابو. خو دیله مئن بوگفت:

- نوکونه چی چی نی هو تبریزی داره سر قوپه بنا داره!؟

نان کی توماما بوبو خوره هاتو هاچینه وازکونه تا بیدینه او لانه کویتا پرنده شینه. ایدفایی بیده چی چی نی کرا اونه جا پرستان دره ولی چندتا دیگه کی اوشنه توک زردی زه یی اونه طرف واز و دوسته به!

خاستی اویی بکشه. خاستی بال در باوره پرواز بوکونه. خیاله کی دونیایا اونه فادا داریدی! خوره خوره بوگفت:

- پس بیچاره هاتو نامو پر کشه شه، هاچین نی یه!

روزان ده قرار ناشتی. چی چی نی رافا ایسایی. چی چی نی مرا گب زه یی. درده دیل کودی. ناز دایی. ناز کودی. قور قور کودی. خاستی واز بوکونه تومامه عالما واخبردارا کونه.

 چی چی نی یا گفتی:

- زود اوسان بوشو ده می داهان خوشکا بو. فیللی نارمه تره نان هیستا کونم. چره انقد درازه دی آخه! زود بیه اشانا اوچین بوشو ده!

گاگلف کی واز کودی درجه که جا بیرونا فاندره، تبریزی دارا نیگا کودی بیدینه چی چی نی زای پیللا بو داره یا نه! پور زمات نوبو کی ده چی چی نی لانه مئن هیچی نیده یی. چی چی نی زای پیللا بوبو. ده هرتا خودشانه ره خیاله ایتا چی چی نی بوبوسته داره ده.

خوره خوره گفتی:

- بیلاخره پیللا بوییدی! بال بزه ییدی بوشوییدی!

ایتا روز کی هاتو خوره حیساب کیتابا دوبو بیده خیلی زماته اگوره خوله مئن به سا داره. اونه سر چی چی نی مرا گرم بو اونا حالی نوبو چوتو بوگذشته. ایروز ها فیکرو خیالا دوبو کی نیگابان درجه کا وازاکوده ایتا فوش بدا یو غذایا تاشا دا سلوله مئن. تا اون بایه بگه کی:

- برای چی فوش میدی تی مار......

بیده پا صدا دورا بو یو بازین هیچی صدا نامویی. خیلی ناراحتا بو. تا صبح ده نتانسته بوخوسه. هاتو کی فیکرا دوبو خوره خوره بوگفت:

- تا هسا انهمه مرا بدو بیراه بوگفته ده، عذاب بداده، ایتا ناخون می دسه پا مئن نناده، هسا کی اگوره خوله می یان مرا جوخاسته ده ، ده چره فوش دده!؟ آخه من شیمی واریوخا.....

نتانسته ایچی بوخوره. فقط نان تیکا اوساده، بمانستا بنا درجه که ور. صبح شورو بوکوده چی چی ره نان گوده کودن. ولی ده دیلو دوماغ ناشتی. چی چی نی مرایام خیاله کی قار بوکوده بو. هاتو اخما کوده نان فوکودی درجه که لب. چی چی نی یا گفتی:

- تی امرا نی یم. بیخود مرا چپ چپ نیگا نوکون!

چند روز هاتو دوارست. نیگابان ایتا روز درجه که وازا کود بوگفت:

- چته!؟ اعتصابه غذا کردی!؟ نشونت می دیم! تخمه سگ آخه اون تیکه نونی که ور میداری دیگه اعتصاب غذا نمی شه! خار.....

خوره ننا. ولی خو دیله می یان بوگفت:

- شمه را نشان دمه واریوخ سگانه بی....

تا اینکی ایتا روز سلوله درا وازا کوده ده بوگفته ده:

- بیا بیرون بهت نشون بدیم اعتصاب غذا چیه!

هاتو موشتو لقد مرا اونه ایتا درازه راهرو جا ببردده تا فاره سده بیرون. اونا ببرده حیاطه گوشه دیفاره کنار بداشته ده. اونه چوم دکفته کلاچ ملاچی لیباس دوکودانا کی دسماله یزدی اوشونه گردن، بخط ایسابید. توفنگانام اوشنه دس. ایتایام صفه آخر ایسابو کی ایشاره بزه آماده بیبید.

کلاچ ملاچی دوگه دان آماده ایسابید. خودشانه توفنگام اونه طرف نشانه بیگیفتی بید. هاتو کی اوشانا فاندرستان دوبو بیده چی چی نی بامو بینیشته ایتا توفنگه سر خو دوما های زه یی اونه سرده آهینا، خو بالا وازو دوسته کودی. قرار ناشتی. ایچی دونبال خیاله گردسی نیافتی.

 تا اینکی ایتا داد بزه:

- آتـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــش!

چی چی نی ایجور ویرشته کی کلاچ ملاچی دوکوده قاقا بو خوشکا زه. چی چی نی اوشونه سره جور پر زئن دوبو تا اینکی هاتو مثاله ایتا پیله پاختابو فیللی  هونه سر کی داد بزه بو آتش! خرابا کود. هونی کی اوشونه فرمانده یه کله قوا بو!

تمام

بزه یی تونگوله می تسکه تنایی بوشویی2=به دلتنگی و تنهایی ام تلنگور زدی رفتی- گیل آوایی

 

بزه یی تونگوله می تسکه تنایی بوشویی

واخوبا بوسته نوبوسته تو بنایی بوشویی

بوشویی ارسو دکفت چوما بوبوم واهیله قاق

تی صدا خانه دیپیچست تی سیوایی بوشویی

می پی یاله پورو، خالی تی پیاله، چومه آب

هیسته چوما چی بگم می بی پنایی، بوشویی

کرا دریا بنالسته جه می جانسوزه اوخان

نزنه دیل ده مرا، تو کی نِسایی، بوشویی

غوربته دابه بیبی مستی خیاله مرا پا

بوشو یاره مانستن بامو نامویی بوشویی

فاندرستم می پیاله بوکودم ناله هوار

تاره زخما فادامه دیل جه تنایی بوشویی

شبه اللا تیتی می درجه که جا سوسو کونان

پاک وامخته می خیالا تو ایسایی، بوشویی

غوربتی ره چی ناها جوز آویرا بوستنو قاق

واهیله تسکه تنایا چی بنایی بوشویی

دینی دونیایا بوبوستم آویره مسته خراب

بنایی تسکه تنا تی گیل آوایی، بوشویی

برگردان فارسی

به دلتنگی وُ تنهایی ام تلنگور زدی رفتی

بخود آمده نیامده تو رفتی

رفتی، اشک بچشمان افتاد و پریشان و حیران شدم

صدایت در خانه پیچید، جدایی ات، رفتی

پیالۀ من  پُر وُ پیالۀ تو خالی، آبِ چشمان

چشم خیس را چه بگویم؟ بی پناهی ام!؟، رفتی

دریا هم از واخوان جانسوزِ من ناله کرد

در آغوشم نمی گیرد، تو که نیستی، رفتی

رسمه غربت است  مستی همپای خیال بشوی

مانند یارِ رفته، آمده نیامده رفتی

ستارۀ شب از پنجره سوسو کنان

گویی خیالم را می جُست که هستی؟ رفتی

برای غریب چه هست بجز گم شدن و حیرانی

سرگشتۀ تنها را چه گذاشتی رفتی

دنیا را می بینی، شده ام گم شدۀ مستِ خراب

تنهای تنها گذاشتی گیل آوایی ات را، رفتی

بخون بینیشتده مردوم چی عاشقانه بگم با نی تالشی - گیل آوایی

بخون بینیشتده مردوم چی عاشقانه بگم
گیل آوایی
آذرماه1390/دسامبر2011

بخون بینیشتده مردوم چی عاشقانه بگم
چومانه ارسو مرا شعرو یا ترانه بگم

هاچین دمرده یمه بسکی چومه اروسو دکفت
ده ارسوجا نتانم شعره دیلبرانه بگم

می مردوما کی دینم خالی سفره گریاند
چوتو بایم دیله که حرفه شاعرانه بگم

خایم می ایجگره جا پاک فوگورده آ دونیا
میانه بی خانه مان دیل دیلی دیلانه بگم!؟

خایم کی ویشتایانا تا تانم دپرکانم
خایم جه حاکیمه دوزو اونه بهانه بگم

بایید ده وخته هارای ز ئن، دکفته میدانیم
می امرا پا بوبو از جنگه جنگلان بگم

هیزار هیزار کرا میرزا داریم چره بیبی زار
جه میرزا ایرثه اما،حورمته تی لانه بگم

وطن فوروش بوبو حاکیم وطن بوشو به حراج
چوتو چوما فوچینم گریه خندی یانه بگم!؟

ده دیل میشین هاچینه ول بیگفت جه آ بیداد
خایم جه ویشتا، آویر، مردومه می خانه بگم

گیل آوایی تی جیوانان ده مرده میداند
سی یا روزان دواره وا ستی دیلبرانه بگم

برگردان فارسی
مردم بخون نشسته اند، چه عاشقانه بگویم
با اشک چشمانم شعر و ترانه بگویم
تمامن غرق شده ام بس که چشمانم را اشک گرفته است
دیگر نمی توانم از اشک چشم، شعرو یا ترانه بگویم
مردمم را که با سفره تهی می بینم
چطور بیایم برای دلکم حرف شاعرانه بگویم
می خواهم از ضجه های من این دنیا فرو ریزد
میان بی خانمان دل دلی دلانه بگویم!؟
می خواهم که گرسنه ها تا می توانم از خواب بیدار کنم
می خواهم از حاکم دزد و بهانه اش بگویم
بیایید دیگر وقت همه رافراخواندن است، که همه درگیر کارزاریم
با من همراه باش تا جنگ جنگلی ها را بگویم
هزار هزار میرزا کوچک جنگلی داریم، چرا زار باشی
از ارث مانده برایمان که از حرمت لانه بگویم
وطن فروش حاکم شده، وطن به حراج رفته است
چطور چشم را ببندم و گریه خندانه بگویم
دلم دیگر به آتش نشسته است از این بیداد
می خواهم از گرسنه، گم شده، از مردم خانه(وطن) ام بگویم
گیل آوایی، جوانان تو دیگر مرد میدان هستند
روزهای سیاه که بگذرد، باید دلبرانه بگویم

ویدئو کلیپ نم نمه واران بوارسته دیشب امی خانه-استاد ناصرمسعودی

 

آواز بسیار دلنشین هیلوی با صدای زنده یاد پوررضا

ترانه دلنشین گیلکی یار آیه می خانه-زنده یاد پوررضا

چاردانه های گیلکی - گیل آوایی

گیلکی چاردانه یان - گیل آوایی

من عاشقه تی چشمه سیایم بلا می سر-آواز

بزه یی تونگوله می تسکه تنایی بوشویی - گیل آوایی

 ششم جون 2012

بزه یی تونگوله می تسکه تنایی بوشویی

واخوبا بوسته نوبوسته تو بنایی بوشویی

بوشویی ارسو دکفت چوما بوبوم واهیله قاق

تی صدا خانه دیپیچست تی سیوایی بوشویی

می پی یاله پورو، خالی تی پیاله، چومه آب

هیسته چوما چی بگم می بی پنایی، بوشویی

کرا دریا بنالسته جه می جانسوزه اوخان

نزنه دیل ده مرا، تو کی نِسایی، بوشویی

غوربته دابه بیبی مستی خیاله مرا پا

بوشو یاره مانستن بامو نامویی بوشویی

فاندرستم می پیاله بوکودم ناله هوار

تاره زخما فادامه دیل جه تنایی بوشویی

شبه اللا تیتی می درجه که جا سوسو کونان

پاک وامخته می خیالا تو ایسایی، بوشویی

غوربتی ره چی ناها جوز آویرا بوستنو قاق

واهیله تسکه تنایا چی بنایی بوشویی

دینی دونیایا بوبوستم آویره مسته خراب

بنایی تسکه تنا تی گیل آوایی، بوشویی

برگردان فارسی

به دلتنگی وُ تنهایی ام تلنگور زدی رفتی

بخود آمده نیامده تو گذاشتی رفتی

رفتی، اشک بچشمان افتاد و پریشان و حیران شدم

صدایت در خانه پیچید، جدایی ات، رفتی

پیالۀ من  پُر وُ پیالۀ تو خالی، آبِ چشمان

چشم خیس را چه بگویم؟ بی پناهی ام!؟، رفتی

دریا هم از واخوان جانسوزِ من ناله کرد

در آغوشم نمی گیرد، تو که نیستی، رفتی

رسمه غربت است  مستی همپای خیال بشوی

مانند یارِ رفته، آمده نیامده رفتی

به پیاله چشم دوختم ناله هوار کردم

زخم تازه را به دل دادم از تنهایی رفتی

ستارۀ شب از پنجره ام سوسو کنان

گویی خیالم را می جُست که هستی؟ رفتی

برای غریب چه هست بجز گم شدن و حیرانی

سرگشتۀ تنها را چه گذاشتی رفتی

دنیا را می بینی، شده ام گم شدۀ مستِ خراب

تنهای  سرگشته   گیل آوایی ات را، گذاشتی رفتی

.

توضیح:
ویدئو و صدا، پیش از افزودن چند بیت به این غزل ساخته و منتشر شده است. به همین دلیل چند بیت افزوده شده در ویدئو و صدا نیست.

گیله شهره، عشقه، می جانانه جانه لاهیجان - گیل آوایی

گیله شهره، عشقه، می جانانه جانه لاهیجان

سربولنده می وطن، جانو جهانه لاهیجان

 لاب ایتا الماسه سینه، می گیلانه رونما

پاک ایتا جانو تنه مردان زنانه لاهیجان

یاوری شهره، هاچین ارسو مانستن پاکه پاک

چومه نازه چایی باغ، چایی چینانه لاهیجان

شهره علمو شهر کاره، شهره فهمو افتخار

شهره فرهنگه،  گولازه گیلکانه لاهیجان

شهره یاور دانو سبزانه همیشک بون بهار

شهره همپا بوستنه مردان، زنانه لاهیجان

هرکی لاجانا دوارسته بوبوسته قاقه قاق

واهیله مهرو صفا پیرو جوانه لاهیجان

گیل آوایی وستا کون انقد نوگو جه لاهیجان

کم بوگو می دیلو جان می لاهیجانه لاهیجان

چی یی کی چوم همه جا نقشه تی نیگایا دینه - گیل آوایی

پنجم خرداد 1391

چی یی کی چوم همه جا نقشه تی نیگایا دینه

شبانا مستی تی افشانه گیسویانا دینه

کیسی کی تسکه شبان های دپرکانی جه خاب

واکوده یا فوچه چوم، طرحه تی چومانا دینه

چی یی کی قاقمه هر شب جه تی خیاله لات

تو نه سایی ایسایی، چوم تی کرده کارا دینه

هاچین ازازیله دیل تا تره خانم آواز

مثاله ولوله زای کی تی خنده یانا دینه

چیسی کی تا آیی من شه بزه تره بم قاق

می دیل شواله به تا تی لوچان زئنانا دینه

تومامه را جه تی راشی گیره مره سامان

آویرا بم مرا یافی می دیل تی پایا دینه

کوچی دیلا دنه مج، پا ننه هاتو بی هوا

تی امرا دیل همه جایه تی پا جیگایا دینه

گیل آوایی چی گی تو انقده جه لیسکه یار

دمرده یارا چی گی دیله مهربانا دینه

برگردان فارسی:

چه هستی که چشم همه جا نقشِ نگاه ترا می بیند

مستی شبانه، افشانِ گیسوانه ترا می بیند

که هستی که شبهای تنهایی مرا از خواب بیدار می کنی

چشم، بسته یا باز، طرحِ چشمان ترا می بیند

چه هستی که هرشب از خیالِ سرکش تو، حیران هستم

تو نیستی هستی چشم کردار و رفتارت را می بیند

درست بچه ی بازیگوش می شود دل تا برایت آواز می خوانم

مثل بچه آرام نگیر که خنده هایت را می بیند

چه هستی که تا می آیی خیس عرق ماتِ تو می شوم

دلم آتش می گیرد تا نگاه نپذیرای ترا می بیند

تمام راه ها از راهی که می روی می آیی، سامان می گیرد

گم می شوم مرا می یابی دلم پای ترا می بیند

دل کوچک را زیر پا نگیر و پا بی هوا روی دلم نگذار

همه جا دل با تو هست جای پای ترا می بیند

گیل آوای چه می گویی اینقدر از یارِ لوسِ تو

یار ِ غرق شده را چه می گویی که دل مهربان را نمی بیند

بوشو می یارا بوگو کی ده بی قرار نی یم - گیل آوایی

چهارخرداد1391

بوشو می یارا بوگو کی ده بی قرار نی یم

خیاله بالا نیگیرم سره قرار نی یم

پالانو شونده کله نقله می آ روزانه

هاچینه دیلا دمخته دیله هاوار نی یم

کرا ده وُرسینه مه هرچی دسو پایا دوست

ده دیل دباختنو زاری به کاره پار نی یم

می بالا وازا کوده پاک چیچینی بالپرواز

ده جلده کوتره تی خانه دس برار نی یم

اسا کی ارسو می چومانا لاب بوشوسته واشوست

بنامه دیمه کرا عشقه یارا زار نی یم

گیل آوایی نوا بوستن هاچینه پیله لات

نوگو پیاله مرا یاره رادوار نی یم

فارسی:

برو به یارم بگو که بی قرار نیستم

بالِ خیال را نمی گیرم سرِ قرار نیستم

بی خیالی و همه چیز واگذاشتن نقلِ این روزهای من است

بیهوده دلِ زیرِ پا گذاشته، هوار دل نیستم

دیگر هرچه که دست و پایم را بسته پاره کرده ام

دیگر دل باخته و در کار و بار زاری نیستم

بالهایم را گشوده ام درست مثل پرواز بالِ گنجشک

دیگر کبوتر جلد خانه و یارغار نیستم

حالا که اشک، چشمانم را شست و واشسته است

کنار گذاشته ام عشق یار را، زار نیستم

گیل آوایی، لاتِ از همه چیز آزاد نشو

با پیاله نگو که یار همراه نیستم

سی یا ابرانای-زنده یاد پوررضا

تام بزن تام-گیلیکی ترانه-زنده یاد عاشورپور

اوروشوار - گیل آوایی

اوروشوارمه یا نه

نانم

ولی دانم کی آ روزیگاره ویرانه،

ایجور می سر آوار بوبو داره کی

ارسو دانه

می خاشه ایشکفتنه صدایا!

.

فارسی:

بیتابم یا نه

نمی دانم

ولی می دانم که ویرانۀ این روزگار

چنان بر سر من آوار شده که

اشک می داند

صدای شکستن استخوانم را!

رعنا با صدای استاد فریدون پورضا و رانای گیل آوایی

متن ترانه ی رعنا با صدای زنده یاد فریدون پوررضا

رعنا تی دامان گل کشا رعنا

تی قوصه آخر ما کوشا رعنا

دیل بدایی کورداخانه رعنا

حنا بنی تی دستونه رعنا

آقجان کوده رعنا

ایکار کوده رعنا

جانه من بوگو مرگه بوگو رعنا

دیشو تی واسی چی بوبو بو رعنا

رعنا بِگو با من

بی وفا تویی یا من

پارسال بوشو ایمسال بوما رعنا

تی بوشو را واش در بوما رعنا

تی لنگانه خاش در بوما رعنا

آی روسیا رعنا برگرد بیا رعنا

جانه من بوگو مرگه من بوگو رعنا

دیشو تی واسی چی بوبو بو رعنا

رعنا بگو با من

بی وفا تویی یا من

مشته عاشور مرده نره رعنا

دازا فاگید با تبره رعنا

بزا آقجانه کمره رعنا

آقجان بِکود داده خره رعنا

آقجان کوده رعنا

تی کار کوده رعنا

جانه من بِگو مرگه من بوگو رعنا

دیشو تی واسی چی بوبو بو رعنا

رعنا بوگو با من

بی وفا تویی یا من

رعنا بوگو با من

بی وفا تویی یا من

رعنا بوگو با من

بی وفا تویی یا من

.......

متن سرود رانای که خودم خواندم

رانای تو گی گب نزنای رانای

دردا بیدینو دم نزن رانای

رانای دانی من آتشم رانای

از می مرام دس نکشم رانای

رانای مرا بردان درید رانای

شکنجه جیر کوشتان درید رانای

رانای ویریز رانای

دره سر نینیش رانای

خانه نینیش رانای

آی ویریز پاکون تی چومانای رانای

نامرد دینه تی اشکانای رانای

زاکان یاد گیریدی تی کارانای رانای

رانای ویریز رانای

دره سر نینیش رانای

خانه نینیش رانای

رانا = رعنا

رانای = رعنای

این ویدئو بر روی دو ترانه و سرود رانای یا رعنای تنظیم شده است
بخش سرود را خود خوانده ام اما بخش دوم با صدای استاد پورضا ست که اصل این ترانه می باشد
خوانش نخست، برآمده از ترانه ی اصلی رانای است که در بیدادگاههای حکومت اسلامی توسط یاران اسیر خوانده و سینه به سینه یادگار مانده است
بخش دوم، اصل ترانه ی رانای یا رعنای است که با صدای زنده یاد استاد فریدون پورضا اجرا شده است

گیلچامه یانه چاردانه - گیل آوایی

صدا بدون تصوریر

چارتا چاردانه - گیل آوایی

نانی کی ونگو ناک بی تو می کاره

می چومانام همیشک ارسو واره

خییالا شون تی امرا بون بوبو داب

جه دوری دیل ایدونیا ناجه داره

2 

غمانا گم تونام می امرا بیشمار

فوخوس هرتایا ایتا ایتا دخشار

بازین فاندر چره با می دیله لات

پیالا امرا  گم دوری جا بسیار

3 

شبانه غوربتام تنهایی دابه

جه ارسو دیم هاچینه هیسته آبه

دمرده دیلمانی خاندنو داد

چومانه ناجه شون ایشب بخابه

4 

هاچین می گفتنو تی ایشتاوستن

مثاله گابه لاته مئن دوستن

دَرَن دشته میان های دادو بیداد

مره گفتن نهایو گورشا بوستن

دیلا درد باردی نانی خانه خرابم تی واسی - گیل آوایی

18.04.2012

دیلا درد باردی نانی خانه خرابم تی واسی

هاچینه بشکسه لوتکا بوشو آبم تی واسی

هرتا شب الله تی تی به کرا تی چومه نیگا

تی رو ماتابه مانه درجه که قابم تی واسی

بوبومی کار جه تی دوری بوکونم ناله یو آه

کی هاچین ارسو مراهیسته چورابم تی واسی

نانه هیکس چی واسی توره مه دیوانه خراب

تقی دیوانه بوبوستم خالی آبم تی واسی

رشته کوچانا تی یاده مرا گردم رادوار

دو واره غوربته مئن واستی تورابم تی واسی

هانده تی امرا شمه لاجانورشت، خوشکه بیجار

دوارم دوره ولی ارسو پورا بم تی واسی

می چومانام سی یا ابرانا دوارست ده اسا

هاچینه گورشه مه واهیلو خرابم تی واسی

بوشو ده خاکه مانستن می جوانی دسه باد

ده دمرده هاچینه سو آل جیوابم تی واسی

گیل آوایی تو فوخوس دوره، بوبو مسته خراب

تی پی یالا نوا گفتن وا گوما بم تی واسی

برگردان فارسی:

دل را درد آوردی نمی  دانی خانه خرابم بخاطر تو

درست مانند قایقِ شکسته رفته به آبم بخاطر تو

هرشبی ستاره می شود نگاهِ چشمان تو

روی تو مهتاب را می ماند قاب پنجره ام بخاطر تو

کسی نمی داند برای چه پریشانم، دیوانه، خراب

تقی دیوانه[1] شدم هیچ کاری از من بر نمی آید بخاطر تو

کوچه های رشت را با یاد تو راه به راه می گردم

از پسِ غربت  بر می آیم پریشان می شوم بخاطر تو

باز هم با تو می روم لاهیجان وُ رشت، خشکبیجار[2]

از پسِ دوری بر می آیم ولی از اشک پُر می شوم بخاطر تو

چشمان من هم از ابرهای سیاه گذشته است حالا

درست داغ شده ام آشفته ام خرابم بخاطر تو

جوانی ام مانند خاکِ رفته به دست باد است

پژمرده شده ام بیهوده سوال جواب هستم بخاطر تو

گیل آوایی حریف باش دوری را، مست خراب شو

پیاله ات را نگو باید گم شوم بخاطر تو

---

[1] یکی از دیوانه های معروف رشت در دهه پنجاه که حتی روزنامه ها و عکاسان محلی از آن سوژه ساختند. خودِ من خاطره دارم یکی از ویژگی های تقی دیوانه این بود که از دور می دانست چه کسی مردم ازار است و چه کسی کمک می کند یا چه کسی بی توجه و بی آزار است. از این نگاه، برخوردش را تنظیم می کرد و صد البته مردم آزار را به محض دیدن با ناسزا پذیرایی می کرد!

[2] یکی از شهرستانهای گیلان بین خمام و لشت نشاء