۱۳۹۷ بهمن ۶, شنبه

نه! گیلداستان-قدیمی ( بازانتشار) - گیل آوایی

نه!
گیلداستان
6 نوامبر 2007


من
تو
انهمه تام بزه!
وای
امی اوخوانا
کی اوچینه!؟



-
نه!
-
چره نه!؟
-
تو دونیایام بیگی بازام گم نه!
-
آخه چره!؟
-
چره ناره!
-
یانی چی چره ناره!
-
هاناست! خایی بردار خایی نردار!
-
هاچین ترا شیش گیر ناور! خاب بوگو چره نه!
-
ترا زبان حالی نیبه! می زبان مو باورده آنقد ترا بوگفتم کی نیبه! نتانم. نه! بیخود می موخا نوخور. نه برار جان! نه ابای جان! نه تی ناز مره بایه!
-
اِه...................آخه چره نه! آسمان بیجیر آیه مگه!
-
بدتر! همیشک هاتویه. آنقد بپاستیم بازام آمی سر بی کولایه! وای اگه نپاستی بیم! ده واستی موسی خانا وکیل بیگیفتی بیم. هیزار دفا تره دلیل باوردم. تره بوگفتم. ولی بازام تی کونا گرما گیره آیی مرا یقا گیری! آن همه آدم نانم چره می دوما بیگفته داری.
-
تی دوما بیگفته نارم. ترا دینم آتو رُو باورده داری، هرچی جوفت زنی تاک آوری، می دیل سوجه تره، خایم ترا ایجور را تاودم.
-
تی دیل مره سوجه!؟ مره! خاکا تی سر! تی دیل تره بوسوجه! آ روزیگاره مئن آدم مانستن تاوان فادان داره! بیچاره! خوشی مگه مرا بد ایه! مگه مرا بد آیه کی می زندگی راحت ببه! هیچی قورصا ندارم!؟ ولی بدبخت من فکر کونم آخه بچی قیمت!؟
-
تو اصلا خیاله کی آ دوره زمانه مئن نه سایی! تو تی سرا تاوه دای وروفه جیر خیال کونی هیشکی ده اکارا نوکونه!
-
نه! ترا حالی نیبه! تو هامما هاتو دینی! دونیا بگم بازام تو تی کلا کاری!
-
آخه چره نه! انهمه سختی کشن دری. دیشب تی ماره دوکتوره پولا ناشتی بازین چی هاچین دور اوسانی آخه! نه! نه!
بیچاره! تو هاچین تی بوجورانه ره سگه دوب زئن دری! کلاچه سر قوپه ناها! کلاچ خبردار نی یه! اِ..........ه بدبخت از تی رهبر تا ابدار چی دوزدد! دوز! چی گی تو!؟
-
وای کی آدم نفهم ببه گیره نفهم دن کفه! گاب ببه آدم راحته! راحت! ترا چره آخه حرف حالی نیبه! ترا هرچی گم نه! بازام تی حرفانا زنی.
-
نفهمام خودتی. خودت کی هیچی تی دور و برانام تی جان سختی کشن دریدی. تو نتانی بیدنی که آنهمه بدبختی تی خانواده سر آمون دره!؟ تو نیدینی که تی کوچی برار، کونمان پینیک بزه، شه مدرسه!؟ تو نیدینی کی تی پئر خانه نشینه، خو دوا دوکتوره خرجا ناره. تو تی صابخانه فیسو ایفادا نیدینی! آخه...
-
می پئر اگه نتانه خو دوکتورو دوا خرجا فاده، اگه می برار کونمان پاره یه. اگر می صابخانه مره فیسو ایفاده کونه، بخاطره انه کی می سر بولنده. حتا تو اولاغام می سر قسم خوری. تره یادا شو.....
-
نه! مرا یادا نوشو. ولی آخه انام ده اندازه داره! نه ده بخایی همه تانا عذاب بدی. تو پاک دمردان دری! دانی!؟
-
من دمردان درم!؟ من!؟
-
آها! دمردان دری تره حالی نی یه.
-
اگه انه ایسما نی دمردن! پس تو دوروست گی. من دمردان درم. من دمرده دارم. ولی نه شیمی گنده کثافته مئن!
-
اِه..... آخه چی ایشکال داره کی هم تی کار راه دکفه هم مردومه موشکیلام حل ببه!؟ خودایام تی جان راضی به!
-
خایم صد ساله سیام می جان راضی نبه! خودا جغیر از راضی یا ناراضی بون، ده کار ناره!؟ اگه تانه کاری بوکونه انهمه آدم ویشتایی سر ببالین ننه. ایجور آنهمه حقو ناحقه جولویا بیگیره. ایجور بداده آ مردوم برسه که هرکی هرکی یا سوارا نبه. ایجور بوبو داره کی هیشکی حق و ناحق نشناسه. مسچدان بوبو داره کارچاکونی جا! آخوندام بوبو داره کار چاکون! از سیاست تا جاکشی مئن ایسا! همه چیام یام بنامه خودا! خودا خو هوایا بداره کی ده آب چه اونه سر بوگذشته داره.
-
هاچین کوفر نوگو!
-
تو کوفر دانی یانی چی!
-
وا بدن جانه تی مار! اسا کوفر و خودیا وا بدن! آ یارویا من شناسم. آدمه خوبی یه. می چومه جان ویشتر اونا اطمینان دارم. انه کارا راه تاود!
-
تو خستا نیبی جه آجور گوزه گبان! تو چی دوما بیگفته داری؟ چی خایی می جان!؟ چره دس نکشی! اِه.......زندگی خوبه! داشتن خوبه! راحتی خوبه! هیشکی یا بد نایه! ولی به چی قیمت!؟ تا هسا فکر بوگودی!؟
-
خاب هشانا کی گی خوبه! آدم واسی بدس باوره یا نه!
-
خانه خراس! بدس آوردنی کی آدم بتانه " آدم " بمانه! نه کی آدمه شکلا بداره بازین گرگه مانستن ببه! تو پاک گرگ بوستان دری.
-
گرگ چیسه! پورگ چیسه! چی گی تو!
-
اِه.. هان یانی گرگ بوستن! هان یانی تقی کولا نقی سر گودن! هان یانی هیچ مرزی ناشتن! هان یانی آدم بخایه گرگه مانستن هرچی یو هرکسا واچره!
-
خاب زندگییا وا ایجور چرخانن یا نه!؟ نیدینی کی مملکت پاک خربستگا بوبو داره! هر که دینی خو کلا کاره!
-
اما ایتا دوتا درد ناریمی! هرجایا کی انگوشت نیهی ایجور باد ده! امی دین، آمی دین داری، امی دوستی، آمی دوشمنی، آمی راست گفتن، دوروغ گفتن، خولاصه هرچی کی بیگیم بازام ایجور آمی پا لنگه. شالترس مامدیم، پهلوانه ادای در آوریم! از هر دوروغگویی دوروغگو تریم، بازین کس کسه ره جانماز اب کشیم، کس کسه جور شیمی، بازین فیسو ایفاده مرا ایجور رفتار کونیم که ایمامزادا گیمی زکی! هیچ جا مردوم آتویی کی اما آمی سر کولا نیمی، خودمانا دوروغ گیمی، امی مانستن نی یید. اما دو روییم. اما خودمانا گول زنیم. هیزارتا شامورتی بازی مرا کس کسه سر کولانیم. امی مملکته ره میریم بازین دس دسی اونا چاپیمی، از هر چی دیکتاتور بدتریم بازین ادای دموکراتانا در آوریم. از همه عقب تریم، ادای پیشرفتانا در آوریم. هاتو خودمانا فریب دیمی! گول زنیمی! هیشکیام نایه بگه خو آیب چیسه! همه تان بی آیبیمی! آی تا نیهه اوی تا گردن، اوی تا نیهه آی تا گردن، مملکتام بوبوسته داره خربستگاه! هیشکی نیگه کی خودش چیسه یو چی بوگوده کی مملکت آتو خربستگا بوبو داره! اگه هیشکی خر نبه! مملکت خربستگاه نیبه! هرکه دینی گه مملکت خربستگایه ولی نیگه خودشه گونایه کی مملکت خربستگایه یو خودشام خره اونه مئن! خیاله کی همه ی مردوم پاکو، بی گونا یو راست گو یو درستکاریدی! ولی اشانه سر کولا شه یو بوشو داره! اینفر نایه بگه خاره باور کون!
-
تو مالوم ایسه چی خایی بیگی! نوکونه بزه داره تی کللا!
-
بایدام می کللا بزه بی! اِ............................ه!!!!!!!! اما ایتا ایتا خرابیم. اما ایتا ایتا بدترین دوروغگو یو کولابرداریم . اما آ سگه زندگه با انهمه عقب ماندگییا گردن بنا درایمو نیهیم! امی وضع خرابا برار! آما واسی خودمانه دردا بشناسیم. هیشکی امه را چانکونه اگه خودمان نخواییم. اما واستی اول خودمانا چاکونیم! آخه به مگه!؟
-
چه چاکونیم! صابخانه، پابخانه! بقال چقال، دوکتور پوکتور هرجا شی پول وا داشتن! واستی هر کی ایجور خو گیلیما جه آب بوجور فاکشه! تو نام چی کرا گفتاندری! تو..............
-
یانی هرتا بی ناموسی یو دوروغ و کولا برداری یو کس کسا گول زئنو هیزار بی ابرویی زندگییا گردن بنیم چون همه هاتویید!؟ اِ...........ه!!!!!!!!!! آ همه یا که گی! کی یید!؟ جغیر از من، تو، اون !؟ اِه! آ دوزو خر و اولاغو و نفهمو دوروغگویو کارچاقکونو دو رو یو بی ابرو! خودمانیم ده! از هندو اروپایو چین و امریکا نامو داره کی!؟ آ مملکت امی شینه! امان وا اونا بسازیم! هرچی یام اونه مئن ناها! آمی پئره ایرثه! آمی خاکه! خودمان وا اونا چاکونیم!
خودمانیم کی خرابیم! آمی خاکام آمی مانستن! هر کون نوشورام آیه آمه سر سوارا به!
-
جانه تی مار سیاست پیاستا بنه دیمه! اصلن اهلش کی نی یم هیچی! اونه جان متنفرم!
-
خاکا تی سر! هانا کی گفتان دری سیاسته ده! مونتها جه ایطرف دیگه! مثله خیلی چیزانه دیگه! شیپورا جه او فاله طرف زئن دری! سیاستا کار ناشتن یانی خاکا تی سر! تسلیم بون! یانی اینفر دیگه تره تصمیم بیگیره! یانی هر کی بایه ترا بگه فچم ایشکم فادن!
-
تو دوروست گی! حق با تویه! ولی جانه تی هرکی دوس داری بیا آ یارو کارا چاکون! می ریش اونه ویرجا گیروبه!
-
آها پس تی ................گویی یه! هانه واستی های می موخا خوردان دری! ولی من نی یم!
-
یانی چی نی یی؟
-
مرا منتظر خدمت بوگودید! آخه می رییسام تی حرفانا زه یی!من گفتیم نه!

خُولیداره
تی تی
کشکرت
هارای زنه:
آهـــــــــــــا ی
شب میره!

تمام

برگردان فارسی
9
نوامبر 2007
من
تو
این همه خموش!
آه
واخوان ما را
که برچیند
!


-
نه
-
چرا نه
-
دنیا هم بگی باز می گم نه
-
واسه چی آخه
-
واسه چی نداره
-
یعنی چی واسه چی نداره
-
همینه که هست. میخواد خوشت بیاد یا نیاد
-
بیخود خودتو مسخره نکن! خوب بگو واسه چی نه
-
تو زبان حالیت نیس زبونم مو در آورده اینقدر بهت گفتم نمیشه نمی تونم. نه. بیخود مُخمو نخور. نه داداش! نه برارد! نه نازتو برم!
-
اه.....آخه چرا نه! مگه آسمون بزمین میاد!؟
-
بدتر! همیشه همینطوره. اونقدر حواسمونو جمع کردیم باز هم سرمون بی کلاه ست.وای اگه حواسمون هم نبود! دیگه واویلا! هزار بار برات دلیل آوردم. بهت گفتم. ولی باز هم همچین که جات گرم میشه، یقه مو میگری. آین همه آدم هستش! نمیدوم چرا دُم منو چسبیدی
-
دُم ترو نچسبیدم. می بینمت که اینجور به هم ریخته ای. هر چه که جفت می زنی ! تک میاد. دلم می سوزه برات. می خوام یه جورایی رات بندازم
-
دلت واسه من می سوزه!؟ واسه من! خاک تو سرت! دلت واسه خودت بسوزه! تو این روزگار آدم موندن، تاوان دادن داره! بیچاره! مگه خوشی بدم میاد! مگه بدم میاد که زندگیم راحت باشه! که غم هیچی رو نداشته باشم! ولی بدبخت! من فکر می کنم که آخه به چه قیمتی!؟
-
تو اصلا خیاله که تو این دوره زمونه نیستی! تو سرت رو کردی زیر برف و خیال می کنی هیشکی این کارا رو نمی کنه!
-
نه تو حالیت نیس! تو همه رو همینطور می بینی! دنبا هم بگم تو حرف خودتو می زنی.
-
آخه چرا! اینهمه سختی داری می کشی. دیشب مادرت پول دکتر رو نداشت! تو واسه چی داری دور ور میداری! بیچاره تو مفت و مجانی واسه بالاسریهات داری سگ دو میزنی! سرت بی کلا مونده خبرنداری! اِه بدبخت! از رهبر تا آبدارچی همه دزدند! دزد! تو چی می گی!؟
-
وای که آدم نفهم بشه ولی گیره نفهم نیافته! هرچی آدم گاو باشه! راحت تره! راحت! چرا حرف حالیت نیس! هرچی بهت می گم نمیشه! بازام حرفای خودتو میزنی!
-
نفهم هم خودتی! خودت که هیچی دو ر و بریات هم از دست تو دارن سختی می کشن. تو نمی تونی ببینی که این همه بدبختی به سر خونواده ات داره میاد!؟ تو نمی تونی ببینی که برادر کوچیکت حتی با لباس وصله دار میره مدرسه!؟ تو نمی بینی که پدرت خونه نشینه خرج دوا دکترشو نداره!؟ تو اینهمه فیس و افاده صابخونه رو نمی بینی!؟ آخه....
-
پدرم اگه خرج دکترشو نداره. اگه برادرم با خشتک پاره میره مدرسه. اگه صابخونه ام فیس و افاده می کنه برام، عوضش سرم بلنده! حتی توی اولاغ هم رو سرم قسم می خوری! یادت رفته...
-
نه یادم نرفته. ولی آخه این هم اندازه داره! نه اینکه بخوای همه رو عذاب بدی! تو دیگه داری خفه میشی. می دونی!؟
-
من دارم خفه میشم!؟ من!؟
-
اها! تو داری خفه میشی حالیت نیس!
-
اگه اسمه اینو خفه شدن میذاری! پس حق با تویه! من دارم خفه میشم. من خفه شدم. ولی نه تو گنداب شما ها!
-
اه...آخه چی اشکالی داره که هم کار خودت راه بیافته هم مشکل مردم حل بشه! خدا هم راضی یه!
-
میخوام صد سال سیاه هم از من راضی نشه! خدا غیر از راضی یا ناراضی بودن، کار دیگه ای نداره!؟ اگه میتونه کاری کنه که اینهمه مردم گُشنه سر ببالین نذارن. یه جوری جلوی این همه حق و ناحق رو بگیره. یه جور بداد این مردم برسه که هر کی سوار هر کی نشه! یه جور شده که هیشکی حق و ناحق نمیشناسه! مسجدا شدن مرکز کارچاق کنی! آخوند هم شده کار چاق کن! از سیاست تا جاکشی توش هستش! همه چی هم بنام خداس، خدا هوای خودشو داشته باشه که اب از سرش گذشته!
-
بیخود کفر نگو!
-
تو کفر میدونی یعنی چی!
-
وا بده جون مادرت! حالا کفر و خدا را وا بده! این یارو رو من میشناسم. آدمه خوبیه. از چشمام بیشتر بهش اعتماد دارم. کار اینو یه جوری راه بنداز.
-
تو خسته نشدی از این حرف مفت! تو دنبال چی هستی؟ چی میخوای از من؟ چرا دس نمی کشی! اِه...... زندگی خوبه. داشتن خوبه. راحتی خوبه. هیشکی هم بدش نمیاد. ولی به چه قیمتی!؟ تا حالا فکرشو کردی!؟
-
خوب همینایی که میگی آدم باید بدست بیاره یا نه؟
-
خونه ات اباد! بدس آوردنی که آدم بتونه آدم بمونه! نه اینکه شکل آدم باشه ولی مثل گرگ باشه! تو مثل گرگ داری میشی!
-
گرگ چی یه! چی داری می گی!؟
-
اه... همین یعنی گرگ بودن! همین یعنی کلاه اینو برداشتن سر اون یکی گذاشتن. همین یعنی مرزی نداستن. همین یعنی آدم بخواد مثل گرگ هرچی و هرکس رو پاره کنه بدررونه!
-
خوب زندگی رو باید یه جوری چرخوند! نه!؟ نمی بینی که مملکت اینقدر خر تو خره! هر کی خر خودشو میخواد از پل بگذرونه!
-
ماها یکی دوتا درد نداریم. هرجا رو که انگشن میذاری، باد میده! دین مون، دینداری مون، دوستی هامون، دشمنی هامون، راست گفتنمون، دروغ گفتنمون، خلاصه هرچی رو که بگم باز یه جور پامون می لنگه! از ترس می لرزیم، ادای پهلوونا رو در میاریم! از هر دروغگویی دروغگو تریم، بعدش واسه همدیگه جانماز آب می کشیم! از سر و کول همدیگه بالا میریم! بعد با فیس و افاده یه جور رفتار می کنیم که انگار به امامزاده میگیم زکی! هیچ جا مردم اینطور که ما سر خودمون کلاه میذاریم، بخودمون دروغ میگیم، رفتار نمی کنن. ما ها دو روییم! ماها خودمونو گول می زنیم. با هزار شامورتی بازی سر همدیگه کلاه میذاریم. واسه کشورمون می میریم بعدش خودمون می چاپیمش، از هر دیکتاتوری بدتریم، ادای دمکراتا رو در می میاریم. از همه عقب افتاده تریم، ادای پیشرفته ها رو در میاریم. همینطور خودمونو فریب میدیم. گول می زنیم! هیشکی هم نمیاد بگه عیب خودش چی یه! همه مون بی عیب و ایرادیم! یکی نمی گه خواهر هر کی که باور کنه! این یکی میندازه گردن اون یکی، اون یکی میندازه گردن این یکی! مملکت هم شده خر تو خر! و خودشون هم توش! انگار که همه مردم پاک و بی گناه و راست گو و درستکارند! ولی سرشون کلاه رفته!
هر کی رو می بینی میگه مملکت خر تو خره! ولی خودشو نمی گه که گناه خودش چی یه که مملکت خر تو خره و خودش هم توشه!
-
تو معلوم هس که چی میخوای بگی! نکنه زده به کله ات!
-
باید هم به کله ام زده باشه! ا........................ه! ما تک تک مون خرابیم! ما تک تک مون بدترین دروغگو و کلاهبرداریم! ما وضعمون خرابه داش! ما باید درد خودمون رو بشناسیم! هیشکی ما رو درست نمی کنه! تا خودمون نخوایم! ما باید اول خودمون رو درست کنیم! مگه میشه!
-
چی رو درست کنیم!؟ صابخونه، بقال، چقال، دکتر، هرجا که بری، باید پول داشته باشی! هر کی باید یه جور گلیمشو از اب بیرون بکشه! تو نمیدونم چی داری می گی! تو....
-
یعنی هر بی ناموسی و دروغ و کلاهبرداری و همدیگه رو گول زدن و هزار بی آبرویی زندگی رو گردن بذاریم چون همه اینطوری اند!؟ اِه!!!!!!!!!!!! این همه رو که می گی، چه کسایی هستند!؟ غیر از من، تو، اون!؟ خودمونیم دیگه! از هند و اروپا و چین و آمریکا نیومدن که! این مملکت مال خودمونه! ارث پدریمونه! خاک مونه! خودمون باید درستش کنیم! خودمونیم که خرابیم. خاکمون هم مثل خودمون! هر کون نشوری هم میاد سرمون سوار میشه!
-
جون مادرت سیاست رو بذار کنار که اصلا اهلش نیستم! ازش متنفرم!
-
خاک تو سرت! همین که داری میگه یه سیاسته! منتهی از یه طرف دیگه اش! مثل خیلی چیزای دیگه! شیپور رو از سر گشادش داری میزنی! با سیاست کار نداشتن یعنی خاک بر سر شدن! یعنی تسلیم بودن! یعنی یه نفر دیگه برات تصمیم بگیره! یعنی اینکه هر کی بیاد بگه خم شی تا یه شکم اون سواری بگیره!
-
تو درست میگی! حق با تویه! ولی جونه هرکی که دوس داری بیا کار این یارو رو راه بنداز! ریشم پیشش گرو ِ!
-
آها.......................پس تو هم بله! واسه همین هی مخ منو داری میخوری! ولی من نیستم!
-
یعنی چی نیستی!؟
-
من دیگه منتظر خدمت شدم! اخه رییس من هم حرفای تو رو زد! من گفتم نه!

شکوفه های درخت آلوچه
زاغ
هوار می زند:
آهـــــــــــــــــــــــــای
شب می میرد!

تمام


۱۳۹۷ بهمن ۱, دوشنبه

خواب دیدم -بازانتشار یک داستان قدیمی فارسی/گیلکی- گیل آوایی

خواب دیدم - گیل آوایی

چهارشنبه، شهریور ۲۰، ۱۳۸۷

گویی که شوق همه دنیا را در من جمع کرده اند. چنان بی تاب و بی قرار منتظر فرود هواپیما هستم که شلوغی های دور و برم را حس نمی کنم.
از پلکان هواپیما با سرعت پایین می روم. خاک وطن را به شوقی بی مثال می بوسمحمید مرا بلند می کتد و با لبخند آمیخته به اشکی است که مرا دلداری می دهد.
نمی دانم چطور از ترمینال اتوبوسها سر در اوردم. حمید می خواهد شب را در تهران بماند که دادم در می آید:
-         اِه نه!؟ تهران چی یه!؟ خانه خاراس! هر جور بوبو، اتوبوس....... می نی بوس.....پیاده! وا بیشیم ولایت!
ماشینی گیرمان می اید. راه می افتیم. همه چیز و همه جا را گویی چهارچشمی به تماشا نشسته ایم. هیچ جیز تغییر نکرده است. بزرگراه کرج به همان شکل باقی مانده است. و ساختمانهای اکباتان؛ تمام و نیمه تمام ، نمایشگاه هوایی کنار بزرگراه و در سمت دیگر آن، شهر بازی، بعد هم نمای ورزشگاه ازادی و خلاصهکرجٍ همیشه در تکاپو و ماشینهای کرایه، مغازه های کنار بزرگراه هیچ تغییری نکرده اند.حمید می گوید:
-         دینی هیچی عوضا نوبو! زور آبادا بیدین!؟ چوتو برق زنه! هوتو زور اباد بمانسته داره!
لبخندی می زنم. به تماشا ادامه می دهم. تماشای همه این همه که دلم برای تمام زوایای مسیرش تنگ شده است. گویی با همه آنها حرف می زنم و آنها نیز این مدتی که نبودم، همه حرفهاشان را نگه داشته اند و حالا با من می گویند و من نیز با شور و حال تعریف می کنم. آنها از درجا زدن و راه بجایی نبردن و مناز دربدری و خاک بر سریهای پناهندگی و کمپ و بیکاری و دلتنگی و دل تنگی و دل تنگی که وای این دل تنگی و گم شدگی کمر می شکند، داشتم می گفتم که صدای حمید درآمد:
-چی خواندان دری؟
با خنده گفتم:
-چی خندان دری چیسه!؟ تو خیاله کی خواب دین دری!
گفت:
-اه..................تو هسا خواندان دیبی کی!؟
گفتم:
-         راستی راستی خواندان دوبوم؟ خاب بوگو چی خواندان دوبوم؟
حمید گفت:
-         ایروزای بوشوبوم، جنگله میانه رای جانه لیلی، هیمه واچینه رای جانه لیلی رای.....
در همین بگو و بخوان بودیم که آبیک را رد کرده و به شریف اباد رسیدبمکنار بزرگراه چراغ زنبوری دکه ای که کوهی از هندوانه در مقابلش تلمبار شده بود، تمام آن دور و بر را روشن کرده بود و بی آنکه بخواهیم یا اینکه نمی دانم شاید خواسته ایم! ماشین ایستاد و ما پیاده می شویم. هر دونفر فروشندهءخواب آلود را بیدار می کنیم. بی هیچ پرسشی، تمام چهره گر گرفته اش را بوسه می زنیم و او نیز هندوانه ها را برایمان قاچ می کند . ما می گفتیم و می خندیدیم که انگار مارا به داخل ماشین انداخنتد و گفتند:
-برید دیگه بسه تونه!
از عوارضی بزرگراه رد می شویم. حمید در حالیکه به پهلوی من می زند، می گوید:
-اه...اه........
گفتم:
-         می تکا سولاخا گودی! خاب بوگو چیسه! بازام خواندان دوبوم!؟
گفت:
-نه ری! نخواندان دیبی! خواستیم بگم کی جیویشتیم!
گفتم:
-چی یا جیویشتیم!؟
گفت:
اه......مگه نیدینی! پوسته بازرسی یا!؟ امه را نیده ییدی! امانام جیویزانه ییم شون دریم!
گفتم:
مگه اما ایرانی نی ییم!؟ اوشون کویه جان دانیدی کی اما پاسپورت ناریمی!؟
حمید با خنده جواب داد:
داریم یا ناریم! ایرانی ایسیم یا نی ییم! اسا کی جیویشتیم! تی خیال جم!اولین میدان پس از بزرگراه را پشت سر می نهیم و به دومین میدان قزوین می رسیم که ناگهان داد می زنم:
او عسکا بیدین!حمید با تعجب می پرسد:
کو عکسا گی؟
گفتم:
هو پیله کی عکسا نیدینی! او عکسا گم کی ایتا گابه کوسا نشان ده که نماز خواندان دره، خو سرا شرقه طرف بنا بازین خو کونا فادا بوجور غربه طرفایطرف سوجده کونه ایطرفام گه بفرما!
حمید خنده بلندی کرد و گفت:
جانه تو او پوسترا که گی قزوینه کارته شناسایی بوبو داره!
در حال همین بگو و بخند هستیم که از قزوین می گذریم. ناگهان ماشن در مقابل پلیس راه می ایستد. داد می زنم:
نه آبای! آیا کی آدم غذا نوخوره! واستی منجیلام ردا بیم بازین به سیممنجیله پسته بازرسی یا کی جیویشتیم، به سیم خیاله راحته مرا ایتا پلا کباب بوخوریم!
تو راستی راستی پیسه شکمی! ایا کی رستوران نی یه! پولیسه رایه!
تا بخواهم چیزی بگویم، مامور پلیس راه حمید را پیاده می کند. حمید رو به من می کند و می گوید:
دینی آخه! بازام خاشه حسنه لاب بیسه یک! پاک آمی پیشانی سر بینویشته ناها " شکم درد" !
پلیس راه به محض شنیدن این حرف، می گوید:
لازم نیست! می تونین برین!
حمید با لحن شوخی می گوید:
یعنی اینها همه اش گوزه گب است!؟
پلیس راه بخنده می گوید:
برو دیگه چونه نزن! نمی خواد!
راه می افتیم و با سرعت از آنجا دور می شویم. رستورانهای کنار جاده و نمای بسیار زیبای رشته کوههای دو طرف که آن دورها گویی دشت سرسبز میان خود را می پایند با اشتیاق می نگرم و هر از گاهی چیزکی زیر لب زمزمه می کنم تا اینکه از آب ترش ، شیرین سو، یوزباشی چای می گذریم و به نزدیکیهای لوشان می رسیم. تا بخواهم به حمید بگویم که این پل تخم مرغی هنوز سر جایش هست، حمید می گوید:
دانم ری! دانم! ایپچه خفا بو خوایی بگ..........! چره آنقد چیلیک زنی تو! چی چی نی کله بوخوردی مگه!؟
با خنده بلندی می گویم:
چره ده داد زنی! خواب یاواش بوگو درزا گیر! خیال کونی نانه مرا می دخی! نیشتی بوجور شمری مره داد زنی!
لوشان را پشت سر می نهیم. به منجیل می رسیم. منجیل هم هیچ تغییری نکرده است. همه چیز به همان صورت سالهای پیش مانده است. تپه وسط دریاچه سد منجیل هم به همان صورت باقی استو شهر که تمام می شود وارد تونل می شویم و فضای سبز و زیبای رودبار از دور نمایان می شود.حمید می گوید:
اه بی یا ایتا پیت زیتون بیهینیم اجیله مانستن بوخوریم!
گفتم:
بازین مرا گی پیسه شکم کی!
کنار فروشکاههای زیتون می ایستیم. در کمال تعجب می بینم که همه زیتون ها را زیتون پرورده درست کرده اند! و از زیتون خبری نیست! حمید می گوید:
چره اتو بوبو داره!؟ خالی زیتون ده نوفروشده! واستی زیتون پرورده بیهینیم!؟
گفتم:
بوشو پسر! زیتون پروردا وا بیشیم رشت بوخوریم! زیتون پرورده کی خالی واش نداره هاچین داشی!حمید گفت:
بی رحم! من زالاش باوردم! بدا ایتا پیچه مزه بوکونم! بازین هر غلطی خوایی بوکونی بوکون!
پلاستکِ بزرگی را گره زدیم و از آن کیسه ای درست کردیم و آن را. از زیتون های مختلف ماری، گوشتی، سیاه و سبز پر کردیم.مشغول خوردن زیتونها بودیم که به گنجه رسیدیم. حمید گفت:
دانی خلخالی یه خوار.......... یا شاه ایا تبعید بوگوده بو!؟
 با خنده می گویم:
ایا اما او وختان گفتیمی گوزآباد! خانه خراس تی دوماغا بیگیر!
صدای خندۀ ما انگار تمام گنجه(27) را پر می کند. مردم از دکانهای کنار جاده بیرون می آیند و با ما می خندند. در همین حال و هوا هستیم که سد سیاه رود را با همه ریبایی خیره کننده اش، پشت سر می نهیم و به امام زاده هاشم می رسیم. دیوانه وار به جلوی ماشین خیره شده ام و بیتابِ آنم که چه وقت به رشت می رسیم!از دۀ سراوان رد می شویم و پلیس راه رشت را پشت سر می نهیمرشت هم عوض نشده است. میدان توشیبا، میدان فرهنگ به همان صورت مانده استماشینهای شخصی مسافرکش کنار خیابان برای رسیدن مسافر صف کشیده اند. برای قاپیدن مسافر سر و دست می شکنند.خواستم که میدان فرهنگ پیاده شوم اما حمید جلویم را گرفت و گفت:
ایا نواستی کی پیادا بیم! اول وا بیشیم انزلی!
نگاهی به بیرون داشتم و نگاهی به حمید. بر سر انتخاب مانده بودم. اول انزلی یا اول رشت! دلم بیتاب دریا و مرداب بود. دلم می خواست بازهم در قهوه خانه طالب آباد، چایی بخورم. با راننده هایی که آنجا پاتوق سر راهی شان بود، گپ بزنم.دلم برای سکوت سحرامیز مرداب بی قرار است. با خزر هزار حرف دارم.نمی دانم چطور از رشت خارج شدیم. هنوز بولوار کشیده شده تا نزدیک پلیس راه را پشت سر نگذاشته بودیم. پمپ بنزین فرزانه شلوغ بود. راه کمر بندی بی هیچ تغییری دیده می شد. از فرودگاه رشت گذشتیم. پلیس راه رشت  انزلی به همان صورت مانده بود. کارخانه پوشش نیز عوض نشده بود.نمی دانم کی خمام را پشت سر گذاشتیم. از هر گوشه این راه، از ساختمان تا خمام و از خمام تا هر گوشه از راه حسن رود خاطره داشتم. وقتی نزدیک طالب آباد رسیدیم. به حمید گفتم:
هایا به سیم ایتا چایی بوخوریم. ایتا پیچه قهوهچی مرا گب بزنیم. نانی چی حالی داره!
حمید به من گوش نمی داد. او بیتاب تر از من بود، برای رسیدن به دریا، برای تن دادن به نم دل انگیز خزر و دلنشینی مرداب بی قراری می کرد. بی آنکه بخواهم حرفی بزنم، به راه خیره شده بودم. هنوز از غازیان نگذشته، نمی دانم چگونه سر از مرداب در آوردیم.اشک شوق از چشمانم سرریز شده بود. نمی دانم کی از ماشین پیاده شدیم و یا کی سوار قایق! چگونه از وسطای مرداب سر درآوردیم و در کومه همیشه ورد زبانم، پیاله را نوش گویان، سر کشیدیم. حمید دست بر شانه هایم نهاده بود. آواز گیلکی اش شور دیگری داشت و حال و هوای دیگری که از همه خواندنهای پیشینش، متفاوت بود. بارانی سیل آسا باریدن گرفته بود اما سایه بان کومه گویی بقصد، از ریزش آن بر سر ما باز می ماند. به حمید نگاه کردم و حمید به من! ناگاه دلهره ای غریب را گرفتار آمدیم. ماننده ای کهبخواهد بماند اما رانده شده باشد. از غم بیگانگی در خاک خویش، بخود لرزیدیم.چشم باز کردم. خیس عرق در رختخواب خویش بودم . نگاهم از پنجره اتاقم به آسمان دوخته شد! حمید هم نبود. خیال آغازیدنش را ساز کرد.

همین.

۱۳۹۷ دی ۲۰, پنجشنبه

گیلچاردانه - گیل آوایی

بوکودم درده دیل، دریا بدا گوش
اودوشتم می پیالا، اون بوگفت نوش
بازین جه تاسیانی بوبومه قاق
میجا دریا بزه جوش بوشو جه هوش
 فارسی
درددل کردم دریا گوش کرد
پیاله ام را نوشیدم دریا گفت نوش
سپس از دلتنگی مات زده شدم
بجای من دریا جوش زد از هوش رفت
.


۱۳۹۷ دی ۱۷, دوشنبه

دیدن چوچاقو خالی واش پس از 30 سال!

این را هم همینطور گیلکی و فارسی نوشته ام یا گفته ام!

رسیده است به من خالی واشه گیلانم!
نیده بیده کانا مانم هاچینه حایرانم!

چوچاق کجا!؟ وُ خالی واش کجا در این سامان!؟
بی یا بیدین هاچینه مستا بو مره خانم!

در این دیارِ نمی دانمش چه نامم حال،
هاچین تورم بوخودا واهیلانا پاک مانم!

چگونه باورم آید چوچاق وُ خالی واش!
چوچاقا فارسی نانی!؟، بوخودا منام نانم!

به خالی واش بخیالم که پونه می گویید!
هاتو کی پونا منام خالی واش کرا دانم!
.

۱۳۹۷ دی ۸, شنبه

مجموعه ای از 22 داستان گیلکی با برگردان فارسی – گیل آوایی


"تسکه شبانه دسکلا "
مجموعه ای از داستانهای گیلکی با ترجمه فارسی
تاریخ انتشار: آذرماه 1396 / دسامبر2017
یک اشاره:
نوشتن و سرودن به زبان گیلکی برایم بیش و پیش از اینکه بیان ناگزیر فکر و حس  نوستالژیک به زبان مادری باشد (که صد البته حال و  هوای ویژۀ خود را دارد)، تلاش برای بازآفرینی و بازشناساندنِ رنگی از رنگین کمان ادبیات بومی میهنمان است.
زبان گیلکی اگرچه به دلایل مختلف، از جمله غالب بودنِ زبان فارسی، آن گونه که باید و شاید از بهره گیری و فراگیری بازمانده است و بیش از اینکه زبان نوشتاری باشد، زبان گفتاری ست که همین حالتِ گفتاری شدنِ زبان گیلکی، واژه های زیادی از زبان فارسی را بخود گرفته و امروزه می بینیم که زبان گیلکی بیشتر فارسی با لهجۀ گیلکی ست تا بکارگیریِ واژه  های اصیل گیلکی که می توانست باشد. نوشتن، سرودن و حتی گفتن به زبان گیلکی وقتی نمایان تر و گیلکانه است که از واژه های با ریشۀ در همین زبان بوده باشد. از این نگاه است که گاهان نوشتن و سرودن، بسیار پیش آمده که بخواهم دنبال واژه های فراموش شده باشم یا حتی دنبال آن بگردم. چنین حالتی در نوشتن بیشتر است اما در گفتار چنان فرصت یا حتی حوصله ای شاید نباشد ولی برای فراگیری و بکارگیریِ درستِ زبان گیلکی باید نه تنها مسئولانه برخورد نمود بلکه ناگزیر به یادگیری و فراموش نکردن آن هستیم. وقتی فارسی را با لهجۀ گیلکی بکار می گیریم( چه گفتاری و  چه نوشتاری) عملاً به تخریب زبان گیلکی می پردازیم. غلط آموزی و غلط آموزاندن، از نیاموختن بدتر است!
به هر روی، تا کنون چندین مجموعه داستان، غزل، چاردانه( رباعی و بویژه دو بیتی) به زبان گیلکی منتشر کرده ام. فهرست این مجموعه ها در بیوگرافی ام( پایان همین مجموعه) آورده شده است.
" تسکه شبانه دسکلا[1]" به معنی دست زدنِ شبهای تنهایی، مجموعه ای از داستانهای گیلکی ست که با ترجمه فارسی منتشر کرده ام. این  مجموعه داستان شامل بیست و دو داستان کوتاه گیلکی و دو یادداشت فارسی ست. ترجمه فارسیِ این داستانها بیشتر برای غیرگیلک زبانهایی ست که به ادبیات بومی میهنمان بویژه گیلکی علاقمندند. خواهش من از گیلکها این است که بکوشند گیلکی را بخوانند تا به خواندنِ به زبان گیلکی عادت کنند. بیشتر ما گیلکها به خواندنِ نوشته ها به زبان فارسی عادت کرده ایم و از همین نگاه، خواندن به زبان گیلکی برای بسیاری از گیلکها دشوار است. برای رفع این مشکل تنها راه عادت کردن به  خواندن به زبان گیلکی است. بیاد داشته باشیم که زبان گیلکی را فقط گیلکها می توانند بهتر و کاری تر و درست تر،  زنده و بارور و بالنده نگه دارند. گیلکی زبان مادریِ ما و فارسی زبان ملی ماست. بالندگیِ زبان گیلکی به زیباییِ رنگین کمان ادبیات بومی میهنمان می افزاید. برای زیباتر شدنِ این رنگین کمان بکوشیم.

با مهر

گیل آوایی
1396/ 2017
هلند




[1] تسکه شبانه دسکلا" = دست زدنِ(هلهله کردن) شبهای تنهایی/ ساکت/خلوت( تسک = ساکت-سوت وُکور، خلوت/ شبان= شبها، دسکلا = دست زدن)


۱۳۹۷ آذر ۳۰, جمعه

گیلچاردانه - گیل آوایی

چوما وارش، دیما بردان دره آب
مرا جه تاسیانی نبره خاب
گیلآوازه دیله شب دیلمانی
بایم نایم بشم نشم دیله داب!

فارسی:
چشم  را باران، گونه را  آب می برد
از دلتنگی خوابم نمی برد.
شب آواز گیلکیِ دل دیلمانیست
بیایم نیایم بروم نروم عادتِ دل است!

2
بازام  ارسو دره پا در میانی
دیله که کاره خاندن دیلمانی
تره خانی کشی آه، بیکسی داد
هاچین گورشابی پاک واهیلا مانی

فارسی:
باز هم اشک دارد پا درمیانی می کند
کارِ دِلَک است دیلمانی خواندن( آواز دیلمان)
برای خودت می خوانی آه می کشی از بی کسی داد
درست داغ می شوی حیران می مانی
.

۱۳۹۷ آذر ۲۹, پنجشنبه

چله شب چرچره دارا خانه اما گیله مرد - گیل آوایی

چله شب چرچره دارا خانه اما گیله مرد
شبجره هیچی ناره بیچاره تنها گیله مرد

ورفو سرما دگزه لوختی خیابان خوسا، وای
چی داری انگاره با آجیله اعلا گیله مرد!؟

وامرازه شادی کرا شهرا دوارسته ندار
سفره یه رنگی ناهان بی غمه ویشتا گیله مرد!؟

سفره خالی امی شهر چن تا خوسد بی نانو اب!؟
چندتا زای ویشتا داره ناجه پلایا گیله مرد!؟

چله شب شادی اونه کی بیگیری دسته ندار
ویشتا همسادا فارس با دیله دریا گیله مرد

وای اگه من مرا قوربان بیبی بیگانه جه خلق
وای اگه فان رسی داد بیچاره بی پا گیله مرد!

گیل آوایی دوخوشاسته جه آ روزانه سیاه
داد فارس واستی بیبیم هر بی پنایا گیله مرد

برگردان فارسی
شب چله غوغاست بخور بخور در خانه ی دارا، اما گیله مرد
برای شب نشینی بیچاره تنها هیچ ندارد گیله مرد
برف و سرما نیش نیش می زند خیابان خواب را، وای
چه داری سرِ مهمانی دادن با آجیل اعلا گیله مرد!؟
شادی به آدم نمی اید وقتی شهر پر شده است از ندار
سفره رنگی گذاشتن بی غمِ گرسنه گیله مرد!؟
چند نفر در شهر ما با سفره ی خالی بدون نان و آب بخواب می روند!؟
چند تا بچۀ گرسنه حسرتِ پلو دارد گیله مرد!؟
شادی شبِ چله آن است که دست ندار را بگیری
به داد همسایه ی گرسنه برس با دریادلی گیله مرد
وای بر تو اگر آنقدر از خودت ممنون بشوی و بیگانه با خلق
وای برتو اگر نرسی به بیچاره ی بی کس گیله مرد
گیل آوایی پژمرده از این روزهای سیاه
باید کمک رسانِ هر بی پناهی بشویم گیله مرد!
.
چله شب 1390


چندتا گیلچاردانه! – گیل آوایی

دیلام آ چله شب غوربت بینیشته
خکارا یاد باوَرد آبجی واویشته
شبان بیداری یو نقله پیله مار
دپرکانه جه خاب، خنده جیویشته

فارسی:
دل هم این شبِ چله غربت نشسته
تاوه را یاد می آورد تخمۀ بو داده شده( سرخ شده در تاوه!)
شبها بیداری و داستان گفتنِ مادر بزرگ
از خواب بیدار می کند خندۀ او بخنده افتاده است.

2
هاچینه چـله شب سالان به نوبت
کرا به شبچره درخاکه غوربت
انارو هیندوان حافظه فال
بازام واهیلابو دیل گیمی غوربت

فارسی:
بیهوده شبِ چله سالها به نوبت
همینطور نُقلِ شب است در خاک غربت
انار و هندوانه فالِ حافظ
باز هم سرگشته شده دل می گوییم غربت

3
زمستانه بازام بی ولگه داران
بوپوخسته هاچین اشکل، بیجاران
چوخا می کول جه سرما فاندرم قاق
اکه سبزا بده داران بهاران

فارسی:
زمستان است، باز هم درختان بی برگ
ساقۀ برنج شالیزار پوسیده است
بالاپوش نمدی روی شانه ام به سرما حیرتزده می نگرم
چه وقت، درختان سبز می شوند بهاران .

4
بیگیفتم فاله حافظ تی وفاره
کرا خنده بوکود حافظ می کاره
بوگفته تو هاچین بی شات خوری تاب
نواستی دیل ناهان هر بی وفاره

فارسی:
گرفتم فال حافظ برای وفای تو
حافظ خنده کرد از کار من
گفت تو بیهوده خودت را به جنب و جوش می اندازی
نباید به هر بی وفایی دل داد.

5
می دارو می ندار ایرانه خاکه
گولازه می وطن گیلانه زاکه
باباخان تیرکمان شاله عروسی
قشنگو رنگ وارنگ ایرانه پاکه

فارسی:
دار و ندار من خاک ایران است
افتخارِ وطنم بچه گیلان است
رنگین کمان زده است عروسی شغال
قشنگ و رنگ و وارنگ، ایرانِ پاک است.

۱۳۹۷ آذر ۲۳, جمعه

خیال قطاره مانستن-هاسا گیلچامه - گیل آوایی

خیال قطاره مانستن
را دکفه یو هر تا تی یادو خاطره ایسگا ایسه،
همه جایا وامجه یو شه.
جه آ ایسگاه تا او ایسگا
منمو می ناجه آه،
تامبزه ایجگرانا چوتو وا اوچینم!

فارسی:
خیال مانند قطار
راه می افتد و هر ایستگاه یاد و خاطره ات می ایستد
همه جا را می کاوَد.
از این ایستگاه به آن ایستگاه
من هستم و آهِ حسرتم
دم فرو بسته ضجه هایم را چطور برچینم!؟


2
تاره زخمه یان دیله اوخان پاک
یادانه ایسگایانه
خیاله قطار رادوار
پاتوک پاتوک پیاده سواره دیل لاب
وای
جی
جیگیفته ناجه یانا چوتو واچینم

فارسی:
زخمه های تار
پژواکِ دل است انگار
قطارِ خیال در راه است 
در ایستگاههای یاد
تُکِ پا، تُکِ پا، دل پیاده سوار است انگار
وای
حسرتهای نهفته  را چطور برچینیم!؟
.

چومان ارسو، بزم تی دامنا چنگ - گیل آوایی

چومان ارسو، بزم تی دامنا چنگ
می دیل بی تو بیگیفته های بزم ونگ
سماور، قوری، تی چومِه ایسَم قاق
تی خاکا می خیاله مئن بزم چنگ
فارسی:
با اشک چشم، به دامنت چنگ زدم
بی تو دلم گرفت، هیِ گریستم
سماور، قوری، به چشم تو خیره ماندم
خاکِ ترا در خیال خود چنگ زدم.

خودایام تی خودا، نه می خودایه-ایتاچاردانه - گیل آوایی

خودایام تی خودا، نه می خودایه
تی سوفره پور می سوفره بی پلایه
خودایی جوفت تیشین قسمت میشین تاک
تی ایسلامه جا، می سر بی کولایه!

فارسی:
خدا هم خدای توست نه خدای من
سفرۀ تو پر است و سفرۀ من بی پلو
خداییش!، جفت قسمت توست و  قسمت تک
از اسلام توست که سرِ من بی کلاهست.