ستا گیلچاردانه - گیل آوایی

می ره گم ایشتاوم ساکیتا به دیل

جه چوم ارسو اوچه واهیلا به دیل

هاتو کورم کلاچم خانم آواز

بازین لاب ایجگره  اوخانا به دیل

فارسی

با خودم می گویم می شنوم ساکت می شود دل

از چشمم اشک می چیند سرگشته می شود دل

همینطور بی توجه، حواس پرت می خوانم آواز

سپس مانند ضجه-هوار(اوخان=واخوان/پژواک) می شود دل

2 

می یادا چو زنم می دیل تورا به

فورانه ارسونا، دریا پورا به

دیمه ساحیل به فورشانه بوشو آب

دمرده دیلا پاک دریا جورا به!

فارسی

یادم را تحریک می کنم دلم دیوانه می شود

اشکها می راند، دریا پر می شود

ساحلِ گونه(چهره) می شود ماسه های رفته به آب
با دلِ غرق شده، دریا جور می شود!

3

بازام واهیلا بو، نم دیله سر پا

دمخته دیلا سینه مئن دمه جا

بازین کی چنگ زنه دیل سینا به لات

گمه وسته ده مرا ارسو نوا

فارسی

باز هم سرگشته شده روی دل پا می گذارم

دلِ زیرپاگذاشته را در سینه جا می دهم

هنگام که دل سینه را چنگ می زند لات می شود

می گویم بس است دیگر دلم اشک نمی خواهد

.

بخون بینیشتده مردوم چی عاشقانه بگم - گیل آوایی

بخون بینیشتده مردوم چی عاشقانه بگم
آذرماه1390/دسامبر2011

بخون بینیشتده مردوم چی عاشقانه بگم
چومانه ارسو مرا شعرو یا ترانه بگم

هاچین دمرده یمه بسکی چومه ارسو دکفت
ده ارسوجا نتانم شعره دیلبرانه بگم

می مردوما کی دینم خالی سفره گریاند
چوتو بایم دیله که حرفه شاعرانه بگم

خایم می ایجگره جا پاک فوگورده آ دونیا
میانه بی خانه مان دیل دیلی دیلانه بگم!؟

خایم کی ویشتایانا تا تانم دپرکانم
خایم جه حاکیمه دوزو اونه بهانه بگم

بایید ده وخته هارای ز ئن، دکفته میدانیم
می امرا پا بوبو از جنگه جنگلانه بگم

هیزار هیزار کرا میرزا داریم چره بیبی زار
جه میرزا ایرثه اما،حورمته تی لانه بگم

وطن فوروش بوبو حاکیم وطن بوشو به حراج
چوتو چوما فوچینم گریه خندی یانه بگم!؟

ده دیل میشین هاچینه ول بیگفت جه آ بیداد
خایم جه ویشتا، آویر، مردومه می خانه بگم

گیل آوایی تی جیوانان ده مرده میداند
سی یا روزان دواره وا ستی دیلبرانه بگم

برگردان فارسی
مردم بخون نشسته اند، چه عاشقانه بگویم
با اشک چشمانم شعر و یا ترانه بگویم
براستی غرق شده ام بس که اشک چشمانم را گرفته است
دیگر نمی توانم با اشک چشم، شعرو یا ترانه بگویم
مردمم را که با سفره تهی می بینم
چطور بیایم برای دلکم حرف شاعرانه بگویم
می خواهم از ضجه های من این دنیا فرو ریزد
میان بی خانمان دل ای دل دلانه بگویم!؟
می خواهم که گرسنه ها را تا می توانم از خواب بیدار کنم
می خواهم از حاکم دزد و بهانه اش بگویم
بیایید دیگر وقت همه رافراخواندن است، که همه درگیر کارزاریم
با من همراه باش تا جنگ جنگلی ها را بگویم
هزار هزار میرزا کوچک جنگلی داریم، چرا زار باشی
از ارث مانده برایمان، از حرمت لانه بگویم
وطن فروش حاکم شده، وطن به حراج رفته است
چطور چشم را ببندم و گریۀ خندانه بگویم
دلم دیگر به آتش نشسته است از این بیداد
می خواهم از گرسنه، گم شده، از مردم خانه(وطن) ام بگویم
گیل آوایی، جوانان تو دیگر مرد میدان هستند
روزهای سیاه که بگذرد، باید دلبرانه بگویم

یادِ مادر - گیل آوایی

باز هم مستم می کند

عطر دامن تو وُ کودکانه هایم

زانوانِ تو وُ لالاییِ غریبانه ات

زیباترین سمفونیِ این سالهای من است

آه

هنوز با تو می گویم

تو نیستی

و ایوان خانه مان کز کرده است

بی اعتراض تو " دراسانه سر نینیش زای جان[1]"

حصیرها تا شده گوشه دیوار

پله های غمگین تا تلار[2] گویی

یک دنیا ردیف شده است دلگیر

گرَکهای[3] بافته ات آویز

کاغذِ چهل کچل بر ستون[4]

باران بند نیامده

چشمان من سیا ابران[5] را هم رو برده است

می بینی!؟

خانۀ بی تو

آمدن ندارد مادر

دیدن هم!

خاک را چه کنم!؟

تو در آغوش خاک

من در حسرت آغوش تو

دامانِ هر خاطره را سر نهاده ام دلتنگ ترازاندوهان نگاه تو

که لحظه ای بی من نیست!
.

یک توضیح:

در حال و هوای دیار بودم و سالهای دور... دور... خیلی دور! با این حال و هوا نوشتم و هم دلم خیلی گرفت و هم خیلی خندیدم! شاید تعجب کنید از اینکه با چنین نوشتنی چطور خندیدم! راستش تصور لحظه ای که هوای بارانی ماجرایی داشت وقتی روزهای متوالی می بارید، اسم چهل کچل را روی کاغذی می نوشتیم و بر ستون ایوان خانه می بستیم و با یک ترکه آنقدر می زدیم تا باران بند بیاید اما نوشتن اسم چهل کچل کارِ ساده ای نبود! بویژه اینکه اسم کچلهایی که می شناختیم می نوشتیم و معمولا از تعداد انگشتان یک دست بیشتر نمی شد و باید مانند آن بازی یک مرغ دارم دوتا تخم می کند چرا دو تا!!! می شد و گفتن اسم این یا آن و بحث اینکه اون که کچل نیست ........ ساعتها شاید مشغول می شدیم. این مشغول شدنمان هم در روز بارانی که اجازه نداشتیم برویم و بازی کنیم خودش داستانی بود!!! به هر حال هر چه هست همین است که گفتم.  به همین سادگی !

---

[1] روی پاگرد در ننشین بچه جان

[2] بخشی بالانشین داخل خانه بالاتر از ایوان تا زیر سقف

[3] گرَک به سبدِ بافته از ساقۀ برنج گفته می شود  که برای آویزان کردن هندوانه، کدو، خربزه، دیگهای گلی بر سقف یا رفِ ایوان در شمال ایران بویژه گیلان است

[4] یکی از باورهای عامیانه در گیلان بود که برای بند آمدن باران اسم چهل کچل را می نوشتند و بر ستون خانه یا تنۀ درخت در حیاط خانه می بستند و باچوب رویش می زدند تا باران بند بیاید!

[5] سیاابران=ابرهای سیاه، ابرهای بارانزای بویژه کوهستان است

تنایی یانی هان = تنهایی یعنی همین! - گیل آوایی

تنایی یانی هان! کی بینیشینی تی خیالا وامَجی جه آیتا بوشو اویتا، جه اویتا بییه آیتا، ول بیگیری شواله!

هاچین چیچیلاسه مانستن واشانه مئن بگردی... پرا گیری ....بیشی.... بایی.... بینیشینی..... ویریزی............ بازین کی ترا خایی بیافی دینی آویرا بوسته فاره سه داری هویا کی قاقا بوسته آویری سرا گیفتی بی سالانه سال!

فارسی:

تنهایی یعنی همین! که بنشینی خیالت را وا بکاوی، از این یکی بروی آن یکی، از آن یکی بیایی به این یکی، شعله بگیری، شعله کشان! درست مانند سنجاک میان علفها، بگردی.... پر بگیری.... بروی.... بیایی... بنشینی.... بلند شوی...آنگاه که ترا می خواهی بیابی می بینی گم شده رسیده ای همان جایی که حیران شده گمشدگی را آغاز کرده بودی سالهای سال!

منظومه های گیلکی - گیل آوایی

یک اشاره:

این منظومه ها پیشتر توسط گروه انتشارات آزاد ایران ( نشر دریا) در سال 1387 منتشر شده اند. در پی انتشار ویدئوهای این منظومه ها در فیسبوک، فرصتی پیش آمد تا نگاهی دوباره به آنها بیاندازم و دستی بر آنها بکشم.

بر آن بودم که ترجمۀ فارسی را نیز همراه کنم اما این کار از طرفی بسیار وقت گیر بود و از طرف دیگر فاصلۀ طولانی بین کارهای دیگری که نیمه تمام رها کرده و به این منظومه ها پرداختم، ایجاد می کرد. از این رو فقط به متن گیلکی بسنده کرده ام. امیدوارم برای دوستداران ادبیات بومی میهنم بویژه گیلکی قابل استفاده باشد.

با مهر و احترام

گیل آوایی

11خرداد 1395 / 31 ماه مه 2016

هلند 
.
ضمناً شانزده ویدئو از چهار منظومه ساخته و در صفحۀ آثار گیل آوایی در فیسبوک منتشر کرده ام. در صورت تمایل برای دیدن/شنیدن ویدئوها لطفاً به صفحۀ آثار گیل آوایی در فیسبوک مراجعه کنید. نشانی اش چنین است>> https://www.facebook.com/gilavaeiliterary/
.

برای دریافت(دانلود) کردنِ این منظومه ها هم، اینجا، کلیک کنید.

پیشاشو گب

ژانویه 2003

خیلی یان گیدی کی گیلیکی خواندن سخته. ایشتاوستن بهتره و خوبه کی شاعر یا نویسنده خودش  خو شعران یا نیویشتانا بخانه.

واستی بگم کی هرتا بینویشته هرتا زبانه مرا هاتویه یو اونا خاندن سخته مگه اینکی تمرین بوکونیم. هانه واستی  آمی گیلکانه جا خایم کی  خودشانه زبانا ویشتر تمرین بوکوند و بخاند، بازین دینه ده کی گیلیکی خاندن آسانه  و گیلیکی نیویثشتنام  آدمه دیل نیشینه.

گیلیکی نیویشتنه ره خیلی یان تا هسا بوگفته و بینویشته داریدی و آگه بخاییم تانیم گیلیکی نیویشتنو خاندنا باموجیم.

گیلیکی تا هسا خیلی بینویشته بوبو داره یو داریم پیله گیله مردانی کی خیلی زحمت بکشه ییدی.   شرفشا جا تا کسمایی، کسمایی جا تا افراشته یو سرتیپ پور و آمی پیله شاعر شیون فومنی یادمانانه زیادی داریم کی تانیم اوشونه  خاندنه مرا آمی گیلیکی خاندنا دواریم.

می اومید آنه کی بتانسته بیم می گیلیکی زبانا باموخته بیم و می کارانه مین جختراشو گیلیکی گبانا دو واره گولازه مرا آمی گیلکانه ره هارای بزه بیم.

تا هسا همیشک خاستیم کی  گیلیکی نیوشتنا   یارسته بیمو شعر بوگفتیبیم. دانم کی می کاران ایشکال زیاد داره ولی دیل دریا بزم آ غوربته مئن مثاله ایتا دمرده لوتکا  کولاکه جا  والای خورم. مرا یاور بدید تا شیمی جا باموجم.

اومید دارم کی آ گیلمنظومه یان شمه را خوش بایدو شمه را واداره گیلیکی زبان فکر بوکونیدو گیلیکی یا گولازه مرا بینویسید، بیگیدو بخانید.