چندتا چاردانه گیلکی - گیل آوایی

می ارسویان کرا واشه تی راشی

تی پا جیر نرمه واشا پا نیهی شی

نانم دانی کی ول بیگیفته شم خاب!؟

مرا هرکی دینه گه توچی خاشی!

فارسی:

اشکهای من علف راه توست

زیر پای تو، روی علف نرم ما می نهی می روی

نمی دانم می دانی که شعله کشان شب خواب می روم!؟

هرکسی مرا می بیند می گوید چه استخوان شدی!

.......

می خاکا هی جا آ دونیا نیدینم

هامه جا شم کرا هی جا نیدینم

جه آمریکا، کانادا، ها  اوروپا!،

دینمه جا به جا، می جا نیدینم.

فارسی:

خاکم را در هیچ کجای این دنیا نمی بینم

همه جا می روم اما هیچ جا نمی بینم

از امریکا، کانادا، همین اروپا!،

جای جای را می بینم، جای خودم را نمی بینم.

.....

کی گه هر جا خوشه دیل، تی وطن به!؟

تومامه مردومان تی هموطن به!؟

اونی کی انا گه، غوربت نوبو قاق

بدانه گورشا به دیل، بی وطن به!

فارسی:

چه کسی می گوید که هر جا دل خوش است همان جا وطن می شود

همه مردم هم وطنت می شوند

آن که این را می گوید در غربت مات زده نشده است

بداند که دل داغ می شود، وقتی بی وطن می شود

گ.آ

ترانه گیلکی: چشمه لب آهویا مانی با صدای استاد ناصر مسعودی

دوتا چاردانه تاسیانی جا - گیل آوایی

بیگیفتم یاده بالا پر بزِم پر

بوشوم هرتاخیالا در بزم در

می دیلام ول بیگیفت جه ونگو می داد

بزم درجکا کش های سر بزم سر
( دراسانا بیگیفته سر بزم سر )

برگردان فارسی:

بالِ یاد را گرفتم پر زدم پر

به هر خیال رفتم در زدم در

دلم هم آتش گرفت از گریه و داد من

پنجره را بغل کردم سر زدم سر 

( چارچوب در را گرفتم سر زدم سر - سر کوبیدم سر!)

خیالا چو زنم شب چوم نیشه خاب

تی ته نا فاندرم می دیل به بی تاب

هاتو کورم کلاچم ونگ زنم داد

خیاله شب گیره می ارسویا قاب

برگردان فارسی

شب خیالم را تحریک می کنم چشمم خواب نمی رود

ستاره ها می نگرم دلم بیتاب می شود

هیمنطور چشم بسته مثل تیر در تاریکی داد می زنم

انگار که شب اشکهای مرا قاب می گیرد

گیل آوایی

سمفونی " شور " امیروف همراه با فشرده ای اززندگینامه و آثارِ گیل آوایی

جیگیفته ایجگیره = ضجه فروخورده - گیلداستان - گیل آوایی

آ داستانا نانم آکه بینویشتم

جیگیفته ایجگره*

گیل آوایی

پیله‌کانانا ایتا ایتا هاتو مردومه مرا آمون دوبو بیجیر، خیاله کئ همه تانئ واگویا کودان دبیبد:

- زناکه ناخوشئ مرا چئ بوکونم!؟

- زاکانه لیباس هاچین شندره یه! چئ خاکئ مئ سر دوکونم!؟

- لبچا کوده صابخانا چئ بگم!؟

- حاجئ نوزولخور ده پاک واکف داره! اونا چوتو جیویزم!؟

- کارام کئ نیافم! بیکارئ  مرا چئ بوکونم!؟

- بئ پولئ!؟

- ویشتایئ!؟

- شندره!؟

- پابرانده!؟

- کون برانده!؟

- دوکتور!؟

- دوا!؟

- بیکارئ!؟

- ویشتایئ!؟

- بیکارئ.....ویشتایئ....بئ پولئ.....پابرانده.....بیکارئ....ویشتایئ....بئ پولئ...

سوزن به گادیبئ، جا نوبو! اوتاقه مئن، دیفاره کش قاقا بو نیشته. اونه دیل هیزارجیگا بوشو داره.

مرداکا فاندرستئ ولئ خیاله کئ اوتاقه مئن نه سا! خوره خو خیاله مئن چورتیکا آمون دوبو کئ کویتا موشکیلا ایشکیل وا بوکونه!

زنائ انه شین ناخوش بو، مریضخانه خوفته بو. صابخانه یام ایتا روز هیزار بار اونا واکفه، هاتو تا اونه چوم دکفه مرداکا، اونه کپچ بیجیر آیه.

زاکانام خیاله کئ اوتاقه مئن وا جوخوفته بید. نه صارا مئن تانستیدئ بازئ بوکونید نه کوچه سر.

مرداکه دیل هیزا جیگا شویئ. ایجور آه بکشه کئ پاک خیال کونئ شواله کشن دره، گورشا به!

اوتاقه مئن جا نوبو. هرکئ ایچئ گفتئ. ایتا داد کودئ. ایتا خو گولئ پوستا گیفتئ. ایتا نیفرین کودئ. ایتا فوش دایئ. ایتا مرداکه گوشه کون ایچئ گفتئ. اویتا داد زه یئ، ایتا یاواشیکئ ایچئ نایئ میزه سر کاغذه لا. اویتا آمویئ، ایتا شویئ. ایدفا میرزا بینیوسه داد بیرون بامو:

- آنقد شولوغا نوکونید! آقا حواس پرتا به! اه...... آتو کئ نشا کار کودن! ایتا پیچه امان ندیدئ!

پیره زناکه صدا کئ ویشتر نالا مانستئ تا گه:

- آخه من کئ حرفئ نزمه! فقط خوایم آ عرضه حالا فادم حاج آقایا...

مرداکه پیره زناکا فان دره. مرداکه دیم پر، جه ریشو پشم  پورا بوسته بو. هاچین خیاله کئ هرماله آبه رنگا نیده داره.  پاک شونده کلا مانستئ!

خو کلماجین گازه خالایا کئ طلایام بیگیفته بو، هائ واکونه، خو طلا بیگیفته گازانا مردوما نشان ده. ایجور مردومه مرا حرف زنه کئ اینگار عالما طلبکاره.

مثاله ایتا مگز کئ ایتا نالبیکئ  آبه مئن دکفه، خیال کونه تومامه دونیایا آب بیگیفته داره!

میزه پوشت، اونه گردن هاچین ایتا پلت داره کوندا مانستئ، چرمئ صندلئ مئن پاختابو، نیشته بو.

اونه راسته طرف، اینفر نیشته بو کئ هرچئ اون گفتئ، اونام نیویشتئ.

هرتا حرفام کئ اون آدما زه یئ، اونام اونه لبلا گیفتئ یو آدما فاندرستئ. بازین گفتئ:

- آقائ رییس راست گه ده! تئ خیر و صلایا خوایه!

لاب یالانچئ پالوانا مانستن،ماسکا بوبو، ولئ هیشکئ نیارستئ خنده بوکونه.

هرکئ تانستئ خو خنده یا جیگیفتئ یا ایجور کودئ کئ یانئ اونه ره خنده نوکونیدئ.

مردائ اوتاقه کش سرپا ایسابو. اونه چکره پرکسئ. هئ ذره هو آدما نمانستئ کئ ایتا موشت زه یئ، کله ورزایا خوسانه یئ!

صوب سیفیدئ نزه ویریشتئ شویئ بیجار سر. گرواز اونه کول، بیجارانا آب دایئ، مرز گیفتئ، تیجه دازه مرا کئ همیشک خو شلان قوزه فوزه داشتئ، لیلیکئ دارا فتاشتئ، تومان پرا تا زانو وربشکه، چفه عرق، تا غوروب کار کودئ، خستگئ نانستئ چیسه!

اسا روزیگار مرداکا هاچین چاکوده بو شالیکئ! لاب سره سام بگیفته، اونه چکره هیذره قو وت ناشتئ.

مردوما فاندرستئ، خو دیله مئن گفتئ:

- ندارئ پئر بوسوجه! مردوم پاک هاتو بوبو داره ده خاش والیس! هرچئ ره واستئ، ها کونه گو بیگیفتانه ویرجا خوشونه گولئ پوستا بیگیرید! چئ سگه زندگئ بوبو داره آخه!

خوره هاتو بفکراشو، واهیلا بوسته داره. خوره گه:

- آخه چئ وا ببه!؟ آدم نانه کئ اونه سر ببالینه کئ ناها! هرتایام کئ دینئ پاک خو هفتایا آویرا کوده داره!

هاتو قاقابو، خو نوبه رافا ایسابو. ایتا پیره زنائ کئ ایپیچه اوشن تر نیشته بو، خو پینیک بزه چادورا چاکون واکون بوکوده، خو رویا بیگیفت.

ایتا  آه بکشه یو بوگفته:

- خودایا تئ صبره ره بیمیرم! آخه چره آدمه نفسا نیگیری تا آدم راحتا به!؟ آخه انام زندگئ یه کئ امه را فادایئ!؟ جیوانئ یا امیشینا هاچین خاک بوکودئ فادایئ باده دس! آسره پیرئ یام ایتا زمانه بوبو داره کئ سگ خو صابا نشناسه! پئر به پسر رام نئ یه!

میرزا بینویسه داد بیرون آیه:

- او درجکه ایپچه وازا کونید، حاج آقایا گرمه!

حاج آقا گوشه کونئ، ایچئ خو بغل دستئ یا گه. انه سرمچه ایجور ایسه کئ داد زنه چئ قاب بازئ ایسه! هاچین چئ چئ نئ یا رنگ کونه  بولبوله جا فوروشه! هرماله مردوما اوتاقه مئن فان دره! مردومه نیگا جا قایما به. اما ایجور ایفاده مرا حرف زنه کی هیکسا کرا داخله آدم نانه! هاتویام پیچ پیچئ حرف زنه. چاچول بازئ مرا علما ادم حیساب نوکونه!

مردائ خو دردانه جان بمانسته داره. پیره زناکه گب اونه گوشه من اوخانا دره. مردائ همه تایا خو چومه مرا ایشماره. چند تا دیگه وا بشه تا اونه نوبه فارسه! خوره خوره گه.

دو واره ایشماره:

- کولئ مردائ ایتا، شیش لول دوسته دوتا، کلاچ ملاچئ شوار سه تا، عصا بدس چارتا، دس گچ بیگیفته پنشتا، گولئ پوست بیگیفته شیشتا، پیره زنائ هفتا، جوت هشتا.......هاتو ایشماردان دوبو کئ میرزا بینویسه صدا اوتاقا دواره:

- نمازه وخته. حاج آقا واستئ بشه نماز! بیشید ساعته دو بایید!

مردائ هاچین چنگرا به. اونا کارد بزنئ خون نایه! هاتو قاقا بو خیاله کئ اونه سر ایتا ودره سرده آب فوکودد. مردوما دینه ایتا ایتا شده دره جان بیرون.

چئ بوکونه، چئ نوکونه! ایتا پیچه کونامجان کونه یو آخر پسئ را دکفه شه بیرون. پیله کانانا هاتو مردومه مرا آیه بیجر.

هرتا پا نه پیله‌کانه سر، ایچئ گه. پله‌کانانه مرا خیاله کی خو دردانه ایشماره.

پاک هاتویه کئ همه تانئ واگویا کودان درید:

- زناکه ناخوشئ مرا چئ بوکونم!؟

- زاکانه لیباس هاچین شندره یه! چئ خاکئ مئ سر دوکونم!؟

- لبچا گوده صابخانا چئ بگم!؟

- حاجئ نوزولخور ده پاک واکف داره! اونا چوتو جیویزم!؟

- کارام کئ نیافم! بیکارئ  مرا چئ بوکونم!؟

- بئ پولئ!؟

- ویشتایئ!؟

- شندره!؟

- پابرانده!؟

- کون برانده!؟

- دوکتور!؟

- دوا!؟

- بیکارئ!؟

- ویشتایئ!؟

- بیکارئ.....

ویشتایئ...

بئ پولئ .....

پابرانده ....

بیکارئ ....

ویشتایئ ....

بئ پولئ...

 تمام

* ایجگره در زبان گیلکی به شیون دردالود خشمگین/ضجه می گویند.جیگیفته دریغ شده، محروم شده، خودداری شده معنی می دهد. 

دَوَسته بالا بوگو روزیگار سی یا نمانه - گیل آوایی

دَوَسته بالا بوگو روزیگار سی یا نمانه - گیل آوایی from GilAvaeiگیل آوایی on Vimeo.

یازدهم مرداد 1391/ 1آگوست2012 

دَوَسته بالا بوگو روزیگار سی یا نمانه

واسوخته جنگله داران بی داره پا نمانه

دو واره ویشتایی شه بج دیبه بیجارانا

چوپور نامو دسو لوختی بی سرپنا نمانه

اوتو کی واشکانه ده داره شاخو بالانا

زمستانام دواره سرما چاستنا نمانه

بامود بوشود فته راته مرا دمردد باز

آ روزگاره دمردن دمخته جا نمانه

تویی منم اما واستی بیبیم آخاکه پا

آمی جوخوفتنو زاری بی اینتها نمانه

گولازه جنگله جنگل خوسانه خشمو هوار

ویری دپرک کی آ شومانه بی بها نمانه

سیپیدرو آبه مانستن بوشو دکف دریا

بجه بیجار خوره جاکو بی سرچینا نمانه

بیداره دیل ناره هرماله نا اومیدی راه

چره واپختنو زاری، سی یا بلا نمانه

گیل آوایی جه سیوایی کوداندره فریاد

هارای زنه همه تانا سیوا سیوا نمانه

برگردان فارسی:

به بالهای بسته بگو روزگار سیاه نمی ماند

درختانِ سوختۀ جنگل بی نگهبانِ درخت نمی ماند

گرسنگی باز می رود برنج در شالیزاز سبز می شود

دستان از سرما بی رمق شده و بی لباس و بی سرپناه نمی ماند

آن جور که شاخه ها و بالهای درخت را در هم شکستند

زمستان پشت سر گذاشته می شود و از سرما لرزیدن نمی ماند

آمدند و رفتند با تاخت و تاز باز غرق شدند

در این روزگار خفه شدن جای له شده نمی ماند

تو هستی من هستم باید نگهبان این خاک باشیم

پنهان شدن و زاری ما بی انتها نمی ماند

افتخار جنگل؛ خشم و هوارِ جنگلی ها هستند

برپاخیز بیدار شو که این شومهای بی بها نمی ماند

مانند آبِ سپیدرود برو به دریا

برنج شالیزار که کوبیده می شود بدون کاه نمی ماند

نا امیدی به دل بیدار راه ندارد

چرا در خود پیچیدن از زاری، بلای سیاه نمی ماند

گیل آوایی از جدایی فریاد می کند

به هم هوار می زند که جدا جدا نمی ماند