۱۴۰۲ دی ۲۹, جمعه

مهماننواز/گیلداستان -گیل آوایی

 

خاست فرای( Gast Vrij )=مهمان نواز 

(گیلداستان با ترجمه فارسی)/ گیل آوایی

هالا فوروزو نامو می همکلاسی مرا واورسه:

-بینویشتی؟

-چی بینویشتم؟

-نینویشتی؟

-چی نینویشتم؟

-هیچی بابا تونام کی هاچین قاقی!

-خاب بوگو چی نینویشتم!

-مگه مالم نوگفته بو کی هر کی خواینتخابه مرا ایچی بینویسه.

-خاب من هیزارتا اینتخاب دارمه، کویتا بینویشتی بیم!

- اسا هیزارتا تی پیشکش! ایتایا بینویشتی!؟

- ایجور چانا دوه دمه!

 ایتا خنده بوکود خو سرا تاوه دا بیجیر فارسی هولندی شوروع بوکوده کیتابه جا نیویشتن. نیمیزگیره فاندرستم بیدینم چی کودان دره. آخه بازام دئر فاره سه بوم کلاس. بیدم درسه بیجیر هرچی تته رج واورسه بوبوسته بو، آوجانا نیویشتان دره.

دفترپفترا بنام می جولو. کیتابا واکودم. جه او سره کلاسه ایتا بوسنی زنای کی می پیله مار سلامال بو خو مهربانی نیگا مرا سرتکان بدا. ایتا خنده بوکودمو منام می سرا تکان بدام. بیچاره وکیل بو پیرانه سر خو دارو ندارا بنابو باموبو پناهنده بوبوسته بو. اونه  اوشن تر ایتا سومالی زنای بورجه زهره ماره مانستن مرا چپکی فاندرستی. اونه کناری مراکشی مردای ایتا چشمک بزه. منام لبخنده مرا شلی بغمزه ولا کودم. می چوم دکفته می مالما کی هاچین می دس زل له باموبو. همیشکام ایجور می مرا چانه مانه زه یی کی فامستیم خودشام اونا خوش آیه جه می ازازیل کاران. بازینام می سندوسالا ده یی ایجور می هاوایو می همسلامانه هاوایا داشتی. ایدفایی بیدم ایسپانیایی سیا چومه که دانه ایجور مرا فاندره کی خیاله سالاسال مرا نیده داره.

اولی شب کی کلاس باموبیم هرکی ایتا جه همکلاسی مرا گب زه یی یو بوگوبیشتاو کودی تا خوشانا بشناسانه بید. هاتو کسکسه مرا آشنا بوستیدی. اتو کلاسو مدرسه داب بو کی تازه بامو شاگردان همدیگه مرا جه بیگانه بون در باموبید. منام جه هو اولی گب آ ایسپانیایی سیا چومه که مرا آشنا بوبوسته بوم مره هاتو اونه مرا پیچا لاس زه ییم. ایتا برزیلی زناکام کی هاچین هفت خطه روزیگار بو همه تا مرداکانه مرا ایجور بوگو بیشتاو کودی کی خیاله هامه تانه صابه. هی تا زناکا امان ندایی ایتا مرداکه مرا تنایی گب بزه بی. مرام جه اون خیلی بد آمویی هاچین خیاله می ماره مرده بیده بیم. خودشام بفامسته بو ولی نانم چره مرا ویشتر واکفتی. گاگلف سای کودیم اونا ویشتر تاویل بیگیرم ولی ده ییم ویشتر واخرا به. ده ییم اتو نیبه، دو واره می کارا کودیمو اونه ایجور که اصلن خیاله کلاسه مئن نه سا، نیده بو گیفتمو تاویل نیگیفتیم. هان اونا ویشتر تورا کودی. می همکلاسه نام بفامستی بید. گاگلف گفتیدی بیچارا تورا کوده داری! ایتا پیچه دوستانه برخورد بوکون! منام گفتیم کی مرا جه اون خوش نایه خودایام بایه بیجیر نتانم اونه مرا بوگوبیشتاو بوکونمو اونه پیچا لاس زئنا آوجا دم. شوما بیشید می جا اونه مرا لاس بزنید مرا جه اون جیویزانید ولی ایسپانیایی سیاچومه که دانه هاچین او سیندرلا مانستن ” من مرا قوربانانه مئن” ایتا بو.  ایتا ایدانه سیاچومه کی جه هو اولی شب بوبوستی بیم دسخاخوربرار. نه اوجور برارخاخور کی هفتاد میلیونه سر کولا بوشوبی! هو اولی شبه گبه مئن اونه ایسما بنابوم ” ته کی یه رو[۱]کی ایسپانیایی بو یو یانی ترا دوس دارم. ماجرایام آتو بو کی ” ترا دوس دارمه”به بیسه چار زبان بینویشته داشتیم. جه ایتالیایی تی یامو[۲]بیگیر تا ژاپونی ” واتاشی وا آناتا اُو آییشته[۳] ” جه ” آی لاو یواینگیلیسی بیگیر تا فرانسوی” ژو تِم[۴] ” کی وختی ایسپانیایی بوگفتم “ته کی یه روایجور خنده بوکوده کی جه هو اولی شب اونه ایسما بنابوم ته کی یه روکی گاگلف می همکلاسه نام اونا دوخادید ته کی یه رو. هرچی بو می چوما جه مالم جیگیفتمو ته کی یه رو یا فاندرستم. اونه چومان هاچین برق زه یی. مالمه دانه ویریشته سیفیده تابلوسر کی کلاسه دیفارا جلاسته ناهابو، بینویشته:

خاست فرایGast Vrij مهمان نواز/مهماندوست

بازین ایتا ایتا شاگردانه جا واورسه خاست فرای یانی چی. تا می نوبه فاره سه. بوگفتم:

خاست فرای یانی بی مهمان!

تومامه کلاسه ایجور خنده بوکوده کی خیاله کلاس بترکسه داره. مالمام خنده بیگیفته. ایتا پیچه خنده بوکوده پسی بوگفته:

نه. بی مهمان نه. خاست فرای یانی مهمان دوست، یانی مهمان نواز

منام ازازیل! بوگفتمه:

نه. اصلن آتو نی یه.

خولاصه جه من اصرار جه اون اینکار اخر پسی بوگفته:

خاب چره آتو فکر کونی کی خاست فرای یانی بی مهمان!؟

منام بوگفتم:

وقتی آبجو هینمه اونه پوشت بینویشته ناها الکل فرای یانی بی الکل! هانه واسی “خاست فرای” یام واستی ببه “بی مهمان”!

مالم هاچین خو شکما بیگیفته خنده بوکود. کلاسام کی ده اجور وختان هاچین لسکترا به همه تانی خنده  بوکوددهته کی یه رو چومه مئن هاچین جه خنده ارسو پورا بوبو. منانم اشانا فاندریستی می یو قاقا بو جه اوشونه خنده کی چره خنده کودان درد! من جدی گمه جوک نگمه کی!

مالم مرا قاقا بو فاندرست. فکرا دوبو. منام اونا قاقا بوم. کلاس جه آمی فاندرستن، تام بزه یید. هامه تانی مالمه رافا ایسابید بیدینید مالم چی خایه بگه. منام بیدم مالم بیچاره ماسته مانستن بمانسته داره هیچی نتانه بگه. می دیل اونه ره بوسوخته بوگفتم:

خاب هرتا زبانه مئن استثنایام ناها. انام ایتا جه ایستثنایانه.

مالم کی خیاله جه ایتا خجالتی جیویشتی بی ایتا قیافه حق بجانب بیگیفته یو بوگفت:

بله بله. هاتویه. آفرین. ان ایتا ایستثنایه ده. ایتا ایستثنایه!

بازین نه بنا نه اوساده  ایدفایی بوگفته:

تو خیلی کلاسه وختا گیری!

مرا دینی!؟ هاچین تورابوستم جه اونه حرف. اونه داد فاره سی پسی اتو می جیوابا بدا! ایتا پیچه اونا تام بزه فاندرستم بازین بیدم ایجور مرا نیگا کونه کی یانی مالممه ده!. حق داشتی بیچاره واستی ایجور خورا نشان بدا بی. منام مره بزم به او رایو بوگفتم:

تو بی یه می جا سر بینیش من تی جا درس بدم بیدین تونام می مانستن کلاسه وختا نیگیری!!! می تقصیر نی یه. آ نیمکته تقصیره. اصلنام به ان نی یه کی چن سال داری . ایا کی بینیشینی تونام بی چارساله زای هاچین ولوله!

مالم ایتا نفس بکشه. کلاس جه او خنده شوخی بیرون بامو. منام می سرا تاوه دام بیجیرو می کاغذ ماغذانه مرا می سرا گرما کودم. می کناری های خو دسه مرا بزه می تکا. هیچی نوگفتم. شاگردان ایتا ایتا بوشوده خوشانه بینویشتا بخاندد. می نوبه فاره سه بو. نانستیم چی وا بگم. می کاغذانه مئن ایتا تاسیانی شبه بینویشتا بیافتم. اونا بنام می جولو. هاتو بخانم نخانم بشم نشم کاغذا مره مره واخانا دوبوم:

 بیجار، مهربانی یا تی دسانه جا باموخته داره کی اتو هرتا ول بیگیفته جانه ره هاچین ایازا مانه بجانا جلاسته.

باغ جه تو داره انهمه تایه دئنا کی جه باد بیگیر تا وارش، جه کاپیش تا پوتار،جه چیچیلاس تا چی چی نی، جه کلاچ تا کشکشرت هاتو سیرایی ناشتنی، جه آفتاب ویریز تا آفتابخوسان کی آلوغه بیگیفته ویشتایانه مانستن اوچینیدی، واچیندی، دیچینیدی بازام پاک چینا نیبه یو هوتو تی دسانه مانستن بی دریغه.

دار جه تی وفا باموخته داره کی قد بکشه تا اسمانه لچه گولاز فوروشه یو زالاش باورده زباله، کشه سایه دیمه یه. خانه تی صفا مرا نما داره یو من تی سایه جیر ایتا دریا ناجا تاب آرمه….. وای بوگو  اکه تانم اتویی تی مرا بگم، بیشتاوم، راشِه بشمو تی یادا بیشمارمو نه را تمانا به نه تی یاد نه می ناجه سیرایی داره!؟

چی شناقی داره خاک کی هاممه تا سال خوشه خوشه تی دسانا خوشا ده خوشخوشانی.

قاقابو هاتو واهیله مانستن خیاله باله سر بینشته بازام تی مرا بوگو بیشتاوا درم. جه او سی یا سال کی دورابوم آویرا بوم. نه می دسفارس بی، نه تی دس فارس بوم!، می مرا ایسایی یو نه سایی. آیا چوتو می قسمت بوبوسته!؟ کی تانستی بدانه تا من بدانسته بیم که ایجور آویرا بم که نه ایتا آشنا نیگا یافمه نه ایتا دقه جه تاسیانی جیویزم!

گوروختن! جویشتن جه سی یا سالانی که خون وارستی جه همه جیگا. خاب تو بوگوفتی بوگوروز تی جانا جه بلا دورا کون! اسا کی هاف کویو هاف دریا جه تو دورابو دارم، می سایه مانستن می مرا هم ایسایی هم نه سایی منام تی مرا وختو بی وخت بوگو بیشتاوا درم.

می سایه مرا بال به بال روخانه لب هیسته واشانه سر شون درمه. آب هاچین آینا مانه. تا تی چوم کار کونه بیجارانه برنج باده مرا نازفوروشانا درید. برنجانه رقصا چیچی نن هورا کشیدی. تی یاد بمانسته داره یو تی دیل ناگیرانی مره. همه چی واگردانه سره تی بوشو پسی. هی چی خو جا سر ننا. آفتاب ایجور دیگه تابستانا سرا گیره. باهار ایجور دیگه بنا بوشو. سالاسال تی یاده مرا سبزا بمه یو تی تاسیانی جا خوشکه ولگانه مانستن غورصه باده دس آویرو ابیر.

وارش کی به هرتا وارشه چکه کی دپاچه درجه که شیشا تی صدایا خو مرا داره. دراسان خیاله کی ماتم بیگیفته داره، در وازا نوبوسته دوسته به. اوتاق، خیاله کی ایتا دیلمان هارای یا خو دیل جیما کوده اوخانا دره کی خیاله می واهیله دیله دس انجار بیگیفته داره کی هر تا اوخانه مرا ایتا جنگل جوخوفته شورما  می جان تاوه ده. می دیل هاچین شواله کشه انهمه تی نشانا هرتا نفس هر جیگا چوم دکف، دینمه.

می سرا راستا کودم. مالما فاندرستم. کلاس هاچین قاقا بو می رافا ایسابید بخانم. ایجور ماسته ماسنتن همه تانا فاندرستم کی اوشانا باور نامویی من جه حرف زئن دکفتی بیم. هیچی نتانستیم بگم. می چوم سورخا بوسته بو. می چومانا ایتا سیا ابر بیگیفتا مانستی. بمانسته بوم. مالم بوگفته:

بخان!

اونا آویرابو نیگا مرا بوگفتم:

چی بخانم؟

چی بینویشتی؟

هیچی!

هیچی!؟

نه هیچی!

پس اون چیسه!؟

ان! هی هی چی! هیچی نی یه.

مالم تام بزه کلاسا نیگا بوکود. بوسنی زنای ایجور کی اونه چومانا ول بیگیفته بی مرا فاندرستته کی یه رو کونامجان کونامجان کونان های خاستی بایه می ویرجا بیدینه چی بوبوسته داره. سومالی زنای هاچین خو  کپچو کیتیرا واچن دوبو ایجور کی مرا کونه وره کی بینشته اویسی بوبوستی بی. مراکشی مردای کم بمانسته بو بگه کلاس پلاسا وا بدیم بیشیم بار عرق بوخوریم. می کناری دانه خورا موشته بوکوده هوتو تامبزه بینیشته مرا فاندرست. مره مره بوگفتم:

آخه انا چوتو هولندی بخانم!؟

 هان / آدینه ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۳ – ۱۶ مه ۲۰۱۴

 

 برکردانِ فارسی:

خاست فرای Gast Vrij مهمان نواز

 

هنوز ننشسته، همکلاسی‌ام پرسید:

نوشتی؟

چه را نوشتم؟

ننوشتی؟

چه را ننوشتم؟

هیچ بابا تو هم که پرتی!

خوب بگو چه را ننوشتم!

مگر معلم نگفته بود هر کس به انتخاب خود، چیزی بنویسد.

خوب من هزار تا انتخاب دارم کدامش را باید می‌نوشتم.

حالا هزارتا پیشکش خودت. یکی را می‌نوشتی.

یک جوری موضوع را سر هم می‌آورم.

 

خنده‌ای کرد. سرش را پایین انداخت. شروع کرد به فارسی هلندی چیزی از کتابش نوشتن. دزدکی نگاه کردم ببینم چه دارد می‌کند، آخر باز هم دیر به کلاس رسیده بودم. دیدم سؤال‌هایی را که زیر درس ردیف شده، دارد پاسخ می‌نویسد.

دفتر وُ دستکم را جلویم گذاشتم. کتاب را باز کردم. از آن سر کلاس یک زن بوسنیایی که همسن و سال مادربزرگم بود با نگاه مهربانش سر تکان داد. خنده‌ای کردم و من هم برایش سرم را تکان دادم. بیچاره وکیل بود و در این پیرانه‌سری دار و ندارش را آن‌جا گذاشته و این‌جا پناهنده شده بود. آن طرف‌ او، زن سومالیایی مانند برج زهر مار به من کجکی نگاه می‌کرد. کناردستش مرد مراکشی چشمکی به من زد. من هم با لبخندی از آن گذشتم. چشمم  به معلمم افتاد که براستی از دست من به تنگ آمده بود. همیشه هم یک جور با من چانه می‌زد که می‌فهمیدم خودش هم از شلوغ‌بازی‌های من خوشش می‌آید. حتماً سن و سال مرا که می‌دید، یک جوری هوای مرا نگه می‌داشت. ناگهان دیدم چشم سیاهِ اسپانیایی یک جوری دارد به من نگاه می‌کند که انگار سال‌های سال است که مرا ندیده.

شبِ اول که کلاس آمده بودیم هرکسی با یکی از همکلاسی‌ها بگو بشنو می‌کرد تا خودش را بشناساند و آن دیگر را بشناسد. همینطور با یکدیگر آشنا می شدیم. این رسم مدرسه بود که شاگردهای تازه آمده از حالت بیگانه بودن درمی‌آمدند. من هم از همان اولین شب با سیه چشم اسپانیایی آشنا شده بودم و با او شوخی شوخی لاس می‌زدم. یک زن برزیلی هم که براستی هفت خطِ روزگار بود با همه مردها چنان حرف می‌زد که انگار صاحب همه‌شان است. به هیچ زنی امان نمی‌داد تا با یکی از مردها تنها حرف بزند. من هم از او خیلی بدم می‌آمد انگار ناپدری‌ام را دیده باشم. خودش هم فهمیده بود، ولی نمی‌دانم چرا بیشتر به من گیر می‌داد. گاه گاه سعی می‌کردم او را بیشتر تحویل بگیرم ولی می‌دیدم که بیشتر لوس می‌شود. وقتی می‌دیدم اینطور نمی‌شود، دوباره کار خودم را می‌کردم انگار که او اصلن در کلاس نیست، وجودش را ندیده می‌گرفتم و همین او را بیشتر دیوانه می‌کرد. همکلاسی‌هایم هم فهمیده بودند. گاه گاه می‌گفتند بیچاره را دیوانه کرده‌ای. کمی با او دوستانه برخورد کن. من هم می‌گفتم که از او خوشم نمی‌آید. خدا هم پایین بیاید، نمی‌توانم با او گفت و شنود داشته باشم و به لاس زدن‌های او پاسخ بدهم. شما بروید بجای من با او لاس بزنید و مرا از دست او خلاص کنید. اما سیه چشم اسپانیایی درست مانند سیندرلا در میان از خود راضی‌ها یکی یکدانه بود. یکی یکدانه‌ای که از همان گفتگوی شب اول با او برادر خواهر شده بودم نه برادرخواهری‌ای که سرِ هفتاد میلیون کلاه رفته باشد. از همان گفتگوی اولین شب اسمش را ” ته کی یه رو[۵]گذاشته بودم، یعنی دوستت دارم. ماجرا هم اینطور بود که “ترا دوست دارم” را به بیست و چهار زبان نوشته شده داشتم. از ایتالیاییِ “تی یامو” بگیر تا ژاپنیِ ” واتاشی وا آناتا اُو آییشته[۶]از ” آی لاو یوانگلیسی بگیر تا ” ژوتم[۷]فرانسوی. وقتی به اسپانیایی گفتم ” ته کی یه رو، طوری خندید که از همان اولین شب اسمش را گذاشته بودم ته کی یه رو“. گاه گاه همکلاسی‌هایم هم او را ته کی یه روصدا می‌کردند. هرچه بود چشمم را از معلم دور کردم و به ته کی یه رونگاه کردم. چشمانش برق می‌زد. معلم هم بلند شده روی تخته سفیدِ آویزان بر دیوار کلاس نوشت:

خاست فرای Gast Vrij (مهمان‌نواز/ مهماندوست)

 

بعد از شاگردان یکی یکی می‌پرسید “خاست فرای” یعنی چه. تا نوبت به من رسید. گفتم:

خاست فرای یعنی بی‌مهمان!

 

تمام کلاس طوری خندید که انگار کلاس منفجر شده است. معلم هم خنده‌اش گرفت. پس از کمی خندیدن گفت:

نه. بی‌مهمان نهخاست فرای یعنی مهمان‌دوست، یعنی مهمان‌نواز

 

من  هم بچه سر به هوا گفتم:

نه. اصلن اینطور نیست.

 

خلاصه؛ از من اصرار از او انکار. سرانجام گفت:

خوب چرا اینطور فکر می‌کنی که خاست فرای یعنی بی‌مهمان!؟

 

من هم گفتم:

وقتی آبجو می‌خرم پشتش نوشته شده الکل فرای یعنی بی‌الکل! برای همین “خاست فرای” هم بی‌مهمان می‌شود!

 

معلم شکمش را گرفت و خندید. کلاس هم که دیگر این جور وقت‌ها لوس‌تر می‌شود، همگی خندیدند. در چشمان “ته کی یه رو” از خنده اشک جمع شده بود. من هم به آن‌ها نگاه می‌کردم، حیرت زده از این‌که چرا می‌خندند. من که جوک نمی‌گفتم.

معلم مبهوت به من نگاه کرد. داشت فکر می‌کرد. من هم حیران، به او نگاه می‌کردم. کلاس از نگاه کردنمان ساکت شده بود. همگی منتظر بودند ببینند معلم چه می‌خواهد بگوید. من هم دیدم معلم بیچاره مانند ماست بی‌حرکت و درمانده، هیچ چیز نمی‌تواند بگوید. دلم برایش سوخت گفتم:

خوب در هر زبانی استثناء هست. این هم یک استثناء است.

 

معلم که انگار از خجالت در آمده باشد، قیافه حق به جانبی گرفت و گفت:

بله بله. همینطور است. این یک استثناء است. یک استثناء.

 

سپس نه گذاشت نه برداشت گفت:

تو خیلی وقتِ کلاس را می گیری!

 

من را می بینی!؟ از این حرفش دیوانه شدم. به داد او رسیده بودم اما او اینطور پاسخم را داده بود. کمی ساکت شده به او نگاه کردم سپس دیدم طوری نگاهم می‌کند که یعنی معلم است دیگر! بیچاره حق داشت. باید یک جوری خودش را نشان می‌داد. من هم خود را زدم به کوچه علی چپ و گفتم:

تو بیا جای من اینجا بنشین من به جای تو درس بدهم، ببین تو هم مانند من وقت کلاس را نمی‌گیری!!! تقصیرِ من نیست. تقصیرِ این نیمکت است. اصلن هم به این نیست که چند سال داری. اینجا که بنشینی تو هم مانند یک بچه چهار ساله‌ی سربه‌هوای حرف گوش نکن می‌شوی!

 

معلم نفس راحتی کشید. کلاس از آن خنده شوخ بیرون آمده بود. من هم سرم را پایین انداخته، خود را با کاغذهایم مشغول کردم. کناردستی‌ام با دست به پهلوی من می‌زد. هیچ نمی‌گفتم. شاگردها یکی یکی رفتند و نوشته‌هایشان را خواندند. نوبت به من رسیده بود. نمی‌دانستم چه بگویم. میان کاغذهایم یک دلنوشته دلتنگانه داشتم که یافتمش. آن را جلویم گذاشتم. همینطور بخوانم نخوانم، بروم نروم‌کُنان، نوشته را با خود واخوان می‌کردم:

شالیزار مهربانی را از دستان تو آموخته است که اینطور بر هر جانِ گُر گرفته ای، مانند شبنم صبحگاهیِ آویز از گوشه‌های برنج را می ماند.

باغ این همه تدارک را از تو دارد که از باد بگیر تا باران از مورچه بگیر تا ………….[۸] از سنجاقک بگیر تا گنجشک از کلاغ بگیر تا زاغ همینطور مانند سیرایی ندارها ( حریصان) از آفتاب‌خیز تا آفتاب‌نشین، مانند گرسنه‌های قحطی‌زده بر می‌چینند جمع می‌کنند تلمبار می‌کنند، باز هم تمامی ندارد و همانطور مانند دستان تو بی دریغ است.

درخت از وفای تو آموخته که قد بکشد تا بلندای آسمان فخر بفروشد و از گرما به جان آمده را سایه‌بان باشد. خانه از صفای تو نما دارد و من زیر سایه تو یک دریا حسرت را تاب می‌آورم. وای بگو تا کی می‌توانم اینطور بگویم، بشنوم از راهگذر بروم و یاد ترا بشمارم. نه راه تمام می‌شود، نه یاد تو! و نه حسرت‌های من سیرایی دارند!؟

چه قدرشناسی‌ای خاک دارد که همه سال‌ها خوشه خوشه بر دستان تو خوشخوشانه بوسه می‌زند.

حیرتزده همینطور سرگشته بر بال خیال نشسته باز هم با تو بگو بشنو می‌کنم. از آن سال‌های سیاه که دور شدم، گم شدم. نه تو در دسترس من بودی و نه من دسترسی به تو داشتم. با من هستی و با من نیستی. اینجا چطور قسمت من شده است!؟ چه کسی می‌توانست بداند تا من می‌دانستم که طوری گم می‌شوم که نه یک نگاه آشنا می‌یابم نه یک دقیقه از دلتنگی رها می‌شوم!

گریختن، در رفتن ازسال‌های سیاهی که خون از همه جا می‌بارید. خوب، تو گفتی فرار کن جانت را نجات بده. حالا که هفت کوه و هفت دریا از تو دور شده‌ام، مانند سایه با من هم هستی هم نیستی! من هم با تو وقت و بی وقت بگو بشنو می‌کنم.

با سایه‌ام دست در دست کنار رودخانه روی علف‌های خیس می‌روم. آب مانند آینه می‌ماند. تا چشمت کار می‌کند برنج‌های شالیزار با باد ناز می‌فروشند. رقص برنج‌ها را گنجشک‌ها هورا می‌کشند. یاد تو مانده است و دل‌نگرانی‌ات.  پس از رفتنت همه چیز وارونه شده است. هیچ چیز سرجایش نیست. آفتاب یک جور دیگر تابستان را شروع می‌کند. بهار یک جور دیگر گذاشته رفته است. سالهای سال با یاد تو سبز می‌شوم و از دلتنگی برای تو مانند برگ‌های زرد در بادِ غصه، گم شده، اسیرم.

باران که هر قطره‌اش به پنجره می‌خورد صدای ترا دارد. پاگردِ در، انگار که ماتم گرفته است. در باز نشده بسته می‌شود. اتاق انگار که یک دیلمان هوار را در دلش جمع کرده، واخوان می‌کند! انگار از دل سرگشته‌ام وام گرفته که با هر واخوان، یک جنگل مه‌ی پنهان شده را به جانم می‌اندازد. دلم شعله می‌کشد. این همه نشان از تو را هر نفس هرجای در نگاه می بینم.”

سرم را بلند کردم. به معلم نگاه کردم. کلاس مبهوت منتظر بود بخوانم. یک جور مانند ماست به همه نگاه می‌کردم. باورشان نمی‌شد که از حرف زدن کم آورده باشم. هیچ چیز نمی‌توانستم بگویم. چشمانم سرخ شده بود. چشمم انگار آسمانی بود که ابرسیاهی آن را در بر گرفته باشد. مانده بودم، معلم گفت:

بخوان!

با نگاهِ گمی به او  گفتم:

چه بخوانم؟

چه نوشتی؟

هیچی!

هیچی!؟

نه. هیچی!

پس آن چیست!؟

این! هی…. هی… هیچی نیست!

 

معلم به کلاسِ سکوت کرده نگاه کرد. زن بوسنیایی یک جور که چشمانش آتش گرفته باشد به من نگاه می‌کردته کی یه رو  بی‌قراری می‌کرد. می‌خواست بیاید پیش من ببیند چه شده است. زن سومالیایی بیخود لب ور کشیده، انگار که با من دعوا دارد. مرد مراکشی کم مانده بود بگوید کلاس را رها کن، بیا به بار برویم عرق بخوریم. کنار دستی‌ام خود را جمع کرده همانطور ساکت به من نگاه می‌کرد. با خود گفتم:

آخر این را چطور به هلندی بخوانم!؟

 

همین.

 

[۱] te quiero

[۲] Ti amo

[۳] 私はあなたを愛して

[۴] Je t’aime

[۵] te quiero

[۶] 私はあなたを愛して

[۷] Je t’aime

[۸] ………. جای نقطه چین اسم حشره ای ست که فارسی اش را نمی دانم. گیلکیِ آن ” کاپیش” است


داستان کوتاه گیلکی نوروزانه، دریا توفان داره - گیل آوایی/بازانتشار



کاس برار کولادوج رادیویا روشنا کوده। رادیو صدا دیپیچسته داره تا دو تا محله اوشن تر. دوکانه جولو آب پاشی بوبوسته. چارپایه داره جیری ناها. کاس برار اونه سر نیشته یو باده زنه مرا خورا باد زئن دره، هاتو رادوارانا فاندرستان دره. مشته حوسین پاک خیاله کی عاشورپور بوبوسته داره یو اونه جا خانداندره، خوره خوره زمزمه کونه:

دریا توفان داره
بادو بوران داره
گیله مردای خانه می نازنین یار لیلی

مشته حوسین ایستکانه چایه بنا اونه جولو ایتا پیچه اونا فاندرست بیده مردای پاک خیاله ا دونیا نه سا. ایتا آه بکشه یو اونه چومه دوما بیگیفته بیدینه کویا اوتو قاقا بوسته داره. بیده خیابانه اوطرف، کاس آقا لیباس فروشه دوکانا چوم بودوخته داره.
هاتو بفکراشون دوبو کی کبلعلی آشپز کی ده هاچین آشپزی جان فقط اونه ایسم بمانسته بو، ایشاره مرا گه ایتا ده قندپالو باوره। مشته حوسین شه خو پیشخانه دم، پیله قوری یا کی تازه دم باموبو آب بکشه ایستکانه مئن چایی دوکونه یو هاتو کی سماوره شیرا وازا کونه، کبل تقی چانکش، دوتا بالکا مورغانه یو چندتا کرات اونه دور جلاسته، دوکانا دواره یو مشته حوسینا لوچان زنه।
مشته حوسینا خوشکا زنه. هاتو کی خوره عاشور پوره مرا خاندان دوبو

هاوا ابرو زنه پس
نی یه بیدار هی کس
مرا کوشتان درم
بایم تی کنار لیلیایتا پیچه قاقابوسته اونا فاندیره یو گه :

- آخه مرا ده چره لوچان زنی!؟ من کی تا هسا.............
ایدفایی ایجور کی جه خاطراشویا یاد باوردیبی، بوگفت:
- آهـــــــــــــــــــــــــــــــــا.........پس بوگو!؟ مورغانه انه ویرجا نیهه دارم هانه واستی مرا ایجور دیگه فاندیره!
عاشورپوره صدا اونه گوش دیپیچه :

تی خانه آباد لیلی
ولانه آ باد لیلی
بایه تی گوش ایمشب
می دادو بیداد لیلیعاشورپوره مرا خاندنا وا ده یو تونداکیتی ایستکانه چایه نه کبلعلی آشپزه ور، شه بیرون دوخوانه:

- کبله تقی! کبله تقی! تی کله سرا یامان بیگیفت! بیا می ویرجا بیدینم تو چی گی آخه اتو زرخه پوتارا بو داری دوکانا دواری تازه لوچانام زنی!

کبله تقی تا واگرده مشته حوسینه آوجا ده، کله عباسه پیله پسرا دینه کی باله کا میان مورغانانا دوجین گودان دره। دو تا شلختی مورغانا بیگیفته داره خودس ایتا خوروسکلایه اویتا دسه مرا های فیچاله। اونا زرخ زرخ فاندره گه:
- اه برا کله عباسه پسر! ده ترا هیچی گیرنامو کی بیچاره خروسکلا فیچالستاندری!؟

کله عباسه پسر هاتو کی ویریشتان دوبو دگه را خوران شلخته مورغانانا نیهه باله کا میان خروس کلا ولاده یو کجه وره کی خو رایا گیره شه. کبله تقی اونا تا چندقدم اوشن تر هوتو زرخ زرخ فاندره.
مشته حوسین هرچی ایسه دینه کبله تقی حواس اصلن ننا اونه ویرجا. هاتو فیکرا شوبو کی کاسه آقا گه:
- مشته حوسین می حیساب چقد به؟

مشته حوسین هاتو ایتا چوم بیرونا داشتی یو ایتا چوم کاسا آقا. یاداشوبو انا کی چندتا کاس آقا بوخورده داره. تا بایه ایچی بگه، کاس آقا گه:
- تی حاواسا جیما کون مشته حوسین! هاتو کی نیبه کترایی حیساب کیتاب داشتن. پنشتومون نیهه پیشخانه سر، جه دوکان آیه بیرون. مشته حوسین پنشتومونا نیهه دخله مئن، شالیکی مرا هیسته میزا پاکا کونه. چراغ سه فیتیله ای خوتا ایپچه بوجور بره. ایجور کی دوکانه مئن بسابی اونه دیل هیزارجا هاتو خانه:


دریا توفان داره یار باد و باران داره یار
واستی ایمشب بایم دریا کناران لیلی
باز پریشانه می دیل لیلی نالانه می دیل
دو تا بال کم دارم بایم تی سامان لیلی
می جانه جانان لیلی
جه باد و باران لیلی
موشکیل بتانیم باییم دریا کناران لیلیغروب نزدیک بو। ده واستی کم کم نان و لوبیا آماده بوبوستی بی। یوسف کبابی خو بیساتا پهنا گودان دوبو। منقاله مئن ذوغال دوکوده پسی ایچکه نفت فوکونه ذوغالانه سر، اونا آتش زنه. هاتو کی ذواغالان ول گیریدی ایتا واشکسه لولا نیهه اوشونه سر بازین شه الباقی چیزانا جمو جورا کونه.

مرداکه هاتو قاقابو دوکانه بیرونا فاندیره یو خوره خوره ایچی گه کی هیشکی نفامه چی گفتان دره خیاله کی ایتا کوه سنگینی یا خو کوله سر جابجا کونه. مشته حوسین اپا اوپا کونه.
مردای خو پایا ایپچه درازا کونه یو بازین جیما کونه. نالبیکی ایستکانا دوسکول دانه مانستن میزه سر ایپچه نیهه اوشن تر. خو کاموایی کولایا نییه بوجورتر خو سرا خارش دییه بازین کولایا اوره تا پیشانی بیجیر. دسا سکت زنه چانه جیر بیرونا نیگا کونه ایتا آه کشه. مشته حوسین واورسه:
- چیسه ترا اتو تی دمرده کرجه نا ایشماردان دری! ایا نه سایی پاک

مرداکه تا بخایه ایچی بگه خانم آغا پیله خاخور، کاسه آش بدس آیه مشته حوسینه دوکانه جولو خو چادرا کی هاتو شانه سر بادا دابو جیماکونه یو مشته حوسینا گه:
- مشتی بیگیر آکاسه آشا باوردم تره. بوخور بازین نیگی کی ترا جه خاطر ببرده دارمه

ایجور مشتی یا واویلان ده خو مچه یا کی مشتی کم ده بمانسته هو یا دوکان پوکانه کرکرا فاکشه بیجیر خانم آغا پیله خاخوره مرا بشه هفتا بهشتا دواره.
کاسه آشا فاگیره یو گه :
- تو همیشک می هاوایا داشتی! اکه بو کی مرا جه خاطر ببردی! هی دفا نوبوسته....

خانم آغا پیله خاخور ده ولناشته مشتی خو حرفا توماما کونه هاتو اونه حرفه دکفته یو بوگفته:
- فردا ها وخت آیم کاسا برمه

مشته حوسین ایجور کی بفامسته بی هاوا پسه!، خو سرا تکان ده یو بازین گه:
- فردا کاسا بوشوسته تی چوم برایم کی بایی

خانم آغا پیله خاخور نازو غمزه مرا جه مشته حوسینه دوکانه جولو دورا به। مشته حوسین پاک خیاله پرا گیفتان دره هاتو دیل فادا عاشورپوره صدایو خانم آغا خاخورا چوم بودوخته کی هاتو غمزه مرا جه اون دورا بوستان دوبو। ایجور کی خیاله مشته حوسینه دیل اونه مرا شون دره। پاک ده تورا بوسته خو صدایا ایجور کی هامه تانه گوش دیپچستی، بولند بولند خانه:


یاد او مهتابی شبان کی شومی دریا لبان
تی مو ماچی داییم تی شانه رو باد لیلی
سورخ دسمالا داری ایسه می یادیگاری
مرا واده دایی
آیه ترا یاد لیلی
من تی خاطرخوام لیلی
تنهای تنهام لیلی
موشکیله ایمشب دریا
بیگیره آرام لیلی
بیگیره آرام لیلیکولا دوج هاچین قاقابه مشته حوسینه کارانه جا. علی یوف خو آشغال بری چارچرخا کی هاتو زنجیره مرا درختا دوستان دوبو تا جاغلانه دس در امان بمانه، مشته حوسینا فاندیره ایجور خو گازه خالا واکونه خنده کونه کی کولادوج باده زنه اونه ره والا ده یو گه :

- اِ...علی یوف! تی خاخورا! تو چی هاچین ترا پرکانی آخه ....
مشته حوسین واخوبا به دینه آی داده بیداد هامه اونا فاندرستان دریدی. ایجور کی هاما نشان بده کی خانم آغا خاخوره ره واستی اوتو نخانه، کولا دوجا گه :
- عاشور پور آدمه ره حاواس ننه کی اترانه مرا پاک آدما جه هاممه چی تاوه ده
کولا دوج آرامه گه :
- خاره باورکون! خر خودتی مشته حوسین !

علی یوف ایتا دس بوپوخسه خیارا کی مامد مئوه فوروشه اشغالانه مئن اوچه بو، خو دس بیگیفته کی بشه پیره بویی دوکان ایتا نان تیکه مرا بوخوره، مشته حوسینا چشمک زنه. مشته حوسین خنده کونه یو گه :
- ا ....... علی یوف! بودو فارسان تره کی چایی تازه دم اماده ناها تره
علی یوف اونه ره ایتا دس تکان ده। کاس برار چانکش جه اوسره خیابان پیدا به। کولا دوج چارپایه جا ویریشته، بامو دوکانه مئن. غولام حسینه برار تاچه برنجا خو کول بیگیفته،نئسانا شوندوبو بوجور. تیمور ارابه چی تاخت زئنه مرا جه غولامحسینه دوکان دواره. پیره زناکه دانه کی دیفاره کش نیشته بو خو پاره چادرا جیما کونه یو فاکش فاکش دیفاره کنار را دکفه بشه بخانه. علی بالا کوچی پسر ایتا تیان خودس جه راه فارسه. مشته حوسین واگرده دینه مرداکه هاتو خو خیاله مئن دمرده، بیرونا نیگا کونه یو آه کشه. آرامه گه:
- ترا چیسه برار اتو پاک دمردان دری؟

مرداکه هیچی نیگه. مشته دو واره واورسه :
- تی مرایم چیسه ترا؟ مره حرف بزن بیدینم ترا چیسه آخه! اتو یک ساعته تره قاقابوسته آه کشی !

مرداکه تا بایه ایچی بگه ایتا خالخالی مشته حوسینه دوکانه جولو فارسه یو ایتا توبره خو دوش پار پاره لیباس دوکوده یو ایتا چوبی عروسکا تخته سر والای دانه مرا رقصانه یو خانه:
- نوروزی نوسال آمده
تا بخایه اولی ایمامه ایسما بگه مشته حوسین تونداکیتی دس بره دخله مئن هاتو کی پولا فاداندوبو خالخالیا گه:
- بیگیر جانه تی همه کس تا دوازده تا بخایی بیگی می سرا بری پاک! بی یا تی نوروزام تره .....
خالخالی دانه امان نده، پولا فاگیره یو ده مشته حوسینه رافا نه سه کی خو حرفا توماما کونه!. مشته حوسین خو سرا تکان ده یو واگرده مرداکا گه:
- خاب بوگو مره بیدینم چیسه ترا آخه !؟
مرداکه ایتا آه کشه یو گه:
- خانه اباد پنشتا زاکا من چوتو نو نوارا کونم آخه!؟ کاس براره دوکانا فاندرستاندرم مره چورتیکا آموندرم کی چوتو می پنشتا زاکا نو نوارا کونم



هان

۱۴۰۲ دی ۲۷, چهارشنبه

گیلچاردانه / گیل آوایی

دمرده روزیگار، یاری چی کم به / دیمیری، بی وطن تی هم وطن به

تره سوجی ساجی واهیلا بی قاق / چره خاکه وطن تی جا ره کم به

2

می دیل تنگه می گیلانه هوا ره / می خانه کوچه سر کتله صدا ره

روزانه زاکی یو پابرانده شون باغ / کونوسو کامپوره ولش گوماره

.

هفدهم ژانویه2011 

۱۴۰۲ دی ۲۵, دوشنبه

ماسوله شورم بیگیفته - گیلداستان/بازانتشار - گیل آوایی

 

ماسوله شورم بیگیفته/ گیلداستان

داستان گیلکی بدون برگردانِ فارسی

سوم فروردین 1390

 عکسانا هاتو ایتا ایتا فاندرستان دوبوم. مره قاقا بو هرتا عکسه مرا ایجور مره ول گیفتیم. ول گیفتنی کی مرا بردی سالانه هیزارتا یادو خاطره یو آتشه مئن راه یافتنو جه آتش دوارستن کی ایساییم هالا. یاده مرا تومامه روزا سگه جان کندان دیبیم. مگه ایتا دوتا بلا امی سر فوتورکسه بو! هرتا ایتا گورخانه مانه سن تومامه امی جانا دوارسته بو. محله زاکانا بوگفتیم کی جوما صوب نوبوسته شیمی کو. امی کار بوبوسته بو کی زاکانا ایجور امی دور جیما کونیم. هرتا یام ایتا دونیا صافو سادگی داشتیدی مثل ایتا الماس که واستی تراش بخورده بید.

محله کومیته جه امی دس ذلله باموبید اخرام نفامسته بید کی چی به چی ایسه. اطرف دیفارانا پاکا کودیدی اوطرف دو واره جه اشانه ایمام بیگیر تا کوشتو کوشتارا هاوار کودن پورا بوستی. کومیتی چی یان گفتیدی کی آخه ا محله زاکان همه تان سوسولیدی ا شوعارانا کی نیویسه!؟

خاشه کا تازه ترمیناله مئن تحویل بیگیفتمو باوردمه بخانه. خانه یام کی چی بگم هاچین ایتا دورسفته خانه کی کیربیت قوطی مانستن تته رج دیچه بید. شاهینو اردشیر و جهانگیرا م باموبید تا آفتاب نتابسته بیشیم کوه.

صوب هالا هفتا پادشایا خواب دئن دیبیم کی ایبراهیم کوله پوشتی بنا خو دوش پیله کانانا بامو بوجور و داد و فریاده مرا همه تانا جه خوابه ناز دپرکانه.

خوابه جا ویریشتیم. هر کی تونداکیتی خو سرو صورتا بوشوسته یو لیباس دوکوده راه دکفتیم. میدانی یا دوراسته اوتوبوسه رافا خیابانه کنار پا به ساییم هالا امی لبله بیجیر ناموبو که اوتوبوس فارسه یو همه تانی سوارا بوستیم. جهانگیر هرچی بیلیط داشتی فادا راننده یا بوشوییم اوتوبوسه آخر بینیشیتم. اوتوبوس هاتو ناله کونان و اهم اهم کونان سربالایی یا واچکستی یو شویی بوجور تا اینکی فاره سه ییم سه رایی اوین. پیادا بوستیم.

دَرَکه کم کم شولوغا بوستان دو بو. دسته دسته آدمان آمون دیبید. اردشیر بوگفته:

- اشانا کی دینی هاچین خوشانا پرکانیدی. هاتو دو قدم نامو ایسه ده ایتا پیچه لات بازی بیرون آورده بازین موشته خاکه مانستن که باده دس دکفه، همه تان آویرا بده. هاچین گرده خاک کونه ده! هان!

هالا خیلی بمانسته بو کی فارسیم پلنگچال. هاتو پوتاره مانستن کویا وچکسته شون دیبیم بوجور. مره خواندان دوبوم:

 ماسوله شورم بیگیفته

غم بیگیفته

ماکلوانه سورخه گول بامو در

شور شوره وارشه کویانه سر

وای شور شوره وارشه کویانه سر

 می پا ایتا سنگا بیگفته کم نهابو کی دگرا بوخورم بکفم دراز دراز سنگانه سر کی مسعود می بالا بیگیفته بوگفته:

-  شون دیبی یا!!!

 ایتا لبخند بزمو می رایا بیگیفتم. جهانگیر ده هاچین سگه حاجی فرجه مانستن خاستی همه تانا واکفه ایدفایی جهانگیره صدا بیرون بامو کی :

- ده نخواییم ایتا پیچه به سیم امی نفس بوجور بایه!؟ من ده هاچین واکفته دارم. مسعود خو کوله پوشتی یا ایتا پیچه جابجا بوکوده یو بوگفته خاب بیشیم بیجیر آبه کنار بینیشینیم.

 واگردستم می پوشته سرا فاندرستم. درکه جه خاب دپرکستان دوبو. چراغان ایتا ایتا خاموشا بوستان دیبید. آفتاب گاگلف جه داره شاخو ولگ سوسو زه یی خیاله کی رقصا دوبو. همه تان ایجور کی زالاش باورده بید مسعوده لبلا بیگیفتده کی بیشیم بیجیر آبه کنار بینیشینیم.

ایبراهیم کی همیشک دیمیشتنه ره یام دنگو فنگ داشتی بوگفته ایتا پیچه ده بشیم بوجورتر ایتا قار ناها کی تانیم اویا ایتا آتش چاکونیم چایی بنیم صوبانه بوخوریم.

همه تان خیاله کی هاچین ده امی نفس به شوماره دکفتان دیبی،  فاکش فاکش بوشوییم کویا بوجورتر. ایدفایی بیده ییم ایبراهیم خو رایا کجا کوده شون دره بیجیر.

مره می خیالا وامختان دوبومو هرتا مرا ایجور پرا گیفتیم. همه جا ایسابوم هی جایام نه سابوم. مره مره هاتو زمزمه کودان دوبوم:

 او گرما گرمه بهار بو

فصل کار بو

سورخی جی سه تا زاکا بیگیفته

پئره ماره دیلا غم بیگیفته

وای پئره ماره دیلا غم بیگیفته

 مسود واورسه:

- انا تا هاسا نیشتاوستم. کی بخانده داره؟

- نانم!

- جه کی یاد بیگیفتی؟

- زاکان زندانه مئن خاندیدی بازینام ده هاتو جیما بوستنه وخت بخاندیدی هیشکی یام نوگفته جه کی یا کویه ایسه.

- تا اخر دانی؟

- اصلن نانم اولو آخر کویا ایسه هاتو می یاد بمانسته داره منام گاگلف مره خانمه.

- دو واره از اول بخان.

 تا بایم بخانم بیدم ایبراهیم پاک آهو مانستن سراجیری یا بوشو بیجیر، روخانا دوارسته اونه اویتا کوله سر خو کوله پوشتی یا بنا بیجیر همه تانا ایشاره بزه بایید

ایجور کی خیاله تازه نفس بیگیفتی بیم، هامه تانی وازو ولنگه مرا دو شوماره بوشوییم روخانه اوطرف. ایتا کوچی قار ناهابو کی اونه بیجر، روخانه بوجورتر ایتا کوچی آبشار خو مویانا پریشانا کوده غمزه فوروختی.

ایبراهیم تا بخایه سنگانه مرا ایتا کله چاکونه مسود رویی قابدانا جه خو کوله بیرون باورده بوشو آب دوکوده. جهانگیر هرچی خوشکه چوب بو جیما کوده. هاتو ایدفا بخودمان باموییم کی گول گوله آتش جه کله بیرون بامو نانو و پنیر و خورمایو هرچی خوردنی بو دیچه بوسته واشاده آبچینه سر اونه دورام زالاش باوردانه مانستن بینیشتیم ده بوخور

شکم کی سیرا بوسته یو ویشتایی خو دوما جیگیفته بوشو کی تا پلنگچال دو واره بایه. منام مره قاقا بوسته جنگل دباخته کویا فاندرستان دوبومو مره مره خاندان دوبوم:

 انقده وا کار بوکونیم

بار بوکونیم

صدتا درده امی جان بداریم

هرچی کی دو ویم درمان نداریم

وای هرچی کی دو ویم درمان

 ، هرکی ایجور شیب زه دوبو  یو یا ایچی گفتی و خنده کودیدی ایدفایی همه تانی تام بزه می دور جیما بوستید. سیکار  کونا هاتو می انگوشتانه مئن داشتیمو خاندیم:

 او گرما گرمه بهار بو

فصله کار بو

سورخه جی سه تا زاکا بیگفته

پئره ماره دیلا غم بیگیفته

وای پئره ماره دیلا غم بیگیفته

 مردومه دیلام پورا بو

غم جیما بو

مردومه  غما وا ول بیگیره

مرمر کاخانا آتش بیگیره

وای مرمر کاخانا آتش بیگیره

 ایدفایی خیاله کی می انگوشتان ول بیگیفتیبید. سیگار کونا داده مرا کی:

-         اوخ بوسوختم

تاودام سنگانه مئن کی هامه تان هار هار خنده بوکودید مره یو بوگفتید:

-         خیال بوکودیم چی ترا فوتورکسته!!! خوب بوبو! تا تو بیبی سیگار نکشی اخه کو امونو سیکار کشئن!؟ هرچی کوه نورده آبرو ببردی تو

 منصور ویریشته اردشیره مرا می دسو بالا بیگیفتد تا بوجونبوم همه تانی بکفتد می سر مرا جه قاره مئن ببردد بیجیر یک دو سه تاوه داده آبه مئن. هاچین بوبو بوم هیستو چوره. هامه تان خاندان دیبید:

مرمر کاخانا آتش بیگیره

مرمر کاخانا آتش بیگیره

 همه تان پاک  فورشه مانستن باده دس اسیر  هرکی ایجور پر بکشه بید.  هرکی یا ایتا بلا فوتورکسته بو.

مسودا فاندرستم، دار بزه بید

منصور تیرباران

هادی اعدام

اردشیر آویرا بو

جهانگیر جیویشته

ایبراهیم خاوران

عکسانه فاندرستیم عکسانه مرا بوشوبوم. جه کارخانه یان تا کویان جه قرار تا گورورختن. جه نیویشتن تا جیویشتن.......

سالانی بو

سالانی بو

نایه ده امی خاکه سر!

 

هان. 

۱۴۰۲ دی ۱۷, یکشنبه

دوکتور پامودور با پینیک دوج/گیلداستان - گیل آوایی

دوکتور پامودور با پینیک دوج

نهم آوریل 2009

 

-     پاک خربستگایا مانه. هاچین سگ خو صابا نشناسه. هر که دینی خو کلا کاره. هاتویام پوتاره مانستن شونو امونا درید. هیشکی نانه چی واستی آتو سرسام بیگفته دو وستاندره.

ایتا پیچه چادره پره مرا خو هیستابو پیشانه خوشکا کوده، پیله کانه سر بینشته. خو مچ چا پاکوده پسی بوگفت:

-         می چکره ده قو وت ناره. پاک دمردان درم. چقد یکشی واسی هیزارتا را بشم. چره آ - خودا آدمه جانا فانگیره آخه.

آفتاب خیاله هاچین ول گیفتان دوبو. سایه دیمه ایچکه فوفوسته یخ دربهشته سر، گرزکان مهمانبازه دیبید. راه دوار هیشکی نیارستی اوشونه دمه چک بشه.

ایتاپیچه خو دور برا فاندرسته. بیده مش تقی خو چارچرخه سر ایتا برزنت واشاده داره، اونه کنار چارپایه سر هف پادشایا خواب دئن دره.

خو چادر پره امرا خورا باد بزه. لل پر نزه یی. زلزله تبریزی داره سر یکبند خندان دوبو. چی چی نی بامو بینیشته داره لچه، زلزله خورا جیگیفته.

کاس آقا پالان دوج، دوکانه درا بیجیر باورده، بوشوبو ناهار. کبلعلی پینیک دوج سایه دیمه، ایتا واچرده شلوارا سربسر نهان دوبو. اونه گردنه سر کولکه باورده قیطانی نخ، والای خوردی. هاتو کی خو سرا واگردانه مش تقی چارچرخا فان دره، ایتا گرزک بینشته اونه چانه پس. ایدفایی پینیک دوجه داد در بامو. خو راسته دسا مرا بزه خو چانه پس! ایجور کی اونه فاله ریکابی جه اونه شانه تا اونه بازو بامو بیجیر.

پیره زنای فیللی مرا خو لبانا هیستا کوده. ایتا پیچه اپا اوپا بوکوده خو چادورا والای بدا. پینیک دوج هاتو کونامجان گودیو های خوره خوره فوش دایی. مش تقی خوابه جا دپرکسه تا بایه ایچی بگه قاقا بوسته بیده کبلعلی شتراخ بزه خو چانه پسا! هاتو خو واکوده وانکوده چومانه مرا کبلعلی یا فاندرست.

پیره زنای پینیک دوجه داده مرا ویریشته بایه بیدینه چی بوبو. هالا هیچی نوگفته بو کی بیده پینیک دوج گرزکا فورانن دره. بفامسته کی گرزک پینیک دوجا بگشته داره.

دوکتور پامودور خو کوچی چمدانا دسه مئن ولای دانه مرا، کبعلی یا دوارست. هوتو کی خندادوبو کبلعلی مارا فوش بدا یو بازین خنده کونان جه اونه دوکانه ایتا کتل اوساده بوشو سایه دیمه کبلعلی دمه چک بینیشته. خو دسمالا جه کوته جیب بیرون باورده هاتو کی خو دیمپرا پاکودان دوبو، کبلعلی ایجور چاربداری فوش بدا کی دوکتور پامودور دو بالا بجسته.

کبلعلی یا گه:

-         ا....خجالتام خوب چی یه پسر! هاتو ایتا شوخی تی امرا بوکودم تی پالانا تاوه دای شونده کله!؟ آخه تی...

کبلعلی بوگوفت:

-         آخه جاکش انهمه جا صاف بنایی بامویی...

دوکتورپامودور کی حیسابی جوش باورده بو گه:

-         ا.......بازام فوش دان دره خجالت نکش.....

کبلعلی حواس ننا بو کی دوکتورپاموره چی اونا بوگفته داره، خو حرفه دوما بیگیفته، بوگفت:

-     آ دورسفته شلوارام کی ده هرجایا دس زنی دکفه ادمه گردن، ده پاک واکفتمه! بازین بیدین آخه انهمه آدما بنا بیگیفته می یخا... من خاره هر چی......

پیره زنای خو رو بیگفته. کبلعلی یا ده نیارستی فاندره. هاتو چادور پرا فاکشه بو تا خو مچه سر. بازین دوزه پیچا مانستن دوکتور پامودرا نیگا بوکوده بیدینه کی اکه خو دسا بیجیر آوره نیهه کبعلی گوشه کون.

خود دیله مئن بوگفته:

-         آ گرزکام کون برانانه دوما داره! یا پابراندانا وا بگزه یا کی بیچاره پینیک دوجا!

دوکتور پامودور، کی اونا کارد بزه بی خون نامویی، ایدفایی ایجور چک بزه کبلعلی یا کی کبلعلی پاک چنگرا بوسته. پاره شلوارا جه خو زانو بنا بیجیر، بیگیفته خو جولا، خیال کونی کی ده پاک گورشا بوسته بو. تا بایه ایچه بگه، دوکتور پامودور ایتا ده دخشارده. کبلعلی تا دس ببره کتلا اوسانه بزنه دوکتور پامودوره سر، مش تقی کی ویریشته بو، ده بودو بامو کبلعلی ویرجا اونه دسا بیگیفته. واورسه:

-         آ زباله مئن! تورا بوستیدی! چیسه شمه را!؟ پاک ترکمه زاکانه مانستن دکفتیدی همدیگه جان! ا..... زاکیدی مگه!

کبلعلی هیچی نوگفته، دوکتور پامور بداد بامو:

-         خجالت نکشه! هاتو هرچی انه داهان دره فوکونه بیرون! آخه..

مش تقی بوگفته:

-     شوما کی همیشک فانرسه، فوش دانه ره، همدیگه مرا پاک موسابقه دارید! اسا چی بوبو ایمروز غیرت شیمی شین گول بوکوده داره!؟

کبلعلی ولناشته دوکتور پامودور ایچی بگه، مش تقی حرفه من دکفته بوگفت:

-         ا...برا...............ایجور مرا بگشته خار.....خیال کونی تمامه می جانا گورشا کوده! بازین چوتو....

دوکتور پامودور مش تقی یا ولناشته حرف بزنه. هاتو داده مرا بوگفته:

-         بیدین آخه بازام فوش داندره جاکش! آخه چره آنقد فوش دی!؟

مش تقی تا بایه کبلعلی یا بگه کی تی داهانه بدار ده چره انقد فوش دی آخه، کبلعلی گه:

-         فوش دم کی دمه ده برا... مگه آ جاکش پاسبانه!؟ فوش دانه ره مالیات وا فادام!؟

دوکتور پامودور داده مرا بوگفت:

-         تی خاخورا.............. ایدفا ده فوش بدی تی مارا....

کبلعلی دکفته دوکتور پامودوره حرفه مئن بوگفت:

-     آخه جاکش.... بتو چی!!! گرزکام نشا ده فوش دان! تو گرزکه وکیلی!؟ بتو چی!؟ من خایم تا می دیل خایه گرزکانا فوش بدم. اصلن خایم از ایمرو مگسو پشه یو سگو پیچایام فوش بدم! بتو چی! من خاره هرچی دوکتور پوکتور پامودورا.....

دوکتور پامودور ایجور خنده بوکود کی مش تقی قاقا بوست. پیره زنای تازه فارسه بو سرپایینی. واگردسه بیدینه چی بوبو کی دوکتور پامودور آتو خندا کودا بو.

مش تقی ده هاتو خوشکا بو دوکتورپامودرا فان درست. کبلعلی چارپایا بنا بیجیر، بوگفت:

-         تی مارا....چکا بزه یی تره خنده یام کودان دری! مره ولا کون مش تقی تا آ خار.....

مش تقی بوگفت:

-         وا بدن تونام. خجالت بکش! ده وسته!

دوکتور پامودور، جولو آیه کبلعلی یا کشا گیره، هاتو چلسک چلوسک اونه رویا خوشا ده.

مش تقی خو دیله مئن بوگفته:

-         آمی دوکتورپامودورام کوسخولا بو داره! بیچارا چکا گیفته پسی اسا اونا خوشا داندره!

کبلعلی هلا هیچی نوگفته بو کی دوکتور پامودور بوگفت:

-         من فکر بوکودم مرا فوش دان دری!

مش تقی واورسه:

-         پس کبعلی که فوش دان دوبو کی!؟

کبلعلی بوگفته:

-         بتو چی!؟ تونام خایی مگه....

دوکتور پامورد اونه حرفه مئن دکفته، مش تقی یا بوگفت:

-         گرزکا فوش دان دوبو! نه مرا!

کبلعلی کی خو جولا دس زن دوبو، داد بزه:

-         آ گرزکا دینی چوتو مرا گورشا کوده بی صاب!

مش تقی هاچین خنده جا خو شکما بیگفت . دوکتور پامودوره چوم جه ارسو پورا به انقد کی خنده بوکود.

کبلعلی بوگفت:

-         گرزک مرا بگشته، تونام مرا دخشاردی! هاچین هیچی ره! بازین بوگو نگم خاره آ دارا دوتا آغوز باوره هردوتا .....

سه تایی خنده کونان مش حوسینا دوخادید سه تا قندپالو باوره .

پیره زنای ده بمانسته بو کی چه بوبوسته داره. هاتو بفیکراشوبو کی ایتا نیسان تا دوکانانه نو دانه لب بار داشتی ، بوق بزه. پیره زنای خورا فاکشه دیفاره کش. نیسان والای خوران، جه اونه نیگا دورا بو. پیره زنای دو واره را دکفته. هاتو خو چادره مرا خورا باد زئن دوبو یو آبلاکو مانستن شون دوبو.

هان

آوریل 2009  

۱۴۰۲ دی ۱۱, دوشنبه

سوزن نخ جوکودن - گیل آوایی


سوزن نخ جوکودن
گیل آوایی
سپتامبر2010


هاتو باموم هیره جیری کته لا اوسانم دوکونم کی می مار مرا دوخاده:
- زای جان زای جان تی مار تره بیمیره اسوزنا میره نخ جوکون.
هوتو کی کته لا می پا جیر اپا اوپا کوداندوبوم بوگفتم:
- خایم بشم باغه مئن ولش بیچینم مار. نخ جوکودن ده کار ناره کی! خودت جوکون.
می مار هاتو کی خندادوبو بوگفته:
- آخه زای جان می چوم ده نیدینه. شومان می چومه سوییدی ده.
تا بایم ایچی بگم، مرا ایجور فاندرسته کی ده نتانستیم بانه بارم، کته لا غیضه مرا تاودام صارا وسط هیره جا باموم بوجور می مارا بوگفتم:
- خاب فادن نخ جوکونم. ایتا عاینک بزن تی چوم تی خیالام جم هیشکه کار ناری.
می مار هیچی نوگفته. هوتو کی خنده کودی، خو سرا بیجیر باورده می پیرانا پینیک زئن دوبو. بوگفتم:
- مگه نخایی سوزنا نخ جوکونم!؟ خاب چره سوزنو نخا فاندی مرا!؟
هوتو کی دختاندوبو بوگفت:
- ایتا پیچه بس ده زای! چن ما بودونیا بامویی!
- من چن ما بودونیا باموم!؟
- اخه تو! آدما مهلت ندی کی زای!
- من واستی بگم چن مایه یم!؟
خنده بوکود هیچی نوگفت. ایتا پیچه به سام بیدم نه اتو نیبه. تا اکه وا به سم تا نخو سوزنا مرا فاده! دوزه پیچا مانستن تا باموم جیویز بزنم بشم بیدم بوگفته:
- لیسکه کارانه بنه دیمه. خیال کونی ترا نیدینمه! ازازیل!
ایجور می دوما جیگا بدامو بوگفتم:
- آخه مار تو کی تیکارا کودان دری. سوزنام نخ دره، ده چی مرا تی ویزجا واکشتان دری! بدا بشم!
- بدا انخ تمامه به دی زای چره امان ندی تو.
نیگا بوکودم بیدم ایتا درازه نخ سوزنا دره تا فردا صوبام او نخ تماما نیبه! می مارام هوتو کورم کلاچم پیرانا پینیک زئن دوبو. می دیل بوسوخته ایتا پیچه اوشن تر بینشیتم. هاتو فوروز نابوم کی می ماره داد بیرون بامو:
- انهمه جا آخه زای آ پیله کی ایوانه سر هامما بنایی دراسانه سر نیشته یی! بی یه اشنتر بینیش زای. دراسانه سر خوب....
خو حرفا تماما نوکوده بو که ایدفایی بوگفته:
- اوف! بلا سوزن بیبی!
بفامستم کی سوزن بوشو می ماره دسا. هیچی نوگفتم. چی تانستیم بگم. هوتو می ماره دسا فاندرستم. اون دوختی منام فاندرستیم. می ماره کوچی پسر بوم. می برار پیللا بوبو سربازی بوشو پسی کار کودی. می خاخورانام ایتا منجیل زندگی کودی اویتایام پاک جا کم باموبو بوشوبو خرم اباد. می مار همش گفتی می زای نانم غوربت چی کوداندره!
می خاخورام خو مرده واسی همش اشهر اوشهر شویی. اخه اونه مرد ژاندار بو هر وختام ایتا جا شویی. هاتو کی ایتا حرف زه یی گفتی:
- مامورمو ماذور
تبریزی دارا فاندرستاندوبوم کی ایتا کشکرت بامو اونه لچه سر بینیشته. می مار تا کشکرته صدایا بیشتاوسته شورو بوکوده اونا نازدان کی خوش خبر بی بی کشکرت!
آخه می مار همیشک چوم برا بو کی می خاخورانه جا خبر بایه. می پئره بمردا پسی می مار هامما کیشکا مانستن بال بزه بو پیللا کوده بو. همیشکام می ماره سر شولوغ بو ولی وختی همه تا زاکانا بسرانجام برسانه بو، بمانسته بوم من.
منام کی کی ناشتیم کی بشم ولی تا پیللا بوستی بیم خیلی بمانسته بو. می پیله برارام هاتو کی امویی بخانه مرا سربسر نایی کی بوبوسته بوم می ماره کوچی کور!
می پیله برارا خیلی دوس دارمه. اخه مرا بوگفته داره کی اگه امتحانا خوب بدم مره ایتا کتانی هینه. می مارام هسا می برار کتانی نیهه مرا گه کی کتانی مرا نواستی فوتبال بوکونم چونکی پارا به بازین بازام وا باپرانده ببم.
مرا هاچین مراقا گیره وختی کی کتانی مرا ولانه فوتبال بازی بوکونم اخه پابرانده کی نشا همیشک بازی کودن تازه می پا پیله انگوشت ایجور چف بوکوده داره کی نتانم شوت بزنم هانه واستی کتانی مرا خایم بهراما کی مره تین تیر ایه گول بزنم.
می ماره دسا فاندرستیم. هوتو می پیرانه درزا بیگیفته بو یو دختاندوبو. نخا فاندرستم بیدم نیصفا بو داره. کی کی ناشتیم کی نخ تماما به سوزنا نخ جوکونم بشم. می مار خوره خواندان دبو هیدفایام نفامستمه آخه می مار چی خوانه هر دفایام واورسمه :
- آخه مار چی خوانی من نتانم بفامم.
می مارام خندا مرا بوگفته داره :
- آی زای جان! اینقد تره هاتو بوخوسانم کی اسا پیللا بوستی ترا هالی نیبه!
می مار کش می زانو اوچیم می سرا بنام می زانو سر می ماره دسا قاقا بومه تا کی نخ یکهو اورسفته جه سوزن بامو بیرون. مرا گی! هاچین دو بال داشتیم دوبالام خاستیم غرضا کونم پرواز بوکونم. می مار مرا فاندرست بیده من خندا درم.
می مار هوتو کی خندا دبو سوزنا فادا می دس چرخه دونبال بگردسه. ایتا بوقچه داشتی که همه چی اونه مئن دوبو از یپنیک مینیک بیگیر تا انگوشدانه یو چرخه یو نخو سوزن. ایتا سیاچرخا فادا مرا کی سوزنا نخ جوکونم.
سه شوماره مرا سوزنا نخ جوکودم. پاک دومبلاس کونه که مانستن واز بوکودم بایم هیره جیر کته لا اوسانم دوکونم کی می پیله برار درا وازا کوده بامو صارا مئن. سلام بوگفته نوگفته کته لا اوسادم دوکودم تا بودو وم بشم می برار دوخاده:
- اِ.....ولوله کویا شون دری!؟
شوندرم باغه مئن بازی بوکونم.
- مگه درسو مشخ ناری!؟
- شب نیویسم.
- چره شب!؟ اها واگرد بیدینم. .واگرد بوشو بوجور ترکمه! درسا نهاندره بشه بازی بوکونه!
می مار هیچی نوگوفته. مرا زیرچومی فاندراستی خو خندا جیگیفته بو.

بوک بوکوده کته لا تاودام صارا تان نزدیک بو بشه چا مئن.