۱۴۰۰ اسفند ۱۵, یکشنبه

گیلداستان : خاست فرایGast Vrij مهمان نواز - گیل آوایی

خاست فرایGast Vrij مهمان نواز/ گیلداستان

گیل آوایی/ دوشنبه ۲۹ ارديبهشت ۱۳۹۳ - ۱۹ مه ۲۰۱۴

.

هالا فوروزو نامو می همکلاسی مرا واورسه:

-         بینویشتی؟

-         چی بینویشتم؟

-         نینویشتی؟

-         چی نینویشتم؟

-         هیچی بابا تونام کی هاچین قاقی!

-         خاب بوگو چی نینویشتم!

-         مگه مالم نوگفته بو کی هر کی خواینتخابه مرا ایچی بینویسه.

-         خاب من هیزارتا اینتخاب دارمه، کویتا بینویشتی بیم!

-         اسا هیزارتا تی پیشکش! ایتایا بینویشتی!؟

-         ایجور چانا دوه دمه!

ایتا خنده بوکود خو سرا تاوه دا بیجیر فارسی هولندی شوروع بوکوده کیتابه جا نیویشتن. نیمیزگیره فاندرستم بیدینم چی کودان دره. آخه بازام دئر فاره سه بوم کلاس. بیدم درسه بیجیر هرچی تته رج واورسه بوبوسته بو، آوجانا نیویشتان دره.

دفترپفترا بنام می جولو. کیتابا واکودم. جه او سره کلاسه ایتا بوسنی زنای کی می پیله مار سلامال بو خو مهربانی نیگا مرا سرتکان بدا. ایتا خنده بوکودمو منام می سرا تکان بدام. بیچاره وکیل بو پیرانه سر خو دارو ندارا بنابو باموبو پناهنده بوبوسته بو. اونه اوشن تر ایتا سومالی زنای بورجه زهره ماره مانستن مرا چپکی فاندرستی. اونه کناری مراکشی مردای ایتا چشمک بزه. منام لبخنده مرا شلی بغمزه ولا کودم. می چوم دکفته می مالما کی هاچین می دس زل له باموبو. همیشکام ایجور می مرا چانه مانه زه یی کی فامستیم خودشام اونا خوش آیه جه می ازازیل کاران. بازینام می سندوسالا ده یی ایجور می هاوایو می همسلامانه هاوایا داشتی. ایدفایی بیدم ایسپانیایی سیا چومه که دانه ایجور مرا فاندره کی خیاله سالاسال مرا نیده داره.

اولی شب کی کلاس باموبیم هرکی ایتا جه همکلاسی مرا گب زه یی یو بوگوبیشتاو کودی تا خوشانا بشناسانه بید. هاتو کسکسه مرا آشنا بوستیدی. اتو کلاسو مدرسه داب بو کی تازه بامو شاگردان همدیگه مرا جه بیگانه بون در باموبید. منام جه هو اولی گب آ ایسپانیایی سیا چومه که مرا آشنا بوبوسته بوم مره هاتو اونه مرا پیچا لاس زه ییم. ایتا برزیلی زناکام کی هاچین هفت خطه روزیگار بو همه تا مرداکانه مرا ایجور بوگو بیشتاو کودی کی خیاله هامه تانه صابه. هی تا زناکا امان ندایی ایتا مرداکه مرا تنایی گب بزه بی. مرام جه اون خیلی بد آمویی هاچین خیاله می ماره مرده بیده بیم. خودشام بفامسته بو ولی نانم چره مرا ویشتر واکفتی. گاگلف سای کودیم اونا ویشتر تاویل بیگیرم ولی ده ییم ویشتر واخرا به. ده ییم اتو نیبه، دو واره می کارا کودیمو اونه ایجور که اصلن خیاله کلاسه مئن نه سا، نیده بو گیفتمو تاویل نیگیفتیم. هان اونا ویشتر تورا کودی. می همکلاسه نام بفامستی بید. گاگلف گفتیدی بیچارا تورا کوده داری! ایتا پیچه دوستانه برخورد بوکون! منام گفتیم کی مرا جه اون خوش نایه خودایام بایه بیجیر نتانم اونه مرا بوگوبیشتاو بوکونمو اونه پیچا لاس زئنا آوجا دم. شوما بیشید می جا اونه مرا لاس بزنید مرا جه اون جیویزانید ولی ایسپانیایی سیاچومه که دانه هاچین او سیندرلا مانستن " من مرا قوربانانه مئن" ایتا بو. ایتا ایدانه سیاچومه کی جه هو اولی شب بوبوستی بیم دسخاخوربرار. نه اوجور برارخاخور کی هفتاد میلیونه سر کولا بوشوبی! هو اولی شبه گبه مئن اونه ایسما بنابوم " ته کی یه رو2" کی ایسپانیایی بو یو یانی ترا دوس دارم. ماجرایام آتو بو کی " ترا دوس دارمه"به بیسه چار زبان بینویشته داشتیم. جه ایتالیایی "تی یامو3" بیگیر تا ژاپونی " واتاشی وا آناتا اُو آییشته4 " جه " آی لاو یو" اینگیلیسی بیگیر تا فرانسوی" ژو تِم5 " کی وختی ایسپانیایی بوگفتم "ته کی یه رو" ایجور خنده بوکوده کی جه هو اولی شب اونه ایسما بنابوم "ته کی یه رو" کی گاگلف می همکلاسه نام اونا دوخادید ته کی یه رو. هرچی بو می چوما جه مالم جیگیفتمو ته کی یه رو یا فاندرستم. اونه چومان هاچین برق زه یی. مالمه دانه ویریشته سیفیده تابلوسر کی کلاسه دیفارا جلاسته ناهابو، بینویشته:
خاست فرایGast Vrij مهمان نواز/مهماندوست.

بازین ایتا ایتا شاگردانه جا واورسه خاست فرای یانی چی. تا می نوبه فاره سه. بوگفتم:

-         خاست فرای یانی بی مهمان!

تومامه کلاسه ایجور خنده بوکوده کی خیاله کلاس بترکسه داره. مالمام خنده بیگیفته. ایتا پیچه خنده بوکوده پسی بوگفته:

-         نه. بی مهمان نه. خاست فرای یانی مهمان دوست، یانی مهمان نواز

منام ازازیل! بوگفتمه:

-         نه. اصلن آتو نی یه.

خولاصه جه من اصرار جه اون اینکار اخر پسی بوگفته:

-         خاب چره آتو فکر کونی کی خاست فرای یانی بی مهمان!؟

منام بوگفتم:

-         وقتی آبجو هینمه اونه پوشت بینویشته ناها الکل فرای یانی بی الکل! هانه واسی "خاست فرای"

-         یام واستی ببه "بی مهمان"!

مالم هاچین خو شکما بیگیفته خنده بوکود. کلاسام کی ده اجور وختان هاچین لسکترا به همه تانی خنده بوکودده. ته کی یه رو چومه مئن هاچین جه خنده ارسو پورا بوبو. منانم اشانا فاندریستی می یو قاقا بو جه اوشونه خنده کی چره خنده کودان درد! من جدی گمه جوک نگمه کی!
مالم مرا قاقا بو فاندرست. فکرا دوبو. منام اونا قاقا بوم. کلاس جه آمی فاندرستن، تام بزه یید. هامه تانی مالمه رافا ایسابید بیدینید مالم چی خایه بگه. منام بیدم مالم بیچاره ماسته مانستن بمانسته داره هیچی نتانه بگه. می دیل اونه ره بوسوخته بوگفتم:

- خاب هرتا زبانه مئن استثنایام ناها. انام ایتا جه ایستثنایانه.

مالم کی خیاله جه ایتا خجالتی جیویشتی بی ایتا قیافه حق بجانب بیگیفته یو بوگفت:
بله بله. هاتویه. آفرین. ان ایتا ایستثنایه ده. ایتا ایستثنایه!

بازین نه بنا نه اوساده ایدفایی بوگفته:
تو خیلی کلاسه وختا گیری!

مرا دینی!؟ هاچین تورابوستم جه اونه حرف. اونه داد فاره سی پسی اتو می جیوابا بدا! ایتا پیچه اونا تام بزه فاندرستم بازین بیدم ایجور مرا نیگا کونه کی یانی مالممه ده!. حق داشتی بیچاره واستی ایجور خورا نشان بدا بی. منام مره بزم به او رایو بوگفتم:
تو بی یه می جا سر بینیش من تی جا درس بدم بیدین تونام می مانستن کلاسه وختا نیگیری!!! می تقصیر نی یه. آ نیمکته تقصیره. اصلنام به ان نی یه کی چن سال داری . ایا کی بینیشینی تونام بی چارساله زای هاچین ولوله!

مالم ایتا نفس بکشه. کلاس جه او خنده شوخی بیرون بامو. منام می سرا تاوه دام بیجیرو می کاغذ ماغذانه مرا می سرا گرما کودم. می کناری های خو دسه مرا بزه می تکا. هیچی نوگفتم. شاگردان ایتا ایتا بوشوده خوشانه بینویشتا بخاندد. می نوبه فاره سه بو. نانستیم چی وا بگم. می کاغذانه مئن ایتا تاسیانی شبه بینویشتا بیافتم. اونا بنام می جولو. هاتو بخانم نخانم بشم نشم کاغذا مره مره واخانا دوبوم:

بیجار، مهربانی یا تی دسانه جا باموخته داره کی اتو هرتا ول بیگیفته جانه ره هاچین ایازا مانه بجانا جلاسته.
باغ جه تو داره انهمه تایه دئنا کی جه باد بیگیر تا وارش، جه کاپیش تا پوتار،جه چیچیلاس تا چی چی نی، جه کلاچ تا کشکشرت هاتو سیرایی ناشتنی، جه آفتاب ویریز تا آفتابخوسان کی آلوغه بیگیفته ویشتایانه مانستن اوچینیدی، واچیندی، دیچینیدی بازام پاک چینا نیبه یو هوتو تی دسانه مانستن بی دریغه.

دار جه تی وفا باموخته داره کی قد بکشه تا اسمانه لچه گولاز فوروشه یو زالاش باورده زباله، کشه سایه دیمه یه. خانه تی صفا مرا نما داره یو من تی سایه جیر ایتا دریا ناجا تاب آرمه..... وای بوگو اکه تانم اتویی تی مرا بگم، بیشتاوم، راشِه بشمو تی یادا بیشمارمو نه را تمانا به نه تی یاد نه می ناجه سیرایی داره!؟
چی شناقی داره خاک کی هاممه تا سال خوشه خوشه تی دسانا خوشا ده خوشخوشانی.

قاقابو هاتو واهیله مانستن خیاله باله سر بینشته بازام تی مرا بوگو بیشتاوا درم. جه او سی یا سال کی دورابوم آویرا بوم. نه می دسفارس بی، نه تی دس فارس بوم!، می مرا ایسایی یو نه سایی. آیا چوتو می قسمت بوبوسته!؟ کی تانستی بدانه تا من بدانسته بیم که ایجور آویرا بم که نه ایتا آشنا نیگا یافمه نه ایتا دقه جه تاسیانی جیویزم!
گوروختن! جویشتن جه سی یا سالانی که خون وارستی جه همه جیگا. خاب تو بوگوفتی بوگوروز تی جانا جه بلا دورا کون! اسا کی هاف کویو هاف دریا جه تو دورابو دارم، می سایه مانستن می مرا هم ایسایی هم نه سایی منام تی مرا وختو بی وخت بوگو بیشتاوا درم.
می سایه مرا بال به بال روخانه لب هیسته واشانه سر شون درمه. آب هاچین آینا مانه. تا تی چوم کار کونه بیجارانه برنج باده مرا نازفوروشانا درید. برنجانه رقصا چیچی نن هورا کشیدی. تی یاد بمانسته داره یو تی دیل ناگیرانی مره. همه چی واگردانه سره تی بوشو پسی. هی چی خو جا سر ننا. آفتاب ایجور دیگه تابستانا سرا گیره. باهار ایجور دیگه بنا بوشو. سالاسال تی یاده مرا سبزا بمه یو تی تاسیانی جا خوشکه ولگانه مانستن غورصه باده دس آویرو ابیر.
وارش کی به هرتا وارشه چکه کی دپاچه درجه که شیشا تی صدایا خو مرا داره. دراسان خیاله کی ماتم بیگیفته داره، در وازا نوبوسته دوسته به. اوتاق، خیاله کی ایتا دیلمان هارای یا خو دیل جیما کوده اوخانا دره کی خیاله می واهیله دیله دس انجار بیگیفته داره کی هر تا اوخانه مرا ایتا جنگل جوخوفته شورما می جان تاوه ده. می دیل هاچین شواله کشه انهمه تی نشانا هرتا نفس هر جیگا چوم دکف، دینمه.

می سرا راستا کودم. مالما فاندرستم. کلاس هاچین قاقا بو می رافا ایسابید بخانم. ایجور ماسته ماسنتن همه تانا فاندرستم کی اوشانا باور نامویی من جه حرف زئن دکفتی بیم. هیچی نتانستیم بگم. می چوم سورخا بوسته بو. می چومانا ایتا سیا ابر بیگیفتا مانستی. بمانسته بوم. مالم بوگفته:
بخان!

اونا آویرابو نیگا مرا بوگفتم:
چی بخانم؟
چی بینویشتی؟
هیچی!
هیچی!؟
نه هیچی!
پس اون چیسه!؟
ان! هی هی چی! هیچی نی یه.

مالم تام بزه کلاسا نیگا بوکود. بوسنی زنای ایجور کی اونه چومانا ول بیگیفته بی مرا فاندرست. ته کی یه رو کونامجان کونامجان کونان های خاستی بایه می ویرجا بیدینه چی بوبوسته داره. سومالی زنای هاچین خو کپچو کیتیرا واچن دوبو ایجور کی مرا کونه وره کی بینشته اویسی بوبوستی بی. مراکشی مردای کم بمانسته بو بگه کلاس پلاسا وا بدیم بیشیم بار عرق بوخوریم. می کناری دانه خورا موشته بوکوده هوتو تامبزه بینیشته مرا فاندرست. مره مره بوگفتم:
آخه انا چوتو هولندی بخانم!؟

.هان

برگردان فارسی 
خاست فرای6Gast Vrij مهمان نواز
داستان گیلکی

هنوز ننشسته، همکلاسی ام پرسید:
نوشتی؟
چه را نوشتم؟
ننوشتی؟
چه را ننوشتم؟
هیچ بابا تو هم که پرتی!
خوب بگو چه را ننوشتم!
مگر معلم نگفته بود که هر کسی به انتخاب خودش چیزی بنویسد
خوب من هزار تا انتخاب دارم کدامش را می نوشتم
حالا هزارتا پیشکش خودت. یکی را می نوشتی
یک جور سر همش می آورم.

خنده ای کرد. سرش را پایین انداخت. شروع کرد فارسی هلندی از کتابش نوشتن. دزدکی نگاه کردم ببینم چه دارد می کند. آخر باز هم دیر به کلاس رسیده بودم. دیدم زیر درس هرچه سوال که ردیف
شده بود پاسخها را دارد می نویسد.
دفتر وُ دستکم را جلویم گذاشتم. کتاب را باز کردم. از آن سر کلاس یک زن بوسنیایی که همسن و سال مادر بزرگم بود با نگاه مهربانش سر تکان داد. خنده ای کردم و من هم سرم را تکان دادم. بیچاره وکیل بود که پیرانه سر دار و ندارش را گذاشته بود و پناهنده شده بود. آن طرف ترِ او، زن سومالیایی مانند برج زهر مار به من کجکی نگاه می کرد. کناردستش مرد مراکشی چشمکی زد. من هم با لبخندِ به خود نیاوردن، از آن گذشتم. چشمم به معلمم افتاد که براستی از دست من به تنگ آمده بود. همیشه هم یک جور با من چانه می زد که می فهمیدم خودش هم از شلوغ بازیهای من خوشش می آید. بعد هم سن و سال مرا می دید یک جوری هوای همسن و سالهای مرا نگه می داشت. ناگهان دیدم چشم سیاهِ اسپانیایی یک جور دارد به من نگاه می کند که انگار سالهای سال است مرا ندیده است.
شبِ اول که کلاس آمده بودیم هرکسی با یکی از همکلاسی هایش بگو بشنو می کرد تا خودش را می شناساند. همینطور با یکدیگر آشنا می شدند. این طور در مدرسه رسم بود که شاگردهای تازه آمده از حالت بیگانه بودن در می آمدند. من هم از همان اولین شب با سیه چشم اسپانیایی آشنا شده بودم و با او شوخی شوخی لاس می زدم. یک زن برزیلی هم که براستی هفت خطِ روزگار بود با همه مردها چنان حرف می زد که انگار صاحب همه شان است. به هیچ زنی امان نمی داد با یکی از مردها تنها حرف بزند. من هم از او خیلی بدم می آمد انگار ناپدری ام را دیده باشم. خودش هم فهمیده بود ولی نمی دانم چرا بیشتر به من گیر می داد. گاه گاه سعی می کردم او را بیشتر تحویل بگیرم ولی می دیدم که بیشتر لوس می شود. دیگر دیدم اینطور نمی شود. دوباره کار خودم را می کردم او را طوری که اصلن در کلاس نباشد، ندیده می گرفتم و تحویل نمی گرفتم. همین او را بیشتر دیوانه می کرد. همکلاسی هایم هم فهمیده بودند. گاه گاه می گفتند بیچاره را دیوانه کرده ای. کمی دوستانه برخورد کن. من هم می گفتم که از او خوشم نمی آید خدا هم پایین بیاید، نمی توانم با او گفت و شنود داشته باشم به لاس زدنهای او پاسخ بدهم. شما بروید بجای من با او لاس بزنید و مرا از دست او خلاص کنید. اما سیه چشم اسپانیایی درست مانند سیندرلا در میان از خود راضی ها یکی یکدانه بود. یکی یکدانه ای که از همان گفتگوی شب اول با او برادر خواهر شده بودم نه برادرخواهری ای که سرِ هفتاد میلیون کلاه رفته باشد. از همان گفتگوی اولین شب اسمش را " ته کی یه رو7" گذاشته بودم یعنی دوستت دارم. ماجرا هم اینطور بود که " ترا دوست دارم" را به بیست و چهار زبان نوشته شده داشتم. از ایتالیاییِ " تی یامو" بگیر تا ژاپنیِ " واتاشی وا آناتا اُو آییشته8" از " آی لاو یو" انگلیسی بگیر تا " ژوتم9 " فرانسوی که وقتی به اسپانیایی گفتم " ته کی یه رو" طوری خندید که از همان اولین شب اسمش را گذاشته بودم " ته کی یه رو" که گاه گاه همکلاسی هایم هم او را " ته کی یه رو" صدا می کردند. هرچه بود چشمم را از معلم دور کردم و به " ته کی یه رو" نگاه کردم. چشمانش برق می زد. معلم هم بلند شده روی تخته سفیدِ آویزان بر دیوار کلاس نوشت:
خاست فرایGast Vrij مهمان نواز/مهماندوست

بعد از شاگردان یکی یکی می پرسید "خاست فرای" یعنی چه. تا نوبت به من رسید. گفتم:
خاست فرای یانی بی مهمان!

تمام کلاس طوری خندید که انگار کلاس منفجر شده است. معلم هم خنده اش گرفت. پس از کمی خندیدن گفت:
نه. بی مهمان نه. خاست فرای یعنی مهمان دوست، یعنی مهمان نواز

من هم بچه سر به هوا گفتم:
نه. اصلن اینطور نیست.

خلاصه پس از، از من اصرار از او انکار، گفت:
خوب چرا اینطور فکر می کنی که خاست فرای یعنی بی مهمان!؟

من هم گفتم:
وقتی آبجو می خرم پشتش نوشته شده الکل فرای یعنی بی الکل! برای همین " خاست فرای" هم بی مهمان می شود!

معلم شکمش را گرفت و خندید. کلاس هم که دیگر این جور وقتها لوس تر می شود، همگی خندیدند. در چشمان " ته کی یه رو" از خنده اشک جمع شده بود. من هم به آنها نگاه می کردم حیرت زده از اینکه چرا می خندند من که جوک نمی گفتم.
معلم مات شده به من نگاه کرد. داشت فکر می کرد. من هم به آن حیران شده نگاه می کردم. کلاس از نگاه کردنمان ساکت شده بود. همگی منتظر بودند ببینند معلم چه می خواهد بگوید. من هم دیدم معلم بیچاره مانند ماست بی حرکت درمانده هیچ چیز نمی تواند بگوید. دلم برایش سوخت گفتم:
خوب در هر زبانی استثناء هست. این هم یک استثناء است.

معمل که انگار از خجالت در آمده باشد، قیافه حق بجانبی گرفت و گفت:
بله بله. همینطور است. این یک استثناء است. یک استثناء.

سپس نه گذاشت نه برداشت گفت:
تو خیلی وقتِ کلاس را می گیری!

من را می بینی!؟ از این حرفش دیوانه شدم. به داد او رسیده بودم اما او اینطور پاسخم را داده بود. کمی
ساکت شده به او نگاه کردم سپس دیدم طوری نگاهم می کند که یعنی معلم است دیگر! بیچاره حق
داشت. باید یک جوری خودش را نشان می داد. من هم خود را زدم به کوچه علی چپ و گفتم:
تو بیا جای من اینجا بنشین من به جای تو درس بدهم ببین تو هم مانند من وقت کلاس را نمی گیری!!! تقصیرِ من نیست. تقصیرِ این نیمکت است اصلن هم به این نیست که چند سال داری. اینجا که بنشینی تو هم مانند یک بچه چهار ساله سربه هوای حرف گوش نکن می شوی!

معلم نفس راحتی کشید. کلاس از آن خنده شوخ بیرون آمده بود. من هم سرم را پایین انداخته میان کاغذهایم سرم را گرم کردم. کناردستی ام با دست به پهلوی من می زد. هیچ نمی گفتم. شاگردها یکی یکی رفتندو نوشته هایشان را خواندند. نوبت به من رسیده بود. نمی دانستم چه بگویم. میان کاغذهایم یک دلنوشته دلتنگانه داشتم که یافتمش. آن را جلویم گذاشتم. همینطور بخوانم نخوانم بروم نروم کنان، نوشته را با خود واخوان می کردم:

شالیزار مهربانی را از دستان تو آموخته است که اینطور بر هر جانِ گُر گرفته ای، مانند شبنم صبحگاهیِ آویز از گوشه های برنج را می ماند.
باغ این همه تدارک را از تو دارد که از باد بگیر تا باران از مورچه بگیر تا .............10 از سنجاقک بگیر تا گنجشک از کلاغ بگیر تا زاغ همینطور مانند سیرایی ندارها( حریصان) از آفتاب خیز تا آفتاب نشین که مانند گرسنه های قحطی زده برمی چینند جمع می کنند تلمبارمی کنند باز هم تمامی ندارد و همانطور مانند دستان تو بی دریغ است.
درخت از وفای تو آموخته که قد بکشد تا بلندای آسمان فخر بفروشد و از گرما بجان آمده را سایه زند. خانه از صفای تو نما دارد و من زیر سایه تو یک دریا حسرت را تاب می آورم. وای بگو تا کی می توانم اینطور بگویم، بشنوم از راهگذر بروم و یاد ترا بشمارم. نه راه تمام می شود، نه یاد تو! و نه حسرتهای من سیرایی دارند!؟
چه قدرشناسی ای خاک دارد که همه سالها خوشه خوشه بر دستان تو خوشخوشانه بوسه می زند.
حیرتزده همینطور سرگشته بر بال خیال نشسته باز هم با تو بگو بشنو می کنم. از آن سالهای سیاه که درو شدم، گم شدم. نه دسترس من بودی نه من دسترس تو بودم. با من هستی و با من نیستی. اینجا چطور قسمت من شده است!؟ چه کسی می توانست بداند تا من می دانستم که طوری گم می شوم که نه یک نگاه آشنا می یابم نه یک دقیقه از دلتنگی رها می شوم!
گریختن، در رفتن ازسالهای سیاهی که خون از همه جا می بارید. خوب، تو گفتی فرار کن
جانت را نجات بده. حالا که هفت کوه و هفت دریا از تو دور شده ام مانند سایه با من هم هستی هم نیستی! من هم با تو وقت و بی وقت بگو بشنو می کنم.
با سایه ام دست در دست کنار رودخانه روی علفهای خیس می روم. آب مانند آینه می ماند. تا چشمت کار می کند برنجهای شالیزار با باد ناز می فروشند. رقص برنجها را گنجشکها هورا می کشند. یاد تو مانده است و دل نگرانی ات. پس از رفتنت همه چیز وارونه شده است. هیچ چیز سرجایش نیست. آفتاب یک جور دیگر تابستان را شروع می کند. بهار یک جور دیگر گذاشته رفته است. سالهای سال با یاد تو سبز می شوم و از دلتنگی برای تو مانند برگهای زرد در بادِ غصه، گم شده، اسیرم.
باران که هر قطره اش به پنجره می خورد صدای ترا دارد. پاگردِ در، انگار که ماتم گرفته است. در باز نشده بسته می شود. اتاق انگار که یک دیلمان هوار را در دلش جمع کرده، واخوان می کند! انگار از دل سرگشته ام وام گرفته که با هر واخوان، یک جنگل مۀ پنهان شده را به جانم می اندازد. دلم شعله می کشد این همه نشان از تو را هر نفس هرجای در نگاه، می بینم.

سرم را بلند کردم. به معلم نگاه کردم. کلاس مات زده منتظر بود بخوانم. یک جور مانند ماست به همه نگاه می کردم که آنها باورشان نمی شد که از حرف زدن کم آورده باشم. هیچ چیز نمی توانستم بگویم. چشمانم سرخ شده بود. چشمم طوری که ابرسیاهی گرفته باشد می ماند. مانده بودم. معلم گفت:
بخوان!

با نگاهِ گمی به او گفتم:
چه بخوانم؟
چه نوشتی؟
هیچی!
هیچی!؟
نه. هیچی!
پس آن چیست!؟
این! هی.... هی... هیچی نیست!

معلم به کلاسِ سکوت کرده نگاه کرد. زن بوسنیایی یک جور که چشمانش آتش گرفته باشد به من نگاه می کرد. ته کی یه رو بی قراری می کرد. می خواست بیاید پیش من ببیند چه شده است. زن سومالیایی بیخود لب ور کشیده یک جور که با من دعوا داشته باشد، هوو شده بود. مرد مراکشی کم مانده بود بگوید کلاس را رها کرده به بار برویم عرق بخوریم. کنار دستی ام خود را جمع کرده همانطور ساکت به من نگاه می کرد. با خود گفتم:
آخر این را چطور به هلندی بخوانم!؟

همین

  

۱۴۰۰ اسفند ۱۲, پنجشنبه

گیلداستان: تازه کفش ( گل کوچیک)با برگردان فارسی - گیل آوایی


گیلداستان: تازه کفش( گل کوچیک)
گیل آوایی
یکشنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۳ - ۱ مارس ۲۰۱۵

آخری روز بو. آخری روز. مدرسه تاتیلا بوسته بو. نوروزه تاتیلی روزانه ره ایتا کو مشقو جریمه یو حیسابو ایملا یو درس فاده بید. مدرسه دروازه هاتو کی وازا بوسته، خیاله ایتا سد بشکسه، زاکان ایتا سیلابه مانستن هوروم کونان جه مدرسه بزه بید بیرون. تومامه جا پاک نوروزه سمفونی را دکفته بو. باهار آمونده بو دارانه تازه رختو تیتی یانه دیلبری مرا. خیابانانا فاندرستی همه چی ناهابو. هرتا جایا ده یی ایجور بوشو بی یا بو. دوکانانا تا تی دیل بخاستی بی کفشو لیباسو جلاسته بازارمجانام مورغانه مایی مرغ سبزی هاتو نوروزی لشکر پاک را تاوه دابید.
تازه فاره سه بو بخانه. مدرسه جا بامو، آبچینه کیتابا تاوه دا آیوانه سر. اوتاقه مئن دیفاره کش ایتا پیچه وامخته. هی چی نیافته. بامو بیرون تا داد بزنه کی انا ویشتایه. مار کی صارا مئن کاسه ماسه شوستان دوبو بوگفته:>  >>دونباله>>>>>

۱۴۰۰ اسفند ۱۱, چهارشنبه

حسن شیر، گیلکی داستان- گیل آوایی



حسن شیر

گیل آوایی

آلوچه دارانا تی تی بزه بو. لوختا بوسته باغ، خو بهاری لیباسا دوگوده، خوشکا بو نارنج دارا لوچان زئن دوبو. خوج دار، خو شاخه بالا واگوده، پاک خیاله کی آسمانا خواستی کشا گیره. ورفان ابا بوسته بو. شوخم بزه باغ سبزا بوسته بو. باغه هیسته جانا، ککجو توربو سیره ولگ، نو نوارا گوده بو.

کشکرت تبریزی داره لچه لانه چاگوده بو. چی چینِن توته دارانا پاستان دیبید. آغوز داره ولگ، آفتابه مئن برق زئن دیبید. گالی پوش خانه، کی نوروزی خوان هالا ناموبو،گیله الابه بوبوسته بو، هسایام فو ووسته دیفارا سوسو دایی یو بازام خو رنگه سو مرا چومانا قاقا گودی .

آیوان سر جلاسته گره کان، گوش واره مانستن والای خوردیدی. ایتا مئن، خانه مارکویی لاب شاخ شانه کشن دوبو. تلار زمستانه تسکه روزانا نخواستی یاد باوره. لهاف دوشوک، تا بوبوسته تلاره کش مهمانانه خوابا دئن دوبو. شلخت چاچه دیمه اوردکانا ترسانن دوبو. همساده خانه کتله صدا کیشکایانا ترسانه یی. همساده سراخور زای هاتو خو گولی چیلیکا ترانن دوبو. کشکرت خانه لوجانه که سر خیاله همه تانا هارای زئن دوبو.

صارا خاک کیشخاله ترسه جان دیواره کش، شور بوگودیدبید خیاله کی کولوشکنه رافا ایسابید تا اورشین بیبید. هرماله تکان نوخوردیدی. باد ده او زمستانه زورا ناشتی. ایاز سبزی باغا پاک سیفیدا گوده بو.

خوروس کلای ایتا کونده سر خو بالا وگوده، ایجور اویی گودی کی اونه اویی صدا تا او سره بازارا دوارستی. مانده هواخوشی یا خو وازه ولنگه مرا جشن گیفتان دوبو. تیلیمباره مئن اونه دیل ترکسان دوبو.

گاب کی خو لیشا والیشتان دوبو، اونه داهانه جا آلو زه یی، لاب شورمه مانستن اونه سره جور، شویی هوا. گاب تازه تیلیمباره جا بیرون باموبو گیله مرده رافا ایسابو تا ایموشته کولوش اونه ره باوره. کیشکایان کولشکنه دوما بیگیفته باغه مئن، بوشوبید تظاهرات. صابخانه سرا دور بیده بید.

پرچینه کش ایتا لانتی خو لانه جا بیرون بامو فکرا دوبو، شایدام گوسکا فه وه رستانا خیالا دبو. لیسکه ره آغوز داره لچه همساده کوره که رافا ایستابو تا بایه اونه ره ره شیب بزنه.

سبزابو پلت داره خاله جا، هلاچین والای خوردی، لیسکه ری، هلاچینا وا بدابو تا همساده کوره که، دوما بیگیره! نانستی کی هاچین خورا پرکانه.

گاب تا گیله مرداکا بیده ایتا " ما " بوگوده. گیله مردای هاتو کی گفتان بو :

آمون درم حیوان! آمون درم!

کرده خالا اوساده چاه جان آب واقوشته. ودره آبا بنا گابه دمه چک. گاب کی خیاله زالاش باورده بو خو سرا تاوه دا ودره مئن چلاب چلاب آب اودوشته. لیشه یام امان ندایی، های خو سرا خواستی تاوه دا ودره مئن.

گیله مردای دازا خو کمر فوزه، گروازا بنا خو کول، شلواره لنگا ور بکشه راه دکفته بشه روخانه کنی. ایمرو همه تانی ایله جار بردان دیبید.

همه تا بهار روخانانا واستی ایلجاره مرا بکنده بید. ایتا روز همه تانی راه دکفتیدی. ایتا داز، ایتا گرواز، ایتا تٌور گیفتی خو دس شویی پیله روخان، بالا ماللا دوارسته را.

ایتا ایتا جه راه فاره سه ییدی. روخانه آبه مانستن وختی فاره سه ییدی به همدیگه ایتا بوبوسته بید، پاک تانستیدی ایتا کویا جابجا بوکونید. جه پیله وردخان بیگیر تا پایین محله بیجار کلان روخانا چاگودیدی هاچین گیله آلابه بوبو. هر کی بیجار جه روخانه کول دوراستی یا اونه آبه رایا دوستی، ایتا نوب نایی یو ابا ایجور خو بیجارا فاره سانه یی. ایمرویام روخانه کنی بو یو ایلجار بردان دبید. یاور دانه وختانه مانستن.

گیله مردای خانه جا بزه بیرون. واشانا، شه بزه بو. هالا خیلی بمانسته بو کی آفتاب واتابسته بی یو صوبه ایازا خوشکا گودی بی.

واشانه سر پا کی بنا بی پاک خیاله کی تی پایا بوشوستی بی. هاتو کی پابرانده واشانه سر را شویی، تی پا بوستی هاچین سیفیده ورف. گیله مردای روخان کنارانا بیگیفته بو تا فارسه پیله روخان. مرداکا شه بزه بو. جه دور بیده همه تان اویا جیما بوسته دارید.

 

مدرسه شو زاکان کیتاب بدس اویا دورا بوسته بید. پاک هاتو یه کی خیاله تازیه یه یا ماره که بیگیفتده. همه دورا بوسته بید.

گیله مردای خوره گفتی حوکمن ایتا ماشین دکفته داره روخانه مئن. شایدام اینفر دمرده داره. هاتو خوره حرف زئن دوبو.

زمستان بوشوبو. گدا بهار باموبو. گیله مرد هرچی پستایی بوگوده بو، زمستان تماما بوسته بو. همه تان هاتو بید. ویشتره گیله مردان واستی نوزول بوگودیبید. اوشونی کی نتانستیدی قرض بوگودیبید یا اینکی ده یید نوزولخوران، اربابان بوخوصوص، ایجور شرطو شروط ناییدی کی بیچاران ده یید خوده شانه تومان پیرانام وا گیروب بنید. تا چی برسه اون همه جان کندنو بیجار کاری یو ویشتایی.

خیلی یان خودشانه تخمه جوبا بوفروخته بید یا اینکی بوخورده بید. بلا زمستان بو. ها روزان واستی توم بیجارا انگاره بیگفتیبید. هرچی ده- را بوستی بی، هرماله نتانستی دی بیجار کاره به وخت فاره سه بید. ها وختان بو کی گیله کان همدیگه یا یاور داییدی ولی تخمه جوبا هرکی خو اندازه داشتی. اونی کی نه پول داشتی نه پستایی یو نه تخمه جوب، چاره ناشتی جوز نوزول گودن. نوزولخورانام کی ده نوگو! بیچارانه خونا اودوشتی دی.

گیله مردای خوره هاتو بفکرا شوبو ایتا چوم دوستی او مردوما کی دوره شر جیما بوسته بید ایتا چومام واگوده ولی اونه حواس ننابو. خوره خو حیساب کیتابا چورتیکا آمون دوبو.

سره صدا ویشترا بوبو. گیله مرداکه گوش تا بامو حسن شیر! خو دیله مئن بوگفت آی دیله غافیل حوکمن حسن شیر اینفره چارچرخا هوا بوگوده داره! یا دوز بیگیفته یا کی اربابه موباشیرا دخشارده داره! هاتو های جیلیز والیزا دوبو تا کی فاره سه مردوما کی اویا جیما بوسته بید.

آیتا بوگوفت مشتی سلام. اویتا بوگوفت مشتی سلام. خوب بوبو فاره سه یی. مردوم را واگودیدی مشتی یا بداشتی دی کی بشه جولو.

گیله مرداکه چوم تا دکفه روخانه کول دو تا دسی زنه خوسره تان! تا فچمه خو ریفقه سرا بنه خو پا سر مردوم داد زنه ده:

- ژانداران آمون درید........ ژاندار ژاندار.........

گیله مرداکه شست خبردارا به! کار کاره نوزولخورانه! ارباب کی اونه زور فان رسه یی حسن شیره دس جیویزه! اونا شبانه بوکوشته.

حسن شیر همه کسه داد فارس بو. همه تا سال کوشتی گیفتی، اونه اویی صدا، اونه برم بری، اونه مردوم داری یو اونه مهره بانی همه کسه ویرجا اونه جایا وازا گوده بو.

کی یارستی زور بگه!

گیله مردای حسن شیره سرا بنابو خو زانو سر. هاتو جه حسن شیر گفتی و اشک فوگودی. مدرسه شو زاکان هر کودام خواستیدی ایتا حسن شیر بیبید!

میانده جا خورسه اویی صدا آمویی. دارانه شاخه جلاسته بو تا روخانه آبه چک. روخانه کوله سر واشان سبزا بوسته بید. درخته شاخه جا گاگلف ایاز چکه ستی روخانه مئن. مردوم ایتا ایتا فاره سن دیبید.

ایتا کله ورزا بیجار کوله سر گابا سرا شوبو. توسه داره لچه ایتا کشکرت نیشته بو ایچی توک زئن ده بو. داره گوسکا دیمیشته بو ایتا چیچره سر. ایتا کولی روخانه آبه مئن دوم بزه.

گیله مردای خوره هاتو نالا دوبو. ژان داران فاره سه بید. خیاله قاتل خودش ژاندار اوسه گوده بو!

 

هان 

یکشنبه ۱۵ آذر ۱۳۸۸

http://tasianeha.blogspot.com/2009/12/blog-post_06.html


۱۴۰۰ اسفند ۲, دوشنبه

به مناسبت 21 فوریه، روزجهانی زبان مادری - گیل آوایی

گیلکی زبانِ مادری و فارسی زبانِ ملیِ من است.

 

داستانها و سروده های گیلکی که تا این تاریخ یعنی 1397/2019 منتشر کرده ام و به مناسبت روزجهانی زبان مادری یعنی 21 فوریه، نشانیهای مربوطه را برای دریافت/دانلودِ آنها در اینجا با  شما قسمت می کنم:

1
http://www.mediafire.com/file/oq2i17752fjc3yy/luchan-gilghazal-folks-sonnet-gilavaei.pdf
3
http://www.mediafire.com/file/ni4mtddyl102022/gilaki_short_poems-jukul_gilavaei.pdf
4
http://www.mediafire.com/file/a45tf5ay5sp4raa/IranianFolks-quatrain-katkataz-gilchardaneyan-gilavaei.pdf
5
ارسو ( مجموع داستانهای گیلکی با برگردان فارسی)
6
دبکه ( چهاردانه گیلکی با برگردان فارسی)
7
گومار(مجموعه داستان با برگردان فارسی)
8
واهیلی ( مجموعه شعرهای کوتاه با برگردان فارسی(
9
شواله ( مجموعه غزلهای گیلکی و فارسی)
تلار (مجموعه داستانهای گیلکی)
گیلمنظومه شندره
12
گیلمنظومه فینگی
13
ایرانه سبزه نیگین ( منظومه های گیلکی)
14
هفتا بیجار ( چاردانه های گیلیکی)
15
کوتام (مجموعه مجموعه داستانهای گیلکی)
16
داره پا (چاردانه های گیلکی)
17
تسکه دیل (غزلهای گیلکی)
18
کولاکت ( مجموعه داستانهای گیلکی)

گیلچاردانان/فارسی واگرانه مرا! - گیل آوایی

بزه شه بج، بیجار، سمفونی یه کار

گولازه سبزا بوستن گیله ایلجار

روخانه، پور کنی، پیشکاولو گاب

بهاره فصله کاره، فصله دیلدار

فارسی

برنج را شبنم زده، سمفونی کار است

افتخارِ سبز شدن، راه افتادن همیاریِ  گیلکهاست

لایرویِ رودخانه، آماده کردن شالیزار وُ شخم زدن، صاف کردن شالیزار وُ گاو

بهار است فصل کار است فصل دلدار است

 2

بزه شورم، آویر موردابه کومه

گاجامه کرجی یو دس پارو دومه

دپرکسه کرا شهری جه خو خاب

نوخوفوت مالا هاچین هیست مثله تومه

فارسی

مِه گرفته، کلبه در مرداب گم است

اتاقکِ در قایق وُ دستۀ پارو در دست

شهری از خواب خودش بیدار شده

ماهیگیر نخوابیده خیس شده مثلِ نشاء برنج می ماند

 3

دپرکسته زمین، دارا زنه چو

زمستانا گه وسته! بوشو بوشو

چیچینی، گوسکا، لانتی آب لاکو، راب

کرا سرده هاوایا دده سوسو

 فارسی

زمین بیدار شده درخت را تحریک می کند

به زمستان می گوید بس است! برو برو

گنجشک، بچه غورباغه، مار، لاکپشت، حلزون

به هوای سرد حسرت می دهند

4

تی دوسکول زئنو می کفتن، ویریشتن

تی فو زئنو می گورشا بونو، بیشتن

هاتو کفتن، ویریشتن، قاقا بون، قاق

جه تی کاران چوتو واستی جیویشتن!

 فارسی

هول دادن تو وُ افتادن بلند شدنِ من

فوت کردن تو و داغ شدن و سرخ شدن

همینطور افتادن بلند شدن حیران شدن مات

از ادا و اطوارهای تو چطور باید رها شد!

5

فتاشته داره جا جنگل بوگود داد

بوارست آسه مان روخانه فریاد

جه تُورو دازه دومه، دار بوبو قاق

چره همنجس کونه همجنسه بیداد 

فارسی

از تراشیده شدن درخت، جنگل فریاد کرد

آسمان بارید، رودخانه فریاد کرد

از دستۀ داس و تبر، درخت حیرت زده شد

چرا همجنس به همجنس بیداد می کند

21فوریه 2013

.....................

زیاده!>اضافی!

ای دل صبور باش که گیلانِ پایدار

گر دل رود، نرود از دلت برون!

البته بجای گیلان، ایران هم می شود!دو چیز مساوی با یک چیز با هم برابرند!

بیست  وُ یک فرویه 2015