پیله ماره ملاقات زندان اوین - گیل آوایی

برای صدا بدون تصویر روی پیوند زیر کلیک کنید
GilAvaei..pilemar.gilikidastanپیله مار گیلیکی داستان-گیل آوایی by GilAvaei

پیله مار

گیل آوایی

پیله ماره چکره هاچین پرکسی. دیمپرا شه بزه بو. دسمالا های خوسر جابجا کودی. مو انه شین رو بامو های جه روسری زه یی بیرون. مردوم جیما بوسته بید. هر کی ایجور واهیلا بوسته ایچی رافا ایسابو. مینی بوس پورا بوسته بو مولاقاته نا ببرده بو. هوا گرما بوسته بو. خو خوشکه لبا ایپچه زبانه مرا هیستا کوده. ایچکه آبه ناجا داشتی.

شب تا صوب راه بو. اوتوبوسه مرا بامو بو. اینقدام موسافر ایسابو کی هیتا گاراژ خالی جا ناشتی. لوان تور، گیلان تور، عدل همه تا پورا بوسته بیچاره کاس آقا هرچی پارتی بازی بوکوده ایتا جا گیر ناورده. نیصفه شب باموبو فرهنگ هرتا اوتوبوس جه را آمویی دس تکان دایی داد زه یی: تهراااااااااااااااااان شاید جا بداره ولی شاگرده دانه شیشا بیجیر ناوردی لااقل بگه پوره

تا اینکی ایتا اردبیل رو فارسه یو اولی نفرا کی سوارا کوده هان بو. اوتوبوسه مئنام کی ده تا تی دیل بخایه ناهابو جه مورغو خوروس بیگیر تا بوز و گوسفند هرکه ده یی خو کسه کاره ره ایچی جه دیهات بردان دوبو خیاله کی تهرانه مئن قاطی ساله.

شاگرد دسه مرا اونا بوگوفته بو کی بشه اوتوبوسه آخر ایتا جا بیافه بینیشینه. اونام هاتو بکف ویریز انا بزن اونا بزن بوشو اوتبوسه آخر هویا کی ماتوره صدا پاک آدما سر بردی، ایتا تخته سر کی درازه صندله مانستی بینیشته.

صوب هالا آفتاب باقایده بیرون ناموبو کی فاره سه بو ترمینال. ملخه مانستین هرکی ایطرف شویی. مردوما خیاله کی رو باورده بید. بازیانام پاک قاطی سالانه مانستن زالاش باورده ایچی خو دس بیگیفته لاب آلوغ بیگیفته چیلیک زئن دوبو. اینفر ایتا تیکه بربری، اینفر نانه قندی، اینفر سنگکی نانا موشته بوگوده ایجور چارجولی خوردان دوبو کی آدما خوشکا زه یی بیچاره جه کو ولایت بامو داره کی اتو نیده بیده بو نانا فوتورکسه داره

خو روسری یا ایتا پیه فاکشه تا پیشانی جولو، چادرا جابجا بوکوده جه مردمه مئن دوسکل بزن خورا فاره سانه خیابانه مئن هاتو تسو لرزه مرا جه خیابان بوگذشته بوشو او طرف. هویا کی پیکانو مینی بوسو تاکسی موسافره قاب زئنه ره موسابقه دان دیبید.

ایتا رانندا کی داد زئن دوبو تجریش، واورسه زای جان من واستی برم اوین کویتا ماشین را واستی سوار بشم. راننده دانه ایتا پیچه اونا فاندرست بازین درا وازا کوده بوگفته:

برو بالا همین صندلی بغل دست راننده بشین مادر

اونه زیر بغلا بیگیفته تا مینی بوسا بشه بوجور. وختی بیده کی صندلی سر بینیشته بازام داد بزه تجریش تجریش... تا اینکی مینی بوس پورا بوسته پورا نوبوسته بامو بوجور فرمانه پوشت بینیشته رو بوکوده ایتا موسافرا کی دره کنار نیشته بو بوگفته او درا دود.

رادکفت. شهرآرا خیابانا بیگیفته دیپیچسته ونکه پیله رایو ده بوشو . خو چادرا چیما کوده خو زانو ایپجه بمالسته. هاتو پریشانا بو رایا فاندرستی. راننده واورسه:

- مادر اوین واسه چی میری؟

- میرم مولاقات

- ملاقاته کی مادر

- مولاقاته بچه هایم

- مگه چندتا بچه ات اونجان

- پسرم با عروسم

- هر دوتا اوین هستند

- بله آقا

- از کجا میای

- پیربازار

- پیربازار!؟

- بله

- پیربازا کجاست

- پیربازار را نمی دانی کجاست؟

- نه مادر تا حالا نشنیدم

- رشتا کی می دانی

- بله رشتو که میدونم

- خاب پیربازار هم رشته اوشن تر هست دیگه

- آها.... پس نزدیکای رشته. از اونجای میای

- بله

- هالا میدونم مادر. چرا اوین هستند مادر؟

ده منتظره جیواب نه سا خودش بوگفته :

- همه جا دیگه اوینه مادر فرق نمی کنه کی از کجا

تا اینکی فارسه ده سه رایی نمایشگاه. مینی بوس به سا. راننده بیده کی تکان نوخوره. بفامسته کی نانه فاره سه داره. رو بکوده به پیله مار و بوگفته:

- مادر جون اینجا واس پیاده بشی بری خیابون سمت راستت که سربالایی یه. یه کم بری جلو دست چپ یه جایی هست که همه اونجا هستند از اونجا بهت می گن چه جوری میری اوین. چیزی نمیخوای مادر؟

- نه زای جان. پئرشیبی هیچی نمی خوام جغیر از بچه هایم

چادر پادرا جیماکوده فچم فچم جه صندلی جولو بامو دره کنار و بازین جه مینی بوس پیادا بوسته. مینی بوس تا انکی زناکه بشه خیابانه کناری به سا. بازین را دکفت

خیابانه سربالایه بیگیفته بامو تا بیده اونه دسته چپ شولوغه. بوشو هوشونه مئن. بیده ای داده بیداد خیاله کی تومامه ماران جیما بوسته داریدی هویا. هرکی ایتا دیگه دادفارس. آی تا اویتا آب فاده اویتا آی تا یا نان فاده ایتا اویتایا دیلداری ده ایتا آسمانو زیمین فوش ده. ایتا را به را اعتراض کونه چره می زاکانا بیگیفتیدی ایتا هاتو وارشه مانستن ارسو فوکونه یو هاما نیفرین کونه هاتو بیک روند دادو فریاد و ایجگیره یو چوم برایی همه تانا آتش بیگیفته ول کشئن دیبید

مینی بوس های پورا کودی شویی واگردسی دو واره پورا کودی شویی تا گول گوله زباله ها کار درازه داشتی. هامه بوشوبید هیشکی ده نمانسته بو جغیراز ها پیله مار. پیله ماره چوم بیرون باموبو اینقد که رایا فاندرسته بو مینی بوسا بیشمارده بو تا اکه خودشه نوبه به.

هاتو واهیلا بوسته ایتا جیوانا کی سربازی لیباس دوکوده بو فاندرستی. ایدفایی هو جیوانه دانه بامو جولو واورسه:

- چیکاری داری؟

- یانی چی چیکار داری

- واسه چی اینجایی

- ا...اینهمه از صوبه سر تا هسا اینجا چوم برای ماندم حالا واورسی چیکار دارم. اونا که اینجا بودن چیکار داشتند خاب منام همون کار را دارم

- اونا مولاقاتی بودند تو چی!؟

- خاب منام برای مولاقات اینجا هستم

- مولاقات کی؟

- مولاقاته بچه هایم!

- اسمت که توی ملاقاتها نبود.

- اسمه مرا از کجا می دانی که می گی نبود؟

- اگه بود مثه بقیه تا حالا رفته بودی ملاقات

- یانی چی نیست!

- خوب نیست دیگه!

- ا از همینجا به من خبر دادند که بچه های من اینجا هستند!

- کی خبر داد؟

- من چی می دانم مگه سگ خو صاب را میشناسه اینجا هرکی یک چیزی میگه کسیام نیاره چیزی بگه!؟

- حالا اسمت چیه؟

- پیله مار! همه مرا میشناسند. همه ی اهله محل. از هرکی بپرسی به تو میگند کی هستم. می آزار به پوتارام تا حالا نرسیده می زاکانام هاتو. هاچین هاچین دکفته دارید مردوم جان می زاکانا بیخود گرفتید آوردید اینجا شیش مایه که هاچین قرار ندارم همه جا رفتم سراخر به من گفتید که اینجا هستم هسایام آمدم همینجا بچه هایم را ببینم.

هالا جیوانکه دانه هیچی نوگفته ایدفایی ایتا کلاچملاچی شلوار دوکوده با سیفیده پیران کی هاچین شالیکه مانستی جه اوطرفه مینی بوس بامویو سگه مانستن خیاله واکف بداره بوگفته:

- چیه بازام که با ملاقاتیا داری حرف میزنی بهت نگفتم با اینا حرف نزن فقط اسماشون بپرس سوارشون کن.

بازین پیله مارا بوگفته:

-چی میخوای؟

- ا..شوما چره هاتو به نوبت واورسید چی میخوای اینجا چی میتانم بخام؟ مالومه دیگه من بچه هایم را می خوام!

- مگه شهره هرته! همینطور بچه هاتو بخای!

- شهره هرت اگه نبود که بچه هایم را نمی گرفتید هرکی هرکی هست دیگه هالا که دُور دُوره شوماست خاب من....

وناشته پیله مار خو حرفا بزنه بوگفته:

- اسمت چی یه؟

پیله مار ده هاچین ول بیگفته بو هاتو کی غیضه مرا اونا فاندرستی جیواب دا:

- گیلبانو پیربازاری معروف به پیله مار.

بازین ایجور آه بکشه کی جیوانکه دانه واگردسه آسمانا نیگا بوکود. کلاچ ملاچی شلوار دوکوده خو ریشا دس بکشه یو بوگفته :

- همچین اسمی ندارم بیخود اینجا وای نسا یاالله برو برو اینجا نیس.

- اینجا نیست چه هست من اینهمه راه را هاچین نیامدم! کوجا برم من بی بچه هایم تکان نمی خورم خیال کردی به این راحتی هست ادرازی راه را بیام بازین هیچی! دسه خالی کوجا برم من بچه هایم را می خاهم

یارو ایتا پیچه اپا اوپا بوکوده بوشو تلفنه طرف ایتا چادره مئن کی ایتا میزو تلفن اونه مئن نهابو زنگ بزه. چن دقه نوبوسته کی بامو. ایجور کی اونا جوتیکی واکفته بی پیله مارا بوگفت:

- اسمش نیست. تو اینجا نباید می اومدی. باید می رفتی...

پیله ماره چکره شورو بوکوده به پرکسن. رنگه رو انه شین هاچین بوبوسته دیفاره گیل. خو چادره پره مرا خو پیشانه پاکوده خوشکا زه یارویا فاندرسته. هاتو کی بیشتاوسته وا بیشی پزشکی قانونی پیله مار غش بوکود دراز دراز بکفته سنگانه سر ده نفامسته چی بوبو

تمام

ویدئو داستان " تی رافا " - گیل آوایی

GilAvaei.TiRafaگیلیکی کوچی داستان " تی رافا" گیل آوایی by GilAvaei

تی رافا /گیلداستان

گیل آوایی

دروازا بیخود فاندرم. ده کی بمانسته کی اونه رافا به سم. هیکس. هر کی بو پیللا بوسته، داغا می دیل بنا، پر بزه بوشو. من بمانسته دارم می ایتا کوله باره خاطره. هاچین مرا رو آوردان درم. راشی یا واش دره تا چکره، انقد کی ایتا رادواره ناجا بداشته داره. می چومانه مانستن کی ده اینقد ارسو فوکوده پاک دیلمانه سیا ابرانا جه رو ببرد.

-         هاچین را پایمه کی چی ببه!؟ هیچی! سالانه سال جه  آ  راشی آدم نیشه، نایه. منم با می بوکوده گوناه.

داره جور کشکرت هاتو رادوار باموبو بینیشته بو بوشوبو. پیره زناکه دانه هاچین خو دیلا خوشا کوده بو. ده هو هاچین دیلخوشی مرا دیل پرا دایی کی جه راه اینفر فارسه بایه اونه تسکوتنا خانه مئن.

خوره هاتو کیشخالا بدس بیگیفته صارا مئن سرپا ایسایو خو مرا گب زئن دره. صاراخاک کی ابپاشی بوبوسته پسی تومامه خانا خو عطره مرا دوارسته بوکیشخال بوخورده خیاله شا لیسکا خوردن جه اسره حایات تا او سر!  حایاته  پرچینه کش، کیشکایان الوغه دس خودشانا چاکوده بید ایتا موشته، کولوشکنه پره جیر قایما بوسته بید. خروس کلاکه دانه بینیشته بو داره کونده سر، هاتوکی خاستی خو بالا وازا کونه اویی سراده، الوغه ترسه جا، خو اویه جیگیفته یو واز بوکوده کونده جا بیجر، ده بودو، بوشو پیره زناکه دور و ور جا بوخورده.

پیره زناکه دانه تا کیشکایانا فاندرست کی کولوشکنه جیر جوخوفته بید، اسمانا فاندرست. بیده آلوغ چرخ زئن دره، هاسایه کی طیاره مانستن سرسام بیگیفته فوتورک بزنه کیشکایانه. خوکیشخاله ببرده خو سره جور، ایجور الوغا داده مرا فوراده کی کولوشکن پاک خاستی خو دومه مرا آغوز بشکنه.

خوروس کلای سه شوماره مرا بوشو دو واره داره کونده سر، مورغانه بی خوروس میدانه مئن پالوان بوبوسته. انجیر داره سر چیچی نن هاچین میتینگ دان دیبید. دوزه پیچا انجیر داره جیر ناجه مرا چیچی ننا فاندرستی.

پیره زنای کتلا پیله کان جیر فاکش فاکش باورده خو ور بینیشته اونه سر. هاتو کی کیشخالا ناهاندوبو خو پا جیر ،خوره خوره بوگفت:

- اگه ایسابید الان پیله مار بوبو بوم!

ایتا آه بکشه یو خو پیران پره مرا خو هیسته دیمه پاکوده. خو تازه حنا بوکوده مویانا ایتا دس بکشه یو شانه سر والای بدا، خیاله کی هاسایه مویانا فادا داره باده دس، غمزه مرا پیله آقا ره دیلبری کودان دره.

تبریزی دارا فاندرست. ها دیروز بو کی کشکرت جه را بامو بو اونه سر بینیشته بو. ایمرویام هوتو. کشکرت خیاله کی ایچی انا جوم جوم تاوه دابو کی بایه تبریزی داره لچه بینیشینه.

زناکه نازه رافا، کشکرت ایتا پیچه خو درازه دوما والای بدا یو بالا خوشینا وازا کوده بازین پر کشنه وخت ایجور بخانده کی خیاله چورتیکایا جه داره جور تاوه دد بیجیر!

پیله نارنج دارا فاندرست، ایتا آه بکشه. خو پسرا یاد باورده کی ده ساله بوبوسته بو اونه مرا نارنج دارا بکاشته بو. هونه مرا بکنده چالکایا خاکه جا پورا کوده بو. هر روز اینقد اب دایی که همیشک وا بوگفتی بی:

-         آخه زای زیاد آب بدی بیچاره دیمیره یا!!! نفس نتانه بکشه واسی اونا امان بدی

دو تا نارنج دار باغه مئن قد بکشه هامه تانا هارای زه یی. هر دوتایا نام بنابو ایتا ایازه دار، ایتایام آییل دار.

ایاز، اولی زای بو کی همیشک گفتی خو پئرا بوشو داره. هی ذره اونا نمانستی ولی پیله آقا گفتی که چومانا به خو مار بوشو داره. اما پیره زناکه دانه همیشک پیله آقا ره خنده کودی که ایازه چوم کویه خودشه چوم کویه! اگه اوجور قشنگه چوم بداشتی بی بشکن زه یی.

دویومی زای دختر بو کی آییل نام بنابو ولی اونا دوخادیدی نازموژک. هاچین پئره نفس بو. هاتو کی پئر آمویی بلتا وانکوده پابرانده دو وستی پئره پیشواز. ایدافایام نوبوستی کی پئر دسخالی باموبی. هیچی یام اگه نیهه بی نازموژکه واستی ایچی باورده بی.

پیره زناکه دانه ایتا دیل نا صد دیل زاکانا دیل دوَسته بو. خو پسرا تا وختی کی آییل بدونیا بایه ایجور چاکوده بو کی پیله آقا همیشک گفتی آخرش تو می پسره چاکونی خانم اقا!

ایدفایام نوبوسته بو کی پیله آقا انا بگه، اونام خو شکمه نیگیره خنده جا هاچین غش نوکونه!

نارنج دارانا چوم دوجه یو ایتا آه کشه کی خیاله تومامه دونیایا خایه واسوجانه. پیره زناکه بوسوج واسوج پاک آدمه دیلا گورشا کودی. خوره هاتو غریبی خاندی یو و نارنج دارانا مرا گب زه یی. هالا همساده جه اوشونه پرچین بوکوده باغه طرف نوشوبید شهر، کی هر وخت پرچینه درزه جا همساده زنای اونا فاندرستی که نوکونه پیره زنای خولا بو داره. پیله اقایا گا گلف گفتی که واستی خیلی اونه هوایا بداره هاچین شواله کشه وختی هیشکی خانه نه سا.

بیچاره پیله اقایام ده پاک بوبوسته بو ایتا موشته. مثاله ایتا کوه، فوگوردسه بو. چوتو تانستی اون هاما تاب باوره. ولی خو زناکه خاطره واسی هیچی نوگفتی. کاسه گول، حمامه دلاک، وختی اونا روخانه لب بیده بو کی فنار فنار، ونگ زئن دوبو، بفامسته بو کی پیله اقا چی کشئن دره. هی کس ده نانستی اونه دیله مئن چی گوذره.

ایازا کی بیگیفتی بید، آییل خو نامزده خانه ایسابو. سه ما نوبوسته بو کی نامزد بوکوده بید. ایازه بیگیفته پسی، آییل دونبالام باموبید. ایازا هوشونه محله مئن دار بزه بید. گفتیدی قصاص هانه. بوکوش وا کوشته ببه. مگه به هاتو حاج آقایا فوتورکه اونا، منبر بیجیر نامو، مردومه قاقابو چومانه جولو بوکوشه بازین هیچی!؟

حاج اقایی یا گفتی کی اوشونه محله مئن فته رات بوکوده بو. خودا سرا کولا بنابو. بازین اینقلاب بوبوسته پسی، بوبوسته بو قاضی یه شرع. اینقد جیوانانا بوکوشته بو یا دربدر بوکوده بو کی ایاز خو ریفقانه مرا برنامه دیچه حاج آقا چانا دوستده ولی سپیدرو دوارسته سله کول اونا گیر تاوه داده. آییلا کی باموبید بیگیرید، بوگروخته بو. خو نامزده مرا بزه بو جنگل. ده اونه جا هی کس خبر ناشتی اینفر گفتی بوگرخته بوش خارج، اینفر گفتی بوشو عراق، اینفر گفتی کردستان اونا بیگیفتیدی.

هاتو هیشکی خبر ناشتی که آییل چی بوبوست بو.

همیشکام گفتی کاشکی ورنا به سابی اگه به سابی آییله جا تانستی اونا بو بکشه. بازین آه کشه یی خوره خوره گفتی:

-         آییل آییل چی داغی بو بنایی می دیله سر!

ورنا ره اونه دیل ویشتر سوختی. گفتی کی او زاکام آییله مرا همه چه بنابو، بوگروخته بو.

خو پا مرا کیشخالا، های آ رو او رو کودی بازین ایتا لقد زه یی تاوه دایی اوشن تر. خاکه سر هاتو خو پایا فاکشه یی. ایتا خط کشه یی، سرا راستا کودی تبریزی دارا فاندیرستی ولی ده کشکرت بوشوبو.

هالا تا غوروب بمانسته بو. راشی یا پاستی. چی ره!؟ خودشام نانستی! هاتو ده عادت بوکوده بو راشه، های فاندره. پیله آقا کی خانه ایسایی، همیشک اونه بیتابی جا قاقا بوستی.

کتله سر خورا جابجا کونه. پیران پره مرا خورا باد زنه. های خو سرا گردانه یی راشی طرف تا دروازا فاندرستی یو دو واره هاتو گیجه مرغانه مانستن ایچی دونبال گردسی.

مردای بازاره جا کی ککجو و توربووکولی بیهه بو واپخته بو ایتا پیله دسماله مئن، فارسه حیاطه مئن زناکا دینه کی چوم اینتظاری جا بازام واهیلا بو داره. هاتو ایجور کی اونه صدا جه چا مئن بیرون بایه واورسه:

- آخه زن! ده کی رافا ایسایی!؟

پیره زناکه دانه ایجور نیگا کونه کی خیاله تومامه دونیا ایطرف، پیله اقا ایطرف!.

جیوانی وختانه مانتسن خو حنا بنا مویانا، دسه مرا جه خو چومانه جولو کنار زنه یو نازه مره گه:

-تی رافا بلا می سر تی رافا!

هان.

برگردان فارسی: منتظرِ تو، داستان گیلکی 

بیهوده به دروازه نگاه می کنم!. دیگر چه کسی مانده که منتظرش بمانم!؟. هیچکس!. هرکسی بود، بزرگ شده، داغ به دلم گذاشته، پر کشیده، رفته است!.

من مانده ام با کوله بارِ خاطره ام. بیهوده در خود بهم می ریزم. راه را تا زانو علفهای هرز گرفته چنانکه حسرت یک رهگذر را داشته باشد. مانند چشمهای من که دیگر اینقدر اشک ریخته که ابرهای سیاه دیلمان را هم از رو برده است.

بیهوده چشمم به راه است که چه شود!؟ هیچ چیز! سالهای سال است که آدم از این راه نمی رود، نمی آید!. من هستم و گناهِ کردۀ خودم!.

بالای درخت، زاغی همینطور گذرا آمده بود، نشسته بود و رفته بود. بیچاره پیرزن بیخود دلش را خوش کرده بود[1]. دیگر با  همان دلخوشیِ بیهوده، دل پر می داد که از راه یک نفر برسد به تنهایی خانه اش بیاید.

همینطور تنها، جارو به دست گرفته، میان حیاط سرپا ایستاده و با خودش دارد گپ می زند. خاک حیاط که پس از آب پاشی شدن، چنان شده بود که عطر آن تمام خانه را پر کرده بود و طوری جارو شده  بود که انگار می شد روی آن از این سر تا آن سر، سُرید.

پای پرچین، جوجه ها از ترس شاهین( باز) خودشان را به شکل یک مُشت جمع شده در آورده بودند و زیر بال مرغ پنهان شده بودند. خروس هم روی کُندۀ درخت به محض اینکه می خواست آوازش را سر دهد، از ترس شاهین، قوقولی قوقویش را دریغ کرد و زیرِ کنده پرید. رفت دُور وُ برِ پیرزن ماند.

پیرزن هم تا جوجه ها را دید که زیر بال مرغ پنهان شده اند به آسمان نگاه کرد دید شاهین چرخ می زند و همین الان است که مانند هواپیمای غافلگیر کننده،  به جوجه ها یورش بیاورد. جارو را بالای سرش برد. شاهین را از آنجا دور کرد، طوری که جوجه ها می خواستند با دُمشان گردو  بشکنند.

خروس با سه شماره، دوباره رفت روی همان کُنده، در میدانِ بی خروسِ مرغان، پهلوان شد.

گنجشکها روی درخت انجیر، انگار که میتینگ بدهند، جمع شده بودند. گربه دزده، زیر درخت انجیر با حسرت به گنجشکها نگاه می کرد.

پیرزن چارپایۀ چوبی را از زیر پلکان، کشان کشان نزدیک خودش آورد و روی آن نشست. همینطور که جاور را زیر پایش می گذاشت با خودش گفت:

-         اگر بودند الان من مادر بزرگ شده بودم!

آهی کشید و با لبۀ پیراهنش گونۀ خیسش را خشک کرد. دستی به موهای تازه حنا شده اش کشید و بر شانه اش تاب داد. انگار که همین الان است که موهایش را به دست باد داده و غمزه کنان برای آقابزرگ دلبری می کند.

به درخت صنوبر نگاه کرد. همین دیروز بود که زاغی از راه رسیده و روی آن نشسته بود. امروز هم همانطور. زاغی انگار که چیزی او  را به تب و تاب انداخته بود که بیاید بالای درخت صنوبر بنشیند.

زاغی دُمش را برای اینکه زن نازش بدهد، تکان داد و بالهایش را باز کرد و سپس هنگام پرکشیدن و رفتن، طوری خواند که پنداری چورتکه ای را از بالای درخت پایین انداخته باشند.

به درخت بزرگ نارنج نگاهی کرد و آهی کشید. پسرش را بیاد آورد که ده سالش بود با او نارنج را کاشته بود. با او چاله کنده شده را از خاک پر کرده بود. پسرش هر روز اینقدر آب می داد که همیشه پیرزن باید به او می گفت:

-         آخر بچه جان آب که زیاد بدهی بیچاره خفه می شود! نمی تواند نفس بکشد. باید به آن امان بدهی.

دو تا درخت نارنج در باغ قد کشیده بودند که به همه هوار می زدند.  به هر دوتا هم اسم داده بود. یکی درختِ ایاز[2]، دیگری هم درختِ آییل[3].

ایاز اولین فرزندش بود که همیشه می گفت به پدرش رفته است.  اصلاً به او نمی ماند. اما آقابزرگ می گفت که چشمانش را به مادرش رفته است. ولی پیرزن همیشه به حرف آقا بزرگ می خندید اینکه چشمِ ایاز کجا و چشم خودش کجا. اگر آنطور چشم قشنگ داشت از شادی بشکن می زد.

دومین فرزندش دختر بود که اسمش را آییل گذاشته بود. اما او را نازمُژَک صدا می کردند. نفسِ پدر بود. همچین که پدرش دروازۀ نرده ای خانه را باز نکرده، پابرهنه به پیشواز پدر می رفت. یک بار هم نشده بود که پدرش دستِ خالی به خانه می آمد. هیچ چیز هم اگر نخریده بود برای نازمژک چیری می آورد.

بیچاره پیرزن یک دل نه صد دل به بچه ها دل بسته بود. پسرش را تا وقتی که آییل به دنیا بیاید یک جور  درست کرده بود که آقابزرگ همیشه می گفت:

-         آخرش تو پسرم را می کنی خانمآقا!

یک  بار هم نشده بود که آقابزرگ این را می گفت، او هم از خنده شکمش را نمی گرفت و از خنده ریسه نمی رفت!

به درختان نارنج چشم می دوزد و یک آهی می کشد که انگار تمام دنیا را می خواهد بسوزاند/ بخشکاند. سوز وُ سازِ پیرزن، دل آدم را به آتش می کشید. برای خودش همینطور آوازِ دلتنگانه می خواند و با درختان نارنج حرف می زد. هنوز همسایه شان از آن طرفِ باغِ پرچین شده شان، به شهر کوچ نکرده بودند که هر وقت زنِ همسایه از لای پرچین، پیرزن  را می پایید که نکند پیرزن دیوانه شده باشد. آقابزرگ گاهگاه می گفت که باید خیلی مواظب پیرزن باشد و هوایش را داشته باشد چون هنگامی که هیچ کس در خانه نبود، پیرزن براستی داشت شعله می کشید و می سوخت.

بیچاره آقابزرگ هم دیگر خمیده و فرسوده شده بود. مانند کوهی در خود فرو ریخته، می نمود. چطور می توانست آن همه را تاب بیاورد. ولی بخاطر زنش هیچ نمی گفت. کاسگُل[4]، دلاکِ حمام، وقتی او را کنار رودخانه دیده بود که زار زار می گریست، فهمیده بود که آقابزرگ چه می کشید. دیگر هیچکس نمی دانست در دل آقابزرگ چه می گذشت.

ایاز را که گرفته بودند، آییل با نامزدش در خانه بود. سه ماه  نشده بود که نامزد کرده بودند. پس از دستگیری ایاز، دنبال آییل هم آمده بودند. ایاز را در محلۀ خودشان دار زده بودند. می گفتند که قصاص همین است. کشنده باید کشته شود. مگر می شود همینطور به حاج آقا حمله کرد و او را از منبر پایین کشید و در برابر چشمان حیرت زدۀ مردم کشت بعد هیچی!؟

حاج آقایی را می گفتند که در محلۀ آنها بیداد کرده بود و سرِ خدا هم کلاه گذاشته بود. پس از انقلاب هم شده بود قاضیِ شرع. اینقدر جوانان را کشته بود یا در به در کرده بود که ایاز با رفیقانش برنامه چید و ترتیب حاج آقا را داده بود اما از سپیدرود رد شده و از بلندای آبگیر نگذشته بود که او را گیر انداخته بودند. دنبال آییل هم که آمده بودند بگیرند، او در رفته بود. با نامزدش به جنگل زده بود. دیگر از او هیچ خبری نداشتند. یک نفر می گفت فرار کرده به خارج رفته بود، یکی می گفت رفته عراق، یکی می گفت رفته کردستان او را گرفته بودند. همینطور هیچکس خبر نداشت آییل چه شده بود. همیشه هم می گفت کاشکی ورنا[5] مانده بود اگر مانده بود می توانست بجای آییل، او را بو بکشد. بعد آه می کشید و با خودش می گفت:

-         آییل...آییل... چه داغی بود که بر دل من گذاشتی!

برای ورنا دلش بیشتر می سوخت. می گفت که آن بچه هم با آییل همه چیز را گذاشته بود و در رفته بود.

با پای خودش، جارو را هی این طرف آن طرف می کرد، بعد یک لگد می زد و آن را دور تر می انداخت. روی خاک همینطور با پایش خط می کشید. سرش را بلند می کرد  به درخت صنوبر نگاهی می کرد. اما دیگر زاغی رفته بود.

هنوز تا غروب وقت مانده بود. چشمش به راهگذر خانه بود. برای چه!؟ خودش هم نمی دانست! همینطور عادت کرده بود هی به راهگذرِ خانه نگاه کند.

آقابزرگ وقتی که خانه هست، همیشه از بیتابیِ او حیرت می کند.

خودش را روی چارپایۀ چوبی جابجا می کند. با لبۀ دامنش بخود باد می زند. هی سرش را به طرف راهگذرِ خانه  می گرداند و دوباره همینطور مانند مرغی سراسیمه شده، دنبال چیزی می گشت.

بیچاره مرد از بازار، شاهی و ترب و بچه ماهی، خریده بود و در یک دستمال بزرگ چیده به وسط حیاط رسیده بود که بیچاره زن را چشم انتظار می بیند سرگشته شده است. یک جور که صدایش از ته چاه بیاید می پرسد:

-         آخر زن! دیگر منتظر که هستی!؟

پیرزن یک جور نگاه می کند که انگار تمام دنیا یک طرف، آقابزرگ یک طرف. مانند وقتهای جوانی موی حناشده اش را با دست از جلوی چشمش کنار می زند و با ناز می گوید:

-         منتظرِ تو عزیز دلم ( بلامی سر=بلایت به سرِ من). منتظرِ تو!

همین!

تی یادا کش زنمه تاسیانی یا دوارم - گیل آوایی

تی یادا کش زنمه تاسیانی یا دوارم
خیال بالا گیرم گریه زاری یا دوارم

هاتو تی یاده مرا رادکفته شم مورداب
ایتا کومه نیشینم بی پنایی یا دوارم

مرا کی گریه گیره به می چوم هاچین دریا
تی امرا لوتکا بینیشته سیوایی یا دوارم

ده تنهایه ولانم های مره بنه ایتا دام
مثاله دیل بزه دریا بی جایی یا دوارم

هاما هارای زنمه گورشا بونا نم بکنار
تی شانه سر نمه سر گورشه کایی یا دوارم

هاچین بمه ایتا پر پر گیرم شمه گیلان
می خاکه مِن دمه جان بی جیگایی یا دوارم

دیلا تی امرا پرا دم هاچین بمه ایتا زای
دو واره مدرسه شو بم پیرایی یا دوارم

جیوانا بم هاچینه بم دو واره عاشقه زار
کشم ایتا دیلو تیر یادیگاری یا دوارم

کیتابه مئن نیویسم خیلی دوست دارم ترا کر
تی ماچی مالا کشم تی جودایی یا دوارم

هاتو تی یادا زنم کش غریبه جا بمه لات
ها آیو ناله مرا سر برایی یا دوارم

گیل آوایی هالا انگاره داره تره غوربت
هاچین نوگو هاتویی اشکو زاری یا دوارم

برگردان فارسی:

يادت را در آغوش ميکشم و دلتنگی را به سر ميآورم

دست خيال را ميگيرم و گريه زاری را به سر ميآورم

همچنان با يادت راه ميفتم و به مرداب ( انزلی ) ميروم

در يک کومه ( اتاقک پوشالی ) مينشينم و بی پناهی را سر ميآورم

وقتي که گريه ام ميگيرد و چشمهايم دريا ميشود

با تو ( خيالت ) سوار لوتکا ( قايق محلی ) ميشوم و جداييت را سر ميآورم

ديگر نميگذارم تنهايی برايم دام بگذارد

دل به دریا می زنم و بی جا و مکانی را پشت سر میگذارم

فرياد شادی ميکشم و سوختن ( از غم و غصه ) را کنار ميگذارم

سرم را روی شانه ات ميگذارم و ديگر از سوز و گداز نميگويم

به سبکی پر ميشوم و به گيلان پر ميکشم

بر خاکم جان ميدهم، بی جا و مکانی را سر ميآورم

دلم را با تو پر ميدهم، کودکی ميشوم

دوباره مدرسه رو ميشوم و پيرانه سری را سر ميآورم ( فراموش ميکنم )ا

جوان ميشوم، دوباره به مانند جوانيها عاشق زار ميشوم

دوباره به رسم يادگاری دل تير خورده ميکشم

مثل جوانيها، در کتابم مينويسم: خيلی تو را دوست دارم کور ( دختر به گيلکی )ا

جای بوسه ات را ميکشم، جدايی ات را سر ميآورم ( تحمل ميکنم )ا

دائماً يادت را در آغوش ميکشم و در غربت به وجد ميآيم، سر شوق ميآيم

با آه و ناله اين شرايط را که فقط يادت را در آغوش بکشم پشت سر ميگذارم

گيل آوا یی هنوز غربت برايت برنامه ها دارد

بيخود نگو که اينچنين گريه و زاری را سر ميآورم

.

ترجمه فارسی را از سایت هنر و ادبیات پرس لیت برگرفته ام. این ترجمه توسط خانم مژگان ق. انجام شده است.

کاله گب، گیلیکی کوچی داستان- گیل آوایی

برای شنیدن صدا بدون تصویر همینجا کلیک کنید

کاله گب
گیل آوایی

- ترام کئ واسوخستن نشا! هاتو ایچئ گم! خوایئ تئ تومان پیرانا بکنئ
زنائ کیشخالا ایتا تکان ده، مرداکا فاندره.
مرادئ داده مرا گه:
- آخه گوزه گبام اندازه داره ده زن! نئ به کئ فوروز نامو تئ چیلیکا وازا کونئ تا صوبه سر مئ موخا بوخورئ! بیرون کمه! هسا تونام خانه من خوایئ جمه جئ مرا!
زناکه داهان هاچین بوسوخت. همیشک ایتا کوچئ حرفه مرا وا مرداکه دادا بیشتاوه. کیشحالا تاوه ده بیجر. چادَرا کئ خو کمر دوسته بو، وازا کونه، نیهه هیره سر. کرده خالا اوسانه ودره مرا آب واقوزه. مردائ هر روز کئ آمویئ خو دیم پره شوستنه ره ایسایئ تا زنائ ودره آبا باوره چاچه دم.
مردائ کئ خیلئ خستا بو بو، خیاله کئ پاختا بوستا دره، هیره جیر چارزانو نیشینه، زناکا فاندره. قاقا بو داره. تا بایه ایچئ بگه، زنائ ودره آبا گیره مرداکه دمه چک، بازین گه:
- تئ دیم پرا ایتا آب بزن، تئ خستگئ بشه! هاتو چفه عرق نینیش. تئ ریکابه بکن بوشوم پاک شالیکه مانه.
مردائ لاب هاتویه کئ خوایه کو جابجا بوکونه، دس بره خو ریکابه بکنه، دینه عرقه جان ایجور هیستا بو داره کئ اونه جانا سیریشه مانستن بچسبسه داره. هاتو کئ ایتا زور زنه ریکابه در باوره، ریکابئ ایتا تیکه نانه مانستن واچرده به. پاک خیاله کئ ایتا سنگکئ نانا واچردیبئ! جه او بجور واترکه تا بیجیر! مردائ تورابه، گیره ریکابه ویشتر واچره دورسینه نیهه چاچه دم، خو کلماجین گازانه ایجور سر بسر نیهه کئ خو غیضا فه وره، زناکا گه :
- بیا انام تئ شالیکئ! راحتا بوستئ! مئ ریکابه بکندم تره شالیکئ چاکودم
زانکه خنده مرا گه:
- چره تئ غیضا فوکودئ ریکابئ سر!؟ ها دیشب اونا پینیک بزه بوم. آخه ایتا روز وناشتئ ساق بمانه
هوتو غیضه مرا گه:
- تو چئ گئ اخه زن! من خاره هرچئ بدبختا! آخه دس هرچئ یا زنم، خرابا به! روزان سگه مانستن دو ومه بازین هانده مئ هفت گیروبه نویه
ایتا پیچا زناکا فان دره، بازین گه:
- قصابئ بوشوم، بوگفتم: آقا ده تومون مرا گوشت فادن. مرا ایجور نیگا بوکوده کئ خیاله اونه مارو خواخورا فوش بدامه! بازینام هرچئ آشغال پاشغال داشتئ، واپخته روزنامه مئن فادا مئ دس! بوگفتم: آقا مگه مئ پول سکه ناره!؟ خاب فاندئ، بوگو فاندم! بوگو ده تومون گوشت نیبه! داوا ناریمئ کئ!؟ داریمئ!؟
ولئ مرا نیگه ده تومون گوشت نیبه! اما خو آشغال پاشغالانا دوده مئ تک! بازین طلبکارام ایسه! ده تومونا ایجور چنگ زنه جه مئ دس، فوزینه خو دخله مئن کئ خیال کونئ اونه پءره مالا بوخورده دارمه
زناکه چوم دکفه ایتا موشتا بوسته روزناما کئ مردائ بنا بو چاچه دیمه. فامه کئ مردائ هونه گبا زئن دره
آرامه گه:
- خاب تئ خونا کثیفا نوکون. هانه ده! او بیچاره یام وا نان بوخوره. اگه هرتا تئ مانستن موشترئ اونه گیر دکفه! دو روز نوبو وا خو دوکان پوکانا دوده کئ
بیچارا دیل نامو تره بگه ده تومون گوشت نیبه. ایجور خواستئ چانه مانا دوده، موشترئ یا راه تاوده نه سِخ بوسوجه نه کباب خودایام خوش بایه

مرداکه گوش تا بامو کئ خودایام خوش بایه! داده بزه بوگفته:
- خایم هیزار سالام راضئ نبه زن! تونام خوایئ فته بوکونی! من سگه مانستن دو ومه ایتا تیکه گوشتام نتانم بوخورم ولئ بوشو بیدین چوتو او بوجور بوجوران چی شکم پیلا کوده ده، پاک چف بوگوده داره ده پور خورئ جا! هرچئ ناها، اوشونه ره ناها! اما واستئ هاتو آشغال پاشغالانا بوخوریم بازینام بیگیم خودایا ترا شوکر! مگه خودا نیدینه اما هاتو داهان واکوده آسمانا فاندریمئ سالو ما ایتا......
زنائ گه:
- خوبه! خوبه! هاچین گوزه گب نزن! خودایا تو چئ کاردارئ! کم ده بمانسته اسا خودایا واکفتان درئ! تئ کارا بوکون! تئ سرو دیما بوشور کوفر نوگو
مردای ده هاچین واکفته بو جه خودا پودا کودنه جا ولی خو زناکه واسی خو دوما جیگا ده. ایتا موشته آب فوکونه دیمه رو، بازین گه:
- آخه! تی دس درد نوکونه هاچین گرما جا تورابون دوبوم
زنائ ودره یا نیهه مرداکه ویرجا، شه چاچه دیمه. تئ یانا اوسانه. ایتا موشته ایشکور دوکونه تئ یانه مئن کئ فوشوره. هاتو کئ ایشکوره برنجا شوستان دوبو، موشته کاغذا نیگا کونه، بفکرا شه چئ چاکونه
خایه مرداکا بگه:
- آخه مردائ! خالئ گوشتا چئ چاکونم!؟
بیده هیچئ نگه بختره! هر چئ ناها وا خودش جور باوره. مردائ ایشنو سیگارا نیهه موشتکه مئن. اونا روشنا کونه. ایتا پوک زنه. آه کشه گه:
- آخه چره برکت بوشو داره!؟ روخان شئ کولئ بیگیرئ، کولئ پاک واسوخته داره! لاکیتا ایتا توک نزنه! شئ بازاره سر ایچئ بیهینئ، دونیا پولام بدارئ! کم آیه
دیهاتانام کئ شئ لاب قاطئ سالانا مانه. دیهاتن خودشانام زالاش باوردانا مانیدئ! من نانم چوتو وا زندگئ کودن! آخه مردن کئ نشا! شا!؟
زنائ تا آیه ایچئ بگه، مردائ خو حرفه دوما گیره:
- هانه هونا نانمه! بدبخت بیچاره وا سر بنه بیمیره! ان ده زندگئ نئ یه! سگه زندگئ یه
زنائ هاتو کئ فشکله ابا فوگودان دوبو چاچه مئن، گه:
- خودا ها ایشکوره برنجا امئ جا فانگیره! بازام شوکر
مردائ گه:
- چئ بوگفتئ؟
زنائ جیواب ده:
- هیچئ. کرا گمه کئ خودا ها ایشکورام امئ جان فانگیره بازام شوکر
مردائ گه:
میسگره ره بمانسته کون جومبانئ! خواب خانه خراس! یانئ انهمه سگه جان کندن هاچینه!؟ خایه هانام فاگیره! خواب فاگیره! آ تی خودا ده کارو زندگی ناره!!! ها پیله کی دونیا مئن انهمه جاکش دکفته دارده امی جان بازین هامما نیهه دیمه امی ایشکوره برنجا هاچین دینه!؟ فاگیره! هانام فاگیره! تیرا بوخوره آغوزا نیهه کی! هاتو سولوک بوکوده داریمئ کئ انام امئ آخرعاقبته! دانئ! اشان همه گوزه گبه! خودا پودا گفتنه مرا کار پیش نیشه! ادم واسئ ....آدم واسئ....
زنای خاستی کی مرداکه حرفا درزا گیره گه:
- وا بدن تونام وقت بیافته دارئ یا
مردای کی ده واوه بو آدمانا مانستن تورابو بو گه:
- بابا جان لامصاب همه چئ توشکه بوخورده داره! آما هاچین امه را پرکانیمئ! مملکت مئن سگ خو صابا نشناسه! هاچین سگه سر آدمه سر! هر کئ آیه! خایه خو جیبا پورا کونه! امه را چاکونه کون برانده! تا امئ هفتا گوما کونیم! اوشانا وا بدیم! بازین خودشان چاردسو پا بتازانید! بچابید! مملکت نئ یه! جنگله مولایه! خرسه خوکام فته فراوان
زنائ گه:
- خودا اوشونه نسلا تاوه ده! بتنگ بامو داریمئ! امئ جان به امئ لب برسه
مردائ گه:
- یانئ به ایروز..... ایروز......................
زنائ گه:
- ویرئ کلا روشنا کون!کله آتشه کی غذا پچه
مردای هاتو کی کله آتشا فو زئن دوبو قاقا بوسته شوالا فاندرستی پاک ایجور کی خیاله خودش ول گیفتان دره.


تمام