انتشار مجموعه ای از شعرهای کوتاه گیلکی - جوکول=برنج نارس/کال/نوبرانه - گیل آوایی

جوکول، می تازه کیتابه ایسمه کی می کوچی گیلیکی شعرانا منتشر بوکودم. آ کیتابا تانیدی  هایا   دانلود بوکونید.

برای دانلود کردنِ این کتاب   اینجا  کلیک کنید

مار= مادر- گیلغزل: اونکی هرماله تره خستگی ناره، ماره - گیل آوایی

اونکی هرماله تره خستگی ناره، ماره

اونکی تی عشقا خودیل بی بانه داره، ماره

اونکی تی رافا ایسه روزوشبان چومان قاق،

اونه چوم تا نایی پاک واهیلی واره، ماره!

اونکی ویشتا نیشینه سفره کنار تی رافا،

تا آیی گرمه پلا سفره سر آره، ماره!

اونکی  تا آه کشی پاک دیل اونه شین بیتاب

ترا های دیل زنه، های نازنازی داره، ماره!

اونکی دونیا ایطرف، توو ایطرف، دیل تی مرا

عشقه دونیا جه اونه چوم تره واره، ماره!

اونکی پیرانه سری تسکه تنا چوم به تی را

کرا  تی دئنه واسی وختا شوماره، ماره!

اسا کی پیللا بو گی منم منم بوز بوزه ها

اون کی بی چونو چرا عشقه تو داره، ماره!

گیل آوایی کی هاچین گورشه جه خو ماره نیگا

هاتو لاب ارسو اوچینه چومه زاره، ماره!

فارسی:

او که هرگز برای تو خستگی ندارد، مادر است

او که عشق ترا بی بهانه در دل دارد، مادر است

او که در انتظار تو روز و شب چشمان حیران

چشمش تا نیایی انگار سرگشتی می بارد، مادر است

او که گرسنه کنار سفر منتظر تو می ماند

تا بیایی پلوی گرم سرِ سفره می آورد، مادر است

او که تا آه می کشی دل او بیتاب می شود

ترا در آغوش می گیرد نازت می دهد مادر است

او که دنیا یک طرف، تو یک طرف، دل با توست

عشق دنیا از چشمان او برای تو می بارد، مادر است

او که در پیری تنهای تنها چشم به راه تو دارد

بخاطر دیدن تو وقت می شمارد، مادر است

حالا که بزرگ شدی می گویی منم منم بز بزه ها

او که بی چون و چرا عشق ترا دارد، مادر است

گیل آوایی که تماماً داغ شده از نگاه مادرش

همینطور اشک می چیند از زاریِ چشم، مادر است

 .

گیلغزل-ویدئو: سركشم سركش هاچين او وحشی اسپانا مانم - گیل آوایی

سركشم سركش هاچين او وحشی اسپانا مانم
گيله مردم، گيلكم، سبزم کوچی خانا مانم

داب نی يه می خاكه مِن گردن فوروز آردن بزور
عالما آدم نانم می خاكه گيلانا مانم

فان در آ گردن شكستانا بوبو بيگانا جور
جنگلی جنگل خوسم سرپور به دستانا مانم

ديل بزه دريا ايسم طوفانه امرا دس برار
پور بيدم سرما بچاستا سربه دارانا مانم

خوشكه وايم، گيله وايم، شورمم بی سر صدا
موشته خاكم می ريفه قانه فادا جانا مانم

گيلكانا وام رازه گردن ناهان بيگانا زور
زور ببه عالم فوگوردانم می جانانا مانم

وان سوخه نرمی مرا گر مهربان ياری نبه
ياوری حرفه ناويره سنگه خارانا مانم

هركی گيلانه پناه بارده بوبوستم سرپناه
هر هوجوم باردا فوتوركستم می یارانا مانم

سبزمه سبزم مثاله جنگلانه ديلمان
گيله مردم من جه نرمی می بيجارانا مانم

چو نزن بيخود گيل آوايه واكفته روزيگار
وانسوخه نرمی مرا می گيلو سنگانا مانم

فارسی:

سرکشم سرکش درست مثل اسبهایی وحشی می مانم

گیل مردم گیلکم سبزم کوچک خان می مانم

در خاک من رسم نیست به زور گردن خم کنم

عالم را بحساب نمی آورم مانند خاک گیلانم می مانم

نگاه نکن این گردن شکسته ها را با بیگانه جور شده اند

جنگلی جنگل افتاده، تفنگ در دست گرفته ها را می مانم

دل به دریا زده با طوفان همدستم

از سرما یخ زده را فراوان دیده سر بداران را می مانم

خشکوا، گیله وا، مه هستم بی سر و صدا[1]

یک مشت خاک را می مانم برای رفیقانم جان می دهم

به من نمی آید نرمخویی اگر یاری کردن مهربانانه نباشد

حرف از یاری کردن است وگرنه سنگ خارا را می مانم

هر کسی به گیلان پناه آورد برایش سرپناه شده ام

هر یورش آورنده به گیلان را یورش برده یارانم را می مانم

سبزم  سبز مانند جنگلهای دیلمان

گیل مردم من از نرمی مانند شالیزارانم را می مانم

دست بردار از گیل آوایی  که روزگاربه او گیر داده است!

نرمی به من نمی آید مانند گل و سنگهایم را می مانم

.

[1] خشکوا، گیله وا از بادهای دریای کاسپین هستند. 

ویدئوگیلغزل: آویرا بوسته نیگاره می دیل هاچین تنگه - گیل آوایی

آویرا بوسته نیگاره می دیل هاچین تنگه

می ماره موشته پـلاره می دیل هاچین تنگه

زالاش باورده کرا ناجه ناجه غوربته مئن

می ماره کتله صداره می دیل هاچین تنگه

می دیل خایه دکفم پابرانده باغه می یان

ایموشته سـیروکواره می دیل هاچین تنگه

خوروس، کولوشکنوکیشکا می ماره تیتی صدا،

دوخان دوخان هوو صداره می دیل هاچین تنگه

آغوزو انجیله کفتک، تیتی بزه خولی دار،

شوروم بیگیفته هوا ره می دیل هاچین تنگه

بایید میداد فاره سید تا نوبوستمه خالی آب

کی دازو واشو گوماره می دیل هاچین تنگه

ده لاب تورابو زنم می سرا به چوبو چکال

می مچه قورسه ناویره می دیل هاچین تنگه

شبانا ساحیـله کش پاک مثاله واشکسه لوتکا

جه دریا مالا صـدا ره می دیل هاچین تنگه

چره مرا واکفی تا دینی ایسَم مره قاق

می رشته پورده بوساره می دیل هاچین تنگه

گیل آوایه واسوخستن نشا بوبو پیله لات

می قرماقو می روباره می دیل هاچین تنگه!

فارسی:

برای نگاهِ گم شده دلم تنگ است

برای لقمۀ مادرم دلم تنگ است

بجان آمده با حسرت  حسرت در غربت

برای صدای دمپایی چوبیِ مادرم دلم تنگ است

دلم می خواهد پابرهنه بیفتم میان حیاط خانه

برای یک مُشت سیر و تره دلم تنگ است

خروس، مرغِ با جوجه، صدای مادرم به فراخواندن جوجه ها

فراخواندن، برای همان صدا دلم تنگ است

گردو انجیرِ کال، درخت شکوفه زدۀ الوچه

برای آن هوای مه گرفته  دلم تنگ است

بیایید به دادم برسید تا از کار نیفتاده ام

که برای داس و  علف و بیشه دلم تنگ است

دیگر دیوانۀ سر به هوا شده سرم را به هرچیزی می کوبم

دهانم بسته است وگرنه دلم تنگ است

شبها کنارِ ساحل مانند کرجیِ شکسته

برای صدای شبانۀ ماهیگیر دریا دلم تنگ است

چرا به من گیر می دهی تا می بینی فریاد می کنم

برای رشتِ من، برای پُلِ بوسارِ من دلم تنگ است

به گیل آوایی دست نمی شود زد، لاتِ لات شده است

برای قلاب ماهیگیری، برای روبار( رودخانه) رشتِ من دلم تنگ است

.

توجه: پیشتر این گیلغزل خوانده و منتشر شده بود اما انتشار ویدئوی آن در یوتیوب امکانپذیر نبود. به همین دلیل بازخوانی و باز منتشر شده است.

ستا هاسا گیلچامه - گیل آوایی( گفتن از من تفسیر با شما!)

توره بادو اسیره ولگان

دار واهیلا بو

ابرانه لوچانو

خورشیده جوخوسبازی جا!

.

فارسی:

بادِ دیوانه و برگهای اسیر

درخت سرگشته شده

از شکلک در آوردنِ ابرها وُ

قایم با شک بازیِ خورشید!

.

2

بیجاره سمفونی

بجانه رقص

شه بزه جوکول ایازه جا

تیجه داره یو

گیله مرده چوم برایی!

گاجمه تیلیمباره کش

رخشان کشه

شکل بزه گابه ره

فارسی:

سمفونی شالیزار

رقص برنج

عرق کرده برنجِ کال از شبنم

داسِ تیز و چشم انتظاریِ گیلمرد

خیش شکلک در می آورد

برای گاوِ پابسته به گردن!

3

چیچیننه میتینگو آبلاکونه هفتا پادشاه خاباشون

وازو ولنگا درد گوسکایان

واشانه مئن لانتی جوخوفته

تایه دئن دره

الان فونتورک

اکه فوتورک

فوه رستن!

فارسی:

میتینگِ( جلسه ) گنجشکها وُ عمیق خواب رفتنِ لاکپشتها

شلنگ می اندازند غورباغه ها

میان علفها مار پنهان شده، تدارک می بیند

الان یورش نبر، کی ببر

قورت دادن( بلعیدن)!

.

شو شو شو - گیلسورود

شؤ شؤ شؤ
شؤˇ استبداد آخر گذرنه

خؤ خؤ خؤ
خؤˇ بیچارؤن یک روزی پرنه

یک شؤ بشؤم رۊخؤنه
ستاره مأ دخؤنه
بوتم: هیتؤ نمؤنه

جون جون جون
آرزۊ کؤنه دئه شؤˇ نینه

دیل دیل دیل
آرزۊ کؤنه آفتابˇ بینه

أی صبح بزن جوانه أی صبح بزن جوانه
هيزاران ملتˇ خون تی ریشه گیره بوره تی ریشه گیره بوره

فارسی:

شب شب شب

شبِ استبداد آخر سپری می شود

خواب خواب خواب

خوابِ بیچاره ها روزی می پرد

یک شب رفتم رودخانه

ستاره صدایم کرد

گفتم اینطور نمی ماند

جان جان جان

آرزو می کند دیگر این شب نبیند

دل دل دل

آرزو می کند آفتاب ببیند

ای صبح جوانه بزن ای صبح جوانه بزن

هزاران خونِ ملت ریشه ات را می گیرد ریشه ات را می برد
.

شاعر: محمد امینی لاهیجی ( م. راما )
.

ویدئو ترانۀ گیلکی " لاکوی" با صدای دلنشین و مهربان صفرعلی رمضانی

ترانه گیلکی "لاکوی"
خواننده: صفرعلی رمضانی
شعر از زنده یاد ابراهیم شکیبایی

کورا هیسِی الونِی کی ور نیشتی ندونم   = کجایی الان پیش که هستی، نمی دانم 

فنار فنار تی ویسین لاکوی مو گیریه کُنم = زار زار برای تو دختر گریه می کنم

اخه می گونا چی بو ما بنای دورا بوی = اخر گناه من چه بود مرا گذاشتی دور شدی

بوشوی می رقیبه  ور تی بلا می سر  = رفتی پیش رقیبم بلایت بخورد به سرم

هانده تو دورا بوی = تو دور شدی

کورا بوشوم ده الان چی ویسین بوگوم مو = اکنون دیگر کجا بروم  چه باید بگویم

هانده تو ما دس ویتی تی پا پس ویتی  = باز تو از من دست برداشتی پا پس کشیدی

آی قشنگه  لاکو= ای دختر زیبا

آاااااااااااااااای

تو می دیله می جان بی یه روز = آی روزی تو دل و جان من بودی

تو می شیرین زبان بی یه روز = روزی تو شیرین زبان من بودی

لاکوی ته خاطیرا شو مگه = دختر از یادت رفته مگر

می امرا مهربان بی یه  روز = روزی با من مهربان بودی

لاکوی دونم ده الان یاد نابنی تو = دختر حالا دیگر می دانم یاد نمی آوری

اوو قشنگ گبونه = آن حرفهای قشنگ را

قسم خوردی می ویسین = برایم قسم می خوردی

ته به لنگرود بی مو تاسیونه = برایت لنگرود بدون من دلگیر است

بیه تی به ایروزون ایدر اودر  زینم مو = بیا برایت این روزها این در آن در می زنم من

تیتیبولی موسونی = مانند سنجاقک

تی ویسین پر زینم مو = برایت پر می زنم من

آاااااااااااااااااااااای

یه دس تنها صدا دانه، ندانه = آی یک دست صدا دارد، ندارد

بهار بی تو صفا دانه ، ندانه = بهار بی تو صفا دارد، ندارد

بیا تا بال به بال دامون بگردیم ....بگردیم = بیا دست در دست هم جنگل بگردیم

گونی دونیا وفا دانه، ندانه = گویی دنیا وفا دارد، ندارد

لاکوی دونم ده الان یاد نابه نی تو او شیرین گبونه = دختر می دانم حالا تو یاد نمی آوری آن حرفهای شیرین را

قسم خوردی می ویسین ته به لنگرود بی مو تاسیونه = برایم قسم می خوردی لنگرود بدون من برایت دلگیر است

بیه تی به ایروزون ایدر او در دنه بو = بیا برایت این روزها این در آن در می زنم من

تیتیبولی موسونی تی ویسین پر زینم مو = مانند سنجاقک برای تو پر می زنم من
.

توجه: بازانتشار متنِ ترانه یا برگرفتن آن مشروط به بیان نشانی این وبلاگ می باشد.
.

با سپاس از آقای صفرعلی رمضانی، نوازنده، خواننده و آهنگساز  دیارم گیلان، که مرا در درست نوشتن و درست فهمیدن این ترانه یاری کرده اند.

گیل آوایی

14 مه 2016

هلند 

گیلداستان: اورشین بامو خیالو شلختی مرغانه دشکن = خیالِ بهم ریخته وُ نیمروی تخم غاز - گیل آوایی

گیلداستان: اورشین بامو خیالو شلختی مرغانه دشکن =  خیالِ بهم ریخته وُ نیمروی تخم غاز

این داستان را ،  به دلیل پرهیز از پُر کردنِ وبلاگ، با ویدئو و برگردان فارسی در یک صفحه ویژه منتشر کرده ام. برای خواندن آن لطفاً همینجا کلیک کنید.

گیله کور غورصه نوخور گدا بهارام دواره

گیله کور غورصه نوخور گدا بهارام دواره
چله من تا چکره جولفه بیجارام دواره

بیده یی سرده زمستان چی دوارسته بوشو
توله آبه میانی ویشتایی کارام دواره

کشکرت داره لچه لاب خو چیلیکا ترکانه
چره تو غورصه خوری دوری یه یارام دواره

گیله کور جولفه بیجارا تنایی نیشا کودن
قلنهار خالی تیانو خوشکه نانام دواره

فیچالسته گیلکانا نوا دئن قورصه نوخور
گیلکانه روزیگاره بد بیارام دواره

آلوچه داره تیته دیل بزه پاک باده بهار
چره تو غورصه خوری، تسکی یو زارام دواره

گیله کور حورمته گیلانی تو تی نازه مرا
گیل آوایی جان قسم گدا بهارام دواره

آ گیلغزلا ایتا پیچه چاکون واکون بوکودمه. پیشتران ایجور دیگه بو

بيدين جنگل بيدارا بو بهــــــاره-گیلچاردانه یان، فارسی واگردانه مرا!- گیل آوایی

بيدين جنگل بيدارا بو بهــــــاره
تی تی خوشكيلا گود آلوچه داره
ويری ماتم نيگير، سرده زمستان
بوگوروخته بوشو هانده بهــــاره

فارسی

ببین جنگل بیدار شده بهار است

شکوفه قشگ کرده است درخت آلوچه را

بلند شو، ماتم نگیر، زمستان سرد

گریخت، رفت، دوباره بهار است.

....

هرکی جه آما ایجور بهارا خوشا دیم
الله تی تی یو دارانه خالا خوشا دیم
باغانو بیجارو جنگله سبزه بهار
یاور وا بدیم، بکفته یارا خوشا دیم

فارسی

هر کدام از ما یک جور به بهار بوسه می زنیم

ستاره و شاخه درختان را بوسه می زنیم

باغها و  شالیزار و جنگلِ بهار سبز

به یاری هم باید برویم، یارِ افتاده را بوسه زنیم
....
بیخود نوا زئن لوچان تی یارا خوشا دن
دونیا نمانه اتو بهارا خوشا دن
اخمانا واکون نوبو هاچینه خالی آب
سبزا بو، بهارا بو، بهارا خوشا دن

فارسی

بیهوده نگاه قهرآمیز نکن یارت را بوسه بزن

دنیا همینطور نمی ماند بهار را بوسه بزن

اخمها را باز کن بیهوده خودت را بی بهره نکن

سبز شده، بهار شده، بهار را بوسه بزن
.....
دستانا واکون سبزه بهارا کشا دن
تی کش همه سبزه روزیگارا کشا دن
هرجور بیگیری هوتو تره رقصه بهار
سبزا بو، گولو بنفشه زارا کشا دن

فارسی

دستها را باز کن بهار سبز را در آغوش بگیر

در آغوشت همۀ روزگارِ سبز را در آغوش بگیر

هر جور بگیری، بهار همانطور برایت می رقصد

سبز شده، گل و بنفشه زار را در آغوش بگیر
.....
مرا ده وامرازه غوربت جوخوسم
خایم مئ جاجیگا ایشب بوخوسم
ده ورسفتم جه غوربت داده بیداد

چقد بیگانه جا تا صبح نوخوسم!

فارسی

دیگر به من نمی آید در غربت پنهان شوم

می خواهم در جا و مکان خودم یک شب بخوابم

از داد و بیدادِ غربت دیگر از پا افتادم

چقدر در جای بیگانه تا صبح نخوابم!

.

هاتویی خوره خوره بامو!!!> رشته کوچانا تی یاده واستی گرده دیل هاچین

هاتویی خوره خوره بامو!!!

.

رشته کوچانا تی یاده واستی گرده دیل هاچین

هوو بوشو رایانا شه هانده واگرده دیل هاچین

پاک مثاله کویه دیل تا گرده می شهر و دیار

واخوبابه دوری جا ها کوو فُگُرده دیل هاچین

کسکسانه کس به لاب وختی شه رشت با کتکتاز!

تورا به، واهیلا به، غوربت نگرده دیل هاچین

آینکو رازیو سام، آفخرا یو  آشتی کونان

ول وله زاکا به شِه گرده دگرده دیل هاچین!

آی بوسوجه هر کی دوری، غوربتا بوکوده داب

گورشا بو دیل غوربته جا پاک "دمرده" دیل هاچین!

گیل آوایی رشتا هرماله نوکود جه دیل جودا

دیل دیمیره هانده رشتا ناجه گرده دیل هاچین!

.

تومانا نوبوسته هالا=تمام نشده هنوز

فارسی واگرداننام شیمی پا!!!

گیلداستان با برگردان فارسی: خر بخو میننت گیل آوایی

گیلداستان: خر بخو میننت

دوشنبه ۲۶ اسفند ۱۳۹۲ - ۱۷ مارس ۲۰۱۴

هاتو کی بایه، اونا گمه. اونا گمه کی ده زللا بو دارمه. گمه کی اتویی نیبه. اتویی نشا درازه دان. یا زنگی یه زنگ یا رومی یه روم. تو ایطرف من ایطرف.

ایتا پیچه ماستو خیارا واچیشتمه ایستکانا بوجور ببردم تا بوخورم داد بزمه:

- آخه کی دانستی اتو به! هیشکی! من جه کویه بدانستی بیم که آتو رو اریمی! آتو همه چی اورشین بوبو ایتا سنگه مانستن به کی ایتا توره دیوانه تاوه دابی چا مئن. آخه تی.........>>ایدامه>>>

گیلداستان:کورده کولا نازا دی، دوشاب پلا یاقا گیره! - گیل آوایی

گیلداستان:کورده کولا نازا دی، دوشاب پلا یاقا گیره!

وارش امان ندایی. همه چی بوبوسته بو هیستو چوره. بادام کی زه یی، وارشا اطرف اوطرف بردی. پاک خیاله کی رقصا دیبید. دوکانانه نودانه کام موران بزه، هاچین بوبوسته بو سوان پالان. نشاستی ایتا جا بیافتی بی کی جه ان همه وارش اونه جیر ایتا پیچه جیویشتی بی.

هاتو هیستا بو فاره سمه دوکانه ور. بیدم ایتا خلخالی اویا بیساط بنا داره.

تا مرا بیده کی دوکانا وازا گودان درم. دو بالا بجسته یو بوگفت:

- سلا حاج آقا

مرام کی اینفر بوگفتی بی حاجی، هاچین مرا مراقا گیفتی. ایتا پیچه اونا زرخه نیگا بوگودم.

بوگفتم:

- سلام. حاجی یام خودتی!

هاتو کی قولفا واگودان دوبوم، بوگفتم:

- تو آ وارشه من هیستا بی، چره اروزا بیساط بنا داری؟

ایتا آه بکشه یو بوگفته:

- کار کی ننا، چاره نارم. می زنه زاکه ره وا غذا ببرم. دسه خالی یام کی نشا شون خانه!

می دیل انه ره بوسوخته. بوگفتم:

-  بدا انباره مین بیدینم ایچی دارم ترا فادم کی اونه جیر تی بیساطا بنی!

شورو بوگود مرا دوعا گودن. درا وازا گودم. اول بوشوم انباره من. انبارام اینقد شولوغ بو کی اسب بکفته بی خو گازا ایشکنه یی! نانم چن دقه انباره من بگردسم. سراخر ایتا پیله آبچینو ایتا چتر بیافتم. خنده مرا باموم خلخالی ویرجا، بوگفتم:

- بیه آ آبچینا واشان تی بیساطا بنه اونه رو. آ چترام بیگیر کی ده وارش ترا هیستا نوکونه.

خلخلالی یا هاچین خیاله کی دونیایا فادا داری، بیچاره هاتو خو گازه خالا واگوده مرا دوعا گودی کی مرا خوشکا زه. می دیله من بوگفتم:

- آدم چقد وا بی پناه ببه کی ایتا آبچینه مرا اتو شادی بوکونه.

خوب احساسی داشتیم. ایمرو کی کارا اتو شورو بوگودم، می جان راضی بوم. شورو بوگودم باله کا ماله کا یو تاچه برنجانا ایپچه جابجا گودنو قاپانا میزان گودن.

قابدانا آب دوگودم کی ایتا چایی بنم. علادینا روشنا گودم. بیدم انه خوت کار نوکونه. ایتا پیچه اونا چپ بچرخان راست بچرخانم تا راه تاوه دام.

کیبریت بزم اونا روشنا گودم. هاتو مرا خوشکا گودان دوبوم کی می چوم دکفته خلخالی یا. بیدم مرا فاندره خنده کونه. ایجور کی چتره جیر وارشه جان ده خبری نی یه. یعنی کیف گودان دره. منام اونا ایتا لبخند بزم.

آب جوش بامو. ایتا موشته چایی دوگودم قابدانه من. دوتا لیوان اوسادم. آب بکشه پسی بنام پیشخوانه رو. خلخالی کی هوتو مرا فاندرستی ایشاره بزم کی بایه بودورون ایتا چایی بوخوره.

خلخلی پاک خیاله کی بال بیرون باوره، بامو دوکانه من. می رافا نه ساکی بگم بینیشین. خوره ایتا چارپایه اوساده بینیشته.

دوتا چایی دوگودم. ایتا بنام خلخلی ره ایتایام مره. قندانه من چندتا نباتی ناهابو کی آب جکفته بو. خلخالی تا بامو دس ببره قندانه من، بیده نباتی هیستا بو داره.

واورسه:

- قند ناری!؟ ا نباتی مرا چایی نشا خوردن کی!

ایتا خنده بوگودمو بوشوم قند اوسادم فادام خلخالی یا بوگفتم:

- آنام قند! ایشکنن تی پا!

قندا فاگفیته، گازه مرا اونا بشکنه! چندتا تیکه بوگوده بنا قندانه من! خنده مرا بوگفتم:

- ده چره قندانه من بنایی!؟ نانی اونام هیستابه ده نشا خوردن! اونا ویگیر سیوا بنه بدا هیستا نبه!

چایی خوردان دیبیم کی اونه ره ایتا موشتری بامو. خلخالی بوشو موشتری یا را تاوه دا بامو دو واره می ویرجا شورو بوگوده چایی یا خوردن. هاتو ایتا قورت ندا دو واره موشتری بامو یو بجسته بوشو موشتری یا را تاوه دا.

بازین بامو خو چایی یا اوساده با چارپایه بوشو اوشن تر ایجور دوکانه من بینیشته کی خو بیساطا هم نزدیک ببه هم اینکی اونا بیدینه.

نانم چقد بوگذشته کی ایوار بیدم خلخالی بوشو خوره قابدانا آب دوکوده بنا علا دینه سر. مرا فاندرسته ایتا لبخند بزه.

منام می سر شولوغ بو هیچی نوگتفم. تا اینکی چایی بنا خوره چایی دوگوده بازین مرا نیگا بوگود، بوگفت:

- چایی دوکونم تره؟

مره قاقا بوسته اونا فاندرستم. بوگفتم :

- تی قوربان. ایتایام مره دوکون!

مره یام چایی دوگوده. هاتو کی چایی خوردی خو موشتریانام راه تاوه دایی. منام هوتو. ایتا دس ایستکانا داشتیم ایتا دیگه یام موشتری مرا سرگرم بوم.

تا اینکی نهار بوبو. کم کم موشتریام گاگلف آمویی. ایتا موشته آغوز اوسادم با ایتا کوچی تیکه پنیر بیدم می پلا کمه. خلخالی یام مرا چارچشمی پایه. بیدم آتو کی ایتا لقمه می گولی یا بیجیر نیشه.  واورسمه:

- غذا داری؟

مرا نیگا بوگود، خیاله کی فکر گودان دوبو. تا بایم ایچی بگم، بوگفته:

- نه! هاتو ایجور باهم کنار آییم ده!

دخله جان پول اوسادم، رو بوگودم خلخالی یا بوگفتم:

- تانی  واز بوکونی اوطرفه خیابان نان فاگیری؟

ایتا خنده مرا بوگفت:

- پس چی کی تانم!

بوشو نان فاگیفته. منام مره بفکرا شوم کی نوکونه مره آتو شر ببه!؟ هاتو فکرا دوبوم کی بیدم بامو ایتا پیره بو اونه دس.

چارپایا بناییم. نانو پلا یو پنیر و آغوز بوخوردیم. آمی غذا تمانا بوستان بدوبو کی خلخالی ره موشتری بامو.

منام ویریشتم سفره پفره یا واچم. چایی دوگودم. هم اونه ره. هم خودمه ره. خلخالی بامو خو چایی یا اوساده بوشو دوکانه دراسانه ویرجا بینیشته. ده می رافا نه سا کی بگم: خوری؟ نوخوری؟ هاتو خوره گوتورمایی چایه اوساده بوشو چارپایه سر بینیشته.

هاتو می سر گرم بو کی ایوار بیدم خلخالی ایتا ایتا خالی جابانا اوساده دوکانه جولو دیچه، خو بیساطا بنا اوشانه سر.

کم کم هوا تاریکا بون دوبو. منام چورتیکایا اوساده بوم می حیساب کیتابا گودان دوبوم کی خلخالی بامو می ویرجا پا به سا، بیدم آپا اوپا کونه.

واورسمه چیسه!

بوگفته:

- خایم دوکانه من آ جولو مره ایتا کوچی جا چاکونم کی ده بیرون نه سم. تو تی پیشخوانه پوشت بس. منام مره آ کنار درجه که ور می بساطه ور پا ایسم. آ چارپایه یام خوبه مره. تانم اونه سر گاگلف کی خستا بم بینیشنم.

مره قاقا بوسته اونا فاندرستم. مره مره بفکرا شوم بیدم آتو نیبه! ان دو روز ده مرا جه می دوکان بیرونا کونه، اونا صابا به!

رو بوگودم خلخالی یا بوگفتم:

- ترا یاده صوب چوتو وارشه من هیستو چوره پا ایسابی!؟

بوگفته:

- آها! چی وارشی بو!؟

بوگفتم:

- هسا دانی چوتویی یو چی گی!؟

بیدم ایتا پیچه خو دوما جا بیدا یو واورسه:

- چوتو مگه!

بوگفتم:

- کورده کلای نازا دی! دوشاب پلا یاقا گیره!

بوشو ده آطرفان ترا نیدینم! ناویره می دوکانام می جان فاگیری! اگه شانس بارم ایچی دیگرام مرا یاقا نیگیری!!!!!!!

هان!

گیلغزل: گیلکه من مرا قوربان نی یه هاچین هاچینه - با ترجمۀ فارسی- گیل آوایی

گیلکه "من مرا قوربان" نی یه هاچین هاچینه

ایتا دریا دیله گیلان نی یه هاچین هاچینه

نیبه هرماله بنی پا گیلمرده پا جیگا

گیله مرده بوشو رایان نی یه هاچین هاچینه

بجه رولفانا دینی رقصا دره با چیچیلاس

گیله مرده هونره جان نی یه هاچین هاچینه

روخانه واز کونه گوسکا نیهه لانته سره کار

کره روف شیب زنه باغان نی یه هاچین هاچینه

گیلکه من مرا قوربان کی نوبو بیخودی داب

بلا می سر گیله زاکان نی یه هاچین هاچینه

گالشو تالشو گیلانا دوارسته گولاز

جانا قوربان کی آ جانان نی یه هاچین هاچینه

گیلانه شهرو خیابانا تو فان در نونوار

همه تا شیکه لیباسان نی یه هاچین هاچینه

گیله فرهنگه بولنده کی ایسَد جنگله راش

سربولندی گیله مردان نی یه هاچین هاچینه

گیل آوایه تو نیدین غوربته مئن واهیله قاق

بوشو گیلان کی می یاران نی یه هاچین هاچینه

فارسی:

خودستاییِ گیلکها بیهوده نیست

یک دریا دل است گیلان بیهوده نیست

هرکسی بندرت پا جای پای گیلمرد بگذارد

راههای رفتۀ گیلمرد بیهوده نیست

زلفهای برنج را می بینی در باد دارد با سنجاقک می رقصد

هنرِ گیلمرد است جان من بیهوده نیست

در رودخانه غورباغه می پرد مار را سرکار می گذارد

مارِ باغی سوت می زند در باغها بیهوده نیست

خودستایی گیلک که بیهوده رسم نشده است

عزیزم بچه های گیلان بیهوده نیست

گیلان با افتخارِ کوه نشین( گله دار/ دامدار) و تالش از افتخار سرشار شده است

قوربانشان بروم که این جانان بیهوده نیست

شهر و خیابانهای گیلان را ببین لباسِ نو پوشیده

همه شان لباس شیک پوشیدن بیهوده نیست

فرهنگ بلند گیلک که ماننددرخت راش هستند

سربلندی گیلمردان بیهوده نیست

گیل آوایی را نبین که در غربت حیران و سرگشته است

برو گیلان که یاران من بیهوده نیست
.

.

ایتا چاردانه - گیل آوایی

می یادا گم بوشو، می دیل ولانه

می چوما چو زنه ارسو فیشانه

مره واهیلا بوستم جه دیله کار

خیالا های جه می غوربت فورانه!!!

فارسی:

به یادم می گویم برو، دلم نمی گذارد

چشمم را تحریک می کند، اشک می ریزاند

برای خودم وا مانده ام از کارِ دلم
خیال را هی از غربتم فراری می دهد
( خیال را از غربتم دور می کند)!
.

ره که بازارمجی - کوچی گیلداستان - گیل آوایی

ره که بازارمجی[1]/کوچی گیلداستان

گیل آوایی

آدینه ۱۶ بهمن ۱۳۹۴ - ۵ فوریه ۲۰۱۶

ره که دانه ایتا آبچین بیگیفته خودس، آدامسه جابه یام اویتا دس، رادورانه مئن آپا اوپا کودان دوبو. تا هاسا آ کارا نوکوده بو. اونا روو نامویی. کمرو بوو یو خجالتی. آرام آرامه خودسا کی آدمس جابه داشتی درازا کوده. ایجور کی اونه صدا چا جا بیرون باموبی بوگفته:

-         آآآآآآآآآآآآآآآدااااااااااااااامس*

ایتا پیچه به سا پسی بوگفته:

- آآآآآآآآآآآآآآآدااااااااااااااامس

بازین خو سرا تاوه دا بیجیر. خو پاره دمپایا فاندرست. خو خاک بیگیفته پا انوگشتا تکان بدا. سرا راستا کود. دوو واره ایتا پیچه بیشتاو نیشتاوستنه بووگفته:

-         آآآآآآآآآآداااااااااامس............... آآآآآآآآآآداااااااااامس

خو سرا اطرف اووطرف بوکوده پسی بوگفته:

-         آآآآآآآآآآداااااااااامس............... آآآآآآآآآآداااااااااامس

ایتا چانکش هوتو کی داد زئن دوبوو مورغانه شلختی...ککجججججججججججججججججج....اونا دوارست.  بازین یخ در بهشتی مرا ایتا خنده بوکود. چانکشه پوشته سر ایتا پیره زنای به سا خو چادر پره مرا خوو دیما پاکوده پسی اونا فاندرست بازین خو رایا بوشو.

ره که دانه دوو واره خوو دسا کی آدامس جابه داشتی درازا کوده، هووتو کی چانکشا فاندرستان دوبوو ایتا پیچه بولندتر بوگفته:

-         آآآآآدااااامس.......آآآآآدااااامس......

جیوانه زناکه دانه کی خرازی جا بیرون باموبو، ره که دانا بیده یو بامو اونه ور بوگفته:

-         زای جان ایتا آدامس فادن بیدینم

ره که رافا نه سا. ایتا آدامس جه جابه اوساده یو، اونه پولا فادا. ره که دانه پولا چارچشمی فاندرست. هاتو خاستی بگه خانم انکی خیلی زیاده ولی بیده زناکه بوشو مردومه مئن آویرا بوسته داره. خوشخوشانی خو دسا کی آدامسه جابه داشتی درازا کوده رادوارانه مئن گوش ترکان داد بزه:

- آدامسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسس!

هان!

فارسی: دستفروشی کردنِ پسرک[2]

داستان کوتاه گیلکی

پسرک یک کیسه پلاستیکی در دستش گرفته، جعبۀ آدامس هم در دست دیگر، میان رهگذران داشت این پا آن پا می کرد.تا آن وقت این کار را نکرده بود. رویش نمی شد. کم رو و  خجالتی بود. آرام آرام دستی که جعبه آدامس داشت، را دراز کرد طوری که صدایش از چاه در بیاید، گفت:

-آآآآآآآآآآآآآآآدااااااااااااااامس............... آآآآآآآآآآآآآآآدااااااااااااااامس

سپس سرش را پایین انداخت. به دمپاییِ پاره اش نگاه کرد. انگشتِ خاک گرفته اش را تکان داد. سرش را بلند کرد. دوباره کمی شنیده نشنیدنی گفت:

-         آآآآآآآآآآداااااااااامس............... آآآآآآآآآآداااااااااامس

پس از این طرف آن طرف کردن سرش، گفت:

-         آآآآآآآآآآداااااااااامس............... آآآآآآآآآآداااااااااامس

یک چانکش[3] همانطور که داشت داد می زد تخم غاز، شاهیییییییییییی، از او رد شد. سپس با مرد فروشندۀ یخ دربهشت! خندید. پشتِ سرِ چانکش پیرزنی ایستاد. با لبۀ چادرش، پس از پاک کردنِ چانه اش، به پسرک نگاه کرد. سپس به راه خودش رفت.

پسرک دوباره دستش را که جعبۀ آدامش داشت دراز کرد. همانطور که داشت به چانکش نگاه می کرد، کمی بلندتر گفت:

-         آآآآآدااااامس.......آآآآآدااااامس......

زنِ جوانی که از خرازی بیرون آمده بود، پسرک را دید و کنارش آمد گفت:

-         بچه جان یک  آدامس بده ببینم.

منتظر پسرک نماند. یک آدامس از جعبه برداشت و پولش را داد. پسرک چارچشمی به پول نگاه کرد. همچین که می خواست  بگوید: خانم این پول زیاده است اما دید آن زن رفته و میان مردم گم شده است. خوشخوشانی دستی که حعبۀ آدامس گرفته بود دراز کرد میان رهگذران طوری گوش خراش داد زد:

- آدامسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسسس!

همین!

.

* گیلکی آدامسا " وینجه " گیمی.
گیلکی به آدامس " وینجه " می گوییم.

---

[1] آ داستانا می کوچیکی یاده حسه مرا بینویشتم. دبستان کلاسه پنج بووم. تابستانه بیکاری. بزازانه راسته. رشت.

[2] این داستان را با حسی از سالهای کودکی ام نوشتم. کلاس پنج ابتدایی بودم و بیکاریِ تابستان! در راستۀ پارچه فروشانِ رشت!

[3] چانکش به فروشندۀ دوره گردی گفته می شود که چوبی ویژۀ حمل بر شانه و دو زنبیل آویز به دوسر آن دارد.

عکس از اینترنت برگرفته شده اند.