۱۳۹۳ مرداد ۹, پنجشنبه

من کی واهیل، تور، آویر، حایرانه حایرانم تره- گیلغزل-گیل آوایی


من کی واهیل، تور، آویر، حایرانه حایرانم تره
پاک تقی دیوانا بُو، کوچان غزلخانم تره

می پیاله پاک داره رقصه تی مو، چوم، تی نیگا
لیسکابُو مستم کی پاک رقصانه رقصانم تره

کاشکی هانده مدرسه شونی بویو تی راشی پا
پاستنو خاستن تی رافا کوچه شلمانم تره!

خوشکه چوبم جوم نوخوردن تا آیی راشی دوار
عشقه زاکی لاب دارم پاک ولوله کانم تره

جه ازازیل بُون دوارسته، ایسَم لاب پیله لات
پاک واکف دارم! واکف! لاتانه لاتانم تره

وای اگه لوچان زنان، رخشان کشان با تی برار
نه بیده بشناخته! بیشی، ارسو وارانم تره

گیل آوایی وسته ده زاکی، بوشو سالانه سال
پاک تورا بوسته هاچین پاییزه ولگانم تره!

فارسی
من که سرگشته، دیوانه، گُم، حیرانِ حیرانم برایت
درست مانند تقی دیوانه[1] شده، غزلخوانِ کوچه ها هستم
پیاله ام انگار رقصِ مو، چشم، نگاهِ ترا دارد
لوس شده مست هستم که تماماً رقصانِ رقصان هستم برایت
کاش باز مدرسه رفتن بود و چشم به راهِ آمدنت
منتظرت ماندن مانند تیر برق کوچه ام برایت
چوبِ خشکم بی حرکت تا می آیی از راه در گذر
عشقِ کودکی دارم از حرف گوش نکنهای بازیگوشم برایت
از بی قراری گذشته، دیگر یک لات هستم
درست دنبال شر می گردم، گیر می دهم بی دلیل، اشک بارانم برایت
بس است کودکی گیل آوایی ، سالهای سال گذشته
درست دیوانه شده برایت برگ پاییزی هستم برایت

.

[1] تقی دیوانه یکی از دیوانه های مهربانِ شهرم رشت بود.رهگذرها را از دور می دانست که کمکش می کنند یا قصد اذیت کردنش دارند و به تناسب همین حدسی که می زد یا تهدید می کرد که فحش می دهد یا به نوعی ستایش می کرد. شکم بزرگی داشت و تی شرتِ سفیدی پوشیده بود که رویش نوشته شده بود: سه ریال بدهید این شکم خرج دارد!

۱۳۹۳ مرداد ۲, پنجشنبه

گیلداستان: پیاده بوشو تی پا واج بایه - گیل آوایی

پیاده بوشو تی پا واج بایه
گیل آوایی
15 فوریه 2009

زالاش باورده، هاچین ایتا دونیا غورصا می دیله مئن اورشین گودان دوبوم। لل پر نزه یی। گاگلف کبله علی بازار مج، موشته کرفا ایور زه ای ایتا چکه یخه آبا اودوشتی। کاسااقا چانکش، دیفاره کش خوابا شوبو। ایتا پیسه کلاچ نانم چی خود توک بیگیفته، داره لچه اونا چارچنگالی فوقوفته بو کرا چیک چیک صدا دایی ।
زارا مار کرده خاله مرا هرچی هیشت هیشت گودی، کلاچ جوم نوخوردی। آشغالانه مئن می چوم دکفته ایتا پاره توپا। اونا اوسادم । بیدم شا چاگودنو بازی گودن। پاره توپا ویگیفتم بشم بخانه بودوجم. هالا فانرسه بوم کی می مار مرا بوگفت :
- تو ده نخایی بیشی ! او بیچاره ویشتایی جان بمرده!
هاتو کی می ماره صدا بامو کی بوگفته ده نخایی بیشی! مرا پاک برق بیگیفته! یاد بامو مرا کی واستی می پئره ره نهار ببردیبیم.
پاره توپا دیفاره کش خوشکه چوبانه مئن جوخاستم. ایدفایی بیدم ایجور کی وارش نودانه دپاچه یو اونه نرمه صدا می گوش بایه، اینفر خواندان دره:
- آی خودا، پر فادن، من پر بیگیرم، آخ جون... رایه بابل و بابلسر بیگیرم آخ جون...جانه دیلبر ..
نیمیزگیره پرچینه درزه جا می چوم دکفته سیما خانه. بیدم می سیا کور چا جان کی آب واقوشتان دره، خوره خواندان دره. تا بایم ویریزم آقوزداره شاخه واچکم بشم بوجور اونه ره ایتا شیب بزنم کی مرا فان دره، بیدم می ریکابی هاچین شالیکی یا مانه، می دیم پر پاک گیله الابه، مره مره بوگوفتم آتو اگه مرا بیدینه ده هرماله می سر الاما نخوایه دئن.
هوتو پرچین کش جوخوفته جونخوفته، دوزیکی اونا فاندرستم. می لابیلا فه وه رستم، ایتا آه بکشم. هلا می آه تومانا نوبوسته می ماره کتله لنگه بیگیفته مرا کی هاتو خیاله خوجدارا دبکه بزنه مره تاوه دایو می سر داد بزه:
- ویری ده زای! تو پرچینه کش چه چو زئن دری آخه! جانه مرگ نیبی تو! وااااااااااااااای!!!!
می مارام کی مالیات پالیات ناشتی، هاتو کترایی داد زه یی. مگه یارستیم می مارا بگم که سیما صارا مئن ایسا یو من اونا فاندرستان درم!؟ ایجور می آبرو بردی کی سیمامار کرده خاله مرا دکفتی می جان کی بازام اونه دختره دوما بیگیفته دارم.
هانه واستی هیچی نوگوفتم. پرچینه کش ویریشتم. بوشم می دیم پرا بوشوستم. نارخوریا اوسادم را دکفتم.
می پئره نارخوری یام کی ایتا دوتا نوبو! لاکیتاب شیشتا طبقه داشتی. جه شوره کولمه بیگیر تا میرزاقاسمی یو زیتون پرورده یو توربو چه دانم هرتا ناهار واستی شیش طبقه نارخوری لبالب بوبوستی بی. منام همه تا روزان واستی می پئره ره ناهار ببردیبیم.
تابستانان هان می کار بو. کی کی ناشتیم مدرسه وازا به تا جه اناهار بردن جیویشتی بیم. ایتا پیچه دوتاپیچه رایام نوبوکی. او وختان کی امی خانه دباغیان بو واستی تا آچ بیشه بوشوبیم. اونام نه چرخ مرا یا ماشینه مرا ! هاتو واستی پیاده کی ویشتره وختانام پابرانده بوم، بوشوبیم.
مرا مراقا گیفتی نارخوری یا می دس بیگیفتی بیم انهمه رایا بوشوبیم تازه می دیل زه یی همش می پوشته تان کی نوکونه سیما مرا بیدینه! هامه تا روز تا می پئره دوکان واستی مره مره مورغه مانستن چیلیک بزه بیم تا فره سه بیم می پئره دوکان.
بازی وختان کی می پئره خوشخوشان بو مرا دو زار فادایی ایتا بیلیطه خطه واحد کی پیاده وان گردسته بیم ولی هرماله نوبوستی کی می پئر خوشخوشانی بوگودیبی یو مرا پول فادابی.
ایتا روز هاچین زالاش باورده بوم . زباله بو. روباره کوله سر آبلاکویان تته رج زباله خابا دیبید. داره لچه ایتا زلزله پاک خو چیلیکا دورسینن دوبو. ممداسنه خانه باغه داره ارباخوجا کی بیدم می دان آب دکفته. مرا جوم جوم دکفت. حاجی چوس نفسه دوکانه کش ایتا کولاکتا اوسادم دبکه بزم ارباخوجه داره لچه. ایدفایی ممداسنه مار خیاله کی ایجگره بوکونه ایجور داد بزه که قورابیه فوروش، جه خو زباله خواب دوبالا بجسته.
ایتا ارباخوجا کی دیفاره کش بکفته بو اوسادم پا به گروز بنام. ممداسنه سر الامه پیدا نوبوسته، حاجی چوس نفسه دوکانه پوشته را جیویز بزم تا تانسیتم بودو وستم. مشته قولی جه خو دورسفته دوکان کی تاخ تاخی نان چاگودی، ایتا تره پایه اوساده می دومبال دکفت. منام کی هاچین خیاله دونیا قهرمانه دو وستن ببم ایجور فشفشه مانستن دو وستیم کی مشتی خودایام نتانستی مرا فاره سه.
روبارکنار همه جانشورا دیبید. مشته غولام حوسِن ایجور آشغالی واز بوگوده کی شاپور فینگی لیسته کوله سر جلسکسه دکفته آبه مئن.
می تومان پیرانا بکندم روبارا و ِر بزم بوشوم اویتا کوله سر. آفتاب دتابه مِئن، مرا تکان بدام کی آب بوتوککه. ایتاپیچه آب دپاچسته بو می پیرانا هیستا گوده بو. اونا فیچالستم تکان بدام دوگودم. زاکان توته داره جان دکفته بید. ایتا داره خال ساق نمانسته بو.
دور دوره شر اَمد، زارا خاخوره مرا خوشکه لاس زئن دوبو. هاتو کی علی درازه مارا بیده، خو دوما جیگا بدا. مرا نیده بو بنام. می تومان پیرانا دوگودم جه روبارکنار را دکفتم بشم سرچشمه یو کورده محله را تا بشم پاستوریزه.
می جیبه مئن سبج پوشتک زه یی. هاچین یک شی ناشتیم. می لب خوشکا بوسته بو. چشمه لب ایتا موشته آب بوخوردم. می مچا پاکا گودم. را دکفتم. سرچشمه زاکان دیفاره کش نیشته بید یار بیگیرید تا کوچی گل بازی بوکونید.
پیله صارایی یا دوارستم. چوب بوری کنار بیرون باموم. کورده محله هالا فان رسه بوم کی موسن چانکشه صابخانه یا بیدم حاجی قاب بازه مرا چانه زئن دوبو نانم چی سر داوا داشتیدی. ایجور کی اوشانه نیده دارم، یهودی قبرستانه دیفاره کش جیویز بزم کورده محله کوچا سر بیگیفتم. آزاد دارا فانرسه بیدم سیما برار ایجور خو دسانا وازا گوده آموندره کی می ناف دکفت. دانستیم کی ایروز واستی مرا واکفه. همیشک مرا ایجور دیگه فاندرستی. هاتو سیما برارا قاقا بوسته بوم کی بیدم اونه ریفقانام شلمانه کش ایساده تا سیما برار کی مرا واکفته بایید دکفید می جان. منام کی هاچین ازایلا مانستیم تا ازایلام نوبوستی بیم نوبوستی کی پا به گوروز بنابیم . بازین سیما ده می خطا نخواندی. منام کرچ! می سر بوشوبی می کر گوزی نوشویی! جه اشلمان تا او شلمان کی ایتا ور من ایسابوم ایتایام سیمابراره ریفقان، می دیل خواستی ببه جه رشت تا تهران. نه سیما برار مرا فاره سه بید نه اونه ریفقان! ولی اوتو نوبو. اشلمان تا اوشلمان شیب بزه بی همه تان فو وستیدی می سر.
شیش طبقه نارخوری یا بنام دیفاره کش. می شلواره شلانقورا دکه شم. می دستانا وازا گودم ایجور که هاتو مرا فاره سه اونا فوتورکم. سیمابرار مرا فانرسه بو کی ایوار بیدم بارام لاکه پوشت مسود پلادانه امرا کی روبارتانه جا آموندیبید، کورده محله کوچا دوارسته، فاره سه یید مرا. خیال کونی ایتا دونیایا مرا فادابید.
می لبله بیجیر نامو بارام لاکاپوشت اولی چکا بزه. تا سیمابرار خو ریفقانا دوخوانه مسود پلادانه ایتا گیله گوده مرا بزه سیمابراره غیرتا. می دیل بوسوخت. بارام لاکه پوشت تا بخایه سیمابرارا ببره بوجور تورشه خیاره مانستن بزنه زمین، دکفتم وسط اوشونا سیوا بوگودم.
تو نوگو سیمابرار خودا خودا گودی کی اینفر اونه داد فاره سه! سیمابراره ریفقان بوگروختیبید. بیچاره بمانسته بو تسکه تنا داوا میان. بازین کی داوا لاف دکفته، سیما برار خو دوما جا بدا مرا ایجور فاندرست کی یانی تی حیسابا رسم!
هاچین دور اوسادی. پیشت بوگفتی بی خو تومانا دیمیشتی! منام دانستیم کی هاچین خالی آبه خوره بیخود دور اوسانه.
منو بارام لاکه پوشتو مسود پلادانه تا پاستوریزه بوشوییم. من تازه آباده رایا بیگیفتم اوشونام لبه آب کی خواستید بیشید امینه ضرب شختی پختی محل.
مره وازو ولنگادوبومو مره مره گفتیم: چی ساق جیویشتم ناویره مرا اینقدر زه ییدی که بوستیم تورشه تره!
چفه عرق بوم. ویشتابو مرا. می دیم پر هاچین شه بزه بو. های مره جوم جوم دکفتی بینیشینم شیش طبقه نارخوری چانا دودم ولی می پئره دس نیارستیم.
ده پاک وُورسفتانه مانستن، را شون دوبوم. تازه آبادا دوارسته فاره سه بوم پولیسه را. پاک زالاش باوده فاره سم آج بیشه می پئره دوکان. شیش طبقه نارخوره بنام کوچی شکافه جور. ایتا لیوان آب بوخوردم. می پئرا فاندرستم کی مرا پول فاده یا نه. پیاده واگردسته بیم می چارچرخ هوا بوستی.
می پئر می سرکلا فاندرست خو اخمانا جیما گوده تا بخایه ایچی بگه بوگفتم وا بشم روبار تا زباله یه جانشورا بوکونم مرا بوشورم. می پئر هیچی نوگفتو خو حرفا بوخورد. ولی بیده بازام من ایسام اونه رافا خیاله کی می دسا بخوانده داره یو بفامسته بی کی چی واسی ایسامه، بوگفت:
- پیاده بوشو تی پا واج بایه
دونیا پولام بداشتیبیم بازام می جیب خالی بو. یا داشی به دوریال یا تهرانی یا چاله گود....خولاصه ایجور پوله چانا دوستیم هو قوماربازه مانستن کی همش داشتی یو ناشتی.
ده می پئره رافا نه سام کی بازام مرا بگه چی بوکون چی نوکون. تازه اگه بفامستی بی که داوایام بیگیفتم ده می پیله تیکه می گوش بو.
ایمرویام دئرا بوسته بو. می مار هاتو دادو فریادا دوبو کی های گفتی:
تی پئرا فارس کی بیچاره ده زالاش بارده داره!
منام می دیله مئن گفتیم کی:
خاب باوره. انهمه رایا بشم کی مرا بگه: پیاده بوشو تی پا واج بایه!؟

۱۳۹۳ تیر ۲۵, چهارشنبه

شیشتا گیلیکی چاردانه - گیل آوایی

چره دونیا آتویه!؟ پاک چیتینه!،
غموغورصه دمردن لاب، هاچینه!،
هاتو جه جیر جه جور  غم واره بیصاب!،
جه چومان کی تانه ارسو نیچینه!؟
فارسی
چرا دنیا اینطور است!؟ اصلا دلپذیر نیست
فقط غم و غصه و خفه شدن است
همینطور از پایین از بالا می بارد بی صاحب
از چشمها چه کسی می تواند اشک نچیند!؟

2
هونیمی، روزیگاره کی واگردست!
آمی خاک بر سری نسله نگردست!
باموییم چوم واکودیم رُو بامو کار
هاتو کی شا بوشو، آخوند واگردست!
فارسی
همانیم، روزگار است که برگشته است
برای نسل خاک بر سر ما روزگار نگشت
آمدیم چشم باز کردم کار بهم ریخت
همچین که شاه رفت، آخوند این رو آن رو شد!

3
شبانه بی کسی بردن تی نامه
خیالا شون نیویشتن تره نامه
تی امرا گفتنو خاندن کودن داد
مره لانه خیاله کی تی بامه!
فارسی
شبهای بی کسی بردنِ اسم توست
به خیال رفتن، برایت نامه نوشتن است
با تو گفتن، خواندن، داد زدن

انگار لانه برای من، بامِ توست!

4
بشم تی دوری جا دریا دیمیرم
اگه دینمرمه کولی بیگیرم
کوله شورا کونم به-سم تی رافا
فادم تی مارا تا ترا فاگیرم!

فارسی
از دوری ات بروم دریا غرق شوم
اگر غرق نمی شوم بچه ماهی بگیرم
بچه ماهی را شور کنم منتظرت بمانم
بدهم به مادرت تا ترا بگیرم!


5
می دیله قورصا چوم گیره فیشانه
زنه ردده می دیمه سر نیشانه
هاتو کی چکه چکه دیم کی به هیست
می آ ارسو گیره مچچا چیشانه
فارسی
غم دلم را چشم می گیرد دور می ریزد
مانند باران کمانه میزند روی گونه ام می نشاند
همچین که گونه با قطره قطره خیس می شود
آه من اشک را می گیرد به لبانم می چشاند

6
بوشو مارا بوگو دوری ده وسته
آویری، دوری، می بالا دوسته
هاچین واهیلابوسته، دور جه  می خاک
چومان قاقه جه ارسو پورا بوسته!
فارسی
برو به مادر بگو دوری دیگر بس است
گم شدگی، دوری، بال مرا بسته است
تمامن سرگشته شده از دوری خاکم
چشمها حیران است از اشک پر شده است

بجای مادر می شود یار هم گذاشت! اینطور:
بوشو یارا بگو دوری ده وسته

برو به یار بگو دوری دیگر بس است.....
.


۱۳۹۳ تیر ۱۷, سه‌شنبه

پنشتا گیلیکی چاردانه - گیل آوایی


0
ایزاک انه، او زاک شونه
هیتو مُونه خالی خُونه
ایزاک نونه، او زاک  نونه
آجه که تنایی مونه
فارسی
این فرزند می آید، آن فرزند می رود
همینطور خانۀ خالی می ماند
این فرزند نمی داند، آن فرزند نمی داند

برای مادر تنهایی می ماند

1
خیالا چو زنم، می دیل فورانه
چومانه سر هاچین ارسو دو وانه
هاتو واهیلا بوسته فان درم قاق
چره آ اسه مان می چوما مانه!؟
فارسی
خیال را می گیرانم، دلم آن را فراری می دهد
بر چشمان من همینطور اشک می دواند
همینطور سرگشته شده حیران نگاه می کنم
چرا آسمان مانند چشمان من است!؟

2
پیاله خالی یه! ارسو یا عشقه
می یاده اورشینابومویا عشقه
هاتو شانه زنم یادا دهم باد
بازین می ارسُونه سوسویا عشقه!
فارسی
پیاله خالیست، اشک را عشق است
مویِ یادِ بهم ریخته ام را عشق است
همینطور یاد را شانه می زنم باد می دهم
سپس سو سوی اشکهایم را عشق است


3
چوما گم وسته ده ارسو فیشاندن
می هیسته دیمه سر ارسُو نیشاندن
می چوم  واهیلا بُو، لوچان زنه، قاق!
هاچین وارش مانه ارسُو واشاندن
فارسی
به چشم می گویم بس است اشک ریختن
روی گونۀخیسم اشک نشاندن
چشمم سرگشته، تلخ می نگرد حیران است
انگار باران اشک را تاب می دهد

4
 چی خورشیدا فوتورکست، کی آویره!؟
ایدونیا غورصه مئن دیل وا دیمیره!
هاتو اورشین کودن سینا کشئن چنگ
آ تاریکه شبا کی وا  فاگیره!؟
فارسی
خورشید  را چه یورش برده که گم است
میانِ یک دنیا غصه دل غرق می شود
همینطور جوش و خروشیدن و چنگ زدن بر سینه
این شب تاریک را چه کسی باید بگیرد!
.

۱۳۹۳ تیر ۳, سه‌شنبه

ایتا هاسا شعر - گیل آوایی

بجانه رقصه یو لبانه پیچ پیچ کودن
تام بزه دیلا سرا دا خیاله باله سر بینیشت
بج
سوروف
واش
فوروز بارده زرده دوم، بینام
باد هاچین دو وستان دره
بیجاره جنگله گیسونه مئن!
هان!

فارسی
رقص برنجهاست وُ پچ پچِ لبها
سکوت کرده دل را بر بال خیال نشسته فرستاده است
برنج
سوروف( یک گیاه شبیه برنج)
علف
سرفرود آورده دم زرد، بینام( دو نوع برنج)
باد در جنگل گیسوی شالیزار فقط می دوَد!
همین!

.

۱۳۹۳ خرداد ۳۱, شنبه

گیلغزل: گیرم جهانوطنم ماری خاکا چی بوکونم - گیل آوایی


گیلغزله پیشنیویس( واستی چاکون واکون ببه!!!!) هالا هاتو بخانید تا بازین چاکون واکون بوکونم:

گیرم جهانوطنم ماری خاکا چی بوکونم
جه یاد ببرده هاما، یاده یارا چی بوکونم

گیرم فادام دیلا هرجا جغیره می گیله خاک
واکوده چوم نوخوسان شب خیالا چی بوکونم

گیرم دمختمه هرچی بوکوده شوم می دیار
بازین شبان فوخوسان جه گیلانا چی بوکونم

گیرم بداشتمه دیل تا ببم جهانی زاک
بازین گاواره لالایی می مارا چی بوکونم

گیرم جهانی یمه پاک جهانوطن می نام
بازین می گیله نامه ایله جارا چی بوکونم

هاچین هاچین کی نشا بُون جه ماری خاک سیوا
نی یم برار! نتانم! می بیجارا چی بوکونم

گیل آوایه اگه دونیا فادد، گیلک مانه باز
چی شا کودن گیلکم، گیله ناما چی بوکونم! 

شنبه ۳۱ خرداد ۱۳۹۳ - ۲۱ ژوئن ۲۰۱۴

۱۳۹۳ خرداد ۱۹, دوشنبه

سه تا گیلشعر- گیل آوایی

مچه قورصی تامتوما زِ-ن
ایجگیره ایشماره بوک بوکوده!

می من خو فریاده جا
دونیا گوشا کرا کوده داره!

واهیلا بو یو رُو بامو روزیگاره مِ-ن
بمانستمه
کویتایا به کویتا شا پینیک زِ-ن!

فارسی
رازداری و لب فرو بستن
بغض کرده ضجه می شمارد!

منِ من از فریادش
گوش دنیارا پر کرده است!

حیران وُ در روزگار بهم ریخته
مانده ام
کدام را به کدام می توان وصله کرد.

2
سره جور آسمان نا
گیلام پا جیر
توم
جوکول
بج
گوشه گوشه
وای............
بیجاره دابه شناق
بجه گوشه سنگینی جا سر فوروز آردن
زیمینه خوشادانه ره.

فارسی
بالای سر آسمان هست
گِل هم زیر پا
جوانه برنج
برنج نارس
خوشه خوشه
وای
رسم شالیزار است قدرشناسی
سر فرود آوردنِ خوشۀ برنج از سنگینی
برای بوسیدنِ زمین است.


3

بودوبودو یو جانکنش تره بو
بوخوربوخور نودونودو کی ره بو!؟
هونکی بداشت خونا اودوشت نودو وست
جه تو بوخورد هاچین ترا بچاپست!

.

۱۳۹۳ خرداد ۱۷, شنبه

جان بوشو غوربت ولی ریشه بمانست خاکه مئن - گیل آوایی


جان بوشو غوربت ولی ریشه بمانست خاکه مئن from GilAvaeiگیل آوایی on Vimeo.


جان بوشو غوربت ولی ریشه بمانست خاکه مئن
ونگ بزه دیل غوربتو ارسو بوارست خاکه مئن

سبزه می یادام هاچین بُوست جنگلانه دیلمان
راشه جنگلخوس بمانست تا دوارست خاکه مئن

دیل نوبوست هرماله جه می یادو می یاران سیوا
پستایی کود تاسیانی، های بکالست خاکه مئن

گریه زاری دابه غوربت بُو، هاچینه را دوار
پاک تیتی دارا بمانست تا فدارست خاکه مئن

آدمی خو خاکو خو همخاکه امرا داره نام
دیل ناویره خون بوارست تا نمانست خاکه مئن

گورشا بو دوری جا هرکی دورا بوسته جه دیار
دوری درد مرهم بیگیفت هرکی بتابست خاکه مئن

آی شومایان کی بیده یید می چومه ارسو یو ناک
هرگدایام شا به خو خانه بتانست خاکه مئن

کاخ اگه غوربت ببه هانده نیبه تی باغکوتام
وای نبه قسمت اونا حتتا فیچالست خاکه مئن

گیل آوایی تا بمانست چوم برایه ماری خاک
غوربتا دایم فوتورکست ارسو وارست خاکه مئن
برگردان فارسی:
جان، غربت رفت ولی ریشه در میان خاک ماند
دل در غربت گریست اشک در میان خاک بارید
یادِ سبزِ من درست مانند جنگلهای دیلمان شد
تا میان خاک گذشت مانند راش جنگلخواب شده است
دل هرگز از یاد و یارانم جدا نشد
دلتنگی پس انداز کرد در میان خاک فرو ریخت
گریه و زاری رسمِ غربت شده همینطور راه به راه
درست شکوفه درختان ماند تا در میان خاک روا داشته شد
آدمی در خاک خودش با هم خاک خودش اسم دارد
وگرنه دل خون بارید تا در میان خاک نماند
هرکسی از دیار رفت، از دوری داغ شد
دردِ دروی مرهم گرفت هرکسی در میان خاک تابید
ای شماها که اشک چشم و هق هقِ مرا دیدید
هر گدایی در خانه اش شاه می شود در میان خاکش توانست باشد.
کاخ در غربت آلاچیق باغ تو نمی شود
وای غربت قسمت آن نشود که حتی در میان خاک چلاند
گیل آوایی تا چشم به راه خاک مادری ماند
همیشه غربت را یورش برد، اشک در میان خاک ریخت

در خط چهارم، " راش" نام درختی در جنگلهای گیلان است.
راشِ جنگلخواب کنایه ای از سرافرازانِ به جنگل زده اند. (جنگلی ها)
.

۱۳۹۳ خرداد ۱۴, چهارشنبه

دن کالست غورصه، منم من کی دکالستم هاچین - گیل آوایی


دن کالست غورصه، منم من کی دکالستم هاچین
پاک سیا ابرانه ویشتر من بوارستم هاچین

ارسو دیمه سر بوکود رابه هاتو شور شور بوار
ارسویانه امرا بوک بارده بنالستم هاچین

گورشا بو دیلا بوگفتم شی دو واره تی دیار
آخ می گیله ماری خاکا چوم بمالستم هاچین

های بامو تینتیر مره غوربت بوکوده زاره زار
فاندرستم رایا گیلانی بمانستم هاچین

سینه سورخی بوم، بوبوم جنگلخوسانه رادوار
جنگلانا خون بوشوسته، دیل فیچالستم هاچین

روزیگارام آپچا بوسته  پاک بو بُو خربستگا
گاب دکفت بازاره مئن ارسو بوارستم هاچین

گیل آوایی جینیگیره نالا کرا به گورشه کا
خاکه مئن یاران غریبد، دور بمانستم هاچین
.
برگردان فارسی:
غصه فرونریخت، من هستم من که فقط فروریختم
بیشتر از ابرهای سیاه فقط باریدم ( ابرهای سیاه اشاره به " سیا ابران") دیلمان است
اشک از روی گونه کشیده شده همینطور مانند شر شرباران بارید
با اشکها بغض کرده فقط نالیدم
دلِ داغ شده را گفتم به دیار خودت دوباره می روی
آخ خاک مادری ام گیلان را فقط به چشمانم مالیدم
غربت هی برای من لغاز خواند( سوسو آمد) زار زار
چشم به راه دوختم فقط گیلانی ماندم
سینه سرخ بودم، رهوارِ جنگلخوابها
جنگلها را خون شست فقط دل را چلاندم
روزگار هم لُوس شده درست هرکی هرکی شده ( هرکی هرکی=خربستگا، مال بندان، محل فروش گاو خر اسب.....)
میان بازارِ گاو افتاده بیهوده اشک باریدم
ناله دریغ نکن گیل آوایی دیگر داغ سوخته شده ای
در میان خاک یاران غریبند، بیهوده دور ماندم

۱۳۹۳ خرداد ۶, سه‌شنبه

گیلغزل: تاسی-یانه تاسی-یانه تاسی-یانه دیل هاچین - گیل آوایی


تاسی-یانه تاسی-یانه تاسی-یانه دیل هاچین
تاسی-یانی قولقا گیفته خون فیشانه دیل هاچین

پاک خیاله امرا می دیل ده بوبوسته دس برار
وورسینه لافندا جه غوربت گیلانه دیل هاچین

ده واکفته دیل جه غوربت لاب بوبوسته پیله لات
مسته می گیلانه خاکه مهربانه دیل هاچین

غوربته خاکام نوبو هرماله دیله جاجیگا
گورشا بوسته راه دیبه پاک لاهیجانه دیل هاچین

هرچی گم بوگذشته او سالان، آویری ده، آویر
ترکمه ویشتر تورابه ول کشانه دیل هاچین

تاسی-یانی ایشماره، آ سال، او سال، سالانه سال
لاب دوارست ونگه ونگ، گوسن دوخانه دیل هاچین

شه بزه وختی دپرکه جه شبانه فوخوسان
تا صوبه سر گورشه کا جه یادمانه دیل هاچین

داره ولگانه مانستن شه آویری دسته باد
فلا رودخانو سیاهکل دیلمانه دیل هاچین

گیل آوایی ده جیگر گفتن جه دیله تاسی-یان
کس تی دادا نیشتاوه، غوربت خوسانه دیل هاچین
.

۱۳۹۳ اردیبهشت ۲۷, شنبه

دیلِه ناجه بوبو گیلان بگردم!؟ - گیل آوایی

دیله ناجه بوبو گیلان بگردم!؟
می رشتو انزلی لاجان بگردم!؟

بشم می لنگرود، می کومله، ماسال
می املش، تالشو لوشان بگردم!؟

سیپیدرو دیم بوشورم با می قرماق
بازین پابرانده با زاکان بگردم!

آیه او روز نیدینم غوربته خاک
می ماری خاکه سر واران بگردم!

ببم  شورم کشاشم باغانه واش
مثاله ارسو با چومان بگردم!

خودایا کی خودایی کی کونی داغ
چی به ایروز بشم گیلان بگردم!!!

هاچین تورم ده آ بی حورمتی خاک
خایم می خاکه سر جانان بگردم!

گیل آوایی تورا بو غوربته خاک
آویری وسته وست!، ایران بگردم
.

۱۳۹۳ اردیبهشت ۲۶, جمعه

گیلداستان با برگردان فارسی: خاست فرایGast Vrij مهمان نواز - گیل آوایی

خاست فرای[1]Gast Vrij مهمان نواز
گیلداستان

هالا فوروزو نامو می همکلاسی مرا واورسه:
-         بینویشتی؟
-         چی بینویشتم؟
-         نینویشتی؟
-         چی نینویشتم؟
-         هیچی بابا تونام کی هاچین قاقی!
-         خاب بوگو چی نینویشتم!
-         مگه مالم نوگفته بو کی هر کی خواینتخابه مرا ایچی بینویسه.
-         خاب من هیزارتا اینتخاب دارمه، کویتا بینویشتی بیم!
-         اسا هیزارتا تی پیشکش! ایتایا بینویشتی!؟
-         ایجور چانا دوه دمه!

ایتا خنده بوکود خو سرا تاوه دا بیجیر فارسی هولندی شوروع بوکوده کیتابه جا نیویشتن. نیمیزگیره فاندرستم بیدینم چی کودان دره. آخه بازام دئر فاره سه بوم کلاس. بیدم درسه بیجیر هرچی تته رج واورسه بوبوسته بو، آوجانا نیویشتان دره.
دفترپفترا بنام می جولو. کیتابا واکودم. جه او سره کلاسه ایتا بوسنی زنای کی می پیله مار سلامال بو خو مهربانی نیگا مرا سرتکان بدا. ایتا خنده بوکودمو منام می سرا تکان بدام. بیچاره وکیل بو پیرانه سر خو دارو ندارا بنابو باموبو پناهنده بوبوسته بو. اونه  اوشن تر ایتا سومالی زنای بورجه زهره ماره مانستن مرا چپکی فاندرستی. اونه کناری مراکشی مردای ایتا چشمک بزه. منام لبخنده مرا شلی بغمزه ولا کودم. می چوم دکفته می مالما کی هاچین می دس زل له باموبو. همیشکام ایجور می مرا چانه مانه زه یی کی فامستیم خودشام اونا خوش آیه جه می ازازیل کاران. بازینام می سندوسالا ده یی ایجور می هاوایو می همسلامانه هاوایا داشتی. ایدفایی بیدم ایسپانیایی سیا چومه که دانه ایجور مرا فاندره کی خیاله سالاسال مرا نیده داره.
اولی شب کی کلاس باموبیم هرکی ایتا جه همکلاسی مرا گب زه یی یو بوگوبیشتاو کودی تا خوشانا بشناسانه بید. هاتو کسکسه مرا آشنا بوستیدی. اتو کلاسو مدرسه داب بو کی تازه بامو شاگردان همدیگه مرا جه بیگانه بون در باموبید. منام جه هو اولی گب آ ایسپانیایی سیا چومه که مرا آشنا بوبوسته بوم مره هاتو اونه مرا پیچا لاس زه ییم. ایتا برزیلی زناکام کی هاچین هفت خطه روزیگار بو همه تا مرداکانه مرا ایجور بوگو بیشتاو کودی کی خیاله هامه تانه صابه. هی تا زناکا امان ندایی ایتا مرداکه مرا تنایی گب بزه بی. مرام جه اون خیلی بد آمویی هاچین خیاله می ماره مرده بیده بیم. خودشام بفامسته بو ولی نانم چره مرا ویشتر واکفتی. گاگلف سای کودیم اونا ویشتر تاویل بیگیرم ولی ده ییم ویشتر واخرا به. ده ییم اتو نیبه، دو واره می کارا کودیمو اونه ایجور که اصلن خیاله کلاسه مئن نه سا، نیده بو گیفتمو تاویل نیگیفتیم. هان اونا ویشتر تورا کودی. می همکلاسه نام بفامستی بید. گاگلف گفتیدی بیچارا تورا کوده داری! ایتا پیچه دوستانه برخورد بوکون! منام گفتیم کی مرا جه اون خوش نایه خودایام بایه بیجیر نتانم اونه مرا بوگوبیشتاو بوکونمو اونه پیچا لاس زئنا آوجا دم. شوما بیشید می جا اونه مرا لاس بزنید مرا جه اون جیویزانید ولی ایسپانیایی سیاچومه که دانه هاچین او سیندرلا مانستن " من مرا قوربانانه مئن" ایتا بو.  ایتا ایدانه سیاچومه کی جه هو اولی شب بوبوستی بیم دسخاخوربرار. نه اوجور برارخاخور کی هفتاد میلیونه سر کولا بوشوبی! هو اولی شبه گبه مئن اونه ایسما بنابوم " ته کی یه رو[2]" کی ایسپانیایی بو یو یانی ترا دوس دارم. ماجرایام آتو بو کی " ترا دوس دارمه"به بیسه چار زبان بینویشته داشتیم. جه ایتالیایی "تی یامو[3]" بیگیر تا ژاپونی " واتاشی وا آناتا اُو آییشته[4] " جه " آی لاو یو" اینگیلیسی بیگیر تا فرانسوی" ژو تِم[5] " کی وختی ایسپانیایی بوگفتم "ته کی یه رو" ایجور خنده بوکوده کی جه هو اولی شب اونه ایسما بنابوم "ته کی یه رو" کی گاگلف می همکلاسه نام اونا دوخادید ته کی یه رو. هرچی بو می چوما جه مالم جیگیفتمو ته کی یه رو یا فاندرستم. اونه چومان هاچین برق زه یی. مالمه دانه ویریشته سیفیده تابلوسر کی کلاسه دیفارا جلاسته ناهابو، بینویشته:
-         خاست فرایGast Vrij مهمان نواز/مهماندوست

بازین ایتا ایتا شاگردانه جا واورسه خاست فرای یانی چی. تا می نوبه فاره سه. بوگفتم:
-         خاست فرای یانی بی مهمان!

تومامه کلاسه ایجور خنده بوکوده کی خیاله کلاس بترکسه داره. مالمام خنده بیگیفته. ایتا پیچه خنده بوکوده پسی بوگفته:
-         نه. بی مهمان نه. خاست فرای یانی مهمان دوست، یانی مهمان نواز

منام ازازیل! بوگفتمه:
-         نه. اصلن آتو نی یه.

خولاصه جه من اصرار جه اون اینکار اخر پسی بوگفته:
-         خاب چره آتو فکر کونی کی خاست فرای یانی بی مهمان!؟

منام بوگفتم:
-         وقتی آبجو هینمه اونه پوشت بینویشته ناها الکل فرای یانی بی الکل! هانه واسی "خاست فرای" یام واستی ببه "بی مهمان"!

مالم هاچین خو شکما بیگیفته خنده بوکود. کلاسام کی ده اجور وختان هاچین لسکترا به همه تانی خنده  بوکودده. ته کی یه رو چومه مئن هاچین جه خنده ارسو پورا بوبو. منانم اشانا فاندریستی می یو قاقا بو جه اوشونه خنده کی چره خنده کودان درد! من جدی گمه جوک نگمه کی!
مالم مرا قاقا بو فاندرست. فکرا دوبو. منام اونا قاقا بوم. کلاس جه آمی فاندرستن، تام بزه یید. هامه تانی مالمه رافا ایسابید بیدینید مالم چی خایه بگه. منام بیدم مالم بیچاره ماسته مانستن بمانسته داره هیچی نتانه بگه. می دیل اونه ره بوسوخته بوگفتم:
-         خاب هرتا زبانه مئن استثنایام ناها. انام ایتا جه ایستثنایانه.

مالم کی خیاله جه ایتا خجالتی جیویشتی بی ایتا قیافه حق بجانب بیگیفته یو بوگفت:
-         بله بله. هاتویه. آفرین. ان ایتا ایستثنایه ده. ایتا ایستثنایه!

بازین نه بنا نه اوساده  ایدفایی بوگفته:
-         تو خیلی کلاسه وختا گیری!

مرا دینی!؟ هاچین تورابوستم جه اونه حرف. اونه داد فاره سی پسی اتو می جیوابا بدا! ایتا پیچه اونا تام بزه فاندرستم بازین بیدم ایجور مرا نیگا کونه کی یانی مالممه ده!. حق داشتی بیچاره واستی ایجور خورا نشان بدا بی. منام مره بزم به او رایو بوگفتم:
-     تو بی یه می جا سر بینیش من تی جا درس بدم بیدین تونام می مانستن کلاسه وختا نیگیری!!! می تقصیر نی یه. آ نیمکته تقصیره. اصلنام به ان نی یه کی چن سال داری . ایا کی بینیشینی تونام بی چارساله زای هاچین ولوله!

مالم ایتا نفس بکشه. کلاس جه او خنده شوخی بیرون بامو. منام می سرا تاوه دام بیجیرو می کاغذ ماغذانه مرا می سرا گرما کودم. می کناری های خو دسه مرا بزه می تکا. هیچی نوگفتم. شاگردان ایتا ایتا بوشوده خوشانه بینویشتا بخاندد. می نوبه فاره سه بو. نانستیم چی وا بگم. می کاغذانه مئن ایتا تاسیانی شبه بینویشتا بیافتم. اونا بنام می جولو. هاتو بخانم نخانم بشم نشم کاغذا مره مره واخانا دوبوم:

بیجار، مهربانی یا تی دسانه جا باموخته داره کی اتو هرتا ول بیگیفته جانه ره هاچین ایازا مانه بجانا جلاسته.
باغ جه تو داره انهمه تایه دئنا کی جه باد بیگیر تا وارش، جه کاپیش تا پوتار،جه چیچیلاس تا چی چی نی، جه کلاچ تا کشکشرت هاتو سیرایی ناشتنی، جه آفتاب ویریز تا آفتابخوسان کی آلوغه بیگیفته ویشتایانه مانستن اوچینیدی، واچیندی، دیچینیدی بازام پاک چینا نیبه یو هوتو تی دسانه مانستن بی دریغه.

دار جه تی وفا باموخته داره کی قد بکشه تا اسمانه لچه گولاز فوروشه یو زالاش باورده زباله، کشه سایه دیمه یه. خانه تی صفا مرا نما داره یو من تی سایه جیر ایتا دریا ناجا تاب آرمه..... وای بوگو  اکه تانم اتویی تی مرا بگم، بیشتاوم، راشِه بشمو تی یادا بیشمارمو نه را تمانا به نه تی یاد نه می ناجه سیرایی داره!؟
چی شناقی داره خاک کی هاممه تا سال خوشه خوشه تی دسانا خوشا ده خوشخوشانی.

قاقابو هاتو واهیله مانستن خیاله باله سر بینشته بازام تی مرا بوگو بیشتاوا درم. جه او سی یا سال کی دورابوم آویرا بوم. نه می دسفارس بی، نه تی دس فارس بوم!، می مرا ایسایی یو نه سایی. آیا چوتو می قسمت بوبوسته!؟ کی تانستی بدانه تا من بدانسته بیم که ایجور آویرا بم که نه ایتا آشنا نیگا یافمه نه ایتا دقه جه تاسیانی جیویزم!
گوروختن! جویشتن جه سی یا سالانی که خون وارستی جه همه جیگا. خاب تو بوگوفتی بوگوروز تی جانا جه بلا دورا کون! اسا کی هاف کویو هاف دریا جه تو دورابو دارم، می سایه مانستن می مرا هم ایسایی هم نه سایی منام تی مرا وختو بی وخت بوگو بیشتاوا درم.
می سایه مرا بال به بال روخانه لب هیسته واشانه سر شون درمه. آب هاچین آینا مانه. تا تی چوم کار کونه بیجارانه برنج باده مرا نازفوروشانا درید. برنجانه رقصا چیچی نن هورا کشیدی. تی یاد بمانسته داره یو تی دیل ناگیرانی مره. همه چی واگردانه سره تی بوشو پسی. هی چی خو جا سر ننا. آفتاب ایجور دیگه تابستانا سرا گیره. باهار ایجور دیگه بنا بوشو. سالاسال تی یاده مرا سبزا بمه یو تی تاسیانی جا خوشکه ولگانه مانستن غورصه باده دس آویرو ابیر.
وارش کی به هرتا وارشه چکه کی دپاچه درجه که شیشا تی صدایا خو مرا داره. دراسان خیاله کی ماتم بیگیفته داره، در وازا نوبوسته دوسته به. اوتاق، خیاله کی ایتا دیلمان هارای یا خو دیل جیما کوده اوخانا دره کی خیاله می واهیله دیله دس انجار بیگیفته داره کی هر تا اوخانه مرا ایتا جنگل جوخوفته شورما  می جان تاوه ده. می دیل هاچین شواله کشه انهمه تی نشانا هرتا نفس هر جیگا چوم دکف، دینمه.

می سرا راستا کودم. مالما فاندرستم. کلاس هاچین قاقا بو می رافا ایسابید بخانم. ایجور ماسته ماسنتن همه تانا فاندرستم کی اوشانا باور نامویی من جه حرف زئن دکفتی بیم. هیچی نتانستیم بگم. می چوم سورخا بوسته بو. می چومانا ایتا سیا ابر بیگیفتا مانستی. بمانسته بوم. مالم بوگفته:
-         بخان!

اونا آویرابو نیگا مرا بوگفتم:
-         چی بخانم؟
-         چی بینویشتی؟
-         هیچی!
-         هیچی!؟
-         نه هیچی!
-         پس اون چیسه!؟
-         ان! هی هی چی! هیچی نی یه.

مالم تام بزه کلاسا نیگا بوکود. بوسنی زنای ایجور کی اونه چومانا ول بیگیفته بی مرا فاندرست. ته کی یه رو کونامجان کونامجان کونان های خاستی بایه می ویرجا بیدینه چی بوبوسته داره. سومالی زنای هاچین خو  کپچو کیتیرا واچن دوبو ایجور کی مرا کونه وره کی بینشته اویسی بوبوستی بی. مراکشی مردای کم بمانسته بو بگه کلاس پلاسا وا بدیم بیشیم بار عرق بوخوریم. می کناری دانه خورا موشته بوکوده هوتو تامبزه بینیشته مرا فاندرست. مره مره بوگفتم:
-         آخه انا چوتو هولندی بخانم!؟


هان.
آدینه ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۳ - ۱۶ مه ۲۰۱۴


برگردان فارسی "خاست فرای[6]Gast Vrij مهمان نواز"
داستان گیلکی

هنوز ننشسته، همکلاسی ام پرسید:
-         نوشتی؟
-         چه را نوشتم؟
-         ننوشتی؟
-         چه را ننوشتم؟
-         هیچ بابا تو هم که پرتی!
-         خوب بگو چه را ننوشتم!
-         مگر معلم نگفته بود که هر کسی به انتخاب خودش چیزی بنویسد
-         خوب من هزار تا انتخاب دارم کدامش را می نوشتم
-         حالا هزارتا پیشکش خودت. یکی را می نوشتی
-         یک جور سر همش می آورم.

خنده ای کرد. سرش را پایین انداخت. شروع کرد فارسی هلندی از کتابش نوشتن. دزدکی نگاه کردم ببینم چه دارد می کند. آخر باز هم دیر به کلاس رسیده بودم. دیدم زیر درس هرچه سوال که ردیف شده بود پاسخها را دارد می نویسد.
دفتر وُ دستکم را جلویم گذاشتم. کتاب را باز کردم. از آن سر کلاس یک زن بوسنیایی که همسن و سال مادر بزرگم بود با نگاه مهربانش سر تکان داد. خنده ای کردم و من هم سرم را تکان دادم. بیچاره وکیل بود که پیرانه سر دار و ندارش را گذاشته بود و پناهنده شده بود. آن طرف ترِ او، زن سومالیایی مانند برج زهر مار به من کجکی نگاه می کرد. کناردستش مرد مراکشی چشمکی زد. من هم با لبخندِ به خود نیاوردن، از آن گذشتم. چشمم  به معلمم افتاد که براستی از دست من به تنگ آمده بود. همیشه هم یک جور با من چانه می زد که می فهمیدم خودش هم از شلوغ بازیهای من خوشش می آید. بعد هم سن و سال مرا می  دید یک جوری هوای همسن و سالهای مرا نگه می داشت. ناگهان دیدم چشم سیاهِ اسپانیایی یک جور دارد به من نگاه می کند که انگار سالهای سال است مرا ندیده است.
شبِ اول که کلاس آمده بودیم هرکسی با یکی از همکلاسی هایش بگو بشنو می کرد تا خودش را می شناساند. همینطور با یکدیگر آشنا می شدند. این طور در مدرسه رسم بود که شاگردهای تازه آمده از حالت بیگانه بودن در می آمدند. من هم از همان اولین شب با سیه چشم اسپانیایی آشنا شده بودم و با او شوخی شوخی لاس می زدم. یک زن برزیلی هم که براستی هفت خطِ روزگار بود با همه مردها چنان حرف می زد که انگار صاحب همه شان است. به هیچ زنی امان نمی داد با یکی از مردها تنها حرف بزند. من هم از او خیلی بدم می آمد انگار ناپدری ام را دیده باشم. خودش هم فهمیده بود ولی نمی دانم چرا بیشتر به من گیر می داد. گاه گاه سعی می کردم او را بیشتر تحویل بگیرم ولی می دیدم که بیشتر لوس می شود. دیگر دیدم اینطور نمی شود. دوباره کار خودم را می کردم او را طوری که اصلن در کلاس نباشد، ندیده می گرفتم و تحویل نمی گرفتم. همین او را بیشتر دیوانه می کرد. همکلاسی هایم هم فهمیده بودند. گاه گاه می گفتند بیچاره را دیوانه کرده ای. کمی دوستانه برخورد کن. من هم می گفتم که از او خوشم نمی آید خدا هم پایین بیاید، نمی توانم با او گفت و شنود داشته باشم به لاس زدنهای او پاسخ بدهم. شما بروید بجای من با او لاس بزنید و مرا از دست او خلاص کنید. اما سیه چشم اسپانیایی درست مانند سیندرلا در میان از خود راضی ها یکی یکدانه بود. یکی یکدانه ای که از همان گفتگوی شب اول با او برادر خواهر شده بودم نه برادرخواهری ای که سرِ هفتاد میلیون کلاه رفته باشد. از همان گفتگوی اولین شب اسمش را " ته کی یه رو[7]" گذاشته بودم یعنی دوستت دارم. ماجرا هم اینطور بود که " ترا دوست دارم" را به بیست و چهار زبان نوشته شده داشتم. از ایتالیاییِ " تی یامو" بگیر تا ژاپنیِ " واتاشی وا آناتا اُو آییشته[8]" از " آی لاو یو" انگلیسی بگیر تا " ژوتم[9] " فرانسوی که وقتی به اسپانیایی گفتم " ته کی یه رو" طوری خندید که از همان اولین شب اسمش را گذاشته بودم " ته کی یه رو" که گاه گاه همکلاسی هایم هم او را " ته کی یه رو" صدا می کردند. هرچه بود چشمم را از معلم دور کردم و به " ته کی یه رو" نگاه کردم. چشمانش برق می زد. معلم هم بلند شده روی تخته سفیدِ آویزان بر دیوار کلاس نوشت:
-         خاست فرایGast Vrij مهمان نواز/مهماندوست

بعد از شاگردان یکی یکی می پرسید "خاست فرای" یعنی چه. تا نوبت به من رسید. گفتم:
-         خاست فرای یانی بی مهمان!

تمام کلاس طوری خندید که انگار کلاس منفجر شده است. معلم هم خنده اش گرفت. پس از کمی خندیدن گفت:
-         نه. بی مهمان نه. خاست فرای یعنی مهمان دوست، یعنی مهمان نواز

من  هم بچه سر به هوا گفتم:
-         نه. اصلن اینطور نیست.

خلاصه پس از، از من اصرار از او انکار، گفت:
-         خوب چرا اینطور فکر می کنی که خاست فرای یعنی بی مهمان!؟

من هم گفتم:
-         وقتی آبجو می خرم پشتش نوشته شده الکل فرای یعنی بی الکل! برای همین " خاست فرای" هم بی مهمان می شود!

معلم شکمش را گرفت و خندید. کلاس هم که دیگر این جور وقتها لوس تر می شود، همگی خندیدند. در چشمان " ته کی یه رو" از خنده اشک جمع شده بود. من هم به آنها نگاه می کردم حیرت زده از اینکه چرا می خندند من که جوک نمی گفتم.
معلم مات شده به من نگاه کرد. داشت فکر می کرد. من هم به آن حیران شده نگاه می کردم. کلاس از نگاه کردنمان ساکت شده بود. همگی منتظر بودند ببینند معلم چه می خواهد بگوید. من هم دیدم معلم بیچاره مانند ماست بی حرکت درمانده هیچ چیز نمی تواند بگوید. دلم برایش سوخت گفتم:
-         خوب در هر زبانی استثناء هست. این هم یک استثناء است.

معمل که انگار از خجالت در آمده باشد، قیافه حق بجانبی گرفت و گفت:
-         بله بله. همینطور است. این یک استثناء است. یک استثناء.

سپس نه گذاشت نه برداشت گفت:
-         تو خیلی وقتِ کلاس را می گیری!

من را می بینی!؟ از این حرفش دیوانه شدم. به داد او رسیده بودم اما او اینطور پاسخم را داده بود. کمی
ساکت شده به او نگاه کردم سپس دیدم طوری نگاهم می کند که یعنی معلم است دیگر! بیچاره حق
داشت. باید یک جوری خودش را نشان می داد. من هم خود را زدم به کوچه علی چپ و گفتم:
-     تو بیا جای من اینجا بنشین من به جای تو درس بدهم ببین تو هم مانند من وقت کلاس را نمی گیری!!! تقصیرِ من نیست. تقصیرِ این نیمکت است اصلن هم به این نیست که چند سال داری. اینجا که بنشینی تو هم مانند یک بچه چهار ساله سربه هوای حرف گوش نکن می شوی!

معلم نفس راحتی کشید. کلاس از آن خنده شوخ بیرون آمده بود. من هم سرم را پایین انداخته میان کاغذهایم سرم را گرم کردم. کناردستی ام با دست به پهلوی من می زد. هیچ نمی گفتم. شاگردها یکی یکی رفتندو نوشته هایشان را خواندند. نوبت به من رسیده بود. نمی دانستم چه بگویم. میان کاغذهایم یک دلنوشته دلتنگانه داشتم که یافتمش. آن را جلویم گذاشتم. همینطور بخوانم نخوانم بروم نروم کنان، نوشته را با خود واخوان می کردم:

شالیزار مهربانی را از دستان تو آموخته است که اینطور بر هر جانِ گُر گرفته ای، مانند شبنم صبحگاهیِ آویز از گوشه های برنج را می ماند.
باغ این همه تدارک را از تو دارد که از باد بگیر تا باران از مورچه بگیر تا .............[10] از سنجاقک بگیر تا گنجشک از کلاغ بگیر تا زاغ همینطور مانند سیرایی ندارها( حریصان) از آفتاب خیز تا آفتاب نشین که مانند گرسنه های قحطی زده برمی چینند جمع می کنند تلمبارمی کنند باز هم تمامی ندارد و همانطور مانند دستان تو بی دریغ است.
درخت از وفای تو آموخته که قد بکشد تا بلندای آسمان فخر بفروشد و از گرما بجان آمده را سایه زند. خانه از صفای تو نما دارد و من زیر سایه تو یک دریا حسرت را تاب می آورم. وای بگو تا کی می توانم اینطور بگویم، بشنوم از راهگذر بروم و یاد ترا بشمارم. نه راه تمام می شود، نه یاد تو! و نه حسرتهای من سیرایی دارند!؟
چه قدرشناسی ای خاک دارد که همه سالها خوشه خوشه بر دستان تو خوشخوشانه بوسه می زند.
حیرتزده همینطور سرگشته بر بال خیال نشسته باز هم با تو بگو بشنو می کنم. از آن سالهای سیاه که درو شدم، گم شدم. نه دسترس من بودی نه من دسترس تو بودم. با من هستی و با من نیستی. اینجا چطور قسمت من شده است!؟ چه کسی می توانست بداند تا من می دانستم که طوری گم می شوم که نه یک نگاه آشنا می یابم نه یک دقیقه از دلتنگی رها می شوم!
گریختن، در رفتن ازسالهای سیاهی که خون از همه جا می بارید. خوب، تو گفتی فرار کن جانت را نجات بده. حالا که هفت کوه و هفت دریا از تو دور شده ام مانند سایه با من هم هستی هم نیستی! من هم با تو وقت و بی وقت بگو بشنو می کنم.
با سایه ام دست در دست کنار رودخانه روی علفهای خیس می روم. آب مانند آینه می ماند. تا چشمت کار می کند برنجهای شالیزار با باد ناز می فروشند. رقص برنجها را گنجشکها هورا می کشند. یاد تو مانده است و دل نگرانی ات.  پس از رفتنت همه چیز وارونه شده است. هیچ چیز سرجایش نیست. آفتاب یک جور دیگر تابستان را شروع می کند. بهار یک جور دیگر گذاشته رفته است. سالهای سال با یاد تو سبز می شوم و از دلتنگی برای تو مانند برگهای زرد در بادِ غصه، گم شده، اسیرم.
باران که هر قطره اش به پنجره می خورد صدای ترا دارد. پاگردِ در، انگار که ماتم گرفته است. در باز نشده بسته می شود. اتاق انگار که یک دیلمان هوار را در دلش جمع کرده، واخوان می کند! انگار از دل سرگشته ام وام گرفته که با هر واخوان، یک جنگل مۀ پنهان شده را به جانم می اندازد. دلم شعله می کشد این همه نشان از تو را هر نفس هرجای در نگاه، می بینم.

سرم را بلند کردم. به معلم نگاه کردم. کلاس مات زده منتظر بود بخوانم. یک جور مانند ماست به همه نگاه می کردم که آنها باورشان نمی شد که از حرف زدن کم آورده باشم. هیچ چیز نمی توانستم بگویم. چشمانم سرخ شده بود. چشمم طوری که ابرسیاهی گرفته باشد می ماند. مانده بودم. معلم گفت:
-         بخوان!

با نگاهِ گمی به او  گفتم:
-         چه بخوانم؟
-         چه نوشتی؟
-         هیچی!
-         هیچی!؟
-         نه. هیچی!
-         پس آن چیست!؟
-         این! هی.... هی... هیچی نیست!

معلم به کلاسِ سکوت کرده نگاه کرد. زن بوسنیایی یک جور که چشمانش آتش گرفته باشد به من نگاه می کرد. ته کی یه رو  بی قراری می کرد. می خواست بیاید پیش من ببیند چه شده است. زن سومالیایی بیخود لب ور کشیده یک جور که با من دعوا داشته باشد،  هوو شده بود. مرد مراکشی کم مانده بود بگوید کلاس را رها کرده به بار برویم عرق بخوریم. کنار دستی ام خود را جمع کرده همانطور ساکت به من نگاه می کرد. با خود گفتم:
-         آخر این را چطور به هلندی بخوانم!؟

همین.



[1] جی G در زبان هلندی " خ " تلفظ می شود.
[2] te quiero
[3] Ti amo
[4] 私はあなたを愛して
[5] Je t'aime
[6] جی G در زبان هلندی " خ " تلفظ می شود.
[7] te quiero
[8] 私はあなたを愛して
[9] Je t'aime
[10] .......... جای نقطه چین اسم حشره ای ست که فارسی اش را نمی دانم. گیلکیِ آن " کاپیش" است